با اختلافاتی که میان نمایندگان کنگره و حتی میان خود جمهوری‌ خواهان وجود دارد، بسیار سخت است که بتوان کنگره آمریکا را به سوی تصویب قانونی جدید درباره ایران سوق داد. این در حالی است که کنگره این‌ روزها به شدت گرفتار است.

 

به گزارش پایگاه اطلاع رسانی و خبری جماران، مجله اشپیگل آلمان در گزارشی نوشت: رئیس جمهور آمریکا روز جمعه (13 اکتبر) در یک سخنرانی، استراتژی جدید دولت خود در برابر ایران را اعلام کرد. محور اصلی این استراتژی، سیاست سختگیرانه در برابر تهران است. روابط آمریکا و ایران، پس از یک دوره کوتاه آرامش نسبی در دوره ریاست جمهوری «باراک اوباما»، به دوره خصومت خود بازگشته است.

ترامپ در سخنرانی خود مهم تر از هر چیز، توافق هسته ‌ای با ایران را زیر سوال برد.

اکنون چند پرسش درباره استراتژی جدید ترامپ در برابر ایران مطرح می شود که باید به آنها پاسخ داد:

ترامپ چرا با برجام مخالف است؟

دونالد ترامپ در سال‌ های گذشته و بعدها در جریان مبارزات انتخاباتی خود در سال 2016 عملا همه پروژه‌ های مهم باراک اوباما را زیر پرسش برد. توافق هسته ای با ایران که با مذاکرات بسیار فشرده ای به ‌دست آمد، از جمله این پروژه ‌ها بود.

ترامپ توافق هسته ‌ای با ایران را به یک موضوع مهم در میان جمهوری‌ خواهان تبدیل کرد زیرا در میان این گروه از آمریکایی‌ ها، اوباما فردی منفور است.

ترامپ بیش از هر چیز از این موضوع انتقاد می ‌کرد که طبق توافق هسته ای، تهران از واشنگتن میلیاردها دلار پول گرفته است. اما چیزی که او درباره آن سکوت کرد این بود که این پول به خود ایران تعلق داشت و از حساب ‌های بلوکه‌ شده ایران در آمریکا برداشته شده بود.

یک دلیل دیگر مخالفت ترامپ با برجام این است که امنیت عربستان سعودی و اسرائیل به عنوان دو متحد آمریکا از سوی ایران تهدید می‌شوند. در حقیقت نفوذ تهران در منطقه افزایش یافته و تل آویو و ریاض مخالف این موضوع هستند.

ترامپ براین باور است که باید ایران را محدود کرد.

ترامپ چه تصمیمی گرفته است؟

خواست واقعی ترامپ این بود که توافق هسته‌ ای با ایران را هم اکنون لغو کند. اما مشاوران او و بیش از همه، «رکس تیلرسون» وزیر خارجه توانستند به او بفهمانند که لغو برجام چه پیامدهای ویرانگری در مناسبات بین ‌المللی می ‌تواند به‌ جا بگذارد؛ آن هم توافق‌ نامه ‌ای که عمیقا با سیاست و اقتصاد بین ‌المللی پیوند دارد و در آن علاوه بر آمریکا، روسیه چین، فرانسه، آلمان و اتحادیه اروپا شرکت داشتند.

خروج آمریکا از برجام می ‌توانست به واکنش‌ های زنجیره وار و بی ‌ثباتی در این منطقه منجر شود و خود آمریکا را به عنوان طرف گفت‌ و گو و توافق، بی ‌اعتبار سازد. ایران نیز می ‌توانست پروژه‌ های هسته ای خود را دوباره از سر بگیرد؛ تا جایی که «محمدجواد ظریف» وزیر امور خارجه ایران هشدار داد در صورت برهم خوردن برجام باید 10 تن اورانیوم غنی ‌شده ایران به این کشور بازگردانده می ‌شد.

در نتیجه ترامپ و مشاورانش به یک مصالحه مقدماتی دست یافتند: «ترامپ از تایید مجدد برجام خودداری می ‌کند زیرا به گفته او ایران «روح» برجام را نقض کرده است. ترامپ همچنین می ‌گوید (مدعی است)ایران به عنوان مثال با جلوگیری از بازرسی از برخی تاسیسات خود، برخی از مفاد برجام را نقض کرده است.»

این موضع‌ گیری به ترامپ این امکان را داد که با برجام مخالفت کند بدون آنکه از آن خارج شود. او همزمان از کنگره خواست تا توافقنامه تازه و سختگیرانه ‌ای را تنظیم کنند که یا برجام را تکمیل ‌کند و یا جایگزین آن ‌شود. اگرچه عملی شدن این خواسته در هاله‌ ای از ابهام قرار دارد، اما او با طرح این خواسته‌ ها، ظاهر خود را حفظ ‌و موضوع را به کنگره واگذار ‌کرده است.

کنگره چه ‌کاری می ‌تواند انجام دهد؟

کنگره آمریکا اکنون 60 روز فرصت دارد تا آن گونه که رکس تیلرسون گفته است، با افزودن برخی شروط و ضمیمه های جدید به برجام، نقص‌ های ادعایی آن را برطرف، و آن را سختگیرانه تر کند. کاخ سفید نکات و شروط مشخصی را پیشنهاد کرده که با نقض آنها از سوی ایران، تحریم ‌ها علیه این کشور به ‌طور خودکار دوباره فعال شوند. اگر کار به اینجا برسد، برجام نیز عملا منتفی خواهد شد.

شروط تازه ‌ای که به برجام اضافه می ‌شود می‌ تواند شامل آزمایش موشک‌ های بین ‌قاره ‌ای ایران نیز شود؛ موضوعی که در توافقنامه هسته ‌ای به آن اشاره نشده بود.

