شرح دعای چهل و سوم صحیفه سجادیه؛ بخش دوم: گستره اراده حق

پایگاه خبری جماران: در ادامه بخش دوم مجموعه یادداشت های شرح دعای چهل و سوم صحیفه سجادیه(ع) را می خوانید:

آمَنْتُ بِمَنْ نَوَّرَ بِکَ الظُّلَمَ، وَ أَوْضَحَ بِکَ الْبُهَمَ، وَ جَعَلَکَ آیَةً مِنْ آیَاتِ مُلْکِهِ، وَ عَلَامَةً مِنْ عَلَامَاتِ سُلْطَانِهِ، وَ امْتَهَنَکَ بِالزِّیَادَةِ وَ النُّقْصَانِ، وَ الطُّلُوعِ وَ الْأُفُولِ، وَ الْإِنَارَةِ وَ الْکُسُوفِ، فِی کُلِّ ذَلِکَ أَنْتَ لَهُ مُطِیعٌ، وَ إِلَى إِرَادَتِهِ سَرِیعٌ

«ایمان آوردم به آن کس که تاریکی‌ها را به نور تو روشن ساخت و سایه‌های مبهم را به تو آشکار ساخت، و تو را نشانه‌ای از نشانه‌های فرمانروایی اش، و علامتی از علامت‌های سلطنتش قرار داد، و تو را به زیادی و کاستی و طلوع و غروب و درخشندگی و تیره شدن در فرمان خود گرفت، و در همه این احوال فرمانبردار او و در انجام اراده او شتابان بودی.»

در این فراز از دعا، امام به حالت‌های مختلف ماه اشاره کرده است و با اظهار ایمان به حق در پدید آمدن این احوال، به پیروی ماه از اراده حق اشاره می‌کند.

ظُلَم، جمع ظلمت، تاریکی است و بُهَم، جمع بهمة است، و سید علیخان مدنی می‌گوید بهمة چیزی است که ادراک آن در محسوس‌ها بر حاسّه دشوار است و در معقول‌ها بر فهم.

امتهان، افتعال است از «مهن» و مهن؛ خدمت است، امتهنه؛ یعنی آن را در خدمت به کار گرفت.

ایمان به معنای اعتراف و اقرار نفس و درون است.

امام علیه‌السلام می‌فرماید: به آن خدایی که به وسیله تو تاریکی‌ها را زدود و در آنها نور دمید و سایه های به وجود آمده را آشکار ساخت، ایمان آورده‌ام، این نقش ماه در خلقت است که با طلوع در شب‌ها، تاریکی‌ها و سیاهی را می‌زداید، و ماه را نشانه‌ای از سلطنت و حکومت خود قرار داده است و آن را با کاستی و افزونی و برآمدن و فرود آمدن و تابش و پوشش برای تدبیر امور عالم قرار داده است و ماه در تمام  این موارد تابع حق است و در اطاعت از فرمان حق به شتاب پاسخ می‌دهد.

امام علیه‌السلام، به گونه ای با این کره و سیاره سخن می‌گوید که آن را موجودی آگاه و متوجه می‌شناسد، هر چند او را تسلیم فرمان حق می‌شمرد، اما به وجود آگاهی در آن اشاره می‌کند، و این همان حقیقتی است که وجود آگاهی را در همه عالم به آن اعتراف و اقرار دارد.