خودکفایی کشور در تولید خون اما نیازمند به پلاکت و پلاسما/ سهم کمتر از 5 درصدی زنان ایرانی در اهداکنندگان!/ سازمان انتقال خون: فرآورده های خونی ایران در سطح کشورهای پیشرفته و سالمتر از آمریکا است

به گزارش خبرنگار سبک زندگی جی پلاس؛ آمار اهدای خون در ایران نشان می دهد که از میان هر هزار نفر در طول یک سال، 27 نفر خون اهدا می کنند. این رقم در کشورهای توسعه یافته 34 نفر به ازای هر هزار نفر و در کشورهای با درآمد متوسط 12 و نیم نفر به ازای هر هزار نفر است.

گفته می شود سالانه دو میلیون و صد هزار واحد خون در کشور اهدا می شود. همچنین ذخایر خون در ایران ۷ برابر مصرف خون و فرآورده‌های خونی است. از میان اهداکنندگان خون حدود 52 درصد جزو اهداکنندگان مستمر و 24 درصد آنها جزو اهدا کنندگان با سابقه اهدا، به شمار می روند. به عبارت دیگر نیمی از اهداکنندگان خون، افرادی هستند که اهدای خون یکی از اقدامات منظم و همیشگی زندگی آنها شده است. این موضوع نشانگر اصل مهمی است که بخش عمده ای از نیاز ایرانیان به خون از سوی افرادی تامین می شود که از روی آگاهی و مسئولانه خون اهدا می کنند، نه هیجانی و مناسبتی.

** زنان خون اهدا نمی کنند!

براساس آمارها در سال گذشته از میان 2 میلیون و یکصد هزار و 914 واحد خون اهدا شده، سهم زنان تنها  4 و 38 صدم درصد بوده است! به عبارت دیگر از 20 میلیون زن واجد شرایط برای اهدای خون در ایران، تنها 91 هزار و 319 واحد خون از سوی زنان اهدا می شود. آمار در تمامی استان های کشور نیز زیر 10 درصد است و این درحالی است که زنان به دلیل گرایش کمتر به رفتارهای پرخطر، خون سالم تری دارند و می توانند هر سال دست کم سه بار خون اهدا کنند!

شعار امسال سازمان جهانی بهداشت به مناسبت روز جهانی اهدا خون، "نیاز به خون همیشگی است، اهدا کننده مستمر، بمان" بود.

** هر استان می تواند نیاز خونی خود را تامین کند

همچنین عباس صداقت - مدیرکل دفتر جذب، حفظ و نگهداری اهداکنندگان سازمان انتقال خون با اشاره به اینکه شیوع بیماری هپاتیت B و C درمیان اهداکنندگان خون تنها یک درصد است، از واکسینه کردن صد هزار نفر از اهداکنندگان مستمر خون برای تولید و اهدای خون سالم درکنار حفظ این گروه از اهداکنندگان خبر داد.

به گزارش جی پلاس؛ نقشه اهدای خون در کشور نشان می دهد، هر استان به راحتی می تواند نیاز خود را تامین کند. تبادل واحدهای خونی از یک استان به استان دیگر تابع دلایلی ازجمله کمبود گروه های خونی منفی و گروه های خونی AB است.

یکی از عوامل انتقال واحدهای خونی بین استان ها، تجمع بیماران و مراجعه کنندگان برای دریافت خدمات درمانی در استان هایی نظیر تهران، اصفهان، شیراز، کرمانشاه و تبریز است.

** مجبوریم بین استان ها تبادل خونی داشته باشیم

در همین رابطه بشیر حاجی بیگی - سخنگوی سازمان انتقال خون در گفت و گو با خبرنگار جی پلاس، اظهار کرد: وجود مراکز خون و آنکولوژی سبب می شود که بیماران نیازمند به فرآورده های خونی برای دریافت خدمات به این استان ها بیایند. همین موضوع باعث نیاز این استان ها به واحدهای خونی بیشتر شده و واحدهای خونی از استان های دیگر به آنجا فرستاده می شود.

او اضافه می کند: تهران 170 بیمارستان دارد درحالی که کرج تنها 20 بیمارستان دارد. همین موضوع باعث می شود نیاز تهران به خون بیشتر باشد. چون هم بیماران بیشتری به آنجا مراجعه می کنند و هم مراکز درمانی بیشتری وجود دارد.

به گفته حاجی بیگی تمام این تبادلات در سطح کشور از طریق شبکه خونرسانی بین 830 بیمارستان فعال انجام می شود.

