دکتر عباس شیبانی از اسوههای تعیینکننده در تحقق عدالت اجتماعی در سلامت بودند. فراموش کردن چنین انسانهایی و کمتوجهی به یاد و نام آنان، خود از مصادیق همان گناهانی است که امام سجاد فرمودند موجب زوال نعمت میشود.
دکتر محمدرضا واعظ مهدوی، با تاکید بر جایگاه برجسته علمی و اخلاقی در مراسم نکوداشت دکتر عباس شیبانی، گفت: جامعه ما در بزرگداشت انسانهای درستکار و وفادار به ارزشهای انقلاب کوتاهی کرده است.
وی با اشاره به آموزههای دینی درباره «گناهانی که موجب زوال نعمت میشوند» افزود: فراموشی انسانهای صالح و کمتوجهی به چهرههای مومن و خدوم، همان کفران نعمتی است که میتواند سرمایههای اخلاقی و اجتماعی ملت را از میان ببرد. شیبانی از پیشگامان عدالت در سلامت و از چهرههایی بود که در دوران سخت جنگ و فقر اقتصادی، توانستند نظام بهداشت را به اقصی نقاط کشور گسترش دهند و زمینه ارتقای چشمگیر شاخصهای سلامت را فراهم سازند.
به گزارش جماران، دکتر محمدرضا واعظ مهدوی، استاد دانشگاه و عضو شورای آیندهنگاری و نظریهپردازی سلامت فرهنگستان علوم پزشکی، در مراسم نکوداشت زندهیاد دکتر عباس شیبانی که در موسسه مطالعات دین و اقتصاد، با اشاره به جایگاه برجسته علمی، اخلاقی و اجتماعی وی، با بیان اینکه همت بلند آقای مومنی برای زنده نگهداشتن یاد بزرگان انقلاب و ارزشهای اجتماعی ایران و اسلام، تکلیفی است که مرا واداشت چند کلمهای در محضر دوستان عرض کنم، اظهارداشت: امیرالمومنین در دعای کمیل از پنج نوع گناه استغفار میکنند، از جمله گناهانی که موجب تغییر و زوال نعمت میشوند. امام سجاد نیز درباره گناهانی که باعث تغییر نعمت میشوند پنج مورد را برمیشمرند: نخست، ظلم و تعدی بر مردم، پایمال کردن حقوق آنان و ستم اجتماعی که موجب از میان رفتن نعمتها، از جمله نعمت اعتماد عمومی و سرمایه اجتماعی میشود. دوم، ترک کار نیکی که پیشتر انجام میدادیم و گفتن اینکه دیگر انجام نمیدهم یا از این کارها خستهام. سوم، بیاعتنایی نسبت به کارهای خیر و خودداری از ترویج نیکیها. چهارم، ناسپاسی در برابر نعمتها. و پنجم، غفلت از سپاسگزاری از خداوند.
وی با اشاره به اینکه جامعه امروز گرفتار برخی از این گناهان و آسیبهاست، افزود: متاسفانه در ذهن بسیاری از مردم این تصور شکل گرفته است که اکثریت مدیران و مسئولان کشور دچار فساد و سوءاستفاده بودهاند، در حالی که این تصویر نادرست است. دلیل شکلگیری چنین تصوری آن است که ما انسانهای درستکار، صادق و مؤمن را در جامعه معرفی نکرده و از آنان تجلیل نکردهایم. چهرههایی چون دکتر شیبانی، حاج داوود کریمی، مرحوم عالینسب، مرحوم دکتر اژه ای، دکتر اکرمی، مرحوم دکتر کیایی،مرحوم سرحدی زاده، مهندس نبوی، دکتر معین و دکتر فرهادی، نمونههای برجستهای از مدیران سالم و خدمتگزار جمهوری اسلامیاند، اما ما کمتر این بزرگان را در ذهن مردم زنده نگه داشتهایم. در نتیجه، تصویر معدودی سوءاستفادهگر در ذهن جامعه جای تصویر مدیران صالح و خدوم را گرفته است.
واعظ مهدوی با استناد به آیاتی از قرآن کریم تاکید کرد: کفران نعمت و ترک شکر، همان چیزی است که امام سجاد فرمودند موجب زوال نعمت الهی میشود. قرآن کریم میفرماید: «لَئِن شَکَرْتُمْ لَأَزِیدَنَّکُمْ» و در جای دیگر میفرماید: «وَأَمَّا بِنِعْمَةِ رَبِّکَ فَحَدِّثْ». وجود شخصیتهایی چون دکتر شیبانی نعمتی الهی است که باید از آن یاد کنیم و شکر آن را بهجا آوریم. اگر این نعمتها را فراموش کنیم و از ذکر آنها غافل شویم، خداوند این نعمتها را از ما خواهد گرفت.
