می گویند همه چیز اینجا پیدا می شود؛ از شیر مرغ تا جان آدمیزاد. می گویند به کمک دکترها آمده اند تا داروهایی که «به خاطر تحریم» گیر نمی آید را در اینجا به بیماران بدهند؛ و البته تاکید میکنند که داروهایشان از کیفیت کافی برخوردار است.
در این هنگام از روز که عقربههای ساعت به یازده ظهر نزدیک می شود، خیابان انوری هنوز خلوت است. در مغازه ها، کمتر مشتری را می توان دید و مغازهداران مشغول رسیدگی به حساب های روزهای گذشته هستند. برخی هم که کاری ندارند، یا تلویزیون تماشا میکنند یا اینکه دستشان را به زیر چانه زده و به در مغازه نگاه می کنند بلکه یک مشتری از راه برسد. به راهنمایی آقایی به نام «بهنام» به اینجا آمده ایم که چند مدت پیش دارویی برای جلوگیری از ریزش موهایش از یکی از مغازههای خریداری کرده بود. این طور که خودش تعریف میکرد، دارو برای جلوگیری از ریزش موهایش بسیار اثرگذار بود اما اکنون که به پزشک مراجعه کرده، دکتر به او گفته که شاید دیگر «نتواند فرزند دار شود». تصورش این است که این وضع پدید آمده نتیجه مصرف همان دارو باشد. نام دارو را هم گفته که اینجا نمی نویسیم ولی هنوز هم این دارو در خیابان انوری دسترسیپذیر است.
تایید پزشکان؟
این طور نیست که همه محصولاتی که می توان در خیابان انوری تهیه کرد داروهای هورمونی، چاقی و لاغری و تقویت جنسی باشد. اینجا می توان انواع عصارههای گیاهی برای شربت، قهوه و خیلی چیزهای دیگر را با قیمت هایی پایین تر تهیه کرد. قیمت ها هم از نقاط دیگر شهر پایین تر است چون بیشتر عمده فروش هستند. وارد یکی از مغازه هایی می شویم که روی شیشه اش تبلیغ می کند: «چاقی 100 درصد تضمینی». خودمان را به عنوان گزارشگر «خبرجنوب» معرفی میکنیم؛ لبخند می زند و می گوید: «این چیزی که برای چاقی می فروشیم، شیر خشک است، باور کنید» و بعد نشان تضمین کیفیت وزارت بهداشت را نشانمان می دهد و می گوید: «اینها را از کشورهای حاشیه خلیج فارس آورده اند و مطمئن باشید گمرکی آن را هم پرداخته اند».بعد می رویم به مغازهای که روی شیشه اش این برچسب هایی دیده می شود با عنوان: «چاقی تضمینی»، «تقویت جنسی»، «مشاوره ورزشی». صاحب مغازه کمی ما را دست میاندازد و بعد می گوید: «بنویسید انوری خوب است؛ بنویسید داروها و قرص های خوب گیر می آید؛ والا. هزار تا دشمن داریم». و وقتی می پرسیم که این داروهایی که می فروشید چه ویژگیهایی دارد پاسخ می دهد: «اینها همه مولتی ویتامین هستند؛ همین». بعد هم قول می گیرد که یک وقت عکس و نامش را در روزنامه چاپ نکنیم.
در مغازه سوم خودم را مشتری جا می زنم که به دنبال دارویی برای چاق شدن است. صاحب مغازه یک قرص را معرفی می کند و می گوید: «این را ببر، 10 روز بخور مطمئن باش نتیجه می گیری».سپس ادامه می دهد: «اگر شک داری میتوانی بروی به دکتر نشان بدهی».
می گویم: «اگر مشکلی ندارد پس چرا در داروخانه های عادی گیر نمیآید؟ و اصلا از کجا معلوم که من این دارو را ببریم و به جایش یک داروی تقلبی برایت پس نیاورم؟». پاسخ می دهد: «آقا من 12 سال است توی این کارم. داروی اصل را از تقلبی تشخیص می دهم. این داروها هم به خاطر تحریم گیر نمی آید در نتیجه ما به صورت قاچاق از هلند وارد می کنیم؛ ببر به دکتر نشان بده اگر مورد تاییدش نبود بیاور من پس می گیرم».
مبادا این داروها را مصرف کنید
اگر حتی قرار باشد این داروها از انوری جمع آوری شود، باز هم راه دسترسی به آنها باز است. چرا که نه تنها سایت های اینترنتی بلکه شبکههای ماهواره ای هم مدام در حال تبلیغ برای داروهایی هستند که ادعا می کنند کاملا گیاهی بوده، مصرف آنها هیچ پیامدی ندارد و برای آنچه آنان تبلیغ می کنند - همچون چاقی و لاغری- اثربخش هستند. با این حال این طور که سعید نوریان، نایب رئیس انجمن پزشکان داروساز فارس به گزارشگر «خبرجنوب» می گوید در این داروهای به اصطلاح گیاهی و بی خطر، موادی به کار رفته که اتفاقا در لاغری یا چاقی موثر هستند ولی پیامدهایی چون سکته قلبی و مغزی در پی دارند و سال ها است که مصرف آنها در کشورهای دیگر ممنوع شده است. البته در ایران هم مصرف این قرص ها ممنوع است ولی همان طور که مشاهده میشود، از راه قاچاق به دست مشتریان میرسد. این طور که دکتر نوریان می گوید، به رغم برخوردهای دانشگاه علوم پزشکی، این تجارت به قدری پرسود است که باز هم از جایی دیگر روند خرید و فروش چنین قرص هایی شکل می گیرد. این است که احتمالا تنها راه باقی مانده برای مبارزه با این وضع، آگاه کردن مردم است. نایب رئیس انجمن داروسازان فارس می گوید: «این داروها به هیچ وجه مورد تایید ما نیست. اگر یک دارو ضروری و مورد نیاز باشد، از مجاری قانونی کشور وارد می شود و نیاز نیست که بخواهند به صورت قاچاق یا تقلبی و در شرایط نامساعد حمل و نگهداری آن را به ایران بیاورند».
