در حالیکه نتانیاهو در اوج انزوا و زیر فشار جهانی بهدلیل جنگ غزه قرار دارد، یک کشیش انجیلی آمریکایی به ستون اصلی دفاع از او بدل شده است. مایک هاکبی، فرماندار پیشین آرکانزاس و نخستین سفیر انجیلی آمریکا در سرزمین های اشغالی، با مواضعی تند، انکار هویت فلسطینی و حمایت بیقیدوشرط از شهرکسازیها، عملاً بازوی دیپلماسی جناح راست اسرائیل و پیونددهنده ترامپ و نتانیاهو شده است.
به گزارش سرویس بینالملل جماران، فایننشال تایمز نوشت: با شدت گرفتن خشم جهانی نسبت به جنگ غزه ــ که باعث شکاف در روابط او با متحدان، صدور حکم بازداشت علیه وی و سوق دادن کشورش به سوی وضعیت مطرود بودن در جامعه بینالمللی شده است ــ بنیامین نتانیاهو توانسته روی حمایت یک کشیش باپتیست از ایالت آرکانزاس حساب کند تا پرونده اسرائیل را در سطح جهان مطرح کند.
نتانیاهو در کنار سفیر آمریکا، پس از حمله اسرائیل به رهبران حماس در قطر طی ماه جاری گفت: «اگر پنج یا شش نفر مانند مایک هاکبی داشتیم، اسرائیل مشکلی به نام هسبارا (اصطلاح عبری برای روابط عمومی طرفدار اسرائیل) نداشت.»
نزدیک به شش ماه از آغاز مأموریت هاکبی میگذرد؛ فرماندار پیشین و سیاستمدار کهنهکار ۷۰ ساله آمریکایی که اکنون به تجسم این واقعیت بدل شده است که چگونه دونالد ترامپ ــ کسی که خود را «حامیترین رئیسجمهور اسرائیل در تاریخ» مینامد ــ با دههها سیاست سنتی آمریکا در خاورمیانه قطع رابطه کرده است؛ آنهم در شرایطی که منطقه گرفتار بزرگترین دوره آشوب خود در یک دهه اخیر است.
ترقی هاکبی که مأموریتش را یک «دعوت الهی» توصیف کرده و نخستین انجیلی (اوانجلیست) است که بهعنوان سفیر ایالات متحده در اسرائیل خدمت میکند، همچنین بر قدرت روبهرشد جنبش مسیحی در آمریکا و اسراییل تأکید دارد.
ترامپ تقریباً حمایت بیقید و شرطی از نتانیاهو و اسرائیل نشان داده است؛ در حالیکه حمله ۲۳ ماهه این رژیم به حماس فاجعهای انسانی در غزه به بار آورده و همزمان وزرای افراطی کابینه، بزرگترین گسترش سالهای اخیر شهرکهای یهودی در کرانه باختری اشغالی ــ که بیشتر کشورهای جهان آن را غیرقانونی میدانند ــ را به پیش بردهاند.
هاکبی، که به گفته دیپلماتها روابط نزدیکی با نتانیاهو دارد و در دادگاه فساد نخستوزیر از او حمایت کرده است، به شدت هرگونه ادعا مبنی بر مسئول بودن اسرائیل در «قحطی دستساز بشر» در غزه ــ اصطلاحی که مقامات بینالمللی به کار بردهاند ــ را رد میکند و به تندی از کشورهایی که چنین ادعایی دارند انتقاد کرده است. او در گفتوگو با روزنامه فایننشال تایمز گفت: «اگر کمبود و گرسنگی وجود دارد، به این دلیل است که حماس غذا را دزدیده، غارت کرده، در انبارها نگه داشته و سپس به همان مردمی فروخته است که قرار بود رایگان آن را دریافت کنند.» هاکبی افزود: «برای اکثر ما در ساختار سیاست خارجی ایالات متحده بسیار آزاردهنده بوده است که به موعظههای اروپاییها خطاب به اسرائیل گوش کنیم.»
دیدگاههای او درباره کرانه باختری نیز به همان اندازه با مواضع جناح راست اسرائیل همسو است. او از بهکار بردن اصطلاح «اشغال» برای حضور اسرائیل در این منطقه خودداری کرده و از نام کتاب مقدس «یهودا و سامره» که مورد علاقه شهرکنشینان یهودی است، استفاده میکند. هاکبی وجود هویت فلسطینی را انکار میکند و ایده تشکیل دو دولت برای حل مناقشه اسرائیل و فلسطین ــ که مدتها اساس سیاست ایالات متحده در منطقه بوده است ــ را بیاعتبار میداند.
