خانه ای معروف به خانه بنکدار در خیابان طالقانی با معماری پهلوی در روزهای اخیر با مجوز شهرداری تخریب شده و حالا میراث فرهنگی اصفهان دستور توقف آن را صادر کرده است. خانه‌ای که معاونت میراث فرهنگی اصفهان می‌گوید اظهار نظر درباره این بنا را به اداره کل ثبت آثار در تهران فرستاده و منتظر پاسخ آنها هستند.
اصفهان خانه‌های تاریخی زیادی متعلق به دوران صفوی و قاجار دارد اما خانه‌های پهلوی ای که واجد ارزش ثبت باشند به ندرت هستند. شواهد اما نشان می‌دهد خانه بنکدار گویا از خانه‌های پهلوی‌ای بوده که ارزش معماری داشته است و حالا باید دید میراث فرهنگی برای آن چه آینده‌ای را رقم خواهد زد گرچه قسمت‌هایی از این خانه از جمله درهای نفیس چوبی و کاج‌های قدیمی آن از جا کنده شده و تا حدودی ابهت‌اش را از دست داده است.
یکی از فعالان میراث فرهنگی اصفهان که خواست نامش در خبر فاش نشود به ایرنا گفت که در روزهای اخیر شاهد تخریب خانه بنکدار بوده اما نمی‌داند داستان پشت پرده تخریب این خانه پهلوی چه بود خانه بنکدار در زمین بزرگی بود که از این تیپ خانه‌ها کمتر در اصفهان داشتیم . در این سالها بسیاری از خانه‌های با متراژ بزرگ را تخریب کرده‌اند و آپارتمان‌ها و مجتمع‌های تجاری ساخته‌اند. اما در مورد این خانه و خانه‌های تاریخی باید گفت همیشه تخریبها در پرده اتفاق می افتد و در دقیقه نود میراث فرهنگی متوجه می‌شود.
این فعال میراث فرهنگی می‌گوید تمام درختان این خانه که کاج‌هایی با تنه های قطور بوده‌اند بریده و بار کامیون شدند.
وی با اشاره به اینکه کالبد این خانه هنوز ویران نشده اما درهای با ابهت و ارزشمند را کنده‌اند و چوب حراج به این خانه زده‌اند افزود: گرچه معماری این خانه معماری سنتی نبوده اما معماری این بنا اسلوب مستحکم و شاخص پهلوی را داشته و هنوز هم چهارچوب های آن نشان از صلابت و خوش ساختی این خانه را دارد.
وی افزود: متاسفانه سازمان ها و برخی از افرادی که ذی ربط هستند هیچ علاقه و دلسوزی ای نسبت به مواریث فرهنگی ندارند و تا آنجا که بتوانند دنبال این هستند که قبل از اینکه میراث فرهنگی متوجه بشود کار را تمام کنند. شهرداری تا مرحله نیمه نهایی چراغ خاموش حرکت می‌کند تا بتواند پروانه تخریب بدهد.
وی می‌گوید با این جمله در پاسخ روبه رو شده؛ اینکه پروانه تخریب دیگر داده شده و هیچ کس نمی‌تواند پروانه را لغو کن.
در این ماجرا شهرداری وارد یک بازی فرسایشی با میراث فرهنگی می‌شود و میراث هم هیچ قدرت شاخصی در قبال ارگان‌های شهری ندارد؛ در ادامه، نامه‌نگاری ها، گذر زمان و بعد هم ماجرا فراموش می شود .
این فعال میراث فرهنگی که در این سالها شاهد تخریب برخی از خانه‌های تاریخی اصفهان بوده به ایرنا گفت: خانه نائل که چند سال پیش خراب شد، همین داستان تخریب را داشت. خانه تاریخی سرهنگ آباد که در آتش سوزی تخریب شد و دستور پیگیری توسط میراث فرهنگی داده شد به همین ترتیب از بین رفت. در همین کوچه سرتیپ که خانه بنکدار انتهای آن است چند مورد پیش آمد. در میدان عتیق هم از این موارد زیاد بوده است.
