یک رواندرمانگر و فعال حوزه سلامت روان تأکید کرد: سلامت روان نه بخشی فرعی از نظام سلامت، بلکه پایه توسعه اجتماعی و اقتصادی هر جامعه است. اگر سازمان نظام روانشناسی و مشاوره بتواند با نهادهای حاکمیتی ارتباط مؤثر و نظاممند برقرار کند، ارتقای سلامت روان از سطح شعار به سیاست عملی در کشور تبدیل خواهد شد.
حسن اسدیلاری رواندرمانگر و فعال حوزه سلامت روان در گفتوگو با خبرنگار جماران، با اشاره به اهمیت روزافزون سلامت روان در جهان امروز گفت: جامعهای که شهروندان آن از تعادل روانی و هیجانی برخوردار باشند، توان بیشتری برای رشد، خلاقیت و مسئولیتپذیری دارد.
وی افزود: پیچیدهتر شدن شرایط زندگی، فشارهای اقتصادی و تغییر سبکهای ارتباطی، اهمیت سلامت روان را در ایران بیش از گذشته آشکار کرده است.
به گفته اسدیلاری، سازمان نظام روانشناسی و مشاوره جمهوری اسلامی ایران نقشی اساسی در ساماندهی حرفه، حمایت از روانشناسان و ترویج خدمات روانی دارد، اما تحقق مأموریتهای آن بدون ارتباط مؤثر با نهادهای مختلف حاکمیتی ممکن نیست.
این رواندرمانگر با اشاره به رشد چشمگیر جامعه روانشناسی کشور طی دو دهه اخیر اظهار کرد: هزاران متخصص در رشتههای روانشناسی و مشاوره تربیت شدهاند، اما هنوز زبان مشترکی میان مدیران و روانشناسان وجود ندارد. مدیران بسیاری هنوز روانشناسی را صرفاً در قالب درمان فردی میبینند، در حالیکه روانشناسی میتواند ابزاری برای رشد، پیشگیری و توسعه سازمانی باشد.
حسن اسدیلاری تأکید کرد: برای پر کردن این شکاف، باید نهادی واسط وجود داشته باشد که زبان مشترکی میان حوزه روانشناسی و مدیریت ایجاد کند. سازمان نظام روانشناسی میتواند چنین نقشی ایفا کند، مشروط بر آنکه با پشتوانه قانونی و ساختار روشن فعالیت کند.
وی با بیان اینکه استفاده از خدمات روانشناسی در سازمانها نوعی سرمایهگذاری بر نیروی انسانی است، گفت: تحقیقات نشان میدهد سازمانهایی که از مشاوران روانشناس بهره میبرند، در میانمدت بهرهوری بالاتری دارند و نرخ خروج کارکنانشان تا ۳۰ درصد کاهش مییابد. سلامت روان محیط کار بر تصمیمگیری، خلاقیت و وفاداری کارکنان تأثیر مستقیم دارد.
به گفته حسن اسدیلاری، برای اقناع مدیران در استفاده از خدمات روانشناسی، باید همزمان بر تجربه موفق و آگاهیبخشی تمرکز کرد: وقتی چند سازمان پیشرو با همکاری روانشناسان بهبود واقعی در فرهنگ سازمانی را تجربه کنند، این الگو میتواند برای سایر مجموعهها الهامبخش باشد. در کنار آن باید با زبان عدد و داده با مدیران صحبت کرد تا اثر اقتصادی و مدیریتی خدمات روانشناسی ملموس شود.»
وی راهاندازی «سامانه ملی خدمات روانشناسی سازمانی» و تدوین دستورالعملهای همکاری روانشناسان با شرکتها را گامی مؤثر دانست و گفت: اگر سازمان نظام روانشناسی بتواند چارچوب رسمی این همکاری را ایجاد کند، بسیاری از موانع موجود از بین خواهد رفت.
اسدیلاری، آینده همکاری میان سازمان نظام روانشناسی و نهادهای اقتصادی را مثبت ارزیابی کرد و افزود: اگر این سازمان بتواند با وزارت کار، وزارت صمت و اتاقهای بازرگانی تفاهمنامههای مشخصی با محور خدمات روانی سازمانی امضا کند، در آینده نزدیک حضور روانشناسان در شرکتها به یک الزام حرفهای تبدیل میشود؛ تغییری که هم به نفع روانشناسان و هم به نفع سلامت عمومی کشور است.
این فعال حوزه سلامت روان در ادامه نبود چارچوبهای حقوقی شفاف در قراردادها، تعرفهها و مسئولیتهای حرفهای را از دغدغههای جدی روانشناسان عنوان کرد و گفت: سازمان نظام روانشناسی باید با همکاری قوه قضائیه و نهادهای قانونگذار، ضوابط روشن و الزامآور را تدوین کند. حمایت حقوقی از روانشناسان نهتنها از آسیبهای فردی جلوگیری میکند بلکه اعتماد عمومی را افزایش میدهد.
وی همچنین نبود نظام منصفانه در تعرفهگذاری، ضعف آموزشهای دانشگاهی و فاصله میان نظریه و عمل را از چالشهای این حرفه دانست و گفت: در حالی که در بسیاری کشورها خدمات روانی در کنار خدمات پزشکی در بیمهها پوشش داده میشود، در ایران هنوز این جایگاه تثبیت نشده است. بدون ارتباط مؤثر میان سازمان نظام روانشناسی، وزارت بهداشت و سازمانهای بیمهگر، اصلاح این وضعیت ممکن نیست.
اسدیلاری با اشاره به ضرورت تعامل این سازمان با وزارت آموزشوپرورش اظهار کرد: مدارس بستر اصلی پیشگیری از آسیبهای روانی هستند. حضور روانشناسان در مدارس، آموزش مهارتهای زندگی و تابآوری به دانشآموزان و ارتقای آگاهی معلمان نسبت به مسائل هیجانی، سرمایه انسانی کشور را تقویت میکند.
وی همچنین بر همکاری با قوه قضائیه تأکید کرد و گفت: «استفاده از روانشناسان در پروندههای خانواده، طلاق و سرپرستی کودکان، ارزیابی روانی متهمان و آموزش قضات در زمینه روانشناسی قضایی، میتواند دادرسی را عادلانهتر و انسانیتر کند.
اسدیلاری، رسانهها را یکی از کلیدیترین بازیگران عرصه سلامت روان دانست و گفت: رسانه ملی و وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی میتوانند با تولید محتوای آموزشی، اصلاح تصویر روانشناس در آثار نمایشی و ترویج فرهنگ گفتوگوی سالم، سواد روانی جامعه را ارتقاء دهند.
وی اصول تعامل سازنده سازمان نظام روانشناسی با نهادهای کشور را چنین برشمرد: استقلال حرفهای در کنار همکاری نهادی، شفافیت و پاسخگویی، تبادل دادههای علمی و تداوم ارتباط.
اسدیلاری تأکید کرد که همکاریهای مقطعی کافی نیست و باید ساختارهای دائمی برای تعامل شکل گیرد.
این رواندرمانگر در پایان گفت: «سازمان نظام روانشناسی و مشاوره که از سال ۱۳۸۲ آغاز به کار کرده است، امروز بیش از هر زمان دیگر نیازمند بازنگری در ساختار قانونی و تقویت همدلی درونی است. این سازمان باید بازوی علمی و اخلاقی نظام سلامت روان کشور باشد؛ نهادی که در متن تصمیمسازیهای کلان حضور دارد و دغدغه انسان ایرانی را با زبان علم به گوش مدیران و سیاستگذاران میرساند.
