سواد زندگی؛ سواد عاطفی-
از اواسط دهه 1980 تاکنون، جان
ام. گاتمن بیش از سه هزار زوج را در اتاقی کوچک به نام آزمایشگاه عشق که حاصل سال ها تحقیق و پژوهش وی در
حوزه های روانشناسی به ویژه دانش خانواده محسوب می شود، مورد بررسی قرار داده است.
آزمایشگاه عشق نوعی بستر تحقیقاتی جامع برای افراد متاهل به شمار می رود که برای اولین بار در سال 1986 در دانشگاه واشینگتن و به همت دکتر گاتمن راه اندازی شد. روش گاتمن شامل یک اتاق ساده برای گفتگو با زوجین و توجه دقیق به گفتار و رفتار آنها با یکدیگر بود تا از این طریق بتواند پیش بینی دقیقی برای علل شکست زندگی مشترک حاصل شود. هم اکنون متخصصین و محققین فعال در آزمایشگاه عشق مدعی هستند که با صحت 91 درصدی و با استناد به دستاوردهای مطالعاتی صورت گرفته، قادر به تشخیص آینده زندگی مشترک زوجین آن هم به وسیله تنها 5 دقیقه گفت و گو با آنها خواهند بود. اما آیا واقعا چطور ممکن است در مدت زمانی کوتاه بتوان مسائل و پیچیدگی های یک رابطه زناشویی را درک کرد؟ در ادامه به ارائه جزئیاتی کاربردی پیرامون آزمایشگاه عشق گاتمن می پردازیم. هر آنچه باید در مورد "آزمایشگاه عشق" بدانیم امروزه با گذشت بیش از 30 سال از شروع فعالیت گاتمن، آزمایشگاه عشق توسط موسسه گاتمن برای هماهنگی با نیازها و الزامات عصر مدرن تحت بازنگری قرار گرفته است.
دکتر گاتمن می گوید: به دنبال تجزیه و تحلیل میکروسکوپی هزاران زوج هم اکنون موفق به کشف راز و رمز ازدواج موفقیت آمیز شده ایم. همچنین به کمک معادلات دیفرانسیل غیر خطی، می توانیم سرنوشت یک رابطه زناشویی را با ضریب اطمینان بالا پیش بینی کنیم. علاوه بر این توصیه های کاملا علمی که بر اساس شرایط منحصر به فرد هر زوج ارائه می شود، تاثیر مهمی در افزایش کیفیت زندگی آنها خواهد داشت. گاتمن و تیم همراه وی زمان زیادی را صرف مطالعه چندین هزار زوج و ثبت حالات چهره حین مکالمه، ضربان قلب، فشار خون، قابلیت رسانایی پوست و واژه های مورد استفاده آنها طی مشاجره با همسرانشان کردند. آنها پس از اجرای این پروژه گسترده به نتیجه جالبی دست یافتند. کم ریسک ترین زوج های مورد مطالعه، در رفتار خود مجهز به عاملی شگفت انگیز تحت عنوان "نسبت جادویی" بودند، بدین معنی که آنها به ازای هر یک واکنش منفی طی اختلافات زناشویی با همسر خود، حداقل 5 واکنش مثبت نشان می دادند. نکته مهم تر اینجاست که دفعات مشاجره میان زوجین نیست که اهمیت دارد، بلکه فاکتور پر رنگ تری به نام "نحوه گفتار و رفتار" تعیین کننده سرنوشت زندگی مشترک خواهد بود. دکتر گاتمن توضیح می دهد که در مجموع چهار فاکتور منفی پیش بینی کننده طلاق و شش فاکتور مثبت پیش بینی کننده موفقیت زندگی زناشویی با تکیه بر اطلاعات به دست آمده از نحوه مشاجرات زوج ها وجود دارد. "چهار" سوار آخر الزمان دکتر گاتمن یافته های خود از زوایای تیره و تار رابطه زناشویی را "چهار سوار آخر الزمان" نامیده است. از نظر تاریخی چهار سوار آخر الزمان در مکاشفه یوحنا استفاده شده اند و در اصل نمادهای بیماری، جنگ، قحطی و مرگ هستند.