به باور این داروساز، اگر یک دارو ضروری نباشد، استفاده از آن بی مفهوم می شود. پس این داروها از کجا می آیند و چه می شود که برخی تصور می کنند آن نتیجه ای که میخواهند از دارو بگیرند، گرفتهاند؟ نکته کلیدی که دکتر نوریان بیان میکند، این است که چاقی، لاغری یا هرچیز دیگری که تبلیغ می شود نه نتیجه مصرف دارو بلکه از عوارض آن است.
برای نمونه یکی از داروهای پرطرفداری که برای چاقی صورت تبلیغ می شود و ما نامش را منتشر نمی کنیم، یک داروی هورمونی بسیار قوی است. ترشح این هورمون برای پیشگیری از بیماری هایی چون پوکی استخوان حیاتی است. کاری که این دارو می کند، این است که پایانه های ترشح هورمون در مغز را می بندد؛ به ویژه وقتی که دارو با دوز بالا مصرف شود ولی وقتی مصرف دارو متوقف شود، دیگر مغز هورمون را ترشح نمی کند. در عین حال چهره فرد به حالت چاق و گرد در می آید. اما واقعیت این است که فرد بیمار شده است نه لاغر، نوعی بیماری که نام آن را سندرم «کوشینگ» یا «مون فیس» به معنای چهره ماه گذاشته اند. این وضع در واقع یکی از عوارض مصرف دارو است و نه نتیجه آن برای چاقی صورت. افزون بر اینکه بیمار پس از آن باید با انواع بیماری های مختلف همچون پوکی استخوان بسازد. دکتر نوریان می گوید: «برخی داروها هم عارضه لاغری دارند. چند وقت پیش دارویی داشتیم که برای لاغری مصرف میشد و بسیار پرطرفدار هم بود؛ پس از مدتی که مطالعات روی آن صورت گرفت معلوم شد که مصرف کنندگان این دارو دچار سکتههای مغزی و قلبی می شوند در نتیجه مصرف آن ممنوع شد ولی برخی شبکه های قاچاق و مافیایی هنوز این دارو را در اختیار دارند و در ترکیبات داروهایی که ادعا میکنند به درد لاغری می خورد استفاده می کنند؛ فرد هم پس از مصرف تصور می کند که لاغر شده ولی نمی داند چه پیامدهایی در انتظار او است».
خطر عقیم شدن با داروهای بدنسازی
لابد بسیار شنیده اید که برخی ورزشکاران به خاطر دوپینگ یا مصرف قرص های انرژی زا، از شرکت در مسابقات ورزشی محروم شده یا پس از قهرمانی همه مدال ها و افتخارهای آنان را پس گرفته اند. این داروها، به ویژه در میان علاقه مندان به بدنسازی هواداران بسیار دارد. به ویژه در باشگاه های ورزشی، مصرف این داروها را بسیار پیشنهاد می کنند. نایب رئیس انجمن داروسازان فارس هشدار می دهد که یکی از پیامدهای جدی مصرف این داروها عقیم شدن و ناباروری است: «یکی از آسیب های حتمی مصرف داروهای هورمونی برای بدنسازی، عقیم شدن است. شاید بگویند اگر چنین است پس چرا پزشک تجویز می کند؟ برای نمونه در تزریق هورمون تستسترون فرد در ماه یک بار تزریق را برای درمان انجام می دهد ولی کسانی که میخواهند سوء استفاده کنند گاهی هفته ای 10 بار دارو را مصرف میکنند؛ ضمن اینکه ممکن است اگر پزشک دارو را برای کسی تجویز کند، این دارو به قدری برای درمان بیماری اهمیت داشته باشد که مصرف آن توصیه شود ولی مصرف برای بدنسازی و... این گونه نیست».اگر بخواهیم کلام را ساده کنیم، مصرف داروهای این چنینی به معنی بازی کردن با جان خود انسان است. آن هم در شرایطی که حتی داروهای ضروری هم پیامدهایی جدی دارند که پزشک تنها در صورت نیاز واقعی بیمار آنها را تجویز می کند. در عین حال باید این واقعیت را در نظر داشت که مصرف کنندگان دارو برای لاغری یا بدنسازی، افراد راحت طلب یا ناآگاهی هستند که از راه های مناسب برای لاغر شدن یا داشتن اندام ورزشی استفاده نمی کنند. این راحت طلبی و ناآگاهی اما می تواند به قیمت جان تمام شود.
48
