همه قدرت هایی که در لیبی دخالت کرده اند به دنبال منافع خود به ویژه نفت و گاز این کشور هستند.
به گزارش جماران، عبدالباری عطوان نویسنده و تحلیلگر مشهور عرب در تحلیلی روزنامه فرامنطقه ای رأی الیوم نوشت: همه طرف های خارجی که در «نزاع بر سر لیبی» و نه«نزاع در لیبی» دست دارند این روزها در حالت انتظار نگران به سر می برند ولی در بسیج و گردآوری نیرو و تجهیزات به منظور آمادگی برای نبرد سرنوشت ساز« به تأخیر افتاده» سرت ادامه می دهند.
چهار تحول بسیار مهم در دو عرصه سیاسی و نظامی در لیبی در روزهای گذشته رخ داده است که می توان برای خوانش و نتیجه گیری برخی تحولات در این نزاع و لمس چشم انداز آینده درباره آنها تأمل کرد:
نخست:حمله هواپیماهای جنگی به پایگاه هوایی«الوطیه»(عقبه بن نافع) در جنوب غرب طرابلس و انهدام سامانه های دفاعی ترکیه در آن. برخی از اطلاعات که توسط رسانه ها به بیرون درز کرده می گوید این هواپیماها از نوع«رافال» ساخت فرانسه است. این حملات هوایی که در نوع خود نخستین حملات هوایی بود با سفر«خلوصی آکار» وزیر دفاع ترکیه به طرابلس پایتخت لیبی و شهر«مصراته» در رأس هیأتی بزرگ از ژنرال ها و فرماندهان ارتش همزمان شد. برخی گمانه زنی ها حکایت از آن دارد که این سفر چه بسا برای هماهنگی با دولت وفاق ملی لیبی صورت گرفته است تا «ساعت صفر» حمله به سرت را مشخص کند.
دوم: سخنان آقای «مصطفی صنع الله» رئیس موسسه ملی نفت به شبکه «لیبیا الاحرار»بود که تأکید کرد نیروهای «ناشناس» وارد بندر نفتی«السدره» شده و چند روز پس از اشغال میدان نفتی «الشراره» در جنوب و در نزدیکی مرزهای لیبی با الجزایر توسط نیروهای وابسته به شرکت روسی«واگنر»که مزدور استخدام می کند، صورت گرفت.
سوم: سخنان منحصر به فردی که آقای «عبدالمجید تبون» رئیس جمهور الجزایر به شبکه «فرانس24» گفت و در این سخنان هشدار داد که اوضاع در لیبی خطرناک تر می شود و اگر بر سر آتش بس توافقی حاصل نشود به چیزی فراتر از الگوی سوریه و به طور مشخص به الگوی سومالی پیش می رود یعنی هرج و مرج مطلق. تبون به گزینه سومی به شکل تلویحی اشاره کرد یعنی قبایل لیبی و انتقال به مصلحت تسلیح آنها برای دفاع از خود و گرفتن زمام امور به دست شان.
چهارم: تأیید دخالت نظامی ترکیه در لیبی توسط دکتر«احمد داوود اوغلو» و انتقادات شدیدش از «عبدالفتاح السیسی» رئیس جمهور مصر و «امانوئل ماکرون» رئیس جمهور فرانسه. و این جانبداری کامل از «رجب طیب اردوغان» رقیب اش است که از او جدا شد و حزبی رقیب به نام«آینده» ایجاد کرد. همین اوغلو مهندس«نوعثمانی» و یکی از بارزترین حامیان اسلام سیاسی و به طور مشخص اخوان المسلمین است.
بمباران پایگاه «الوطیه» تحول نظامی خطرناکی است زیرا معنایش این است که نیروهای ترکیه که بر این پایگاه سیطره دارند دستگاه های رهگیری دقیق و پیشرفته ندارند و از هواپیماهای بسیار مدرن در این حمله ناگهانی استفاده شده است. برخی اطلاعات به بیرون درز کرده است که می گوید این هواپیماها از نوع«رافال» و جدیدترین هواپیماها در زرادخانه نظامی فرانسه هستند و به گفته کارشناسان فقط دو کشور از این نوع هواپیماها دارند اولی فرانسه که سازنده آنهاست و دومی مصر. حالا اگر این اطلاعات به بیرون درز کرده درست باشد کدام کشور این هواپیماها را برای بمباران پایگاهی فرستاد که نیروهای «وفاق» با حمایت ترکیه در روز 18 ماه می گذشته به تصرف خود در آورد، مصر یا فرانسه؟ این را در حالی می گوییم که برخی گزارش ها و اطلاعات درز کرده به بیرون این احتمال را می دهد که هواپیماها روسی و از نوع«سوخو24» باشند که از پایگاه «جفره» که نزدیک تر است به پرواز در آمده اند ولی کارشناسانی که روزنامه «رای الیوم» با آنها تماس گرفته است روایت نخست را ترجیح داده اند یعنی هواپیماهای رافال ساخت فرانسه.