اما این اصطلاح توسط گاتمن برای پیش بینی احتمال شکست یک ازدواج به کار می رود و هر یک از چهار سوار مذکور به یکی از مشکلات جدی رابطه زناشویی اشاره دارند: 1- عیب جویی: زوجینی که حین مشاجره با یکدیگر دائما ناراحتی های قدیمی را پیش می کشند و به عیب جویی از هم می پردازند، آینده روشنی نخواهند داشت.
نکته مهم در شکل گیری عیب جویی این است که زوج ها به جای پرداختن به مشکل، به شخصیت طرف مقابل می پردازند و عیوب را متوجه او می کنند.
پس یادتان باشد موقع دعوا با همسرتان عیبجویی نکنید، به شخصیت همسرتان حمله نکنید و به ویژه مسائل قدیمی را پیش نکشید. فقط و فقط درباره یک موضوع کاملاً خاص با یکدیگر بحث کنید. 2- تحقیر: مورد دوم به آن دسته از همسرانی اختصاص می یابد که طی مشاجرات زندگی زناشویی، یکدیگر را تحقیر می کنند. تحقیر اشکال مختلفی دارد و می تواند از طعنه گرفته تا بدبینی، تمسخر و اظهار خصومت متفاوت باشد.
وقتی کسی توسط همسرش تجقیر می شود، رفته رفته این احساس در وی به وجود می آید که فاقد جایگاه مناسبی نزد شریک زندگی اش هست و لذا برای ماندن در رابطه دچار تردید می شود.
فحاشی، شوخی های کنایه دار، تمسخر و به رخ کشیدن کاستی ها، از مهم ترین مؤلفه های تحقیر هستند. 3- حالت تدافعی و جبهه گیری: افراد معمولا از این روش برای سرزنش شریک زندگی خود و شانه خالی کردن از مسؤولیت استفاده می کنند. به بیان بهتر، وقتی اتفاق نامناسبی رخ می دهد، فرد بلافاصله می کوشد آن را به گردن دیگری بیندازد و خود را مبرا از مسؤولیت نشان دهد. مثلاً اگر دیر به پرواز رسیده اند، زن به شوهرش می گوید: "اگر از مسیر اتوبان می آمدی پرواز را از دست نمی دادیم" و مرد نیز با ناراحتی می گوید: "همه اش تقصر توست که دو ساعت وقت تلف کردی برای بستن چمدان ها."
در این وضعیت، گویی که دو جبهه شکل می گیرد و هر کسی در سنگر خود به دفاع از خود می پردازد.
این در حالی است که اگر یکی از دو طرف یا در حالت بهتر، هر دو طرف، به سهم خود در رویداد منفی اعتراف کنند، دعوایی شکل نمی گیرد.
در واقع کسی که به جای حل مسأله، به دنبال پیدا کردن مقصر - به جز خودش - است، مشمول این سوار آخر الزمانی است. 4- بی توجهی: آخرین سوار که می تواند یک رابطه را به انتهای خود نزدیک کند، چیزی نیست جز بی توجهی هر یک از طرفین به صحبت ها و یا خواسته های دیگری. درست مانند آن که یک دیوار سنگی غیر قابل نفوذ میان رابطه خود بکشیم و نقش فردی بی تفاوت نسبت به مشکلات و مسائل را بازی کنیم.
یکی از مهم ترین مصداق های بی توجهی که تخریب کننده روابط همسری است، طفره رفتن از مذاکره است. مثلاً وقتی یک از همسران می خواهد درباره یک موضوع مهم حرفی بزند یا حتی دعوایی کند ولی طرف دیگر، اعتنایی بدان نمی کند. "شش" فرشته نجات 1- تقویت شناخت ذهنی: زوج های باهوش با جزئیات عاطفی یکدیگر به خوبی آشنا هستند. آنها نه تنها تاریخ وقایع مهم و ارزشمند را به خاطر می سپارند، بلکه برای تغییرات ذهنی و احساسی همسر خود نیز آمادگی کافی دارند. آگاهی کامل از اهداف، نگرانی ها و آرزوهای هم می تواند اولین اصل تضمین کننده موفقیت یک ازدواج باشد. پس همسرتان را خوب بشناسید و به افکار و احساسات و حساسیت های او احترام بگذارید. 2- پرورش توجه و علاقه: این دو مورد از حیاتی ترین عناصر حاضر در ازدواجی موفق و نتیجه بخش هستند. در واقع باید باور داشته باشیم که همسرمان با وجود نقایصی که دارد، باز هم 100 درصد شایسته احترام و مایه افتخار ما است. به عقیده دکتر گاتمن زوج هایی که به این موضوع اهمیت بیشتری می دهند، 94 درصد زندگی موفق تری را تجربه خواهند کرد.
