گناباد در کنار آثار تاریخی و گردشگری با پنج امامزاده شامل سلطان محمد عابد، امام زاده احمد، محمود، احمد جوانمرد و یحیی (ع) از قابلیت بالایی برای گردشگری مذهبی برخوردار است.
گناباد دارای سابقه بسیار کهنی در تاریخ است که در شاهنامه فردوسی نیز از این منطقه به عنوان عرصه جنگ و حماسه دوران اساطیری یاد شده است.
سابقه سکونت در گناباد به زمان هخامنشیان بازمی گردد. این منطقه به دلیل قرار گرفتن در مسیر زابل، مکران و فارس به ترکستان و بر سر راه غرب ایران به هرات، مورد توجه سلاطین آن دوران بوده است.
گناباد در سال 31 هجری قمری به دست مسلمانان افتاد و در دوران سلجوقی و خوارزمشاهی آباد و از اهمیت ویژه ای برخوردار بود و در دوره تیموریان هم بسیار مهم بود.
این منطقه در اوایل حکومت صفوی مدتها محل نبرد بین ایران و ازبکان بود و در این دوران مورد توجه بود و گسترش یافت.

* جاذبه های تاریخی گناباد
گناباد با تاریخ کهن آثار تاریخی متعددی را در خود جای داده و از مجموع 250 اثر تاریخی شناسایی شده در این منطقه 144 اثر در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده که در این میان قنات 'قصبه' به عنوان تنها اثر ثبت شده خراسان رضوی در فهرست آثار جهانی یونسکو از جایگاه خاصی برخوردار است.
قنات قصبه با سابقه 2500 ساله، نمادی از سخت کوشی مردم این منطقه در طول تاریخ و شاهکار بزرگی در تامین آب به شمار می رود.
در داستان معروف دوازده رخ در شاهنامه فردوسی، حفر این قنات به کیخسرو نسبت داده شده و مورخان پایه گذاری قنات قصبه را به دوره هخامنشی دانسته اند.
قنات قصبه گناباد با توجه به موقعیت خاص و پیشینه تاریخی خود به یکی از مکانهای گردشگری منطقه جنوب خراسان رضوی تبدیل شده و همه ساله بازدید کنندگان بسیاری از نقاط مختلف کشور و حتی دیگر کشورها را به سوی خود جذب می کند.
طول رشته های هشتگانه قنات قصبه ‎ 33هزار و ‎133 متر و عمق مادرچاه آن ‎ 300متر است. این قنات با ‎ 500 حلقه چاه، با وجود خشکسالی های متعدد در طول تاریخ همچنان نقش مهمی در تامین آب مردم این منطقه از جمله در بخش کشاورزی داشته است.

*مساجد تاریخی گناباد
از جمله مساجد تاریخی گناباد می توان به مساجد جامع قصبه شهر، جویمند، کاخک، بیدخت و قوژد اشاره کرد.
مسجد جامع قصبه گناباد بر طبق کتیبه کوفی آن در سال 609 هجری بنا شده و از نظر کتیبه و آجرکاری‌های ظریف دارای اهمیت است.
مسجد جامع جویمند گناباد در سال 1040 هجری توسط شاه حسین منجم و با تلاش خواجه محمد قاسم محولاتی بنا شده، مسجد جامع کاخک در سال 961 به دستور خواهر شاه طهماسب اول صفوی ساخته شده و مسجد جامع بیدخت در اواخر قرن دوازدهم هجری بنا شده است.
مسجد جامع قوژد هم که روستایی به همین نام در 10 کیلومتری گناباد واقع است و ساختار معماری آن متعلق به قرن سیزدهم هجری است.

* قلعه دختر شوراب
قلعه دختر شوراب از آثار تاریخی مربوط به دوره ساسانیان و اسماعلیه و سلجوقیان است که بر روی کوهی بلند قرار گرفته است. وجه تسمیه این بنا به دلیل انتساب آن به ناهید، الهه آب و برکت و زیبایی که مورد پرستش و احترام ایرانیان در آیین میتراییسم بوده و یا به گفته برخی، قبر شاهزاده خانمی در این قلعه واقع است.

* مرقد پیران ویسه
پیران ویسه، از قهرمانان شاهنامه و پسر ویسه و سپهسالار افراسیاب و به تعبیری فرمانروای شهر ختن باستانی بود و نام وی را فیران بن ویسغان و بیران بن ویسکان هم گفته اند.
پیران در میان پهلوانان تورانی، تنها کسی است که از جهت صفات اخلاقی همتراز شخصیتهای برجسته ایرانی است و همواره برای تفاهم و همدلی و صلح ایرانیان و تورانیان تلاش کرده و به عنوان نماینده افراسیاب در اغلب نبردهای ایران و توران، در کمال خرد و مردانگی، حضوری فعّال داشته است.

