اخیرا نقل قولی از جناب دکتر عبده مطرح شد به این مضمون که اگر تورم به روال موجود تشدید شود به ابر تورم می رسد و نرخهایی که به صورت متعارف شگفتانگیز و غیرقابل باور به نظر می رسد عادی خواهد شد. برخی از منابع خبری رقم تمثیلی ۳۰۰۰ درصد که ایشان مطرح کردند را به عنوان ارزیابی یا تخمین از روند آتی نرخ تورم معرفی کرده پیرامون آن نکته سنجی کرده اند.
گروه اقتصادی: محمد طبیبیان، اقتصاددان، در یادداشتی با بررسی روندهای تورمی کشور تأکید کرد تداوم وضعیت موجود میتواند به افزایش قابلتوجه نرخ تورم منجر شود و لازم است سیاستگذاران با درک دقیق سازوکارهای تورم، از تصمیمهایی که به تشدید فشار بر اقتصاد و معیشت مردم میانجامد، پرهیز کنند.
به گزارش جماران، محمد طبیبیان در یادداشتی در کانال تلگرامی خود، با عنوان «آیا تورم چند هزار درصدی در راه است؟» نوشت: اخیرا نقل قولی از جناب دکتر عبده مطرح شد به این مضمون که اگر تورم به روال موجود تشدید شود به ابر تورم می رسد و نرخهایی که به صورت متعارف شگفتانگیز و غیرقابل باور به نظر می رسد عادی خواهد شد. برخی از منابع خبری رقم تمثیلی ۳۰۰۰ درصد که ایشان مطرح کردند را به عنوان ارزیابی یا تخمین از روند آتی نرخ تورم معرفی کرده پیرامون آن نکته سنجی کرده اند.
یکم، سازوکار افزایش قیمتها برای بسیاری قابل تصور نیست. بیاد دارم که در اوائل دهه هزار وسیصد و شصت یک نفر گلایه میکرد که اتومبیل پیکان از سی هزار تومان به پنجاه هزار تومان افزایش یافته و قیمت غیرقابل باوری است. عرض کردم یک میلیون تومان هم خواهد شد و فرد مزبور با وحشت و ناباوری پاسخ داد. چند سال معدود گذشت و قیمت آن از 10میلیون گذشت و اکنون نمیدانم قیمت یک اتومبیل مشابه چه رقمی است؛ اما شنیدهام موتور سیکلت متعارف هشتصد میلیون است. یا قیمت سکه طلا که چند سال پیش برای هدیه به تازه عروس و داماد میخریدیم چهل هزار تومان، اکنون شنیدهام چهل میلیون تومان است. دلار روزی هفت تومان بود و روزی ناباورانه هزار تومان شد. عدهای گفتند آمریکا توطئه کرده که هزار تومانی که بزرگترین رقم اسکناس ما بود را به یک هزارم دلار کاهش دهد. هر تومان یک دهم سنت. حالا میگویند دلار از صدهزار تومان هم بالاتر رفته. این افزایشهای نرخ تورم مثل آتش است که به جان اقتصاد و جامعه میافتد و هر آن شعلهور میشود.
دوم، درک نرخ تصاعدی ساده است اما از چشم بسیاری دور میافتد. اخیرا شنیدم که نرخ دلار و طلا روزانه یک درصد افزایش مییافته. یک درصدبه نظر رقم کوچکی است اما اگر این امر سه ماه مثلا 90روز ادامه یابد نرخ تورم سه ماهه میشود ۱/۰۱ به توان 90. محاسبه کنید میشود حدود ۲/۵ یعنی در نود روز یکصد و پنجاه در صد تورم. پس این روندها را نباید دست کم گرفت.
سوم، تورم از این ویژگی برخوردار است که چنانکه در انتظارات مردم جایگیر شد، تحقق مییابد. مردم هم با رفتار خود آن را تشدید میکنند. در بسیاری از کشورهای آمریکای لاتین و آفریقا و همچنین کشورهای اروپایی، بعد از جنگ اول که دستخوش ابر تورم بودند مردم اول ماه حقوق خود را به دلار یا یورو تبدیل میکردند و طی ماه به تدریج به فروش می رساندند تا صرف معاش کنند، یا همان ابتدای ماه ذخیره مورد نیاز طول ماه را خریداری میکردند. این امر اقدام به ناچار در سطح فردی است، اما در سطح جامعه خود اقدامی تورم ساز نیز هست.
چهارم، حکومتها در این شرایط تحت فشار قرار میگیرند تا حقوق کارمندان و کارگران را افزایش دهند و به شرکت هایی که قادر به تامین هزینه های تورم نیستند کمک کنند، همچنین بودجه خود را افزایش دهند تا خدمات دولتی را در سطح فلاکت باری که به آن دچار است تداوم بخشند. برای این نیز به افزایش نقدینگی دست میزنند که هیمه اصلی تورم است.
پنجم، هر چه نرخ تورم افزایش یابد کنترل آن مشکلتر است و اقدامات حادتری را طلب میکند که از مدیریتهای ضعیف متعارف ساخته نیست. مرحوم «فریدمن»، اقتصاد دان مشهور گفته بود که نباید تصور کرد وجود تورم در یک کشور فقط نشان از سوء مدیریت پولی یا بودجه ای است. وجود تورم به معنی این است که بسیاری امور در سطح وسیع دچار سوء مدیریت است. حسن مدیریت بسیاری امور برای باز گردانده شدن یه وضع مناسب، کار بزرگی است.
ششم، در همین راستا و اسباب نگرانی فرمایش اخیر نقل شده از ریاست محترم جمهور که منابع جمع آوری شده از افزایش قیمت بنزین صرف بهبود معاش مردم خواهد شد. این هم از معماها است. اگر فقط به من پول بدهید وضع من را بهتر کردهاید، اگر به همه ما پول بدهید، فقط تورم ایجاد کردهاید! افزایش معاش مردم نیازمند کالا است بایستی تولید و تجارت و تجارت بینالمللی افزایش یابد. برای این امور چه فکری کردهاید؟ به راه آن رییس جمهور دو سه دوره قبل نروید، همان پول پاشیهای پوپولیستی شروع مراحلی بود که ما را به اینجا رساند.