وی افزود: این چندین سال اخیر پر بوده از تخریب خانه‌های تاریخی که ناشی از سکوت حاکی از رضایتمندی شهرداری بوده است. این سناریویی است که در این سالها همچنان رخ می‌دهد و ما به عنوان شهروندان اصفهانی ناظریم که شهر از ارزش‌ها و هویت‌های قدیمی‌اش خالی می‌شود و جایش یکسری ساختمان‌های بی هویت رشد می‌کند.
اما در این میان معاونت میراث فرهنگی اصفهان روایت دیگری دارد. ناصر طاهری به ایرنا گفت: با حجمی که اصفهان به عنوان یک شهر تاریخی دارد به ندرت شاهد تخریب و تعدی به خانه‌های تاریخی هستیم. خیلی از خانه‌های تاریخی در اصفهان یا در حال مرمت هستند یا در استفاده هستند. برخی هم که استفاده ای از آنها نمی شود، مشکلی از این بابت ندارند.
طاهری بر این باور است که باید اتفاقی بیفتد تا آنها وارد عرصه بشوند؛ وقتی اتفاقی روی نداده چه دلیلی برای اقدام میراث فرهنگی وجود دارد؟! وی در ادامه افزود: تخلف در همه صنوف وجود دارد و میراث فرهنگی هم از این ماجرا مبرا نیست. وقتی خانه ای سرجایش است دلیلی برای اقدام ما وجود ندارد. اصفهان 15 منطقه شهرداری دارد و به ندرت اتفاق می افتد که کسی از روی منفعت طلبی مالی این اقدام را بکند.
معاونت میراث فرهنگی در ادامه گفت: بسیاری از بناهای پهلوی دوم در اصفهان بناهای ارزشمندی نیستند اما نه صد در صد آنها. شاید یک اثر تاریخی مربوط به دوره قاجار یا صفوی با معیار قدمت برایمان حجت باشد که بگوییم ارزشمند هستند اما درباره بناهای پهلوی هنوز اینگونه نیست.
آن طور که مدیرکل میراث فرهنگی اصفهان گفته شهرداری هیچ استعلامی از اداره میراث فرهنگی نداشته. طاهری دراین رابطه می گوید شهرداری ها در سالهای اخیر همکاری بهتری با میراث فرهنگی داشته اند؛گرچه پیشتر اینگونه نبوده . او به خبرنگار ایرنا گفت: شهرداری ضوابط را از ما استعلام می کنند. شهرداری نهادی نیمه دولتی است و به طور معمول منافع شخصی ندارند اما ممکن است از روی ناآگاهی مسئولی این اتفاقا رخ بدهد یا اینکه بحث منفعت مالی برای مالکی وجود داشته باشد.
طاهری در ادامه یادآور شد: تا شنیدیم تحرکاتی در خانه بنکدار رخ داده؛ بلافاصله اقدام کردیم و یگان حفاظت کار را متوقف کرد. اظهار نظر درباره این بنا را به اداره کل ثبت آثار در تهران می سپاریم و در این رابطه مدارک و مستندات را هم ارسال کرده ایم و منتظر پاسخ آنها هستیم.
وی با بیان اینکه برای واجد ارزش بودن این بنا باید اجماع نظر وجود داشته باشد گفت: این بنا مربوط به پهلوی دوم است و پهلوی دوم هم به عنوان یک دوره تاریخی ارزش های خودش را دارد. خانه های پهلوی دوم برای ثبت باید یا شان ملی یا معماری منحصر به فردی داشته باشد.
استان اصفهان دارای بیش از ۶۰۰ خانه تاریخی است که بیش از نیمی از آنها در شهر اصفهان قرار دارد.
این استان به‌عنوان قطب گردشگری کشور بیش از ۲۲ هزار بنا و اثر تاریخی دارد که یکهزار و ۸۵۰ مورد آن به ثبت ملی و هفت اثر به نام‌های میدان نقش جهان، کاخ چهلستون، باغ فین کاشان و مسجد جامع و سه قنات وزوان، مزدآباد و مون به ثبت جهانی رسیده و کانون توجه گردشگران داخلی و خارجی است.
