تصمیم رئیس جمهور آمریکا مبنی بر خروج از توافق هسته ای ایران و افزایش تعرفه های واردات چنان ضربه ای به ائتلاف واشنگتن و بروکسل وارد کرده که می تواند برای دهه ها ثبات در غرب را به خطر بیندازد.
به گزارش پایگاه اطلاع رسانی و خبری جماران، مجله فارن پالیسی در گزارشی نوشت: 15 سال پیش، این جنگ عراق بود که میان اروپا و آمریکا اختلاف ایجاد کرد. 5 سال پیش مسئله شنود تلفن همراه صدراعظم آلمان اختلاف آفرین شد. این دو قدرت (آمریکا و آلمان) به عنوان ستون های نظم جهانی پس از جنگ، همیشه در سیاست ها و دیدگاه ها هم عقیده نیستند.
اما تصمیم دونالد ترامپ رئیس جمهور آمریکا مبنی بر خروج از توافق هسته ای ایران و افزایش تعرفه های واردات چنان ضربه ای به ائتلاف آنها وارد کرده که می تواند برای دهه ها ثبات و رفاه در غرب را به خطر بیندازد و برای دو قدرت جهانی دیگر یعنی روسیه و چین منفعت به بار آورد.
اقدامات کاخ سفید چیزی فراتر از گسستگی روابط است. دو طرف حتی در اصول اساسی هم با هم اختلاف نظر دارند و این مسئله، ارزش های مشترک و رویکرد جهان در قبال روابط اروپا و واشنگتن از دهه 1940 را زیر سوال می برد.
«چارلز کوپچان» مشاور سیاست اروپا در شورای امنیت ملی در دولت اوباما گفت: «در اختلافات قبلی، آمریکا و اروپا شرکت ها را از اختلافات خود دور نگاه می داشتند. اما این نخستین بار است که آنها شرکت ها را هم درگیر جنگ های خود می کنند.»
رهبران اروپایی از همان روزهای ابتدایی کاندیداتوری ترامپ برای حراز پست ریاست جمهوری که او ائتلاف ناتو و آنچه را که «تجارت ناعادلانه» با کشورهای اروپایی خواند، را زیر سوال برد، متوجه تنش های پیش رو شدند. اما بعدها کمی احساس آرامش کردند و دریافتند که حرف و عمل ترامپ با هم همخوانی ندارد.
این احساس بعدها با کمک پیام های مقامات ارشد دولت ترامپ مانند «مایک پنس» معاون رئیس جمهور و «جیمز ماتیس» وزیر دفاع، همراه با دو تن از مقامات سابق - «رکس تیلرسون» وزیر خارجه و «هربرت مک مستر» مشاور امنیت ملی تقویت شد.
اما با رفتن تیلرسون و مک مستر، موضع دولت تهاجمی تر شده است. متحدان اروپاییِ آمریکا که برای حل و فصل معاهده هسته ای ایران تلاش می کنند، می گویند زمانی که ترامپ ناگهان از این توافق خارج شد و این ماه تحریم های شدید اقتصادی علیه تهران را بازگرداند، آنها غافلگیر شدند.
«دونالد تاسک» رئیس شورای اروپا در توییتی غیرمعمول در مورد آمریکا نوشت: «با دوستانی این چنینی، چه کسی به دشمن نیاز دارد.»
«جولیان اسمیت» که به عنوان معاون مشاور امنیت ملی برای «جو بایدن» معاون رئیس جمهور سابق کار می کرد و اکنون عضو ارشد مرکز «امنیت نیو امریکا» است، می گوید متحدان اروپایی عصبانی هستند و برخی آخرین هشدارها را در مورد روابطشان با آمریکا داده اند.
در روز پنج شنبه، رهبران انگلیس، آلمان و فرانسه تعهد خود را نسبت به توافق با ایران تکرار کردند و قول دادند با طرف های باقیمانده همکاری کنند تا تلاش کنند توافق را زنده نگه دارند. این تاکید بر تعهد پس از یک نشست اتحادیه اروپا صورت گرفت که در آن تلاش شد راه هایی برای محافظت از این توافق حتی پس از خروج آمریکا از آن یافته شود.
اروپا به نظر می رسد آمادگی دارد تا روش های جنجالی تری را علیه اقدام یکجانبه آمریکا علیه برجام پیش بگیرد.
«ژان کلود یونکر» رئیس کمیسیون اروپایی گفت که اروپا «مقررات بازندارنده» برای مقابله با تحریم های یک جانبه آمریکا را از روز جمعه آغاز خواهد کرد.
این مقررات در دهه 1990 در واکنش به تحریم های آمریکا علیه کوبا و سایر کشورها تهیه شده بود اما هرگز مورد استفاده قرار نگرفت. یونکر همچنین گفت که بانک سرمایه گذاری اروپا به عنوان بازوی اتحادیه اروپا برای تامین مالی سرمایه گذاری اروپا در ایران در دسترس خواهد بود.
تنش بر سر توافق هسته ای در حالی رخ داده که در عرض چند هفته اروپا و آمریکا با یک جنگ تجاری احتمالی مواجه می شوند. این موضوع دو سال پس از مذاکرات فشرده واشنگتن و بروکسل در مورد توافق تجارت آزاد مطرح می شود که اکنون در حال مرگ است.
رئیس جمهور و دیگر مقامات دولتی بارها و بارها فعالیت های تجاری اروپا را هدف قرار داده و تهدید به اعمال تعرفه های مختلف بر محصولات متنوع اروپایی کرده اند. بهار امسال دولت ترامپ، تعرفه های سنگینی را برای صادرات فولاد و آلومینیوم از کشورهای عضو، از جمله چندین متحد ناتو، اعمال کرد.
از دیرباز دو بلوک اقتصادی بزرگ جهان دلایل مشترکی برای آزادسازی بازار و تقویت تجارت جهانی داشتند. اما اکنون دولت ترامپ هم اروپا و هم چین را هدف هجمه قرار داده است.
به گفته اسمیت، هم تجارت با ایران و هم تعرفه آلومینیوم وارداتی روابط آمریکا و اروپا را که بیش از 70 سال بر پایه بنا نهادن و حمایت از نظم بین المللی بوده است، تضعیف می کند.
او می گوید: باراک اوباما زمانی که در کاخ سفید بود نخستین تماس ها در مورد هر بحرانی را با پاریس، لندن و برلین می گرفت. این کار حتی در روزهای تاریک حمله آمریکا به عراق هم صورت گرفت. اما اکنون در دولت ترامپ ورق برگشته است.
مقامات سابق آمریکا و دیپلمات های غربی می گویند اگر این اتحاد قدیمی به حاشیه کشیده شود، چین و روسیه برنده خواهند بود. با تنش میان واشنگتن و برکسل، مسکو و پکن فرصت بیشتری برای تحت کنترل درآوردن نظم کنونی خواهند داشت.
چارلز کوپچان می گوید: «و مشخص نیست که آیا رئیس جمهور بعدی آمریکا خواهند توانست این آسیب را جبران کند یا خیر. جریان های پوپولیستی در هر دو سوی اقیانوس اطلس وجود دارد که اهداف ائتلاف آمریکا- اروپا را مختل می کند.»
