هه لپه رکی نمادی از زندگی پر فراز و نشیب مردمانی است که در دیار کهن کردستان زیسته‌اند و با اجرای این نماد زندگی (رقص محلی) غم، شادی و احساسات خود را بیان کرده‌اند تا این هنر ماندگار با زندگی مردمان این دیار کهن در آمیخته شود.
هنر زیبای هه لپه رکی با قدمت درخشان خود یکی از غنی ترین و جذاب ترین هنرهای جهان است که با توجه به تنوع و معنای که دارد، توانسته است با فراهم شدن فضای مناسب در این عرصه جای خود را در میان دیگر هنرها باز کند، هنرمندان این هنر تاریخی با حضور در جشنواره‌های بین المللی علاوه بر معرفی هه لپه رکی به دیگر کشورها، مقام‌هایی در عرصه فرهنگی و هنری نیز کسب کرده و افتخاراتی برای کشورمان به ارمغان آورده‌اند.
در شهرستان بانه با توجه به حضور گروه‌های متعدد هه لپه رکی و استادان مطرح این عرصه، زمینه برای برگزاری سه جشنواره هه لپه رکی فراهم شد و گروه‌های متعددی نیز آموزش علاقمندان را بر عهده گرفتند.
بر اساس تحقیقات انجام شده تاکنون بیش از ۱۶۷ نوع هه لپه رکی در مناطق کردنشین کشورمان شناسایی شده که شرایط اجتماعی، جغرافیایی و طبیعت بر پیدایش آنها تاثیر زیادی داشته است.
نبود فضای مناسب برای تمرین
سرپرست گروه هه لپه رکی شلیوه بانه در گفت و گو با خبرنگار ایرنا با بیان اینکه فعالیت هنری خود را از ۲۰ سال پیش آغاز کرد، گفت: در سال ۸۳ گروه هه لپه رکی شلیوه تاسیس شد و یک سال بعد این گروه فعالیت خود را آغاز و بیش از یک هزار نفر تاکنون هنر آموز جذب کرده است.
فردین یار احمدی افزود: در حال حاضر گروه هه لپه رکی شلیوه بیش از ۱۰۰ عضو دارد که در بخش کودکان، نوجوانان و بزرگسالان هنرآموز می‌پذیریم و آموزش می‌دهیم.
وی مهمترین مشکل گروه های هه لپه رکی را نبود مکان مناسب برای تمرین هنر آموزان اعلام کرد و اظهار داشت: تاکنون هیچکدام از ارگان ها برای تامین مکانی مناسب برای تمرین هنرآموزان با ما همکاری نکرده و این امر باعث شده هنرآموز هه لپه رکی در مکان نامناسب با کمترین امکانات فعالیت کند.
یاراحمدی ادامه داد: هیچ ارگانی از ما حمایت نمی‌کند و در واقع هیچ حامی نداریم و تنها زمانی که به ما نیاز داشته باشند وعده می‌دهند که بعد از اتمام کارشان بدست فراموشی سپرده شده و عملا محقق نمی‌شود.
وی گفت: هزینه‌های شرکت در برنامه‌ها را خود اعضا تامین می‌کنند و تمام کمک‌هایی که به گروه‌های هه لپه رکی می‌شود از طریق مردم هنر دوست است البته برخی انجمن‌های مردمی نیز با ما همکاری لازم را ندارند.
سرپرست گروه هه لپه رکی شلیوه بانه هدف از هه لپه رکی را آشنایی با فرهنگ و رسوم عنوان کرد و افزود: برخی از مردم ما با اهداف هه لپه رکی آشنا نیستند و نیاز است که مردم در مورد این هنر غنی دانش بیشتری کسب کنند.
وی به اشاره به درخشش گروه های هه لپه رکی در جشنواره های بین المللی اشاره کرد و اظهار داشت: هر ساله جشنواره های بین المللی فراخوانی پخش می کنند افرادی در گروه ها هه لپه رکی اطلاعات لازم را در این جشنواره ها کسب می کنند با ارتباط با برگزار کنندگان این جشنواره ها شرایط را برای شرکت در جشنواره های بین المللی فراهم می کنند.
یاراحمدی افزود: هر ساله گروه‌های هه لپه رکی بانه در جشنواره‌های بین المللی خوش درخشیدند و این درخشش نقش مهمی در پیشرفت آنها داشته و باعث شناخت فرهنگ و هنر کردستان به دیگر نقاط دنیا شده حتی برخی کشورها که شناختی از مردم کُرد ندارند با کردستان و فرهنگ غنی مردمانش آشنا می‌شوند.
سرپرست گروه هه لپه رکی شلیوه بانه اظهار داشت: شرکت کنندگان و داوران خارجی نسبت به هه لپه رکی دیدگاه متفاوت و حس عجیب و غیر قابل وصفی دارند چرا که رقص و دیگر هنرها را به راحتی نقد می‌کنند و احساسات خود را نسبت به آنها بیان می‌کنند اما هه لپه رکی را یک هنر وصف ناپذیر می‌نامند.
وی با بیان اینکه افتخارات ما به نام ایران ثبت می‌شود، یادآور شد: در جشنواره‌های بین المللی به عنوان نماینده و با پرچم ایران شرکت می‌کنیم هیچ ارگانی از ما حمایت نمی‌کند علیرغم اینکه افتخار برای تمام ایرانیان است گاهی هم در زمینه دریافت مجوز با سختگیری‌ها مواجه می‌شویم.
یاراحمدی افزود: تاکنون هه لپه رکی به عنوان یک هنر در جامعه به جایگاه واقعی خود دست نیافته و بیشتر به عنوان رقص به آن نگاه می‌کنند که این یک آسیب بزرگ برای این هنر ارزشمند و تاریخی است.
