محاصره نفتی ونزوئلا چه تاثیری بر صادرات نفت روسیه دارد؟

به گزارش جماران؛ به نقل از شورای آتلانتیک، به نظر می‌رسد ونزوئلا کاملا محاصره شده است. عصر سه‌شنبه هفته قبل، دونالد ترامپ؛ رییس جمهوری آمریکا، اعلام کرد که ارتش آمریکا محاصره «کامل و تمام‌عیار» تمام تانکرهای نفتی تحریم‌شده‌ای را که به ونزوئلا وارد یا از آن خارج می‌شوند، اعمال خواهد کرد.

این اقدام نیکولاس مادورو، مرد قدرتمند ونزوئلا و دولت او را هدف قرار داده است، اما می‌تواند اثرات گسترده‌تری نیز داشته باشد.

این محاصره فشار قابل توجهی را به دولت مادورو وارد می‌کند، چرا که ناوگان سایه به عنوان یک شریان مالی عمل می‌کنند که مادورو برای حفظ سیستم خود به آن متکی است. کشتی‌های تحریم‌شده در بازار سیاه جهانی فعالیت می‌کنند و نفت تحریم‌شده توسط ایالات متحده را که در طول سال‌ها برای توانایی مادورو در ماندن در قدرت حیاتی بوده است، حمل می‌کنند.

ونزوئلا برای صادرات نفت خود کاملا به نفتکش‌ها متکی است و از زمان توقیف اولیه کشتی اسکیپر توسط ایالات متحده در هفته گذشته، صادرات نفت خام ونزوئلا به شدت کاهش یافته است و عملا منبع اصلی درآمد مادورو را هدف قرار داده است و مختل کردن تجارتی که با این نفتکش‌های تحریم‌شده انجام می‌شود، تسلط مادورو بر قدرت را تضعیف می‌کند و طبق آخرین آمار تا هفته گذشته، بیش از 30 کشتی از 80 کشتی در آب‌های ونزوئلا تحت تحریم‌های ایالات متحده بودند.

با توجه به حجم ناوگان ایالات متحده که در کارائیب انباشته شده است، شروع این محاصره بسیاری از محاسبات را تغییر میدهد و مهم خواهد بود که ببینیم کدام یک از این کشتی‌های ناوگان سایه همچنان سعی در رسیدن به سواحل ونزوئلا دارند و ایالات متحده تشخیص می‌دهد که کدام کشتی‌ها را مجاز به توقیف می‌داند.

این کشتی‌ها بخشی از یک شبکه بزرگ کشتیرانی سایه هستند که برای دور زدن تحریم‌های ایالات متحده و پنهان کردن مقصد نفت خام ونزوئلا طراحی شده است. این شبکه تجارت، نفت را عمدتا به چین و تا حدی به کوبا تحویل می‌دهد و از تاکتیک‌های مختلفی برای پنهان کردن مبدا، نام و مسیرهای حمل و نقل برای فرار از مقررات ایالات متحده استفاده می‌کند.

اما این روزها؛ محاصره این کشتی‌های تحریم‌شده، منبع فشار دیگری برای ایالات متحده فراهم می‌کند. با قطع بخش قابل توجهی از درآمد رژیم مادورو، ایالات متحده برگ برنده دیگری برای قرار دادن در مذاکرات پایان دادن در ونزوئلا به دست می‌آورد. این اقدام، کمپین کارائیب را از یک عملیات مبارزه با مواد مخدر به عملیاتی ارتقا می‌دهد که شریان‌های مالی مادورو را نیز قطع می‌کند، کسی که ایالات متحده او را به عنوان رهبر کارتل دو لوس سولس معرفی کرده است.

اثر احتمالی بر بازارهای نفت در منطقه و جهان

ونزوئلا در اکتبر امسال کمی بیش از ۷۸۰ هزار بشکه در روز صادرات داشت که ۱۰۰ هزار بشکه آن به ایالات متحده و بقیه به طور مستقیم یا غیرمستقیم به چین می‌رفت. بسیار نامشخص است که آیا تمام یا فقط بخشی از این صادرات تحت تأثیر این محاصره قرار خواهد گرفت.

رئیس جمهور آمریکا اخیرا به محاصره «کشتی‌های تحریم‌شده» اشاره کرد اما سازمان ردیابی نفتکش‌ها اظهار داشت که تنها ۴۰ درصد از کشتی‌هایی که نفت خام ونزوئلا را حمل می‌کنند، تحریم شده‌اند.

رییس جمهوری آمریکا همچنین در رسانه‌های اجتماعی به نامگذاری مادورو و دولتش به عنوان یک سازمان تروریستی خارجی اشاره کرد.

با این حال، تاکنون، بازار نفت نسبت به محاصره بی‌تفاوت بوده است اما به گزارش بلومبرگ، قیمت نفت خام برنت طی هفته گذشته و با افزایش محاصره ونزوئلا، یک شبه ۲.۵ درصد افزایش یافت و به شصت دلار در هر بشکه رسید. البته این یک تاثیر نسبتا کم است و می‌تواند نتیجه این باشد که بازار قبلا تاثیر سطوح بالاتر ممنوعیت دریایی صادرات نفت ونزوئلا، سطح بالای ظرفیت اضافی یا تقاضای ضعیف نفت در زمستان را ارزیابی کرده است.

طبق بررسی‌ها، معمولا، یک میلیون بشکه نفت جابجا شده در روز به معنای حدود ده دلار افزایش قیمت نفت است، بنابراین محاصره کامل تمام صادرات ونزوئلا، اگر با افزایش ظرفیت اضافی یا ذخایر تجاری اوپک جایگزین نشود، در محدوده پنج تا هشت دلار در هر بشکه خواهد بود و البته همه چیز به نحوه اجرای محاصره بستگی دارد.