** در فرآورده های خونی خودکفا هستیم اما در تامین "پلاکت" خیر!

بر اساس اعلام علی اکبر پورفتح الله زاده - مدیرعامل سازمان انتقال خون کشور " در حال حاضر اهدای خون داخلی برای رفع نیاز کشور کافی است و از این رو خون از کشورهای دیگر وارد نمی شود. " داستان اما در مورد پلاکت و پلاسما کمی متفاوت است. این خودکفایی اگرچه در تولید فرآورده های خونی رخ داده، اما هنوز در زمینه تولید مشتقات پلاسما صورت نگرفته است. از سوی دیگر به گفته حاجی بیگی، برخی استان ها در تامین پلاکت با مشکل مواجه هستند.

** بیمارستان ها به امکانات دریافت "پلاکت" از مردم مجهز شده اند

همچنین گزارش ها نشان می دهد امروز بیش از 80 مرکز، مشغول جمع آوری پلاسما هستند و تمام استان های کشور نیز مجهز به امکانات دریافت پلاکت شده اند؛ اقدامی که می تواند درکنار اطلاع رسانی و معرفی اهمیت دریافت پلاکت و پلاسما نقش مهمی ایفا کند.

سخنگوی سازمان انتقال خون در ادامه گفت و گو با جی پلاس در پاسخ به این سوال که دلیل تاکید شما برای اهدای مستقل پلاکت چیست، تصریح کرد: به بیماران نیازمند باید 10 واحد پلاکت تزریق شود. این درحالی است که از هر واحد خون تنها یک واحد پلاکت می توان دریافت کرد. اما اگر فردی به صورت داوطلبانه تنها پلاکت اهدا کند بین 5 تا 6 واحد پلاکت از او گرفته می شود. بنابراین از این طریق راحت تر می توان نیاز بیماران به پلاکت را رفع کرد؛ چون تجمیع 10 واحد پلاکت از واحدهای خونی متفاوت کار مشکلی است.

سخنگوی سازمان انتقال خون در زمینه پلاسما نیز توضیح داد: هر سال حدود 800 هزار واحد پلاسما به بیمارستان های کشور ارسال و استفاده می شود. حدود 700 هزار واحد که پلاسمای مازاد بر مصرف بیمارستانی است هم برای تولید داروهای ساخته شده از فرآورده های خونی، به کشور آلمان فرستاده می شوند که شامل آلبومین، ایمنوگلوبولین وریدی و فاکتور 8 و 9 است.

سازمان انتقال خون قرار است طی سه ماه آینده مراکز پالایش پلاسما برای تولید داخلی داروهای مشتق از فرآورده های خونی را راه اندازی کند.

** فرآورده های خونی ایرانی سالم است؟

یکی از داغ ترین موضوعاتی که در سالگردهای مربوط به بیماری های خونی یا سالروز اهدای خون به یادمان می آید، خون های آلوده است که زمانی از کشور فرانسه به ایران آمد و بخشی از هموطنان ما را دچار بیماری های خطرناکی کرد. از این رو سالم بودن خون یکی از حساس ترین مسائلی است که همیشه در کشورمان با دقت فراوان دنبال شده است.

به گفته حاجی بیگی، در سه سال گذشته مجموعاً بیش از دو و نیم میلیون واحد پلاسمای مازاد بر نیاز مصرف بیمارستانی کشور برای تولید قراردادی داروهای انعقادی مشتق از پلاسما به شرکت بیوتست در آلمان فرستاده شده است.

سخنگوی سازمان انتقال خون ایران در ادامه به جی پلاس گفت: نتیجه آزمایش بررسی ژنوم (ویروس های هپاتیت C و B و A و نیز   HIV نوع 1 و 2 و پاراویروس نوع 9) نشان می دهد از میان بیش از دو و نیم میلیون واحد خون در ایران فقط دو مورد هپاتیت A، دو مورد هپاتیت C مشاهده شده و هیچ موردی از هپاتیت B و  HIV نوع 1 و 2  دیده نشده است. همچنین شیوع پاراویروس تایپ 19 نیز همسطح جوامع پیشرفته دنیا بود.

** فرآورده های خونی ایران سالمتر از آمریکا

حاجی بیگی افزود: بر اساس آزمایش ژنوم پلاسمای مازاد بر مصرف در ایران که برای تولید داروهای مشتق از پلاسما ارسال شده بود، تخمین خطر سه ویروس در پلاسمای تولید شده در سازمان انتقال خون ایران، در حد رقابت با کشورهای اروپایی است و از نظر آماری، خون و فرآورده های خونی تولید شده در ایران سالم تر از آمریکا است. به عبارت دیگر خطر انتقال عفونت های هپاتیت B، هپاتیت C و HIV به دنبال انتقال خون در ایران به طور معناداری به طور مثال از آمریکا کمتر و نیز همسطح با کشورهای اروپایی است.