دو نشست تخصصی"تصویرسازی در کتاب‌های چاپ سنگی دوره قاجار" و "هزار و یک شب تا هزار و یک روز" به همت موزه هنرهای معاصر، موزه عصارخانه شاهی و مرکز آفرینش‌های ادبی قلمستان با محوریت ارائه تصاویر متقدم و معاصر با حضور فرشید مثقالی، الریش مارزلف و علی بوذری برگزار شد.
به گزارش ایلنا از اصفهان، در نشست اول با بررسی تاریخی و ورود چاپ سنگی به ایران در دوران قاجار، میرزا علی خویی به عنوان پرکارترین و درخشان ترین هنرمند این عرصه مورد بررسی خاص قرار گرفت.
الریش مارزلف، پژوهشگر ایران‌شناس آلمانی در این نشست اظهار داشت: به عنوان یک پژوهشگر چند سالی است به تحلیل، بررسی و جمع‌آوری کارهای مهم چاپ‌های سنگی می‌پردازم که همچنان ادامه دارد.
وی درباره زندگی‌نامه میرزا علی خویی، تصریح کرد: میرزا علی خویی در سال 1230 در شهر خوی متولد شد که البته در این موضوع شک و گمان‌هایی وجود دارد و با سفری که به شهر خوی داشتیم، هیچ‌گونه اثری از میرزا نیافتیم.
این ایران‌شناس آلمانی با اشاره به این‌که در سال 1240، چاپ سنگی به ایران ورود پیدا کرد، گفت: در سال 1264 پادشاهی ناصرالدین قاجار در تهران شروع شد و میرزا علی خویی با دربار شاه به تهران سفر کرد و پس از آن و در سال 1267 به عنوان فراش شاه فعالیت خود را آغاز کرده و با توجه به اطلاعات کتاب قانون نظام، مستخدم شاه نیز بوده است.
وی بیان کرد: خویی در سال 1270 خادم مدرسه دارالفنون و نقاش بود و از این زمان به بعد کارهای ارزنده‌ای از جمله کتاب روض اصفا و مشق توپ انجام داد. آخرین کتاب خویی که ترجمه کتاب هزار و یک شب است و امضا وی در آن وجود دارد در سال 1272 منتشر شد.
مارزلف ادامه داد: با توجه به این‌که پس از سال 1272 از خویی امضایی وجود ندارد به این نتیجه می‌رسیم که کار را کنار گذاشته و یا در حوالی این سال‌ها فوت کرده است.
این ایران‌شناس آلمانی به کتاب‌هایی که علی خویی بیشترین تصویر را از آن‌ها داشته است، اشاره کرد و گفت: خویی 3 بار خمسه نظامی، 4 بار کلیات سعدی و به صورت متعدد کتاب االبکاء که در زمان قاجار پرفروش‌ترین کتاب سال بوده را به تصویر درآورده است.
وی به نقاشی‌های میرزا علی خویی اشاره کرد و گفت: از این میان می‌توان به نقاشی‌های مجلس عروسی حضرت فاطمه(س) و معراج حضرت رسول(ص) اشاره کرد.
ویژگی‌های تصاویر میرزاعلی خویی
مارزلف درباره کارهای میرزا علی خویی که در آن‌ها امضایی از وی وجود ندارد و چگونگی تشخیص آن‌ها گفت: اجتناب از خالی گذاشتن فضای پس زمینه تصاویر، استفاده از خطوط تزیینی پر پیچ و خم و زنجیره‌ای، به تصویر کشیدن وضعیت درد، رنج، مرگ و یا جان کندن که خاص میرزا است و در آن زمان کسی از این هنر استفاده نمی کرده، خصوصیات قصه‌ها وتصاویر مانند انگشت تحیر که و تشخیص زیبا به معنی جوان و زشت به معنی سالخورده از ویژگی‌های کارهای خویی است.
این ایران‌شناس آلمانی به چگونگی یافتن نشانه‌های کتب میرزا علی خویی بدون امضا وی اشاره کرد و گفت: با توجه به دلایل ذکر شده کتاب اخبار (1267) مربوط به پیامبران، جامع التمثیل درباره مجموعه ضربالمثلهای فارسی، کتاب ریاض المحبین، شیرین و فرهاد (1263.ق)، کتاب طوفان البکاء، آستر بدرقه و خاورنامه-آستر بدرقه از مجموعه‌هایی است که می‌توان نشانه‌های کارهای میرزا علی خویی را در آن‌ها یافت.
تلاش برای یافتن بزرگان هنر ایران‌زمین و معرفی بیش از پیش آثار این هنرمندان، گامی بزرگ در راستای الگوسازی برای جوانان ایران‌زمین قلمداد می‌شود؛ حرکتی که از سوی سازمان فرهنگی تفریحی شهرداری اصفهان به خوبی عملیاتی شده است.