حس بی نهایت بدی است که همسری احساس کند شریک زندگی اش به او بی توجه و بی علاقه است. 3- حفظ صمیمیت و نزدیکی: زمانی که همسرتان برای به دست آوردن توجه، محبت و یا حمایت شما تلاش می کند، روی برگرداندن از وی منتهی به قطع ارتباط عاطفی خواهد شد. حتی هنگام بروز اختلافات زندگی زناشویی، باز هم نباید امید یکدیگر را از هم ببرید.
مدام ببینید چگونه می توانید صمیمت بین خودتان را تقویت کنید.
* چند راهکار پیشنهادی گاتمن برای افزایش صمیمیت:
- هر روز قبل از خداحافظی روزانه برای رفتن به سر کار، 2 دقیقه درباره کارهایی که قرار است آن روز انجام دهید با یکدیگر حرف بزنید.
- در پایان هر روز کاری ، دستکم 10 دقیقه در فضایی آرام و بی استرس با یکدیگر با ملاطفت و مهربانی حرف بزنید.
- به طور مداوم، همدیگر را لمس و نوازش کنید و ببوسید و هر روز، چندین بار از یکدیگر قدردانی کنید.
- هر هفته دستکم یک خلوت عاشقانه دو نفری با هم داشته باشید.
- کلمات تأیید آمیز به هم بگویید.
- برای هم هدیه بگیرید.
4- مشارکت: طبق تحقیقات انجام شده توسط موسسه گاتمن، زوج هایی که اقدام به اشتراک گذاری قدرت تصمیم گیری خود با همسرانشان می کنند و مقاومتی در این خصوص نشان نمی دهند، خوشبخت ترین زوج ها در میان بقیه شرکت کنندگان مطالعه محسوب می شوند. این افراد به جای اصرار بر انتخاب شخصی خود، به طور فعال در جست و جوی مشارکت هستند. 5- توجه به اصول پنج گانه رفع مشکلات: برطرف ساختن مشکلات زناشویی و به حداقل رساندن آنها تنها شامل پنج مرحله ساده خواهد بود: حتی اگر شکایت می کنید و غر می زنید، به هیچ عنوان سرزنش نکنید و به شخصیت طرف مقابل اهانت نکنید.
از جملاتی استفاده کنید که به جای "تو" شامل "من" هستند (به جای حمله به همسرتان، به مسؤولیت خودتان بپردازید).
صرفاً شرایط را توضیح دهید و از قضاوت بپرهیزید. روی مسأله متمرکز شوید نه روی مقصر و داوری درباره این که چه کسی مقصر است و چه کسی نیست؟
شفاف گفت و گو کرده، احترام یکدیگر را حفظ کنید و قدردان باشید. یادتان باشد کسی که در این لحظه با او دعوا می کنید، همسرتان است که کارهای خوبی نیز برایتان انجام داده است.
در مورد ناراحتی های قدیمی و مشکلات دیگر صحبت نکنید. فقط و فقط روی موضوع حاضر تمرکز کنید.
6- ایجاد ارزش های مشترک: اگر از تفاهم خود و همسرتان نسبت به اساس های زندگی اطمینان دارید، حال باید به دنبال ایجاد بستری مناسب برای گفت و گوی راحت و توام با احترام در مورد رویاها و ارزش هایتان باشید. البته ارزش های مشترک به معنای انطباق دقیق و یکسان بودن صرف نظرات یکدیگر نیست و نباید انتظار داشت دو نفر عین هم باشند.