حتی در شرایطی که ترامپ همین هفته به نظر میرسید به نگرانیهای رهبران عرب توجه نشان داده ــ از جمله اینکه به آنها اطمینان داد اسرائیل کرانه باختری را ضمیمه نخواهد کرد و همچنین طرحی برای صلح در غزه ارائه داد ــ هاکبی فلسطینیها و متحدان آمریکایی آنها را به تمسخر گرفت. او در شبکه اجتماعی ایکس نوشت: «مسئله در خاورمیانه این نیست که فلسطینیها میخواهند یک کشور داشته باشند، بلکه مسئله این است که میخواهند مطمئن شوند اسرائیل کشوری نداشته باشد.»
دفاع سرسختانه هاکبی از اقدامات اسرائیل و باور مذهبی او مبنی بر اینکه «این سرزمین از آنِ ماست، چون خدا آن را به ما داده است» ــ به گفته مورتون کلاین، دوست دیرینهاش و رئیس سازمان صهیونیستی آمریکا ــ نعمتی برای جناح راست اسرائیل بوده است.
آمیخای چیکلی، وزیر امور دیاسپورای اسرائیل، درباره او گفت: «شما نمیتوانید مایک هاکبی را بدون ایمان درک کنید. من فکر میکنم او شگفتانگیزترین سفیری است که از زمان تأسیس اسرائیل از ایالات متحده داشتهایم.»
برای رهبران شهرکنشینان اسرائیلی، این تغییر نسبت به دولت بایدن بسیار خوشایند بوده است؛ چراکه همانند دولتهای پیشین آمریکا با گسترش شهرکسازیها مخالفت میکرد و نسبت به نتانیاهو با سوءظن مینگریست.
اسرائیل گانز، رئیس شورای «یشا» که نماینده شهرکنشینان اسرائیلی است، گفت: سفیر بایدن، جک لو، حاضر به دیدار با ما نشد؛ اما هاکبی در دسترس است. او افزود: «این تغییر بزرگی است.»
دان سوئیتینگ، یکی از رهبران انجیلی آمریکا که سالهاست هاکبی را میشناسد، نیز گفت: «او از اینکه مدافع مردم یهود باشد نمیترسد و از اینکه یک رهبر عمومی ــ خواه رئیسجمهور فرانسه باشد یا وزیر کشور ــ را سرزنش کند، اگر فکر کند کار نادرستی انجام میدهد، ابایی ندارد.»
اما در میان دموکراتها و یهودیان لیبرال در آمریکا، مواضع هاکبی باعث نگرانی و ناخرسندی شده است. جری ندلر، نماینده یهودی دموکرات کنگره، اوایل امسال به همکارانش هشدار داد که هاکبی «یک تحریککننده است که دیدگاههایش بسیار خارج از اجماع بینالمللی بوده و با اصول اساسی دوحزبی دیپلماسی آمریکا در تضاد است». ندلر گفت: «رأی به هاکبی، رأی به تقویت یک چشمانداز ملیگرای مسیحی برای سیاست خارجی آمریکاست.»
در همین حال، در اسرائیل، سیاستمداران اپوزیسیون شکایت دارند که هاکبی آشکارا خود را با نتانیاهو همسو کرده است. تنها سه ماه پس از آغاز مأموریتش، هاکبی اقدامی غیرمعمول انجام داد و در دادگاه فساد نتانیاهو حاضر شد و سلامت قضاتی را که به پرونده رسیدگی میکردند به چالش کشید.
یکی از مقامات اپوزیسیون گفت: «نتانیاهو در انتخابات [بعدی] شکست خواهد خورد و سپس هاکبی پس از پیوند زدن خود به سرنوشت دولت قبلی، ناچار خواهد شد با یک دولت دیگر سروکار داشته باشد.»
