استان مازندران با تولید سالانه یک میلیون تن از انواع برنج و سطح زیر کشت ۲۱۴ هزار هکتاری قطب تولید برنج یا رتبه نخست میزان تولید برنج در کشور دارد به طوری که برنج در مازندران به عنوان تولید استراتژیک محسوب می‌شود.
اعضای شورای گفت و گو دولت و بخش خصوصی استان مازندران امروز پنجشنبه در نخستین جلسه سال ۹۹ با محوریت ارائه برنامه های جهش تولید، حذف ارز چهار هزار و ۲۰۰ تومانی را در دستور کار خود قرار دادند که با توجه به برخی انتقادات مورد حمایت عمومی اعضا قرار گرفت و به صورت مصوبه برای طرح در شورای گفت و گو کشور تصویب شد.
اتاق بازرگانی صنعت ، معدن و کشاورزی مازندران به عنوان پیشهاد دهنده این طرح معتقد است که اختصاص ارز چهار هزار و ۲۰۰ تومانی موسوم به "ارز دولتی" برای واردات برنج خسارت زیادی به کشاورزی داخلی به خصوص استان مازندران وارد می‌کند.
به اعتقاد مسئولان اتاق بازرگانی ، ارز دولتی نه تنها مانع از توسعه بخش کشاورزی مازندران می شود، بلکه توان رقابت پذیری برنج داخلی را نیز از کشاورز گرفته و عملا وی را ترغیب به خروج از تولید کشاورزی می کند.
به گفته آنان با توجه به اینکه قیمت جهانی برنج حدود ۵۰ "سنت" (نیم دلار) است ، با اختصاص ارز دولتی یا همان چهار هزار و ۲۰۰ تومانی قیمت برنج وارداتی با احتساب هزینه واردات و حاشیه سود حدود هشت تا ۱۰ هزار تومان در بازار کشور فروخته می شود که بسیار پایین تر از قیمت برنج تولید داخلی خواهد بود.
پیشنهاد اتاق بازرگانی در ازای حذف ارز دولتی برای ارقام پر محصول برنج اختصاص ارز نیمایی بود تا علاوه بر از بین بردن حباب قیمت بتوان شاهد توازن قیمت ها و حمایت از کشاورز داخلی بود که البته در جلسه امروز شورای گفت و گو با برخی پیشنهادات و حمایت ها مواجه شد.
همچنین این پیشنهاد نیز مطرح شد که واردات برنج متناسب با عملکرد تولیدات داخلی بوده و در صورت مواجهه با کمبود تولیدات یا عدم کفاف مصرف داخلی بر حسب نیاز اقدام به واردات شود.
علاوه بر این اتاق بازرگانی پیشنهاد کرد که با توجه به طول پنج ماهه فصل برداشت برنج و بازاریابی مناسب ؛ واردات برنج از مرداد ماه تا پایان آذر از سوی وزارت جهاد کشاورزی ممنوع اعلام شود.
به جیب دولت و به کام دلالان
مدیرکل جهاد کشاورزی مازندران در این باره گفت: در حال حاضر دولت به ازای هر یک میلیون تن ۵۰۰ میلیون دلار ارز دولتی یا همان چهار هزار و ۲۰۰ تومانی اختصاص می دهد اما در صوت اختصاص ارز نیمایی دولت نصف این میزان ارز داده و کمتر خسارت می بیند.
عزیز الله شهیدی فر افزود: در جلسات خصوصی که استان مازندران ، گیلان ، گلستان و خوزستان با وزیر جهاد کشاورزی برگزار شد توان خوداتکایی و تولید به میزان تقاضای داخلی اعلام شد، منتها به شرط اینکه از کشاورزان حمایت شود و دولت نیز از واردات برنج به سمت حمایت از افزایش تولید داخلی با طرح هایی همچون کشت مکانیزه حرکت کند.
وی افزود : سال گذشته یک میلیون و ۵۰۰ هزار تن برنج سفید وارد کشور شد در صورتی که نیاز کشور حدود ۶۰۰ هزار تن بود که یعنی سه برابر نیاز واقعی برنج وارد کشور و بازار این محصول آسیب پذیر شد. این در شرایطی است که بخش قابل توجهی از این برنج وارداتی در انبارها نگهداری می شود و حتما با خسارات و استهلاک هایی همچون کاهش وزن ، حشرات و دیگر موارد قرار خواهد گرفت .