توجه: برای این که زندگی مشترک تان مداوم باشد، به اصل علمی "نسبیت جادویی" بی تفاوت نباشد: اگر جایی همسرتان را رنجاندید، با 5 رفتار مثبت جبران کنید.
www.savadezendegi.com
آزمایشگاه عشق نوعی بستر تحقیقاتی جامع برای افراد متاهل به شمار می رود که برای اولین بار در سال 1986 در دانشگاه واشینگتن و به همت دکتر گاتمن راه اندازی شد. روش گاتمن شامل یک اتاق ساده برای گفتگو با زوجین و توجه دقیق به گفتار و رفتار آنها با یکدیگر بود تا از این طریق بتواند پیش بینی دقیقی برای علل شکست زندگی مشترک حاصل شود. هم اکنون متخصصین و محققین فعال در آزمایشگاه عشق مدعی هستند که با صحت 91 درصدی و با استناد به دستاوردهای مطالعاتی صورت گرفته، قادر به تشخیص آینده زندگی مشترک زوجین آن هم به وسیله تنها 5 دقیقه گفت و گو با آنها خواهند بود. اما آیا واقعا چطور ممکن است در مدت زمانی کوتاه بتوان مسائل و پیچیدگی های یک رابطه زناشویی را درک کرد؟ در ادامه به ارائه جزئیاتی کاربردی پیرامون آزمایشگاه عشق گاتمن می پردازیم. هر آنچه باید در مورد "آزمایشگاه عشق" بدانیم امروزه با گذشت بیش از 30 سال از شروع فعالیت گاتمن، آزمایشگاه عشق توسط موسسه گاتمن برای هماهنگی با نیازها و الزامات عصر مدرن تحت بازنگری قرار گرفته است.
دکتر گاتمن می گوید: به دنبال تجزیه و تحلیل میکروسکوپی هزاران زوج هم اکنون موفق به کشف راز و رمز ازدواج موفقیت آمیز شده ایم. همچنین به کمک معادلات دیفرانسیل غیر خطی، می توانیم سرنوشت یک رابطه زناشویی را با ضریب اطمینان بالا پیش بینی کنیم. علاوه بر این توصیه های کاملا علمی که بر اساس شرایط منحصر به فرد هر زوج ارائه می شود، تاثیر مهمی در افزایش کیفیت زندگی آنها خواهد داشت. گاتمن و تیم همراه وی زمان زیادی را صرف مطالعه چندین هزار زوج و ثبت حالات چهره حین مکالمه، ضربان قلب، فشار خون، قابلیت رسانایی پوست و واژه های مورد استفاده آنها طی مشاجره با همسرانشان کردند. آنها پس از اجرای این پروژه گسترده به نتیجه جالبی دست یافتند. کم ریسک ترین زوج های مورد مطالعه، در رفتار خود مجهز به عاملی شگفت انگیز تحت عنوان "نسبت جادویی" بودند، بدین معنی که آنها به ازای هر یک واکنش منفی طی اختلافات زناشویی با همسر خود، حداقل 5 واکنش مثبت نشان می دادند. نکته مهم تر اینجاست که دفعات مشاجره میان زوجین نیست که اهمیت دارد، بلکه فاکتور پر رنگ تری به نام "نحوه گفتار و رفتار" تعیین کننده سرنوشت زندگی مشترک خواهد بود. دکتر گاتمن توضیح می دهد که در مجموع چهار فاکتور منفی پیش بینی کننده طلاق و شش فاکتور مثبت پیش بینی کننده موفقیت زندگی زناشویی با تکیه بر اطلاعات به دست آمده از نحوه مشاجرات زوج ها وجود دارد. "چهار" سوار آخر الزمان دکتر گاتمن یافته های خود از زوایای تیره و تار رابطه زناشویی را "چهار سوار آخر الزمان" نامیده است. از نظر تاریخی چهار سوار آخر الزمان در مکاشفه یوحنا استفاده شده اند و در اصل نمادهای بیماری، جنگ، قحطی و مرگ هستند.
اما این اصطلاح توسط گاتمن برای پیش بینی احتمال شکست یک ازدواج به کار می رود و هر یک از چهار سوار مذکور به یکی از مشکلات جدی رابطه زناشویی اشاره دارند: 1- عیب جویی: زوجینی که حین مشاجره با یکدیگر دائما ناراحتی های قدیمی را پیش می کشند و به عیب جویی از هم می پردازند، آینده روشنی نخواهند داشت.
