مثبت اندیشی

جماران: اگر بخواهیم برای یک ماه روزه داری و عبادت که امروز آخرین روز آن است دستاوردی برشمریم، یکی از آن ها مثبت اندیشی خواهد بود. چرا که از جمله آموزه های مکتب رمضان،ایجاد درونی پاک و بی غل وغش از آلودگی ها و ظن وگمان بد در انسان است. مثبت اندیشی را می توان از دیدگاه چندین رویکرد تحلیل کرد. یکی از این دیدگاهها رویکرد پدیدارشناختی (phenomenological) است که برخی آن را انسانگرا نیز نامیده اند. این رویکرد به خصوصیات تمایزدهنده انسان از حیوان، مانند تلاش در جهت رشد و خودشکوفایی تأکید می ورزد. نکته پرارزشی که روانشناسی انسانگرا بر آن تأکید دارد این است که روانشناسی باید به حل مسائل مربوط به مثبت اندیشی بپردازد.

موضوع مثبت اندیشی و این که انسان چگونه می تواند در فرصت تکرارناشدنی زندگی از این موهبت بزرگ لذت ببرد به موضوعی پرجاذبه برای بسیاری از روانشناسان درآمده است. عقاید و دیدگاه های متنوعی درباره چگونگی انسان ارائه شده و کتاب های بسیاری نیز به چاپ رسیده و هر کدام طرفداران زیادی پیدا کرده است.

یکی از مؤلفه های اصلی آرامش درون که مورد توافق همه روانشناسان این حوزه می باشد مثبت اندیشی است. منظور از مثبت اندیشی این است که فقط بر نداشته ها و نقایص خود تمرکز نکنیم و به نقاط مثبت و توانایی هایمان نیز توجه داشته باشیم. به قول مثال امروزی که کاربرد زیادی هم پیدا کرده است، فقط نیمه خالی لیوان را نبینیم و به نیمه پر آن نیز نظر داشته باشیم. مثبت اندیشی می تواند تأثیر قابل توجهی در بروز توانایی ها و شکوفایی استعدادها داشته و نگرش به زندگی را منطقی سازد. افراد زیادی با وجود شکست  های متعدد در زندگی، نه تنها اعتماد به نفس خود را از دست نمی دهند بلکه نگاه آنها به زندگی نیز دچار تیرگی و یأس نمی شود.

اشاره به این نکته لازم است که دیدگاه های مابه حوادث و تجارب زندگی بیش از آنکه تابع منطق باشد از احساسات پیروی می کند. نگاه احساسی به  زندگی و توانایی های فردی باعث می شود که انسان به محض برخورد با مشکلات و ناکامی ها، احساس ناخوشایند نسبت به خود و دنیای پیرامونش پیدا کرده و ادامه این روند موجب یأس و افسردگی او شود. آموختن مثبت اندیشی و استفاده از این تفکر در زندگی تقویت اندیشه منطقی را به همراه خواهد داشت.

یکی از پیامدهای قابل توجه ایام ماه رمضان ایجاد و تقویت تفکر مثبت اندیشی در انسان است. بسیار جالب است که در ماه رمضان ثواب اعمال نیکو چندین برابر افزایش می یابد. این ماه سراسر مژده و نوید و خیر و برکت است. درهای بهشت باز است. مراتب عفو و مغفرت الهی گسترده است. نفس روزه دار ارزش دارد، نماز و عبادات روزه دار، صدقه، اطعام به نیازمندان و حتی خواب روزه دار نیز امتیازهای ویژه ای دارند. به عبارت دیگر همه اینها برای ایجاد روحیه و تفکر مثبت اندیشی و راندن افکار یأس آور و بدبینانه است. حافظ می گوید:

عفو الهی بکند کار خویش

مژده رحمت برساند سروش

عفو خدا بیشتر از جرم ماست

نکته سربسته چه گویی خموش

انسان به دلیل درگیری متوالی با مشکلات زندگی بتدریج حال و حوصله خود را از دست می دهد و چه بسا گاه به مرز یأس و نومیدی هم نزدیک می شود. برای بهبود چنین روحیه ای به دنبال شادی می گردیم و معمولا شادی زندگی را در اموری پیدا می کنیم که نازل و گذرا هستند. متأسفانه تلقی مردم ما از شادی بسیار سطحی و ظاهربینانه است.

شادی چیزی است که در دل انسان هاست و آن با نگاه منطقی به زندگی و مثبت اندیشی واقع بینانه به وجود می آید. قدیمی ها می گفتند: «دل آدم باید شاد باشد» و این معنای واقعی شادی است. اگر انسان بر داشته ها و توانایی هایش به اندازه نداشته ها و ناتوانایی هایش بها بدهد و اگر با تأکید بیش از حد بر کمبودها و نقایص زندگی روحیه خود را خراب نکند و اگر به رحمت و رأفت الهی امید داشته باشد، بطور حتم نگاه بدبینانه اش به زندگی تغییر خواهد یافت.

ماه رمضان فرصتی است برای این تغییر نگاه به زندگی از طریق مثبت اندیشی و این ماه پربرکت مایه سرور و بهجت است، رمضان ماه امیدواری و رجاست و مهلتی برای جبران گذشته ها و زمانی برای ایجاد و تقویت مثبت اندیشی است.