مدیرکل جهاد کشاورزی مازندران به حاشیه سود واردات برنج برای دلالان اشاره کرد و افزود: اما با توجه به خسارات زیاد به برنج های انبار شده وارد کننده همچنان علاقه مند به واردات برنج است و به هیچ محصول کم زیان‌تر اشتیاق ندارد زیرا حاشیه سودی که ارز دولتی برای برنج ایجاد می کند آنقدر زیاد است که وارد کننده حاضر است هر میزان ضرری را متحمل شود.
شهیدی فر گفت : وقتی ارز چهار هزار و ۲۰۰ تومانی در اختیار وارد کننده قرار داده می شود، با احتساب میانگین ۵۰ سنت به ازای هر کیلو برنج وارداتی، قیمت هر کیلو وارداتی برنج به پول کشور ۲ هزار و ۱۰۰ تومان می شود. در حالی که این برنج با قیمت سه برابر ارز وارداتی یعنی ۱۲ هزار تومان به دست مصرف کننده می رسد.
وی ادامه داد: حتی اگر سود ۱۰۰ درصدی را نیز در نظر بگیریم باید هر کیلو برنج وارداتی به قیمت چهار هزار ۲۰۰ تومان به دست مصرف کننده برسد اما وارد کننده سه برابر این قیمت را در بازار عرضه می کند.
به گفته او این مسئله نه تنها برای دولت بار سنگینی را ایجاد می کند ، بلکه به جای ایجاد منافع جمعی برای مردم و اقشار ضعیف ، مستقیم سود را در جیب وارد کنندگان وارد می کند و دولت و مصرف کننده همواره متضرر هستند.
برنج داخلی باید به فکر اقشار ضعیف باشد
رییس سازمان صنعت ، معدن و تجارت مازندران با ابراز موافقت در تک نرخی شدن ارز واردات برنج گفت: اما باید توجه داشت ارزان قیمت ترین برنج تولید داخل کشور از با کیفیت ترین برنج وارداتی گران تر است.
حسینقلی قوانلو با اشاره به اینکه اقلام پر محصول به عنوان برنج ارزان قیمت داخلی حتی از دسترس قشر متوسط نیز خارج است افزود: هنوز مسئولان کشاورزی مشخص نکردند که چرا با وجود نصف بودن میانگین دستمزد کشاورزی قیمت برنج در ایران بیش از هرجای دیگر است.
وی نیز با استناد به قیمت جهانی 50 سنتی برنج افزود: برنج داخلی بیش از یک و نیم دلار در بازار خرید و فروش می شود که باید بر این مسئله مدیریت جدی صورت بگیرد.
رئیس سازمان صمت مازندران با اشاره به ینکه اختصاص ارز دولتی فساد زا است ، افزود: اما باید خرید برنج داخلی را برای همه اقشار ممکن کنیم و سپس به فکر افزایش تولید و حمایت از کشاورز باشیم.
مازندران باید به سمت صادرات برنج برود
مدیرکل امور اقتصادی و دارایی مازندران نیز با تاکید بر فساد پذیری ارز 2 نرخی ، گفت: مازندران برنج مرغوبی دارد که در کشورهای همسایه نیز با بالاترین نرخ قابلیت فروش دارد.
قاسم پیشه صادرات برنج مازندران را یک ضرورت برای اقتصاد استان و کشاورز عنوان کرد و گفت: این مسئله هم برای کشور و هم برای مازندران ارز آور خواهد بود.
البته موافقان دیگری در مورد تک نرخی شدن ارز واردات برنج ابراز نظر کردند که در مجموع باعث تصویب این مصوبه شد.
لازم به ذکر است که در حال حاضر ۲/۵ درصد از اراضی زیر کشت کشور در استان مازندران قرار دارد که گردش اقتصادی ۲۰ هزار میلیاردی تومانی در سال را ایجاد می کند.
با توجه به منابع آبی و طبیعی و همچنین محدودیت ها در برخی استان ها در حال حاضر سالانه حدود ۲/۴ میلیون تن برنج سفید در کشور تولید می شود که نیاز ۸۰۰ هزار تن واردات برنج را اجتناب ناپذیر می کند.
برغم اعلام خود اتکایی تولید برنج در سال گذشته، بیش از یک میلیون و ۳۰۰ هزار تن برنج سفید با ارز چهار هزار و ۲۰۰ تومانی وارد کشور و بازار شد که به گفته کشاورزان و کارشناسان خسارات جدی به بخش کشاورزی استان مازندران وارد کرد.
