«محمدابراهیم حصیری» کارشناس و تحلیلگر مسائل بین المللی و از مقامات وزارت خارجه تونس طی مقاله ای نوشت: همکاری های گسترده و عمیق این سه بازیگر بین المللی (ایران، چین و روسیه) به تغییر قوانین بازی و تغییر چشم انداز راهبردی خاورمیانه و همچنین آسیا می انجامد.
به گزارش جماران؛ «محمدابراهیم حصیری» کارشناس و تحلیلگر مسائل بین المللی و از مقامات وزارت خارجه تونس در مقاله ای تحلیلی در تارنمای لیدرز با اشاره به سند همکاری های جامع راهبردی ۲۵ ساله ایران و چین نوشت که به زعم بسیاری از تحلیلگران، این سند نشانه تولد الگوی جدید ژئوپلیتیک در روابط بین الملل و منطقه است.
این کارشناس و تحلیلگر مسائل بین المللی، امضای سند همکاری های جامع ۲۵ ساله از سوی دو کشور ایران و چین که در برابر هژمونی ایالات متحده قد علم کرده را نوید دهنده آغاز دورانی دانست که تصمیمات مقامات ایالات متحده و به خصوص تحمیل محدودیت های یکجانبه و خودسرانه بر دیگر کشورها را کمرنگ کرده است. با توجه به تغییراتی که در روابط چین و آمریکا در سال های اخیر و به ویژه در ماه های اخیر رخ داده، به نظر می رسد چین نه تنها برای مقابله با فشار فزاینده ایالات متحده بلکه برای به چالش کشیدن واشنگتن در اردوگاه خود مصمم است.
این دیپلمات تونسی در ادامه افزود: این توافق نامه در فضای تنش های فزاینده از یک سو میان تهران، پکن و مسکو و از سوی دیگر واشنگتن و متحدانش به خصوص از زمان روی کار آمدن جو بایدن، رئیس جمهوری ایالات متحده از ژانویه ۲۰۲۱ به تقویت محور قدرت بلوک شرق (ایران، چین و روسیه) و ظهور نظام نوین چندقطبی درعرصه بین المللی انجامیده است.
وی در این مقاله به گزیده ای از اظهارات مقامات مبنی بر اهمیت انعقاد سند همکاری های جامع ایران و چین پرداخت.
این کارشناس در این مقاله به نقل از وانگ یی، وزیر امور خارجه چین نوشت: روابط ایران و چین در پنجاهمین سالگرد برقراری روابط دیپلماتیک بین این این کشور، در نقطه عطف تاریخی قرار دارد. چین آماده همکاری با ایران برای گشودن افق های جدید همکاری به نفع دو ملت و همچنین صلح و توسعه جهانی است. هر چقدر اوضاع بین المللی و منطقه ای تغییر کند، چین در حفظ سیاست های دوستانه خود در قبال ایران ثابت قدم خواهد بود.
در ادامه این مقاله آمده است که محمد جواد ظریف، وزیر امور خارجه ایران ضمن تشکر از چین به خاطر مواضع دوستانه و اقدامات ارزشمند خود در دوره تحریم های ظالمانه علیه ایران خاطرنشان کرد: واشنگتن باید بازگشت خود به توافق هسته ای ایران را با جدیت دنبال کرده، همه تحریم های یک جانبه را لغو کرده و به همان توافق هسته ای ایران (برجام) منعقد شده در سال ۲۰۱۵ بازگردد.
همچنین هوا لیمینگ، سفیر پیشین چین در تهران (از سال ۱۹۹۱ تا ۱۹۹۵) گفته است: توافقنامه منعقد شده از سوی چین با ایران برای مدت ۲۵ سال در زمانی که روابط با ایالات متحده رو به زوال است، حاکی از تغییر استراتژی در خاورمیانه و تحول اساسی روابط پکن با تهران و منطقه است.
این کارشناس مسائل بین المللی در ادامه نوشت:این توافقنامه که حاصل پنج سال مذاکره پس از سفر شی جین پینگ رئیس جمهوری چین به تهران در ژانویه ۲۰۱۶ است، تعهدی بر یک رابطه "برد-برد" تلقی می شود که برای هر دو کشور حائز اهمیت است.
این توافق نامه برای ایران به چهار دلیل زیر مهم است:
نخست آنکه به تهران این امکان را می دهد که روابط سیاسی، اقتصادی و نظامی خود را با چین که شریک تجاری مهم و یکی از خریداران اصلی نفت خام این کشور است، تحکیم کند. بدین ترتیب روح تازه ای به اقتصاد ایران می بخشد که در سایه یک دوره طولانی تحریم های آمریکا که از سال ۲۰۱۸ با سیاست "فشار حداکثری" دونالد ترامپ، رئیس جمهور پیشین ایالات متحده به طور یک جانبه به کل جهان تحمیل شده، آسیب دیده است. در واقع در این توافق نامه، چند میلیارد دلار سرمایه گذاری چینی ها در ایران طی ۲۵ سال آینده پیش بینی شده است و ده ها پروژه در زمینه های اقتصادی، فرهنگی، امنیتی و نظامی را دربرمی گیرد.