هاکبی گفت حضور او در دادگاه بازتابدهنده موضع ترامپ بوده است، کسی که خود نیز علناً از این روند قضایی انتقاد کرده بود، و تأکید کرد که جانب هیچیک را نگرفته است. او گفت: «من اینجا هستم تا نماینده ایالات متحده برای هر دولتی باشم. اگر مردم اسرائیل دولت دیگری را انتخاب کنند، من نماینده آمریکا در برابر همان دولت خواهم بود.»
این واقعیت که هاکبی همچون بسیاری از اعضای پایگاه ترامپ یک انجیلی است، به گفته حامیان یهودیاش، او را به پیامرسانی مؤثرتر بدل کرده است. مورتون کلاین گفت: «وقتی او موضعگیریهای قاطع در حمایت از اسرائیل میکند، اعتبار بیشتری دارد.»
هاکبی یکی از چندین چهره برجسته در حلقه سیاست خاورمیانهای ترامپ است ــ از جمله استیو ویتکاف، فرستاده ویژه و معتمد قدیمی ترامپ، و تام باراک که همزمان سفیر در ترکیه و فرستاده ویژه در امور سوریه است و هر دو بهطور مرتب با ترامپ در تماساند.
هاکبی در مقابل گفت که دوست ندارد «کسی باشد که مدام زنگ در را میزند». اما او مدتهاست بر سیاست ترامپ درباره اسرائیل در عرصه سیاست داخلی آمریکا تأثیرگذار بوده است. او یادآوری کرد که در سال ۲۰۱۶ برای ترامپ ــ نامزد وقت ریاستجمهوری ــ توضیح داده است که چرا اسرائیل برای مردمی که ممکن است به او رأی دهند اهمیت دارد.
هاکبی به ترامپ گفته بود: «برای جامعه انجیلی دو موضوع غیرقابلچانهزنی وجود دارد: مخالفت مطلق با سقط جنین و حمایت مطلق از اسرائیل.» او افزود: «ترامپ موضوع قداست زندگی را درک میکرد. اما وقتی گفتم اسرائیل برای مسیحیان انجیلی در آمریکا غیرقابلچانهزنی است، فکر میکنم واقعاً شگفتزده شد.»
ترامپ بعدها گفت تصمیمش برای انتقال سفارت آمریکا از تلآویو به اورشلیم ــ شهری که وضعیت آن میان اسرائیل و فلسطینیها مورد مناقشه است و این اقدام دههها سیاست آمریکا را زیر و رو کرد ــ «برای انجیلیها» بوده است.
با این حال، تحلیلگران میگویند با وجود این همپوشانی سیاسی، رابطه میان جناح راست اسرائیل و انجیلیهای آمریکایی میتواند ناراحتکننده باشد. برخی انجیلیها بر این باورند که خداوند یهودیان را مقدر ساخته تا نگهبانان سرزمین مقدس باشند تا بازگشت دوباره عیسی مسیح؛ پس از آن، غیرمسیحیان یا باید مسیحی شوند یا به جهنم بروند، و اورشلیم پایتخت جهانی کاملاً مسیحی خواهد شد.
یوناتان فریمن، استاد علوم سیاسی در دانشگاه عبری اورشلیم، گفت: «هر دو طرف باید از باورهای اصلی طرف مقابل چشمپوشی کنند یا روی آنها مکث نکنند تا این [ائتلاف] شکل بگیرد.»
هاکبی گفت پیوند دادن حمایت از اسرائیل به پایان جهان دیدگاهی «جریان اصلی» در میان انجیلیها نیست و او چنین عقیدهای ندارد. او گفت: «آن الهیاتی است که یا فراتر از من است یا چیزی نیست که به آن ارتباط پیدا کنم.»
با این حال، گاه لحظات تنشآمیزی هم وجود داشته است. وقتی مقامات اسرائیلی اوایل امسال روند صدور ویزا برای سازمانهای انجیلی را به تعویق انداختند، متوجه شدند که هاکبی دستکم یک خط قرمز دارد. سفیر در نامهای خشمآلود به وزیر اسرائیل هشدار داد که اگر این مشکل حل نشود، ایالات متحده ممکن است «بهطور علنی اعلام کند که دولت اسرائیل دیگر پذیرای سازمانها و نمایندگان مسیحی نیست». او افزود که شاید ناچار شود به مسیحیان توصیه کند برای اهداف صهیونیستی کمک مالی نکنند.
تنها چند روز بعد، وزارت امور داخلی اسرائیل صدور ویزاها را آغاز کرد.