اما ونزوئلا برای سرپا نگه داشتن رژیم و اقتصاد کشور به درآمد حاصل از صادرات نفت تحریم‌شده متکی است. ونزوئلا همچنان نفت تحریم‌شده خود را، عمدتا به چین، می‌فروشد، در حالی که برای دور زدن تحریم‌های ایالات متحده، پرداخت با دارایی‌های دیجیتال، یعنی استیبل کوین‌ها را می‌پذیرد.

برای افزایش فشار اقتصادی بر ونزوئلا، دولت اجرای تحریم‌های موجود بر بخش نفت ونزوئلا، از جمله شرکت PDVSA، را در نظر گرفته است. اجرای تحریم‌ها شامل توقیف کیف پول‌های ارز دیجیتال و همکاری با صادرکنندگان استیبل کوین برای توقیف یا سوزاندن دارایی‌های دیجیتال نگهداری‌شده توسط نهادهای تحریم‌شده ونزوئلا خواهد بود. این امر با توقیف دارایی‌های مالی قابل توجه، تاثیر فوری بر مادورو خواهد داشت و برای ایالات متحده و نیروهای دریایی آن بسیار مقرون‌به‌صرفه‌تر خواهد بود.

به‌طور جداگانه، همزمان با افزایش فشار ایالات متحده بر ونزوئلا با محاصره، دولت باید در نظر بگیرد که کشتی‌ها در مرحله بعد به کجا خواهند رفت. طبق ادعاها، تانکرهای تحریم‌شده حامل نفت ونزوئلا، نفت ایران را نیز حمل کرده‌اند.

این محاصره برای ناوگان سایه روسیه چه معنایی دارد؟

اقدام ایالات متحده علیه صادرات نفت ونزوئلا ممکن است برای خود ونزوئلا کمتر از ناوگان سایه روسیه اهمیت داشته باشد، زیرا نشان‌دهنده تغییر از تحریم‌های نمادین به سمت اجرای قاطعانه‌تر علیه فرار از تحریم‌های دریایی است.

روسیه امروز برای ادامه جریان نفت با وجود محدودیت‌های غربی، به یک ناوگان سایه گسترده، تانکرهای قدیمی، ساختارهای مالکیت مبهم، تغییر پرچم، انتقال کشتی به کشتی و بیمه ضعیف یا ساختگی متکی است. آنچه پرونده ونزوئلا نشان می‌دهد این است که واشنگتن به طور فزاینده‌ای مایل است فرار از تحریم‌ها را نه فقط به عنوان یک نقض مالی، بلکه به عنوان یک مشکل امنیتی دریایی تلقی کند.

این موضوع مهم است چراکه ناوگان سایه روسیه منزوی نیست. بسیاری از کشتی‌ها، واسطه‌ها، بیمه‌گران و شبکه‌های مدیریت کشتی مشابه، نفت خام کشورهای تحت تحریم را به جای یکدیگر ارائه می‌دهند و فشار اعمال شده در یک منطقه، آسیب‌پذیری‌ها را در کل سیستم آشکار می‌کند. حتی ممنوعیت‌های محدود، تانکرها را مجبور می‌کند تا مدت طولانی‌تری در تاریکی بمانند، مسیرهای پرخطرتری را طی کنند، به بنادر کمتری تکیه کنند و هزینه‌های حمل و نقل و بیمه بالاتری را بپذیرند که هزینه کلی صادرات نفت روسیه را افزایش می‌دهد.

برای مسکو، خطر فوری، سقوط ناگهانی صادرات نیست، بلکه افزایش اصطکاک و عدم قطعیت است. هر تشدید تنش، احتمال توقیف، امتناع از پهلوگیری کشتی‌ها در بنادر یا تحریم‌های ثانویه علیه ارائه‌دهندگان خدمات را افزایش می‌دهد، عواملی که کارایی و مقیاس‌پذیری درآمدهای انرژی روسیه را در طول زمان کاهش می‌دهند.

همچنین یک اثر بازدارنده وجود دارد. ایالات متحده با نشان دادن اینکه ناوگان‌های سایه قابل مشاهده، قابل ردیابی و آسیب‌پذیر هستند، حق بیمه ریسک استراتژیک برای تجارت نفت روسیه را افزایش می‌دهد حتی اگر اجرای آن گزینشی باقی بماند.

اخیرا نیز، درکنگره آمریکا یک گروه دو حزبی از سناتورهای آمریکایی، قانون کاهش سود نفت روسیه (DROP) سال 2025 را معرفی کرده‌اند که تحریم‌های مالی علیه خریداران خارجی فرآورده‌های نفتی روسیه را مجاز می‌کند و به دنبال مسدود کردن یک منبع کلیدی درآمد کرملین است. این پیشنهاد شامل اقدامات هدفمند برای مجازات نهادهایی در هر کجای جهان است که به خرید نفت روسیه ادامه می‌دهند و با معافیت‌های محدود مرتبط با حمایت از اوکراین، که بر قصد کنگره برای بستن نقاط ضعف در رژیم تحریم‌ها و انزوای بیشتر صادرات انرژی مسکو تاکید می‌کند.

اما نکته کلیدی این است که ناوگان سایه روسیه با فرض تحمل و ابهام به حیات خود ادامه می‌دهد و تحولات اخیر و اقدامات آمریکا علیه ونزوئلا نشان می‌دهد که این فرض در حال تضعیف است که در نگاه رهبران آمریکا برای یک اقتصاد جنگی وابسته به درآمدهای انرژی، این تغییر مهم است.