اگر تنها چهار کیلومتر از مرکز شهر به مناطق جنوبی سمنان سفر کنید می بینید که در این مناطق زمین شکاف های بزرگ برداشته و در تصور خود بی اختیار می اندیشی که زمین می خواهد تو را ببلعد.
غم کم آبی و تکرار پی در پی خشکسالی این روزها حال کویر سمنان را ناخوش کرده و برداشت غیراصولی آب و کاهش چشمگیر پوشش گیاهی در سال های گذشته سبب گسترش تَرک خوردگی زمین در این مناطق شده است.
در عصر دانش و علم ، تَرک خوردگی زمین در کویر غم بار سمنان روبه افزایش است و در این چند سال هیچگونه برنامه ریزی هدفمند برای مهار این پدیده شوم از سوی مسئولان اتخاذ نشد.
فرونشست زمین رویداد تلخ طبیعی است که به صورت تدریجی روی می دهد اما با اتخاذ راهبردهای عملی و کارشناسی می توان برای مهار آن اقدام کرد.
بسیاری از کارشناسان علت اصلی تَرک خوردگی و فرونشست زمین در مناطق جنوب سمنان را کاهش رطوبت خاک عنوان می کنند چراکه برداشت غیرمجاز آب از سفره های زیرزمینی در دهه های گذشته و کاهش پوشش گیاهی سبب خشکی خاک شده است.
سالخوردگان دیار سمنان می گویند در 40 سال پیش در جنوب سمنان انواع گونه های پستاندار مانند شوکا و آهو زیست می کرد که نشان از پوشش گیاهی گسترده و آب کافی در منطقه بود اما این روز نه تنها هیچ گونه حیوانی در منطقه زیست نمی کند بلکه این روزها به دلیل ترس از فرونشست زمین کمتر کسی قصد سفر به جنوب سمنان را دارد.
تغییر اقیلم در کاهش بارندگی و پوشش گیاهی در سال های گذشته در سمنان موثر بوده اما این رویه به معنی غفلت از اقدام نادرست شهروندان این دیار با برداشت غیر مجاز آب زیرزمینی نیست.
جنوب سمنان که روزگاری مملو از گونه های گیاهی تاغ بود ، براساس آمار اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان سمنان در سه دهه گذشته بیش از 500 هکتار از تاغزارهای این منطقه به دلیل سوءاستفاده سودجویان در قاچاق این گونه درختی برای تولید زغال از بین رفت.
براساس آماری که طبیعت دوستان سمنانی ارایه می دهند سالانه بیش از 20 تُن تاغ از جنوب سمنان قاچاق می شود که این اقدام در کاهش پوشش گیاهی و در ورای آن کاهش رطوبت خاک و فرونشست زمین تاثیرگذار است.
براساس آمار تاکنون در 150 کشور جهان پدیده فرونشست رخ داده و این پدیده تنها مختص ایران نیست.
براساس تحقیقات پدیده فرونشست زمین 209 دشت از دشت‌های کشور از جمله دشت‌ های کاشمر، تهران، مشهد، کاشان، سمنان، دامغان، گرمسار و رفسنجان را با مشکل مواجه کرده و بیشترین نرخ فرونشست زمین 30 سانتیمتر بر سال مربوط به دشت های رفسنجان و کاشمر و کمترین نرخ فرونشست زمین چهار و سه دهم سانتیمتر بر سال متعلق به دشت‌های جمکران قم و کاشان است.
آمار تکان دهنده دیگر نشان می دهد در حالی که در جهان نشست زمین بیش از چهار میلیمتر در سال بحران نامیده می شود، به طور سالانه 10 تا 12 سانتیمتر در دشت سمنان، در گرمسار هشت سانتیمتر و 12 سانتی متر در دشت اِیوانَکِی نشست زمین رخ می دهد.
اصلاح الگوی مصرف و تعدیل و استفاده بهینه در مصرف آب می تواند به بالا آمدن سطح آب های زیر زمینی کمک کند و با توجه به اینکه بیش از 90 درصد از آب مصرفی سمنان در بخش کشاورزی است با اجرای طرح سامانه های نوین آبیاری برای اصلاح بهینه آب در این دیار می توان اقدام کرد.
به باور کارشناسان تنها راه مهار فرونشست زمین جبران کسری آب سفره های زیرزمینی و افزایش رطوبت خاک است.
از سوی دیگر اجرای طرح های الزام آور برای جلوگیری از قاچاق تاغ در مناطق جنوبی سمنان و افزایش پوشش گیاهی می تواند در کاهش تَرک خوردگی زمین در منطقه جلوگیری کند.
به گفته کارشناسان اکنون یک سوم عرصه های طبیعی کشور درگیر چالش فرونشست زمین و تَرک خوردگی است که رفع چالش زلزله خاموش در نقاط مختلف کشور نیازمند عزم ملی است.
همچنین اجرای طرح های آبخوان داری برای کنترل و جلوگیری از هدررفت آب در مناطق جنوبی سمنان از رویکردهای اساسی برای افزایش سطح آب های زیر زمینی است که مسئولان برای اجرای این طرح ها اقدام کنند.
باید پذیرفت که فرونشست زمین یکدفعه ای روی نمی دهد و وضعیت کنونی زمین بیانگرعملکرد و اقدام نادرست مردم و مسئولان به واسطه برداشت غیرمجاز و بی برنامگی در جلوگیری از پوشش گیاهی در سالیان متوالی است.
اجرای طرح های علمی و تحقیقاتی برای مهار زلزله خاموش باید در اولویت قرار گیرد و استفاده از ظرفیت نخبگان دانشگاهی برای مهار تدریجی این بلای طبیعی باید در اولویت قرار گیرد.
به گزارش ایرنا، از 9.7 میلیون هکتار وسعت استان سمنان، 55 درصد را نواحی بیابانی و خشک، 38.5 درصد را مراتع، 2 درصد را اراضی کشاورزی و 3.6 درصد را هم جنگل تشکیل می دهد.
13 دشت از 26 دشت سمنان ممنوعه بوده و سهم آب های زیرزمینی از تامین آب بیش از 70 تا 80 درصد است در شرایطی که اگر این میزان 40 درصد باشد بحران محسوب می شود.
خبرنگار ایرنا در سمنان
انتهای پیام
این مطلب برایم مفید است
0 نفر این پست را پسندیده اند

نظرات و دیدگاه ها

مسئولیت نوشته ها بر عهده نویسندگان آنهاست و انتشار آن به معنی تایید این نظرات نیست.