* دارالشفای دلویی
از آثار تاریخی گناباد می توان به دارالشفای دلویی اشاره کرد. این اثر تا پیش از سال 1186 هجری قمری منزل مسکونی شخصی به نام حاج محمد بود، که بر اثر حادثه ای دستش فلج شده و پس از شفا یافتن به کربلایی فاضل مشهور ‌شده و خانه‌اش به مکانی برای روضه خوانی تبدیل می شود.

* یخدان کوثر
این اثر معماری در حدود چهار کیلومتری شمال شرقی بیدخت در مجاورت روستای متروکه کوثر در میان اراضی کشاورزی واقع و شامل سه بخش دیوار شرقی و غربی است که دیوار آن از خشت و چینه ایجاد شده و از طریق جویی که در پشت آن قرار داشته آب باران را در زمستان انباشته کرده که بر اثر سرما به یخ تبدیل شده و در روزهای گرم سال از این یخ ها که بیشتر به صورت لایه لایه بوده استفاده می کرده اند.

* مدرسه علمیه نجومیه
بنای این مدرسه در کوی شرقی شهر گناباد در مجاورت یکی از سردرهای ورودی مسجد جامع این شهر واقع است که از یادگاری های معماری اسلامی در دوره صفویه است و به دلیل تدریس علم نجوم و افلاک در این مکان به مدرسه نجومیه شهرت یافته است.

*جاذبه های گردشگری گناباد
مهمترین جاذبه گردشگری گناباد مناطق ییلاقی کاخک، درب صوفه، مجموعه آبشار و آسیابهای آبی و خانه فنجان (محل تقسیم آب قنات) و روستاهای سنو و زیبد است که بنا بر روایتی محل جنگهای دوران اساطیری بوده است.
درب صوفه:
درب صوفه یا به قول مردم گناباد درصوفه روستای کوچکی است که از نظر موقعیت و زیبایی دارای اهمیت است. سه طرف آن کوه مرتفع قرار گرفته و مشتمل بر درختهای بسیار قوی و هوای سرد و منظره و آبشار زیبایی با ارتفاع شش متر است.
در انتهای روستا و در دیواره یکی از کوهها متصل به روستا فرورفتگی به عمق 10 متر شبیه به ایوان و صفه قرار دارد.

منطقه ییلاقی سنو
یکی از مناطق ییلاقی و خوش آب و هوا که در 25 کیلومتری غرب گناباد واقع است، منطقه ییلاقی سنو است که چشمه سنو را در دل خود جای داده است .
شهرت این چشمه به حدی بوده که پادشاهانی چون نادرشاه و طغرل و بسیاری از کارشناسان داخلی و خارجی را مجذوب خود کرده و در مسیر آب این چشمه هفت آسیاب و یک قلعه وجود دارد که در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
آب چشمه سنو از یک دریاچه و غار درون کوههای زرد سرچشمه می گیرد. غار سنو چیزی شبیه به غار علی صدر همدان و شاید عظیم تر از آن باشد که تاکنون مورد کاوش جدی قرار نگرفته است .

*صنایع دستی گناباد:
از جمله صنایع دستی شاخص شهرستان گناباد می توان به نمدمالی، پارچه بافی، سفال مند، قالی بافی، گلیم بافی، معرق و منبت کاری، سبدبافی، چاقوسازی و آهنگری اشاره کرد که در 27 کارگاه و فروشگاه عرضه می شود.
در میان صنایع دستی گناباد، سفال مند از ویژگیهای برجسته ای برخوردار است.
سفالگری در گناباد قدمتی پنج هزار ساله دارد و از آن زمان در روستای مند تولید می شود و نمادی از هویت تاریخی مردم این منطقه به شمار می رود.
از جمله نقوش مشهور سفال مند نقش ماهی است که جایگاه والایی در روایات اسطوره ای دارد. ماهی در اعتقاد ایرانیان سرور آفریدگان اورمزد در برابر وزغ بزرگترین آفریدگان اهریمن است.
نقوش خورشید خانم، پرنده، گل ومرغ، گل و پروانه، گل کدو، کتیبه، ابر و گل و انواع اسلیمی از دیگر نقوش به کار رفته بر بدنه سفالینه های مند گناباد است.
گناباد در 287 کیلومتری مشهد و جنوب خراسان رضوی واقع است.
2095/5132
انتهای پیام
این مطلب برایم مفید است
0 نفر این پست را پسندیده اند

موضوعات داغ

نظرات و دیدگاه ها

مسئولیت نوشته ها بر عهده نویسندگان آنهاست و انتشار آن به معنی تایید این نظرات نیست.