در دیدار امام و کانون نویسندگان چه گذشت؟

به گزارش خبرنگار جماران، در حالی که یک هفته از پیروزی انقلاب اسلامی می گذشت و قشرهای مختلف برای دیدار با امام خمینی (س) به محل سکونت ایشان در مدرسه علوی می آمدند، نمایندگان کانون نویسندگان ایران که افرادی مانند اسفندیار فرد، باقر پرهام، بزرگ پورجعفر، فریدون تنکابنى، اسماعیل خویى، مصطفى رهنما، غلام حسین ساعدى، محمد على سپانلو، جلال سرفراز، فریدون فریاد، محمد قاضى، سیاوش کسرایى، جواد مجابى، محمد مختارى، نعمت میرزا زاده (آزرم)، جمال میر صادقى، منوچهر هزارخانى، محسن یلفانى و سیمین دانشور را شامل می شدند نیز برای ملاقات با ایشان به مدرسه علوی رفتند.

در این دیدار که در روز بیست و نهم بهمن ماه سال 57 رخ داد، پیش از سخنان امام، یکى از اعضاى کانون نویسندگان طى سخنانى گفت:... عده اى از اعضاى کانون نویسندگان ایران که البته در حدود دویست نفر هستیم، اما به مناسبت وقت و جا فقط بیست نفرى از آقایان موفق شدند که خدمتتان شرفیاب شوند امروز براى عرض تبریک پیروزى انقلاب و ورود شما به ایران و ادامه این رهبرى اینجا آمده اند اگر اجازه بفرمایید براى آشنایى بیشتر آقاى دکتر باقر پرهام از دبیران کانون نویسندگان ایران متنى را که تهیه شده است به عنوان معرفى کانون نویسندگان ایران به حضور حضرتعالى اگر اجازه مى فرمایید قرائت بکنند.

آنگاه آقای باقر پرهام متن کانون نویسندگان را که به شرح زیر است، قرائت کرد:

حضرت آیت اللّه  امام خمینى! براى کانون نویسندگان ایران فرصتى مغتنم است که پیروزى انقلاب ایران را به حضور آن بزرگوار به عنوان رهبر مبارزات ضد استعمارى و ضد استبدادى ملت ایران تبریک بگوید. حضرت آیت اللّه  به خوبى آگاهند که در سال هاى سیاه دیکتاتورى بر اهل قلم ایران همانند دیگر قشرهاى ملت چه گذشته است. اغلب همین نمایندگان که اکنون افتخار حضور دارند ممنوع القلم بوده و به جرم آثار قلمى کمى و بیشى که توانسته اند منتشر کنند بارها و در طى سالیان دراز زندانى شده و انواع سختی ها و محرومیت ها را تحمل کرده اند. کانون نویسندگان ایران به منظور مقابله با کنگره فرمایشى نویسندگان و شاعران ایران که رژیم منفور پهلوى در اواخر سال 1346 قصد برگزارى آن را داشت و براى تحریم آن در آغاز سال 1347 تشکیل شد، این کانون که افراد آن داراى عقاید سیاسى و اجتماعى گوناگون اند دفاع از آزادى بیان و عقیده و مخالفت با هرگونه سانسور را هدف اساسى خود قرار داده تا بتوانند به تعالى آزادانه عقاید و افکار و رشد و غناى فرهنگ در جامعه ما کمک کنند. تشکیل این کانون از آغاز با مخالفت شدید رژیم جابر پهلوى روبرو شد و فعالیت کانون با دستگیرى و حبس برخى از اعضا و گردانندگان آن و با ادامه مخالفت دستگاه هاى اختناق عملاً طى سال ها متوقف ماند.

از خرداد سال 1356 که دوران تجدید فعالیت اخیر کانون است ما نویسندگان کوشیدیم تا به سهم خود با انتشار نامه ها و بیانیه ها و با ایجاد مجامع عمومى و سخنرانی ها فریاد اعتراض ملت ایران بر ضد رژیم جنایتکار پهلوى را منعکس کنیم.

