پایگاه خبری جماران: با توجه به فرارسیدن ایام عزاداری ماه محرم و شرایط کرونایی کشور، اظهارنظرهای فراوانی در خصوص نحوه عزاداری ها در این شرایط بیان شده است. از جمله اینکه آیت الله سید ریاض حکیم، فرزند آیت الله سید محمدسعید حکیم درباره عزاداری محرم در شرایط کرونا، گفت: توصیه همه مراجع این بوده که برای حفظ جان خود انسان و بقیه افراد جامعه باید این پروتکل ها مراعات شود. البته این به معنای تعطیل برنامه ها نیست؛ می شود به نحوی جمع کرد. مثل بقیه برنامه های زندگی که ظرف این یک سال و نیم مختل نشده، این هم مستثنی نیست.
مشروح گفت و گوی خبرنگار جماران با آیت الله سید ریاض حکیم استاد خارج فقه اصول حوزه علمیه قم را در ادامه می خوانید:
با توجه به شیوع فراگیر کرونا و فرا رسیدن ماه محرم، علاقه مند هستیم ابتدا توصیه شما به هیأت های مذهبی را بدانیم.
فرمایشات مراجع معظم اساس است و ما هم طبق فرمایش این آقایان توصیه و عمل می کنیم. باید این فرهنگ سازی شود که اگر دیگران هم می خواهند اظهار نظر کنند باید طبق نظر مراجع معظم تقلید باشد. چون این مسأله بُعد فقهی دارد و باید طبق موازین شرع باشد. لذا توصیه اخلاقی نیست که خیلی افراد می توانند این توصیه ها را ارائه بدهند.
مراجع تقلید توصیه کرده اند که باید در حد امکان مراسم اجرا شود، ولی پروتکل های متخصصین وزارت بهداشت و پزشکان متخصص و مورد اعتماد هم باید اجرا شود. بالأخره طبق باورهایی که ما داریم انسان باید در مسائل مختلف به متخصصین رجوع کند. در این باب کادر پزشکی متخصص و مسئولین متخصص هستند که این مسئولیت را پذیرفته اند. ما باید توصیه های آنها را اجرا کنیم. خصوصا اینکه این قضیه بعد عام دارد و شخصی نسیت که مثلا یک کسی بیمار است و دکتر توصیه ای می کند و اگر قبول نکند ضررش متوجه خود شخص می شود ولی اینجا ضرر متوجه جامعه می شود و لذا مسئولیت سنگینی است.
حتی آیت الله العظمی حکیم پارسال بیانیه ای صادر کرده که باید این پروتکل ها مراعات شود و در بعضی موارد اگر کسی تسامح کند، حتی مسئولیت شرعی هم بر دوش او مترتب می شود. ضوابط دینی و احکام شرعی ما هم طبق این است. الآن دکترها و پرستاران دارند زحمت می کشند و بیش از یک سال و نیم است که چقدر اینها قربانی دادند، زحمت کشیدند و در شرایط سخت به بیماران خدمت کردند. حتی کسی که قناعت شخصی هم نداشته باشد اقلا باید حال اینها را مراعات کند. شما وقتی می بینید یک کسی دارد زحمت می کشد و برای خدمت خودش را در مخاطره می اندازد، حتی اگر باور کامل هم نداشته باشید باید حالشان را مراعات و از آنها تشکر کنید تا زحمت آنها به باد نرود و احساس کنند.
این زحمت ها در جامعه مورد احترام و تقدیر است و قربانی هایی که آنها داشته اند مورد احترام و تقدیر است؛ این حق آنها بر جامعه است. مثل مجاهدینی که به جبهه می روند، پرستاران حق عمومی بر جامعه دارند؛ چه شهید و جانباز شوند و چه سالم برگردند، اینها زحمت کشیده اند. کادر پزشکی و پرستاری واقعا در این یک سال و نیم زحمت های زیادی کشیده اند و می کشند و حق اخلاقی، شهروندی، میهنی و دینی بر مردم دارند. انسان در حوزه ای که متخصص نیست نباید نظر بدهد و باید به آنها رجوع کند. آنها هم می توانستند بیمارستان ها را رها کنند تا از شرّ این ویروس خلاص شوند و مردم هم به جان خودشان بیفتند. از بابت مسئولیت شرعی و اخلاقی که احساس کرده اند دارند زحمت می کشند و خیلی هم قربانی داده اند.
