یک کارشناس محیط زیست: موقعیت تهران بسیار خطرناک است!/ نیاز جدی به استفاده از انرژی خورشیدی

ساناز صنایع گلدوز در گفت و گو با خبرنگار سرویس جامعه جی پلاس، در پاسخ به این سوال که توجه به حفظ طبیعت در توسعه شهری چه جایگاهی دارد، اظهار کرد: شاکله شهر سبز با بستر و عوارض طبیعی هماهنگی دارد. حریم عوارض طبیعی حفظ و ظرفیت برد محیط زیستی و روانی شهر رعایت می شود و صدور مجوزهای ساخت و ساز و فروش تراکم با توجه به ظرفیت درخور انجام می شود. با نگاهی اجمالی به معماری شهرها متوجه می شویم که حریم کوه ها، رود ها، چاه ها و ساحل ها در ایران به هیچ وجه رعایت نشده است.

** موقعیت تهران بسیار خطرناک است!

او افزود: در تهران تا حد ارتفاعات، بلندمرتبه سازی شده است. این بسیار خطرناک است؛ هم به دلیل خطر ریزش و رانش در کوه و هم به دلیل زلزله خیزی شهر تهران که روی گسل های مختلف ساخته شده است! از نظر قانونی ما امکان توسعه در ارتفاعات بیشتر از 1800 متر را نداشتیم اما این اتفاق در خیلی از بخش های تهران رخ داده است. عدم توجه به تراکم کوچه ها و خیابان ها در تهران متاسفانه موقعیت بسیار خطرناکی را برای این شهر در صورت وقوع زلزله ایجاد کرده است به طوری که امدادرسانی از هر جهتی غیر قابل انجام خواهد بود!

** اخلالی که سازه های منطقه 5 و 22 ایجاد کرده اند

او در توضیح حدود ارتفاع مجاز ساخت و ساز در بخش های مرتفع شهر نیز به جی پلاس گفت:  توسعه ساخت و ساز در کوهپایه ها نباید بیش از هزار و 800 متر باشد. این درحالی است که در بخش های شمال غربی تهران نمونه های زیادی از عدم رعایت این ارتفاع را می توان دید. تراز ارتفاعی در منطقه 5 بایستی هزار و 600 متر و در منطقه 22، هزار و 400 متر باشد. از جمله دلایل وضع این موارد قانونی، هماهنگی ساخت سازه ها در مناطق مختلف شهری، در دسترس بودن هوای سالم تنفسی، جریان مناسب باد و جلوگیری از سوانح و خطرات احتمالی است.

صنایع گلدوز با بیان اینکه در فرایند توسعه تهران به حریم مسیل ها و رودها توجه نشده است، ادامه داد: در کل شهرهای ایران هر نوع فعالیتی مثل ایجاد سازه باید 150 متر از دوطرف رود فاصله داشته باشد اما این فاصله رعایت نشده است. ریختن فاضلاب شهری به داخل آبراهه ها نیز عدم سلامت و آلودگی منابع آبی را به همراه دارد. محیط زیست تهران به سختی ظرفیت و توان پاسخگویی به همین میزان جمعیت را دارد. جای تعجب است که طی یک سال گذشته، سر بعضی از چهارراه های تهران مثل جهان کودک، برج هایی سبز شده و این در حالی است که عملا تراکم لازم برای ساخت این سازه ها وجود ندارد!

** توسعه استفاده از انرژی خورشیدی، نیاز جدی شهرهای ایران

رئیس انجمن ارزیابی محیط زیست ایران و انجمن آشتی با زمین در پاسخ به این سوال که در یک قاعده کلی چگونه می توان مشکلات شهری امروز را کاست، به جی پلاس گفت: راه حل توسعه شهرهای ما برای محیط زیستی شدن آنها، برنامه ریزی و مدیریت محیط زیستیِ شهر است. شهرهایی که اکنون وجود دارند، می توانند برخی شاخصه های شهر سبز را پیدا کنند. در بیشتر شهرهای ایران می توان از انرژی های تجدیدپذیر مثل باد، خورشید، بیوگاز و غیره برای تامین انرژی استفاده نمود. توسعه استفاده از انرژی خورشیدی یکی از راهکارهای اصلی و مهم برای بهبود اوضاع شهرهای ایران است.

** ویژگی های شهر سبز چیست؟

صنایع گلدوز افزود: باتوجه به اقلیم غالب کشور ما که نیمه بیابانی است، کاشت گیاهان بومی و کم آب بر، باید در سطح شهر و پارک ها مورد توجه قرار گیرد. توسعه باغات و کشاورزی شهری با روش های کم آب بر و ارگانیک انجام شود. همچنین لازم است بسترسازی های نفوذپذیر و کاشت متراکم در بخش هایی از شهر انجام شود تا سیلاب های احتمالی، مهار و جمع آوری شوند. بایستی به توسعه سقف ها، دیوارهای سبز و به ویژه کمربندهای سبز در اطراف شهرها پرداخته شود. همچنین توجه به مدیریت پسماند و اجرای کامل چرخه باز (بازمصرف، بازکاهی و بازیافت) از جمله مولفه های اصلی شهر سبز است.

به گفته او در 25 سال اخیر 24 درصد از مساحت سبز پایتخت یعنی مساحتی برابر با 4 هزار و 500 هکتار به ساخت و ساز اختصاص داده شده که اکثر آنها غیرمناسب و غیر قانونی بوده است! بنابراین احیاء و توسعه باغ شهرهایی که از بین رفته یا در حال خشک شدن است از دیگر راهکارهای تبدیل شهرهای کنونی به شهرهای محیط زیستی است.

این کارشناس محیط زیست همچنین، سلامت آبراهه ها، مسیل ها و رودخانه هایی که در مسیر شهر وجود دارد، منظرسازی شهر با آب های بازیافتی در حال چرخش، رواج فرهنگ استفاده از ماشین های کوچک، کم مصرف و استاندارد، ترویج فرهنگ پیاده روی و دوچرخه سواری و ایجاد بستر و سازو کار مناسب، حفظ بافت قدیمی و باستانی شهر در کنار بافت جدید، آسفالت زدایی برای کاهش دمای شهر، کاهش شکاف اجتماعی و فرهنگی ساکنان، پاکسازی ردپای فقر، بزهکاری، تکدی گری و کارتون خوابی از معابر شهری و برنامه ریزی، مدیریت و کاهش حاشیه نشینی در شهرها را از دیگر ویژگی های یک شهر سبز عنوان کرد.

** توجه به مؤلفه های شهرهای محیط زیستی، یک ضرورت است

او در پایان ابراز امیدواری کرد که این نکات از سوی شورای شهر پنجم و شهردار جدید شهر تهران مورد توجه قرار گیرد، چرا که عدم توجه به مؤلفه های شهرهای محیط زیستی و گذر از شرایط کنونی، می تواند شهرهای ایران را دچار چالشی عظیم و خطراتی غیر قابل بازگشت نماید.