وی در تعریف هه لپه رکی گفت: هه لپه رکی با خون مردم کردستان درآمیخته با هه لپه رکی به دنیا می‌آیند و با هه لپه رکی «شین» به خاک سپرده می‌شوند در واقع هه لپه رکی در ذات مردم کردستان است و کودکان ما با هه لپه رکی گریه را فراموش می‌کنند.
قدمت هفت هزار ساله هه لپه رکی
سرپرست گروه هه لپه رکی نیشتمان بانه نیز در گفت وگو با خبرنگار ایرنا اظهار داشت: نقش و نگار هنر هه لپه رکی از چند هزار سال قبل در آثار قدیمی کشف شده و تاریخی مشخصی برای آغاز و ابداع این هنر وجود ندارد و به مرور زمان در جشن ها، پیروزی‌ها، شکست‌ها، شکار، کشت و زرع، عشق، تولد، مرگ و دیگر تحولات زندگی روزمره مردمان دیار کردستان تکامل یافته است.
سید احمد توکلی افزود: بطور کلی می‌توان گفت قدمت هه لپه رکی بر اساس یافته ها به بیش از هفت هزار سال قبل بر می‌گردد اما ممکن است پیدایش آن بیش از این باشد.
وی اظهار داشت: گروه هه لپه رکی نیشتمان بانه از سال ۸۴ فعالیت خود را آغاز کرده و با هدف رشد و شکوفایی هنر هه لپه رکی فعالیت می‌کند و همچنان در زمینه آموزش، نمایش و دیگر بخش‌ها فعال است.
توکلی یادآور شد: تاکنون در پنج جشنواره بین المللی در کشورهای کرواسی، روسیه، ارمنستان، ۲ جشنواره گرجستان شرکت کرده‌ایم و در همه این جشنواره های مقام‌های اول و دوم را کسب کردیم و یک دعوت رسمی نیز به کشور مصر داشتیم
وی اظهار داشت: این جشنواره ها با حضور هنرمندانی از کشورهای مکزیک، آلمان، روسیه، آذربایجان، ارمنستان، فرانسه و دیگر کشورهای که در زمینه هنر فعالیت‌های چشمگیری دارند، برگزار شد
سرپرست گروه هه لپه رکی نیشتمان بانه به نقش و تاثیر جشنواره هه لپه رکی و حضور گروه ها اشاره کرد و گفت: جشنواره هه لپه رکی بانه انگیزه گروه‌ها را برای فعالیت بیشتر می‌کند و فضایی رقابتی نیز برای گروه ها در سراسر کشور از جمله استان‌های کُردنشین ایجاد می‌کند و باعث شناخت بیشتر در مورد فعالیت گروه ها و تبادل فرهنگی با دیگر نقاط جهان است.
وی اضافه کرد: هه لپه رکی تاریخ هنری مردم کردستان نشان می‌دهد وبرگزاری و حضور در جشنواره های فرهنگی باعث شناخت بیشتر از فرهنگ، آداب رسوم و پوشش می‌شود که امیداورم با مساعد شده شرایط زمینه برای برگزاری جشنواره با شکوه در بانه با حضور همه گروه‌های فرهنگی و هنری فراهم شود.
توکلی به آموزش در گروه‌های هه لپه رکی اشاره کرد و گفت: انواع هه لپه رکی گه ریان، لب لان، هه وشار، خانه میری، شلان، فتاح، زنگی و پشت په ی را به هنرجویان علاقمند آموزش می‌دهیم و بسیاری از هنرجویان در پایان دوره آموزشی همچنان با گروه همکاری می‌کنند.
فعالیت هشت گروه هه لپه رکی در بانه
رییس اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی بانه نیز با اشاره به اینکه جشنواره هه لپه رکی بانه یک رویداد مهم فرهنگی و هنری کشور است، گفت: یکی از مهمترین دستاوردهای جشنواره هه لپه رکی بانه ایجاد دبیرخانه دائمی و وبسایت جشنواره است.
حمیدرضا خوشبخت افزود: انجمن هه لپه رکی بانه نیز فعالیت خود را با هشت گروه آغاز کرده و زیر نظر اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی فعالیت می‌کند.
وی اظهار داشت: با توجه به اینکه امسال ویروس کرونا در کشور شیوع پیدا کرد جشنواره هه لپه رکی بانه برگزار نشد اما امیدواریم با مساعد شدن شرایط، برنامه ریزی برای برگزاری چهارمین دوره جشنواره انجام شود.
خوشبخت به فعالیت گروه‌های هه لپه رکی در بانه اشاره کرد و یادآور شد: فعالیت گروه‌های هه لپه رکی در قالب آموزش و شرکت در جشنواره‌های فرهنگی و هنری انجام می‌شود.
سومین جشنواره سراسری هه لپه رکی بانه از ۲۷ تا ۲۹ فروردین سال گذشته در بانه با اجرای ۱۶ گروه انتخابی از سوی هیات داروان از استان‌های کردستان، ایلام، خراسان شمالی، کرمانشاه، آذربایجان غربی و شرقی در تالار فرهنگی و هنری آربابا این شهر برگزار شد.
دومین جشنواره منطقه ای هه لپه رکی بانه هفتم تا دهم فروردین ما سال ۹۷ با ۴۱ اثر هنری و اجرای ۱۲ گروه از مناطق مختلف کُردنشین برگزار شده بود و نخستین جشنواره هه لپه رکی بانه نیز در سال ۹۰ به صورت شهرستانی با حضور گروه های هه لپه رکی محلی برگزار گردید.
شهرستان مرزی بانه با ۱۵۸ هزار نفر جمعیت در ۲۷۰ کیلومتری غرب سنندج مرکز استان کردستان واقع شده است.