دوم آنکه این امکان را به تهران می دهد تا همکاری های خود در زمینه نظامی با چین را تقویت کند؛ این امر منجر به افزایش سطح همکاری بین نیروهای مسلح دو کشور در زمینه های آموزش منابع انسانی، مبارزه با تروریسم، تبادل اطلاعات، مانورهای مشترک نظامی، تحقیقات دفاعی مشترک و همچنین تجهیزات و فناوری های نظامی خواهد شد.
سوم آنکه به تهران این امکان را می دهد تا از حمایت چین در موضوع هسته ای بهره مند شود؛ چراکه بند آخر بیانیه مشترک همکاری های جامع راهبردی بین ایران و چین بر پایبندی این دو کشور و همچنین دیگر کشورهای امضاکننده به برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) تاکید دارد. چین حمایت خود را از تهران در برابر رویکرد یک جانبه دونالد ترامپ رئیس جمهور پیشین آمریکا که در سال ۲۰۱۸ تصمیم به خروج واشنگتن از توافق و بازگرداندن تحریم ها علیه ایران گرفت، دریغ نکرده است.
چهارم آنکه این امکان را به تهران می دهد تا در طرح جدید جاده ابریشم فعالانه شرکت کند و در این پروژه که در سال های آتی آسیا و جهان را تحت تأثیر قرار خواهد داد، به یک شریک حیاتی تبدیل شود.
این توافق نامه به چهار دلیل نیز برای چین مهم است:
نخست آنکه به پکن این امکان را می دهد تا در درازمدت بخش مهمی از انرژی مورد نیاز خود را تامین کند. چین که بزرگترین واردکننده نفت و گاز ایران است، این کشور را فقط به عنوان یک کشور غنی از این مواد حیاتی برای اقتصاد خود نمی داند، بلکه بیش از هر چیز ایران را ازجمله معدود کشورهای می داند که قادر به "نه" گفتن به آمریکایی ها بوده و موضعی مستقل در مورد مشارکت با دیگر کشورهای جهان در عرصه بین المللی اتخاذ می کند.
دوم آنکه این امکان را به پکن می دهد تا صادرات خود را به ایران که جمعیتی تحصیل کرده داشته و طی چند سال آتی به ۱۰۰ میلیون نفر می رسد، گسترش داده و از این لحاظ شریکی پایدار و قابل اعتماد محسوب می شود.
سوم آنکه این امکان را به پکن می دهد تا از این طریق نقش بیشتری در خاورمیانه ایفا کند.
چهارم آنکه در دوران روابط تیره و تار پکن – واشنگتن، مشارکت فعال ایران در پروژه جاده ابریشم حائز اهمیت است.
محمد ابراهیم حصیری در ادامه مقاله خود نوشت: سند همکاری های جامع ۲۵ ساله ایران و چین نشان می دهد دورانی که چین در روابط خود با ایران احتیاط کرده تا خاطر مقامات واشنگتن را مکدر نکند، به سر آمده است.
در این راستا، وزیر امور خارجه چین پیش از سفر به ایران، یک سفر یک هفته ای به شش کشور خاورمیانه از جمله عربستان سعودی و ترکیه داشته است. بسیاری از کارشناسان بر این باورند که این تور دیپلماتیک، بخشی از رویارویی فزاینده با ایالات متحده و جو بایدن رئیس جمهوری این کشور برای ایجاد جبهه ای متحد با هم پیمانانش در اروپا و آسیا است.
در مقابل، چین همچنین تلاش خود را برای جلب حمایت جهانی از جمله در کشورهایی که از دیرباز تاکنون در حوزه نفوذ واشنگتن قرار دارند، افزایش داده است. در این راستا وزیر خارجه چین به رئیس جمهور ایران گفت که وقت آن است که به طور جدی در مورد عواقب منفی مداخلات خارجی در امور منطقه تأمل کرده و مجموعه ای از ابزارهای موثر برای حفظ امنیت و ثبات منطقه در درازمدت را مورد مداقه و بررسی قرار دهیم.
همکاری های گسترده و عمیق این سه بازیگر بین المللی (ایران، چین و روسیه) به تغییر قوانین بازی و تغییر چشم انداز راهبردی خاورمیانه و همچنین آسیا می انجامد.
این توافق نامه نگرانی جدی را در کشورهای عربی حوزه خلیج فارس، اسرائیل و ایالات متحده برانگیخته چرا که آن ها همواره از گسترش نفوذ ایران در منطقه به خصوص در عراق، لبنان، سوریه، یمن و همچنین حمایت از فلسطینیان و همچنین از دست دادن هر چه بیشتر نفوذ و قدرت خود در منطقه احساس خطر کرده و درمورد از دست دادن ابزارهای فشار بیشتر بر ایران احساس یاس و نگرانی دارند.
در پایان می توان گفت که با تغییر قوانین بازی در آسیای میانه و به ویژه در خاورمیانه و منطقه خلیج فارس که چین در آستانه تبدیل شدن به یکی از بازیگران اصلی است، انتظار می رود قطب جدیدی بر محور اتحادهای جدید و شرایط ژئواستراتژیک جدید در منطقه و جهان ایجاد شود.