وی سپس با اشاره به دو نقش بزرگ دکتر شیبانی در نظام سلامت کشور گفت: من سالها در خدمت دکتر شیبانی بودهام و ایشان در زمره پایهگذاران و حامیان اصلی شبکه بهداشت و درمان کشور بودند. در حالیکه در بیست سال پیش از انقلاب، از سال ۱۹۶۲ تا ۱۹۷۹، علیرغم افزایش قیمت نفت و افزایش سه برابری درآمد سرانه ، امید به زندگی تنها دو سال و نیم افزایش یافت و از ۴۹.۵ به ۵۲ سال رسید، در ۱۰ سال نخست پس از انقلاب، امید به زندگی از ۵۲ به ۶۴ سال افزایش یافت؛ آن هم در شرایطی که کشور درگیر جنگ بود، تولید نفت به یکپنجم کاهش یافته و درآمد سرانه به کمتر از یک سوم رسیده بود. با این حال، به برکت شبکه بهداشت و درمان، جهاد سازندگی، خدمات روستایی و دیگر طرحهای مردمی، کیفیت زندگی مردم بهطور چشمگیری افزایش یافت.
واعظ مهدوی افزود: در آن دوران، مرگ و میر کودکان زیر پنج سال از ۱۳۵ در هزار تولد زنده به حدود ۴۶ تا ۵۰ کاهش یافت و امروز به حدود ۲۸ در هزار رسیده است. مرگ و میر مادران نیز کاهش چشمگیر یافت و امید به زندگی به شکل قابل توجهی افزایش پیدا کرد. دکتر شیبانی از تاثیرگذارترین شخصیتها در این روند بودند و نقش مهمی در پایهگذاری نظام فعلی سلامت در ایران ایفا کردند.
این استاد دانشگاه اظهارداشت: جمهوری اسلامی با همت خود توانست شبکهای وسیع از دانشگاههای علوم پزشکی را پایهگذاری کند که امروز نیز فعال است. تنظیم و تصویب طرح «خارج از مرکز نیروی انسانی» محوریت دکتر شیبانی را داشت و هدف آن توزیع عادلانه نیروی انسانی فارغالتحصیل علوم پزشکی در کشور بود. این اقدام در هیچ رشته علمی دیگری رخ نداده بود. بر اساس این قانون مترقی ، کلیه فارغالتحصیلان علوم پزشکی موظف شدند سه تا پنج سال بر اساس ضریب محرومیت در مناطق محروم خدمت کنند. بسیاری از نیروها در همان مناطق استخدام و پایبند به منطقه شدند. برخی نیروها همانجا ازدواج و خانواده تشکیل دادند و در برخی موارد با کمک مسئولان محلی، امکاناتی مانند مسکن، خودرو و تجهیزات ضروری برای آنان فراهم شد.
واعظ مهدوی تصریح کرد: دکتر شیبانی همچنین هیئت امنای ارزی وزارت بهداشت را ایجاد کرد تا بیماران مجبور به سفرهای خارج کشور برای درمانهای رایج نباشند. ارزهایی که صرف اعزام بیماران میشد، صرف خرید تجهیزات پزشکی و ارائه خدمات در داخل کشور شد. دانشگاهها و مراکز درمانی سالها از این حمایت بهرهمند شدند و ایران به یکی از بالاترین آمارهای پیوند اعضا در جهان دست یافت. وی در دهه نخست انقلاب، با همکاری مسئولان وقت، اطمینان حاصل کردند که هیچ کمبودی در دارو و تجهیزات پزشکی در کشور ایجاد نشود؛ حتی در شرایط جنگ و محدودیت مالی، هیچ شهروندی به دلیل کمبود دارو یا درمان جان خود را از دست نداد.
این استاد دانشگاه یادآورشد: از جمله دستاوردهای دیگر دکتر شیبانی، توسعه پوشش همگانی سلامت بود که در این ساختار، مفهوم «بهورز» پایه گذاری شد که امروز بهعنوان یک الگوی موفق در سطح بینالمللی شناخته میشود. ایشان از اسوههای تعیینکننده در تحقق عدالت اجتماعی در سلامت بودند و ترک شکر خدمات ایشان موجب زوال این دستاوردها خواهد شد.
وی خاطرنشان کرد: امروز نیز دستاوردهای نظام جمهوری اسلامی در حوزه سلامت از سوی سازمان جهانی بهداشت بهعنوان تجربهای موفق و قابل توصیه به دیگر کشورها معرفی میشود. حتی در متون علمی اقتصاد سلامت، واژه فارسی «بهورز» بدون ترجمه و به همان صورت لاتین «Behvarz» به کار میرود؛ چرا که این واژه نمادی از الگویی بومی و الهامبخش در پوشش همگانی سلامت است. الگویی که امروز یکی از پارادایمهای جهانی بهداشت محسوب میشود، اما ریشه آن در سالهای نخست انقلاب اسلامی و در نظام سلامت ایران گذاشته شد.
عضو شورای آیندهنگاری سلامت در پایان گفت: دکتر شیبانی از اسوههای تعیینکننده در تحقق عدالت اجتماعی در سلامت بودند. فراموش کردن چنین انسانهایی و کمتوجهی به یاد و نام آنان، خود از مصادیق همان گناهانی است که امام سجاد فرمودند موجب زوال نعمت میشود.
کپی شد