نکته مهم در شکل گیری عیب جویی این است که زوج ها به جای پرداختن به مشکل، به شخصیت طرف مقابل می پردازند و عیوب را متوجه او می کنند.
پس یادتان باشد موقع دعوا با همسرتان عیبجویی نکنید، به شخصیت همسرتان حمله نکنید و به ویژه مسائل قدیمی را پیش نکشید. فقط و فقط درباره یک موضوع کاملاً خاص با یکدیگر بحث کنید. 2- تحقیر: مورد دوم به آن دسته از همسرانی اختصاص می یابد که طی مشاجرات زندگی زناشویی، یکدیگر را تحقیر می کنند. تحقیر اشکال مختلفی دارد و می تواند از طعنه گرفته تا بدبینی، تمسخر و اظهار خصومت متفاوت باشد.
وقتی کسی توسط همسرش تجقیر می شود، رفته رفته این احساس در وی به وجود می آید که فاقد جایگاه مناسبی نزد شریک زندگی اش هست و لذا برای ماندن در رابطه دچار تردید می شود.
فحاشی، شوخی های کنایه دار، تمسخر و به رخ کشیدن کاستی ها، از مهم ترین مؤلفه های تحقیر هستند. 3- حالت تدافعی و جبهه گیری: افراد معمولا از این روش برای سرزنش شریک زندگی خود و شانه خالی کردن از مسؤولیت استفاده می کنند. به بیان بهتر، وقتی اتفاق نامناسبی رخ می دهد، فرد بلافاصله می کوشد آن را به گردن دیگری بیندازد و خود را مبرا از مسؤولیت نشان دهد. مثلاً اگر دیر به پرواز رسیده اند، زن به شوهرش می گوید: "اگر از مسیر اتوبان می آمدی پرواز را از دست نمی دادیم" و مرد نیز با ناراحتی می گوید: "همه اش تقصر توست که دو ساعت وقت تلف کردی برای بستن چمدان ها."
در این وضعیت، گویی که دو جبهه شکل می گیرد و هر کسی در سنگر خود به دفاع از خود می پردازد.
این در حالی است که اگر یکی از دو طرف یا در حالت بهتر، هر دو طرف، به سهم خود در رویداد منفی اعتراف کنند، دعوایی شکل نمی گیرد.
در واقع کسی که به جای حل مسأله، به دنبال پیدا کردن مقصر - به جز خودش - است، مشمول این سوار آخر الزمانی است. 4- بی توجهی: آخرین سوار که می تواند یک رابطه را به انتهای خود نزدیک کند، چیزی نیست جز بی توجهی هر یک از طرفین به صحبت ها و یا خواسته های دیگری. درست مانند آن که یک دیوار سنگی غیر قابل نفوذ میان رابطه خود بکشیم و نقش فردی بی تفاوت نسبت به مشکلات و مسائل را بازی کنیم.
یکی از مهم ترین مصداق های بی توجهی که تخریب کننده روابط همسری است، طفره رفتن از مذاکره است. مثلاً وقتی یک از همسران می خواهد درباره یک موضوع مهم حرفی بزند یا حتی دعوایی کند ولی طرف دیگر، اعتنایی بدان نمی کند. "شش" فرشته نجات 1- تقویت شناخت ذهنی: زوج های باهوش با جزئیات عاطفی یکدیگر به خوبی آشنا هستند. آنها نه تنها تاریخ وقایع مهم و ارزشمند را به خاطر می سپارند، بلکه برای تغییرات ذهنی و احساسی همسر خود نیز آمادگی کافی دارند. آگاهی کامل از اهداف، نگرانی ها و آرزوهای هم می تواند اولین اصل تضمین کننده موفقیت یک ازدواج باشد. پس همسرتان را خوب بشناسید و به افکار و احساسات و حساسیت های او احترام بگذارید. 2- پرورش توجه و علاقه: این دو مورد از حیاتی ترین عناصر حاضر در ازدواجی موفق و نتیجه بخش هستند. در واقع باید باور داشته باشیم که همسرمان با وجود نقایصی که دارد، باز هم 100 درصد شایسته احترام و مایه افتخار ما است. به عقیده دکتر گاتمن زوج هایی که به این موضوع اهمیت بیشتری می دهند، 94 درصد زندگی موفق تری را تجربه خواهند کرد.