البته در این راه با مخالفت دستگاه شاه و اذیت و آزار ایادى اختناق آن روبرو شدیم، چندان که بسیارى از دوستان ما مورد ضرب و شتم و بازداشت قرار گرفتند و کانون اجازه فعالیت نیافت. حضرت آیت اللّه! ما اعتقاد داریم که مبارزات نویسندگان در جهت افشاگرى جنایات سانسورچیان و مخالفت با عوامل اختناق فرهنگى و دفاع از آزادى اندیشه و بیان جزئى از مبارزات اصیل ملت و گام کوچکى از جانب اهل قلم در همگامى با انقلاب شکوهمند مردم ایران به زعامت آن حضرت و براى آن که این انقلاب به هدف هاى نهایى خود برسد و شرایط انقلابى براى رشد و اعتلاى فرهنگى جامعه ما هرچه بیشتر فراهم آید. وظیفه ماست که همگام با ملت آزادى خواه ایران  همچنان با هر گونه سانسور و اختناق فکرى مبارزه کنیم. رجای واثق داریم که در این راه از حمایت آن حضرت برخوردار خواهیم بود  (کوثر، ج 3، ص 434-445، با تلخیص)

پس از قرائت متن، آن گاه امام نیز سخنانی خطاب به نویسندگان و روشنفکران می فرمایند. ایشان در بخشی از فرمایشاتشان با اشاره به اهمیت موضوع وحدت در همه قشرها بخصوص نویسندگان می فرمایند: 

 آقایان! شما نویسندگان الآن تکلیف بسیار بزرگی بر عهده ‌تان هست. پیشتر قلم شما را شکستند؛ الآن قلم شما باز است لکن استفاده از قلم در راه آزادی ملت، در راه تعالیم اسلامی بکنید. این ملت که می‌ بینید، تمامشان زیر بیرق اسلام است که وحدت پیدا کردند. اگر نبود قضیه وحدت اسلامی، ممکن نبود اجتماع اینها. الآن از بچه چند ساله تا پیرمرد هشتاد ساله همه با هم در این نهضت شرکت دارند، و همه با هم در این پیروزی شرکت دارند؛ همه با هم هم صدا آزادی را طلب می‌کنند و استقلال را- و الحمد للَّه اینها دست آمده است- و جمهوری اسلامی را می‌خواهند؛ و آن هم ان شاء اللَّه با آرای عمومی‌ به دست می‌آید. آنچه که لازم است الآن برای همه ما حفظ این وحدت است. در دانشگاه گاهی الآن دیده شده که یک تشنجاتی واقع می‌شود. این یا آگاهانه هست یا از روی ناآگاهی. در هر صورت اگر خدای نخواسته آگاهانه باشد باید بگویم خیانت است، و اگر ناآگاهانه باشد باید بگویم که جهالت است. امروز روزی نیست که این ملت [که‌] این پیروزی را به دست آورده است ما با تشنجات این را به هم بزنیم. امروز روزی نیست که ما با حمله به مراکز عمومی یا به مراکز خصوصی این نهضت را آلوده کنیم. امروز روز وحدت کلمه است. همه ما، هر کدام در هر راهی که هستیم، در هر راهی [هر] مسلکی که داریم، همه الآن باید مجتمع بشویم تحت یک لوا. اگر مجتمع نشویم تحت یک لوا همه ما را از بین خواهند برد. (صحیفه امام؛ ج‌۶، ص ۱۸۹)

ایشان در بخش دیگری از سخنانشان درخواستی از نویسندگان مطرح کرده و می گویند:

"من چیزی که از نویسندگان می‌ خواهم این است که همان طور که ما طلبه‌ ها مکلف هستیم، شما آقایان نویسندگان هم مکلف هستید. الآن از قلمتان استفاده کنید و برای خیر این ملت و برای خیر این جامعه قلمفرسایی کنید. خداوند به همه شما سلامت و عزت بدهد." (صحیفه امام، ج 6، ص 191)