در زمان قدیم عزاداری امام حسین(ع) در خانه‌هایی برگزار می‌شد که توسط مالکین وقف شده و به آنها «حسینیه» می‌گفتند. یکی از این حسینیه‌ها خانه کربلایی غلامرضا کبابی از افراد مشهور شهر بیرجند بود که خانه مسکونی‌اش در محله خیرآباد و در نزدیکی «مصلی» را وقف کرد.
این بنا یکی از خانه های اصلی بافت تاریخی شهر بیرجند بوده که دارای سردری زیبا با تزئینات آجرکاری دوره پهلوی است.
از زمان‌های قدیم تاکنون هر سال از روز سوم تا ۱۲ محرم جلسات عزاداری و روضه‌خوانی در این حسینیه برگزار می‌شد و اکنون به همان روال قدیم و با همان شیوه توسط بانیان و وابستگان مرحوم، این مجالس به سبک و سیاق قدیم برگزار می‌شود.
بر اساس مستندات شفاهی و تاریخی قدمت این مراسم بیش از ۱۰۰ سال است و در روز اول محرم همه بانیان با همکاری هم برای آماده سازی حسینیه اقدام به آیین چادرپوشان حسینیه می‌کنند.
واقف (کربلایی غلامرضا کبابی) بعد از اینکه حسینیه را توسعه داد چادری بزرگ از جنس کنف که به اندازه سقف حیاط خانه بود، خریداری کرد. آنها بر این باورند که قصد و نیت واقف این بوده که این چادر سایه بانی برای واقفان و همچنین دست اندرکاران مراسم حسینیه در آن دنیا باشد.
موقع نصب چادر چاووشی می‌خوانند و مداحی و سینه زنی دوره را انجام می‌دهند و در پایان برای افرادی که در قید حیات نیستند، فاتحه می‌خوانند.
در روز دوم محرم مراسم سیاه پوشان حسینیه و نصب پرده نقاشی شده قلمکار واقعه عاشورا و علم بندان این حسینیه انجام می‌شود و منبر چوبی که قدمت آن به سال‌ها پیش بر می‌گردد را در جای خودش گذاشته و رومنبری (که پارچه ای سیاه رنگ است و اطرافش اشعار و نوشته‌های پر محتوا نوشته شده) را روی منبر می‌اندازند.
مراسم روضه خوانی و عزاداری بعد از ظهرها شروع می‌شود و تا موقع اذان مغرب ادامه دارد.
پرده تعزیه عاشورا که متعلق به حسینیه کبابی است توسط استاد محمد حسین در سال ۱۳۳۸ هجری قمری بر روی پارچه کرباس با رنگ‌‍های گیاهی به صورت ترکیب نقاشی و مُهر، اجرا شده است.
متن پرده تعزیه به فرمایش آقا میرزا ماشاالله طهرانی در سال ۱۳۳۸ اجرا شده و نقش‌های بکار رفته در آن شامل نقوش انسانی، حیوانی، نیروهای نامرئی ،گیاهی (اسلیمی، ختایی، درخت و بوته های صحرایی) است که خوشنویسی آن با روش قالب زده یا نقاشی با قلم مو به سبک قهوه خانه‌ای بوده است.
وی تاکید کرد: همچنین در قاب‌های اطراف پرده، مصراع‌هایی از ترکیب بند محتشم کاشانی چاپ شده است. این اثر دارای هفت تابلو است که صحنه های مختلف روز عاشورا تداعی می کند.
در سال ۹۵ خانه و حسینیه کبابی شهر بیرجند از بناهای با ارزش اواخر قاجار و اوایل دوره پهلوی در فهرست آثار ملی کشور ثبت شد. همچنین پرده تعزیه حسینیه کبابی بیرجند در نیز بهمن ماه سال گذشته در فهرست میراث ملی کشور به ثبت رسید.
خانه و حسینیه کبابی محل استقرار هیات ابوالفضل از اولین هیات‌های بیرجند بوده که دارای پرده نقالی است و در گذشته در دهه اول محرم پرده‌خوانی داشته‌اند.
امروزه این پرده تنها در ایام یاد شده در معرض نمایش عموم قرار می‌گیرد.
مدیر پایگاه میراث فرهنگی بافت تاریخی شهر بیرجند نیز با اشاره به قدمت این حسینیه گفت: زمان دقیقی از ساخت این بنا در دست نیست اما معماری آن نشان می دهد که مربوط به اواخر دوره قاجار یا اوایل دوره پهلوی باشد.
علیرضا نصرآبادی در گفت و گو با خبرنگار ایرنا اظهار داشت: حدود ۲ سال پیش ایوان بنا که در وضعیت خطرناکی قرار داشت مرمت و بازسازی شد.
وی با بیان اینکه تاکنون ۱۵ میلیون تومان برای مرمت حسینیه کبابی با مشارکت هیات مقیم این حسینیه هزینه شده است افزود: برای سایر بخش‌ها نیز اگر اعتباری اختصاص یابد عملیات مرمت انجام خواهد شد.
مدیر پایگاه میراث فرهنگی بافت تاریخی شهر بیرجند شاخصه مهم این بنا را فرم سازه، تزئینات به کار رفته در معماری و تقسیم بندی‌ها عنوان کرد و گفت: به کار بردن معماری سنتی ایرانی در این بنا موجب شده که جزو آثار ثبت ملی در شهر بیرجند قرار گیرد.
۹۸۹۳* ۶۰۵۴
