پایگاه خبری جماران: چند روزی است که برای کنفرانس به قونیه آمده ام جای دوستان عزیز خالی، مصادف شده با سالگرد وفات مولوی و به قول ترک ها شب عروس. حضور پرشمار ایرانی ها در این روزها توجه ها رو به خودش جلب می کنه. پروازی که من با آن آمدم پر بود از هنرمندان و فعالان فرهنگی و نوازنده ها و انجمن ها که هر ساله همین رفتار رو تکرار می کنند. جعبه هواپیما به جای چمدان های خالی که همیشه مسافران ایرانی می برند و پر از لباس بر می گردانند این بار انباشته شده بود از ساز نوازندگان ایرانی. صندلی ها هم به جای مسافران همیشگی غالبا با هنرمندان و ادیبان و فرهیخته ها اشغال شده بود. یکدفعه حواسم به این رفت که چرا در سالگرد شعرای داخل ایران مثل سعدی و حافظ و فردوسی چنین استقبالی نمی شه در حالیکه هم ارزان تر است و هم سهل الوصول تر. پاسخ به این سوال خیلی مهمه و در عین حال خیلی ساده؛ همه هم احتمال می دانند. بهتر است که من از جواب دادن به این سوال بگذرم. در هر صورت قطعا دلیلش این نیست که مولوی جایگاه خیلی مهم تری نسبت به سعدی و فردوسی و حافظ و خیام و عطار و دیگران دارد ... مهم توجه به عملکرد فرهنگی ترکیه است. چقدر خوب توانسته اند از این فرصت برای تبلیغ فرهنگی و جذب گردشگر و رونق اقتصادی استفاده کنند. مطمئنم اگر علاوه بر مولانا، حافظ و سعدی و ابن سینا و فردوسی هم به جای ایران در ترکیه آرمیده بودند به همان میزان از آنها هم برای جذب سرمایه بهره می بردند. اینگونه قدر سرمایه های معنوی را می دانند و علاوه بر تقویت هویت ملی برای ارزآوری و اشتغال هم بکار می برند. سنت در جامعه ما مانع عقلانیت و توسعه شده اما در ترکیه زمینه ای برای توسعه. بخش عمده ای از درآمد این کشور به همین برداشت از سنت و استفاده از ظرفیت های آن برمی گردد. سنت وسیله ای است برای پیشرفت،افزودن درآمدهای ملی، ارتباط با جهان، صلح و رفاه، امروزی شدن و نگاه به آینده؛ نه ماندن و عقب رفتن و ارتجاع و خرافه و خشونت و قهر با جهان و ... اگر از درون مجموعه سنت، تکثر گرایی، رواداری، آزادی، عقلانیت، دموکراسی و رفاه و رونق اقتصادی و همه آنچه که موجب زندگی بهتر می شود بازتولید نشود یا با آنها ناساز شود پس به چه کار می آید. متاسفانه همین است که ما دل خوشی از سنت نداریم بویژه در تجربه دویست ساله. خوانش ما از سنت به درد توسعه نمی خورد و به جای بستر، خودش تبدیل به مانعی بزرگ برای بهبود اوضاع شده است. تا فهم و روایت ما از سنت تغییر نکنه همینه که هست.
-
* دانش آموخته دکتری تاریخ در ترکیه
منبع: کانال همسفران دانشگاهی