اما اگر به مساله جدید در عرصه سیاسی منتقل شویم می بینیم که سخنان عبدالمجید تبون رئیس جمهور الجزایر بسیار مهم است نه به دلیل آن که نسبت به «سومالیزه» شدن بحران لیبی هشدار داد بلکه به دلیل آن که رک و پوست کنده درباره قبایل صحبت کرد و از «حکمت» آنها برعکس «مزدوران» دیگر در عرصه لیبی که فجایع زیادی مرتکب شدند تمجید و تعریف کرد.تبون همچنین گفت که این قبایل باید تسلیح شوند تا از خود دفاع کنند زیرا دیگر«کاسه صبر لبریز شد».
سخنان تبون از حیث انتخاب یک شبکه تلویزیونی فرانسوی برای اعلام آن بسیار مهم است و به رغم آن که تبون گفت که همه طرف های بحران لیبی برای الجزایر یکسان هستند اما دیدگاه کشورش برای حل بحران با دیدگاه فرانسه و ایتالیا(نه ترکیه) تطابق دارد؛ و تأکید کرد که ضرورت دارد به ملت لیبی به طور مشخص قبایل نقش داد و انتخاباتی که همه اقشار ملت لیبی را در بر گیرد نیز باید برگزار شود.
بار دیگر به این مساله بر می گردیم و می گوییم که سخنان بی سابقه رئیس جمهور الجزایر پس از سفر«عقیله صالح» رئیس پارلمان لیبی(طبرق) به الجزایر و از آن جا به طور مستقیم به مسکو و پس از سفر رئیس جمهور تونس همپیمان مورد اعتماد آقای تبون به فرانسه زده شده است؛ رئیس جمهور تونس پس از آن اعلام کرد که ضرورت دارد «شورای قبیله ای» به مانند همتای افغانستانی اش تشکیل شود، قانون اساسی موقت صادر گردد و رئیس جمهور نیز انتخاب شود. رئیس جمهور تونس در مشروعیت شورای حاکمیتی ریاستی موقت کنونی به رهبری «فایز السراج»که مورد حمایت ترکیه و قطر است تشکیک کرد و گفت که مشروعیت این شورا پس از 18 ماه از تشکیل آن به پایان رسیده است و این شورا به مهمترین بند توافقنامه «صخیرات» یعنی برگزاری انتخابات در کشور پایبند نمانده است.
برای هزارمین بار می گوییم که جنگ در لیبی هرگز به نفع و به مصلحت ملت لیبی این قربانی بزرگ نیست بلکه جنگ منافع برای سیطره بر ثروت های نفتی و گازی است؛ آب دهان «اردوغان» رئیس جمهور ترکیه برای ذخایر گازی در سواحل لیبی و قراردادهای زیرساختی به راه افتاده است، «ماکرون» رئیس جمهور فرانسه از منافع شرکت نفتی«توتال» دفاع می کند و اما«ولادیمیر پوتین» رئیس جمهور روسیه منافع شرکت نفتی و گازی«گازپروم» برایش بالاتر از همه چیز است.
حملات هوایی به سامانه های دفاعی ترکیه در پایگاه «الوطیه» و انهدام آنها «اعلان جنگ» به شمار می رود و گامی دقیق برای کشاندن ترکیه به جنگ فرسایشی در کشوری است که با سواحلش دو هزار کیلومتر فاصله دارد. اما حمله نیروهای روسیه به بندر السدره بزرگترین بندر صادر کننده لیبی و کنترل آن ضربه پیشدستانه برای شکست هر گونه تلاش نیروهای وفاق با حمایت ترک ها و تندروها برای کنترل هلال نفتی لیبی در «برقه» است.
در سایه نبود راه حل مسالمت آمیز و مذاکراتش و شدت گرفتن عملیات آماده سازی نظامی توسط همه طرف ها می توان گفت که نبرد و سرنوشت ساز سرت نزدیک است و خدا بهتر می داند.