بالأخره هر جامعه در موارد اضطراری باید دست به دست هم بدهد تا جامعه و کشور از این حالت اضطراری و بحرانی خارج شود. این مسئولیت اجتماعی است.
اخیرا دیده ایم که برخی منبری ها می گویند اگر کسی در ایام کرونا به هیأت برود و بمیرد شهید است. از نظر شما آیا این درست هست؟
خداوند نسبت به پیامبر خودش می فرماید «یَـٰٓأَیُّهَا ٱلنَّبِیُّ إِنَّآ أَرۡسَلۡنَٰکَ شَٰهِدٗا وَمُبَشِّرٗا وَنَذِیرٗا وَدَاعِیًا إِلَى ٱللَّهِ بِإِذۡنِهِۦ وَسِرَاجٗا مُّنِیرٗا». یعنی دعوت به خدا هم باید طبق ضوابط باشد و خودسرانه نباشد. طبق ضوابطی که خدا فرموده باید دعوت به خدا شود. پس اگر دعوت به خدا ضوابطی دارد، شهید بودن و احکام تکلیفی شخص هم ضوابط دارد. تکلیف ما در زمان غیبت این است که باید به مراجع رجوع کنیم و آنها تشخیص می دهند که انسان در چه شرایطی می تواند در مراسم ها شرکت و پروتکل ها را مراعات کند یا نکند.
توصیه های همه این بوده که برای حفظ جان خود انسان و بقیه افراد جامعه باید این پروتکل ها مراعات شود. البته این به معنای تعطیل برنامه ها نیست؛ می شود به نحوی جمع کرد. مثل بقیه برنامه های زندگی که ظرف این یک سال و نیم مختل نشده، این هم مستثنی نیست. خود شرکت در این هیأت ها و این فعالیت ها خیلی مهم و مورد است ولی در عین حال این تأکید از بابت انفعال و عاطفه نیست و بلکه از بابت انجام وظیفه دینی و احساس مسئولیت نسبت به اباعبدالله(ع) است.
مراجع از روز اول گرفتاری جامعه با این ویروس به رعایت ضوابط بهداشتی توصیه کرده اند
ما دیده ایم مراجع از روز اول گرفتاری جامعه با این ویروس به رعایت ضوابط بهداشتی توصیه کرده اند. این مختص قم نیست و در نجف هم همین است. آنجا هم مراجع همین توصیه ها را داشته اند چون ضوابط یکی است و در کشورها و شهرهای مختلف فرقی ندارد. آیت الله العظیم حکیم و آیت الله العظمی سیستانی بیانیه صادر و همین توصیه ها را داشته اند و در قم هم همین وضعیت است.
الآن وضعیت کرونا در عراق، مخصوصا نجف و کربلا، چه طور است؟
آنجا گرفتاری ها نسبتا زیاد است ولی فوتی ها کمتر است.
اینکه بعضی ها می گویند کرونا به حرم امیرالمؤمنین(ع) و امام حسین(ع) نمی رود را چه طور ارزیابی می کنید؟
در روایات داریم که زمان امام صادق(ع) در مدینه وبا آمد و امام صادق(ع) از مدینه خارج شد. این دیگر خود امام است و حرم نیست. خداوند می فرماید قرار نیست پیامبر یا امام از خلقت بشری جدا باشد. کرامات و معجزه ها به جای خودش، ولی این دلیل نمی شود که ضوابط پزشکی و بهداشتی رعایت نشود.
شما هم به تقابل بین شرکت در هیأت ها و ضوابط بهداشتی قائل هستید؟
هیچ تقابلی نیست. نه فقط بین شرکت در هیأت ها و رعایت ضوابط پزشکی تقابل نیست، ما در احکام داریم که هر انسان مکلف است برای تأمین هزینه خودش و خانواده کار کند و نفقه بر هر انسان واجب است. در عین حال باید این فعالیت ضمن مقررات بهداشتی باشد و در آن هم باید به مراجع رجوع شود؛ تکلیف شرعی تنها شرکت در هیأت ها نیست. یعنی تقابل ندارند و هر دو تکلیف هستند.