حس بی نهایت بدی است که همسری احساس کند شریک زندگی اش به او بی توجه و بی علاقه است. 3- حفظ صمیمیت و نزدیکی: زمانی که همسرتان برای به دست آوردن توجه، محبت و یا حمایت شما تلاش می کند، روی برگرداندن از وی منتهی به قطع ارتباط عاطفی خواهد شد. حتی هنگام بروز اختلافات زندگی زناشویی، باز هم نباید امید یکدیگر را از هم ببرید.
مدام ببینید چگونه می توانید صمیمت بین خودتان را تقویت کنید.
* چند راهکار پیشنهادی گاتمن برای افزایش صمیمیت:
- هر روز قبل از خداحافظی روزانه برای رفتن به سر کار، 2 دقیقه درباره کارهایی که قرار است آن روز انجام دهید با یکدیگر حرف بزنید.
- در پایان هر روز کاری ، دستکم 10 دقیقه در فضایی آرام و بی استرس با یکدیگر با ملاطفت و مهربانی حرف بزنید.
- به طور مداوم، همدیگر را لمس و نوازش کنید و ببوسید و هر روز، چندین بار از یکدیگر قدردانی کنید.
- هر هفته دستکم یک خلوت عاشقانه دو نفری با هم داشته باشید.
- کلمات تأیید آمیز به هم بگویید.
- برای هم هدیه بگیرید.
4- مشارکت: طبق تحقیقات انجام شده توسط موسسه گاتمن، زوج هایی که اقدام به اشتراک گذاری قدرت تصمیم گیری خود با همسرانشان می کنند و مقاومتی در این خصوص نشان نمی دهند، خوشبخت ترین زوج ها در میان بقیه شرکت کنندگان مطالعه محسوب می شوند. این افراد به جای اصرار بر انتخاب شخصی خود، به طور فعال در جست و جوی مشارکت هستند. 5- توجه به اصول پنج گانه رفع مشکلات: برطرف ساختن مشکلات زناشویی و به حداقل رساندن آنها تنها شامل پنج مرحله ساده خواهد بود: حتی اگر شکایت می کنید و غر می زنید، به هیچ عنوان سرزنش نکنید و به شخصیت طرف مقابل اهانت نکنید.
از جملاتی استفاده کنید که به جای "تو" شامل "من" هستند (به جای حمله به همسرتان، به مسؤولیت خودتان بپردازید).
صرفاً شرایط را توضیح دهید و از قضاوت بپرهیزید. روی مسأله متمرکز شوید نه روی مقصر و داوری درباره این که چه کسی مقصر است و چه کسی نیست؟
شفاف گفت و گو کرده، احترام یکدیگر را حفظ کنید و قدردان باشید. یادتان باشد کسی که در این لحظه با او دعوا می کنید، همسرتان است که کارهای خوبی نیز برایتان انجام داده است.
در مورد ناراحتی های قدیمی و مشکلات دیگر صحبت نکنید. فقط و فقط روی موضوع حاضر تمرکز کنید.
6- ایجاد ارزش های مشترک: اگر از تفاهم خود و همسرتان نسبت به اساس های زندگی اطمینان دارید، حال باید به دنبال ایجاد بستری مناسب برای گفت و گوی راحت و توام با احترام در مورد رویاها و ارزش هایتان باشید. البته ارزش های مشترک به معنای انطباق دقیق و یکسان بودن صرف نظرات یکدیگر نیست و نباید انتظار داشت دو نفر عین هم باشند.
توجه: برای این که زندگی مشترک تان مداوم باشد، به اصل علمی "نسبیت جادویی" بی تفاوت نباشد: اگر جایی همسرتان را رنجاندید، با 5 رفتار مثبت جبران کنید.
www.savadezendegi.com
دیدگاه تان را بنویسید