در عین حال ترامپ خواهان تمدید محدودیت ‌های زمانی در نظر گرفته شده برای برخی پروژه‌های هسته ای ایران در برجام است. مهلت شماری از این محدودیت‌ ها در سال 2025 به پایان می ‌رسند. از نگاه دولت ترامپ این محدودیت‌ ها باید ادامه یابند. «هربرت مک‌ مستر» مشاور امنیت ملی ترامپ امکان تمدید این محدودیت ‌ها را فرصت واقعی می ‌داند.

اوضاع در کنگره چگونه است؟

با اختلافاتی که میان نمایندگان کنگره و حتی میان خود جمهوری‌ خواهان وجود دارد، بسیار سخت است که بتوان کنگره آمریکا را به سوی تصویب قانونی جدید درباره ایران سوق داد؛ هرچند کاخ سفید هفته‌ ها است که بی ‌سر و صدا برای چنین کاری در کنگره تلاش می ‌کند.

کنگره آمریکا این‌ روزها به شدت گرفتار است و کارهای زیادی در دستور کار خود دارد. از جمله باید درباره اصلاح سیستم بیمه و قانون مهاجرت تصمیمی بگیرد. کنگره همچنین در معرض یک بحران تازه بر سر بودجه و بدهی دولت فدرال قرار دارد. اقدام‌ های تازه ترامپ برای معلق کردن بیمه درمانی موسوم به «اوباماکر»، کنگره را ناگزیر ساخته که اقداماتی را برای حمایت از سیستم درمانی متزلزل آمریکا در دستور خود قرار دهد.

«باب کورکر» یکی از سناتورهای ارشد جمهوری‌ خواه و رئیس کمیته خارجی سنا - کمیته ‌ای که از جمله در مورد برجام مسئولیت دارد - روز پنجشنبه (12 اکتبر) طرح اولیه ‌ای را ارائه داد که مطالبات جدید آمریکا در برجام را مطرح می ‌کند. اما بسیاری از دموکرات‌ ها با این طرح موافق نیستند و احتمالا آن را رد خواهند کرد.

اگر کنگره موفق نشود، چه خواهد شد؟

اگر پیشنهادهای دولت ترامپ در کنگره به جایی نرسد و شکست بخورد او می ‌تواند برجام را کنار بگذارد. او روز جمعه در سخنرانی خود در مقابل کاخ سفید چنین تهدیدی را مطرح کرد. اختیارات او به عنوان رئیس جمهور اجازه چنین اقدامی را به او داده است. اما آیا او واقعا این کار را خواهد کرد و از توافق هسته ‌ای خارج خواهد شد؟

حتی در درون کابینه ترامپ نیز درباره خروج از برجام سردرگمی وجود دارد. رکس تیلرسون پیش از سخنرانی ترامپ اعلام کرد که آمریکا از برجام خارج نخواهد شد. تیلرسون گفت ما تلاش می‌ کنیم که برجام را اصلاح کنیم. اگر کنگره با اقدام ‌های تازه علیه ایران موافق نباشد، به کنگره توصیه نخواهیم کرد که تحریم‌ های ایران را دوباره فعال کند زیرا بازگشت دوباره تحریم ‌ها به معنی خروج از برجام است.

واکنش روسیه، چین و اروپا در قبال اقدام ترامپ چه خواهد بود؟

طرف ‌های دیگر برجام، یعنی روسیه، چین و اروپا خواهان حفظ این توافق‌ هستند. اکنون این کشورها از اینکه آمریکا از برجام خارج نشده قدری آرام شده‌ اند اما درباره اقدام‌ های واشنگتن در برابر ایران نگران هستند.

ترامپ با استراتژی جدید خود در برابر ایران، شراکت و همکاری با دیگر کشورها را مشکل‌ تر می ‌کند. برخلاف دونالد ترامپ، دیگر طرف ‌های  برجام معتقدند که ایران به اصول برجام پایبند بوده است.

پاریس، برلین و بروکسل تاکید کرده اند که هدف اصلی از برجام، جلوگیری از گسترش تسلیحات هسته ‌ای نه تنها در منطقه، که در جهان است. به عقیده آنها، وقتی این توافق یا بخشی از آن زیر سوال برود بسیار مشکل خواهد شد که بتوان دیگر کشورها - از جمله کره شمالی - را قانع کرد که به قرارداد خلع سلاح بپیوندند.

علاوه بر این، بسیاری از شرکت ‌های اروپایی به ‌طور سنتی روابط نزدیک اقتصادی با ایران دارند. این شرکت‌ ها می‌ خواهند پس از برداشته‌ شدن تحریم ‌ها با ایران تجارت کنند. اختلاف با آمریکا بر سر برجام روابط اقتصادی اروپا با ایران را دشوار خواهد کرد.

بسیاری از بانک‌ های بین ‌المللی هنوز در ارتباط با تامین مالی روابط اقتصادی ایران بسیار محتاط هستند. این بانک‌ ها نگرانند که در صورت همکاری با ایران از سوی دولت آمریکا مجازات شوند. سیاست تازه ترامپ و اقدامات او در برابر ایران امنیت برنامه‌ ریزی برای شرکت‌ ها و بانک‌ های اروپایی را به حداقل می ‌رساند.

انتهای پیام
این مطلب برایم مفید است
0 نفر این پست را پسندیده اند

موضوعات داغ

نظرات و دیدگاه ها

مسئولیت نوشته ها بر عهده نویسندگان آنهاست و انتشار آن به معنی تایید این نظرات نیست.