پایگاه خبری جماران: موضوع گشت ارشاد این روزها در فضای مجازی بار دیگر ترند شده است. هر روز عکس یا فیلمی از برخورد نیروی انتظامی با زنان و دختران منتشر می شود و انتقاداتی را موجب می شود.
در همین زمینه با حسین رجایی نماینده لنجان در مجلس در خصوص تعریف حجاب و نقش گشت ارشاد در این زمینه گفت و گویی را انجام دادیم.
مشروح گفت و گوی خبرنگار جماران با وی در پی می آید:
امروز تعریف شما از حجاب با توجه به حساسیت موجود میان اقشار جامعه در این خصوص، چیست؟
در جمهوری اسلامی بحث حجاب را باید از دو منظر نگاه کنیم؛ یک نگاه، اعتقادی و دینی و دیگری، ملی است. نکته جالب این است که ما در حوزه ملی و اعتقادی هیچ گونه فرقی نمی‌بینیم؛ زمانی که به هزاره قبل میلاد برمی‌گردیم، می‌بینیم ایرانی‌ها پوشش داشتند؛ یعنی حجاب یک سنت قبل از اسلام بوده است. البته پوشش از لحاظ ملی منحصر به ایران هم نیست.
امروز ایران ما ایران اسلامی شده و ایران اسلامی یک سری آموزه‌ها و چارچوب‌های اعتقادی دارد که ایجاب می کند جامعه زنان ایران دارای پوشش باشند. بررسی پوشش بانوان ایرانی چه قبل و چه بعد از اسلام دارای یک وجه مشترک است؛ پوشش قبل از اسلام غالبا برای اشراف بوده است. حجاب در آن زمان یک موضوع بسته و محدودکننده زنان نبوده و یک ارزش بوده است. ما باید در کشورمان به آن تاکید کنیم که حجاب تنها محدود به زمان ورود اسلام به ایران نبوده و یک رویه و سنت ریشه دار برای جامعه ایرانی است؛ اما بخی دیدگاه‌ها، نظرات و حتی سیاسی شدن موضوع، این واقعیت را تحت الشعاع قرار می دهد.
حجاب هیچ گونه محدودیتی برای بانوان ما ایجاد نمیکند
حجاب در کشور ما به عنوان کشور ایرانی-اسلامی یک ضرورت است. ما قائل به حجاب اجباری برای یک فرد در حوزه شخصی و خصوصی نیستیم. جامعه دارای یک سری قانون و معیارها است که باید تابع قوانین اصلی و زیربنایی باشد. ما اگر بخواهیم در خصوص حجاب در چارچوب چاردیواری شخصی یک خانم صحبت کنیم اجازه دخالت نداریم و از لحاظ شرعی ورود به حریم شخصی دیگران و تعیین تکلیف کاملا مردود است. آیه ی «لا اکراه فی دین» نیز در مباحث اعتقادی و شخصی فرد است، اما در خصوص همان مباحث اجتماعی در خود قرآن آمده اگر در جامعه افرادی زندگی می‌کنند و تابع دین هستند و خود را مقید می‌دانند باید همان چارچوب مقیدات دینی را رعایت کنند که یکی از موارد آن، بحث حجاب است.
در کشور ما امروز حجاب به عنوان یک موضوع اجتماعی و فرهنگی و دینی مطرح است؛ رعایت حجاب از باب اینکه یک فرهنگ اصیل ایرانی و آموزه‌ی عمیق دینی که محکم آن را تائید و تاکید می کند، لازم است. در جامعه‌ی ما در خصوص حجاب باید آموزه‌های دینی و سنتی و عرفی رعایت شود. باید قانون حجاب را در کشور اجرایی کنیم، ما از بانوان عزیزمان می‌خواهیم آنان که به حجاب معتقد هستند در حفظ اعتقادشان بکوشند و آنهایی که به حجاب اعتقادی ندارند استدعا داریم نه از باب تعیین تکلیف اجباری، آن را رعایت کنند. اکثریت جامعه امروز ما معتقد هستند که باید در کشور حجاب رعایت شود؛ حال چه از لحاظ ملی، سنتی و چه از لحاظ اعتقادی.
حجاب یک نوع شأن و ارزش دادن به زن است
اگر امروز در گوشه کنار اتفاقاتی می‌افتد نباید خیلی تعجب کنیم. سال ۵۸ در تهران بسیاری حجاب را رعایت نمی‌کردند اما همین مردم آمدند و به جمهوری اسلامی رأی دادند و امروز همه باید به همان قانون که رأی داده شده پایبند باشیم. معتقد هستیم که حجاب هیچ گونه محدودیتی برای بانوان ما ایجاد نمیکند؛ حجاب یک نوع شأن و ارزش دادن به زن است. اگر زن در جامعه‌ای بخواهد دارای ارزش و شأن باشد، چاره‌ای نیست که برایش حریم قائل شویم.
زنی که در جامعه با حجاب است قاعدتا حرمتش بیشتر حفظ میشود
زنی که در جامعه با حجاب است قاعدتا حرمتش بیشتر حفظ میشود، جامعه ما می‌خواهد برای زنان حریم و حرمت ایجاد کند. نمی‌خواهد نگاه، نگاه ابزاری و شهوانی شود و چیزی که ما امروز در غرب مشاهده می‌کنیم تکرار شود.
اما از سوی دیگر در جمهوری اسلامی هر بانویی که بخواهد می‌تواند تا انتخابات ریاست جمهوری بیاید، من به عنوان یک قانون‌گذار می‌گویم رجل سیاسی نباید حتما مرد باشد. ما هیچ محدودیتی در اسلام برای زن نداریم، در حال حاضر حجاب برای زن هیچ محدودیتی در رشد و تعالی ندارد بلکه حجاب باعث میشود یک حریم و شأنیتی پیدا کند که در تعالی او هم کمک شود.
