داریوش کاموسی روز چهارشنبه در گفت و گو با ایرنا افزود:: بر اساس سنت دیرینه زرتشتی هر سال، همزمان با واپسین روزهای نخستین ماه سال، آیین تاریخی هیرَمبا از سوی زرتشتیان شهرستان اردکان برگزار می‌شود.
وی اضافه کرد: با توجه به شیوع کرونا، دیروز(سه شنبه) در مراسم غریبانه ، موبدان برای رفع این بلای جهانی دست به دعا شدند و از پروردگار خواستند که مردم ایران و جهان را را از بلاها و سختی ها حفظ کند.
شهناز شهزادی از پژوهشگران و محققان حوزه ادیان در رابطه با مراسم هیرمبا می‌نویسد: این جشن یکی دیگر از مراسم کهن و سنتی ایرانیان است که توسط زرتشتیان شریف‌آباد اردکان در پیچ و خم تاریخ کهنسال این دیار، هنوز به چشم می‌خورد.
برپایی و زنده نگاه داشتن این سنت از یک طرف و از سوی دیگر روش برپایی آن که همه از پیر و جوان، زن و مرد از آغاز تا پایان آن سهیم هستند، جای شگفتی است.
این جشن در روز اشتاد( راستی ) و ماه آذر قدیم که به معنی آتش است، یعنی زمانی که ۱۰۰ روز مانده به نوروز (امروزه از ۲۵ تا ۲۹ فروردین) برگزار می‌شود.
واژه «هیر» در فرهنگ لغت به معنی آتش است و می‌توان آن را به جشن سده نسبت داد و با توجه به جزییات مراسم، همازوری، همدلی و پایداری همگان را با آتشکده محل نشان می‌دهد، پس هیرمبا را می‌توان این گونه معنی کرد: « آتش افزون باد یا آتش پایدار باد».
و این‌چنین آغاز می‌شود که پسین روز اَرت و آذرماه (۲۵ فروردین) به زیارت پیر هریشت می‌روند و شب را در آنجا به سر می‌برند و بامداد روز بعد یعنی اشتاد (۲۶ فروردین) به کوه‌های اطراف پیر، حرکت کرده و هیزم‌های خشک را که (غیزل) می‌گویند، جمع‌آوری می‌کنند که شاید تا نیمروز به طول انجامد.
البته تعدادی نیز نذر و خیراتی را که در نظر گرفته، انجام می‌دهند و خلاصه همه شرکت‌کنندگان را با نان، شیر، پشمک، « سیرگ» ، آبگوشت و خورشت پذیرایی می کنند.
بعد از صرف ناهار گردهم جمع می‌شوند و سخنرانی می‌کنند، از کسانی که خیرات انجام داده و به هر علتی همراهی و کمک کرده به نیکی یاد می‌شود و همه در جریان امر قرار می‌گیرند و در مورد کسانی که برای نخستین بار شرکت دارند، مراسم چوب‌زنی اجرا می‌شود، شیرینی و شربت پخش می‌شود، بعد بار سفر می‌بندند و به سمت شریف‌آباد حرکت می‌کنند.
غیزل (بوته‌های خشک بیابان) را نیز با خود می‌برند و البته هر خانه‌ای نیز مقداری هیزم به آن اضافه می‌کند. در یک میدان، کوهی از هیزم انبار می‌شود و هنگام غروب تعدادی از مردان در کنار هیزم حلقه زده، فردی با صدای بلند افراد نامی و دینداران شریف‌آباد که جهان را بدرود گفته‌اند، یاد می‌کند.
و در جواب فرد دیگری می‌گوید خدایش بیامرزد و گروهی با صدای بلند می گویند، هیرُمبا (شاید به این معنی باشد که مهر و دوستی‌ها ادامه دارد و پایدار است).
در پایان توسط موبد محل که آفرینگان آتش به دست دارد و کتاب اوستا را زمزمه می‌کند، آتش هیرمبا روشن می‌شود و همه شادی‌کنان در اطراف آتش با دل هایی پر از مهر و دوستی، با اندیشه و گفتار و کردار نیک به نماز ایستاده و از اهورامزدا در خواست دارند که :
آتش این خانه(این مکان) هماره فروزان باد- آتش این خانمان پایدار باد
آتش این خانواده خاموش مباد - این خانه همیشه گشوده و آباد باد
و بعد، کمی از این آتش را به خانه‌ها برده و روز بعد به آتشکده بر می گرداند .
این جشن در روزهای آسمان (۲۷ فروردین) ، زامیاد (۲۸ فرودین) و مانتره سپند (۲۹ فروردین) ادامه دارد و در آن به انجام نذر و توزیع شیرینی در منزل خود یا آتشکده محل می‌پردازند و جمعا پنج روز به طول می‌انجامد.
استان یزد حدود ۶ هزار زرتشتی دارد که در شهرهای یزد، اردکان، میبد و تفت ساکن هستند.
مرکز شهرستان ۹۸ هزار نفری اردکان در ۶۰ کیلومتری شمال غربی شهر یزد قرار دارد.