در جایگاه‌هایی که شان، شئون، حرمت و حریم زن رعایت نشده آن زن آسیب دیده است
در جایگاه‌هایی که شان، شئون، حرمت و حریم زن رعایت نشده است آن زن آسیب دیده است و نه تنها به رشد و تعالی خود نرسیده، بلکه در جایی سرکوب هم میشود. نمونه‌اش در حوزه هنر که در حق زنان ما اجحاف شده و کمپین «می تو» راه افتاد. این‌ها درد و دل‌های زنان دهه‌های ۵۰،۶۰ و ۷۰ است و مطمئن باشید در سال ۱۴۳۰ هم کمپین نسل دیگری که قربانی این نگاه است تشکیل میشود، زیرا جامعه هنری ما اعتقادی به حجاب، پوشش و رعایت حریم‌های زن و مرد ندارد و متأسفانه هم مردها و هم زن‌ها را مقصر می‌دانم، چون خود را تسلیم این فضاها کردند و خروجی آن کمپینی است که در کشور به وجود می‌آید؛ یعنی زنانی که دهه ۶۰ و ۷۰ الگوی دختران ما بودند امروز درد و دلشان باز میشود و می‌بینم که چه شرایط سختی را گذرانده اند.
در خانم‌ها پوشش، حجاب و در آقایان پوشش، بصر است
در واقع شما امنیت را در گرو حجاب می‌بینید؟
نمی گویم علت تام امنیت. اما اگر بانوان دهه ۶۰ و ۷۰ ما در حوزه هنر، سینما و تئاتر نمی‌گذاشتند حریم‌ها شکننده شوند و محکم می‌ایستند و یا حتی به مسئولان منتقل می‌کردند که این کارگردان و مسئول فرهنگی در حوزه بانوان حرمت شکنی می‌کنند و مقاومت می‌کردند، این اتفاقات نمی‌افتاد. قطعا این عامل اصلی نیست اما مسئله بحث پوشش و حرمت مهم است. کافی است جامعه ۳۰ سال پیش را با امروز مقایسه کنید؛ آن فردی که حرمت خود را رعایت نمی کند نباید توقع داشته باشد که جامعه نسبت به آن حجاب یا کار ضد ارزشی و ضد فرهنگی که انجام می دهد عکس العمل مثبتی انجام دهد.
در خانم‌ها پوشش، حجاب است و در آقایان پوشش، بصر است. تا امروز اگر حرمت‌ها شکسته شده به علت حجاب است. البته منظور من به آن دسته قلیل بانوانی است که به حجاب اعتقادی ندارند. هر جامعه‌ای فرهنگ خودش را دارد و نمی‌توانیم یک نسخه برای همه تجویز کنیم. فرهنگ جامعه ما این است که برای زن باید حرمت و شان قائل باشیم. لازمه‌ی این شأن و حرمت، این است که زن باید پوششی داشته باشد که مقدمه حفظ آن حرمت باشد، و الا آسیب می‌بیند.
گشت ارشاد فقط برای کسانی است که قصد هنجارشکنی دارند
امروز عملکرد گشت ارشاد در نگاه برخی اقشار جامعه، حجاب را به نوعی اجبار تبدیل کرده است، آیا این نوع برخوردها را در حفظ شأن و حرمت زنان کارساز می‌دانید؟
ما در حوزه امنیت اخلاقی دو بحث داریم؛ یک بحث در خصوص افرادی است که هنجارشکنی می کنند یا با ساماندهی و سازماندهی در جامعه ما در حال تلاش برای شکستن حرمت هستند. یعنی خانمی در جامعه با لباس خاص که حتی لباس زیرش پیدا است،نباید توقع داشت جامعه نسبت به آن بی‌تفاوت باشد. قطر یک کشور کاملا آزاد است امروز قانون برای جام جهانی گذاشته است که شرب خمر را تنها در هتل پنج ستاره مجاز کرده است و اگر کسی از هتل خارج شود با آن برخورد می‌کنند و تمام مباحث شخصی و جنسی را به ککان‌های خاص محدود کرده است و به فیفا اعلام کرده که به کشورها بگویند ما با آن‌ها برخورد می‌کنیم. تمام کشورهایی که محیط آزادی را فراهم می کنند هم چارچوب‌های قانونی خودشان را دارند.
در جامعه ما هم همینطور است که اگر خانم و یا آقایی بخواهد حرمت‌شکنی کند، با او برخورد می شود. شما آقایی را تصور کنید که موهای بلند و آرایش زنانه داشته باشد؛ خود خانم‌ها نیز معترض می‌شوند. برخورد با آن دسته افرادی که هنجارشکنی می‌کنند یا به صورت ساماندهی یا سازماندهی شده می‌خواهند رویه فرهنگی شهرها را بر هم بزنند را ما حمایت می‌کنیم، اما گشت ارشاد با دختر یا خانمی به صرف اینکه در شرایط قرار گرفته که در ماشین یا پیاده‌رو بخواهد به صورت عمدا یا جاهلانه کار هنجارشکنانه انجام دهد نباید برخورد امنیتی کند، بلکه این کار باید با تذکر لسانی و نهایتا توجیهات قانونی به او فهمانده شود.
اگر گشت ارشاد با همه‌ی بانوانی که در سطح جامعه هستند به شکل نامناسب برخورد کند کاری نادرست است. گشت ارشاد فقط برای کسانی است که قصد هنجارشکنی دارند؛ کسانی که می‌خواهند چهره شهرهای ما را عوض کنند و در آن صورت باید با آن‌ها برخورد کنند.
