پایگاه خبری جماران: عضو هیات علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی گفت: ما اجازه نداریم کسانی که با شعور تمام وارد می‌شوند تا بگویند ما هم در راه و اهداف اباعبدالله(ع) می‌خواهیم قرار بگیریم، بگوییم تو جزو ما نیستی. باید خیلی مراقب باشیم.
مشروح گفت‌وگوی خبرنگار جماران با حجت الاسلام و المسلمین عبدالکریم بهجت‌پور صاحب «تفسیر همگام با وحی» و رئیس موسسه قرآنی تمهید، در پی می آید:
در روزهای راهپیمایی بزرگ اربعین هستیم. لطفا در ابتدا تعریفی از اربعین و جایگاه پیاده‌روی اربعین بفرمایید.
مسأله اربعین شکستن قُرُق ترس از ملاقات و زیارت اباعبدالله الحسین(ع) توسط جابر است. جابر بن عبدالله ترسی که دیگران داشتند تا سراغ اباعبدالله(ع) بروند را در چهلم شکاند و در طول تاریخ نشان داد که هرچند سیدالشهداء را به صورت وحشیانه و گرگ صفتانه شهید کردند، اما این مسیر باید به وسیله بیعت، ملاقات و رفتن به سمت اباعبدالله الحسین(ع) تقویت شود. از سوی دیگر پیروزی ظاهری که سپاه عبید بن زیاد طراحی کرده بودند، تضعیف شود. این هدف کلی است.
ما در اربعین می‌خواهیم کنار هم باشیم؛ نمی‌خواهیم اربعین را زمینه‌ای برای تسویۀ حساب‌های احیاناً شخصی یا گروهی قرار دهیم؛ حتی تحقیر افرادی که در درجه ایمان و مرحله تقوا در مرتبه پایین‌تر از ما قرار دارند درست نیست. دستگاه اباعبدالله الحسین(ع) سازنده است و همه افراد را گرد خود جمع می‌کند. زائران هماهنگ با شعار هیهات من الذلۀ اباعبدالله(ع) وارد این مسیر می‌شود تا اعلام کند من در کنار اباعبدالله الحسین(ع) با جریان نفاق و تزویر می‌جنگم؛ با سلطه افرادی که اباعبدالله الحسین(ع) فرمود: «علی الاسلام الاسلام اذ قد بلیت الامة براع مثل یزید» فاتحه اسلامی که مثل یزید بالای سر آن باشد را باید خواند.
اگر کسانی در دریای طوفانی، سوار کشتی اباعبدالله الحسین(ع) می‌شود دیگر از اینکه ما دو قطبی‌سازی کنیم و به کسانی که آمده‌اند وارد این دستگاه شوند، بگوییم که نه تو جزء ما نیستی!، درست نیست. قرآن می‌فرماید: «وَ لا تَقُولُوا لِمَنْ أَلْقى إِلَیْکُمُ السَّلامَ لَسْتَ مُؤْمِنا» کسی که به شما اعلام تسلیم و اسلام می‌کند، نگویید تو مسلمان نیستی.
ما اجازه نداریم کسانی که با شعور تمام وارد می‌شوند تا بگویند ما هم در راه و اهداف اباعبدالله(ع) می‌خواهیم قرار بگیریم، بگوییم تو جزو ما نیستی. باید خیلی مراقب باشیم. دستگاه اباعبدالله(ع) بسیار باشکوه، با عظمت و پرظرفیت است و از کوچکی‌های ما است که می‌خواهیم اباعبدالله الحسین(ع) را به خودمان منحصر کنیم. مصادره اباعبدالله(ع) و نهضت ایشان زیبندۀ هیچ شیعه‌ای نیست. باید اجازه دهیم حتی اهل سنت، مسیحیان و آئین‌ها و ادیان دیگر حتی هندوها که به آزادگی اعتقاد دارند ورود کنند. این یک کوثر بزرگ است که خدای متعال برای پالایش همه ما تدبیر کرده است و خدای نکرده به هیچ وجه نباید این فضا را نسبت به کسانی که می‌خواهند حقیقتاً با اباعبدالله(ع) و نهضت ایشان پیوند داشته باشند، به یک فضای بداخلاقی و بد دلی تبدیل کنیم.
بله، همیشه یک موضوع وجود دارد. مثل قصه مسجد ضرار که افرادی می‌خواستند آنجا را به مرکزی تبدیل کنند تا اهداف دشمن را رصد کنند و مسلمانان را از داخل از بین ببرند. در امثال این موارد لازم است بصیرت کافی و لازم وجود داشته باشد اما اصل اولیه این است که همه باید برای پاک‌تر و نورانی‌تر شدن از این کوثر استفاده کنند.
نظرتان در خصوص راهپیمایی «جاماندگان اربعین» چیست؟
یادم است که قبل از انقلاب و دوره جنگ راه کربلا بسته بود، عرب‌های منطقه خوزستان از شهرهای مختلف با دسته‌جات عزاداری به مرقد دانیال نبی می‌رفتند؛ آنان با این عنوان که راه کربلا بسته است در مرقد دانیال نبی عزاداری می‌کردند. پیاده‌روی جاماندگان کار نمادینی است. من اگر می‌خواهم با امام زمان(عج) بیعت کنم، می‌گویم بیعت با مراجع، رهبری و بزرگان دین، بیعت با امام زمان(عج) است. یعنی اگر کسی با این‌ها همراهی کند، با امام زمان(عج) بیعت و همراهی کرده است.
با حضرت امام بیعت می‌کردیم چون ایشان را نائب عام امام زمان(عج) می‌دانستیم و می‌گفتیم اگر کسی دست خود را در دست حضرت امام بگذارد و یاور امام و رهبری باشد در واقع به امام زمان(عج) وصل می‌شود. چون اهل‌بیت(ع) فرموده‌اند، کسی که آنان را یاری کند، ما را یاری کرده است. آنان حجت من بر شما هستند. وقتی که شما چنین نظام و حَلَقاتی دارید، اگر راهپیمایی‌ها به این معنا باشد که من نمی‌توانم به کربلا بروم اما به حرم امام رضا(ع) یا شاه عبدالعظیم(ع) می‌روم؛ جایی می‌روم که رنگ و بوی اهل‌بیت(ع) و حسینی دارد و با بیعت با او با اباعبدالله بیعت می‌کنم، این کار اشکال ندارد.
مشکل این است که گاهی رفتاری انجام دهیم که شبه بدعت باشد. من مقداری تجربه هند را دارم. شیعیان هند زیارتگاه‌هایی شبیه مقابر اباعبدالله(ع) و ابولفضل العباس(ع) درست می‌کنند و اسب‌هایی می‌آورند و می‌گویند شبیه ذوالجناح است. آن‌ها مثل زیارت اباعبدالله(ع)، آنجا را زیارت می‌کنند. این‌ها بدعت است و باید خیلی مراقب بود که فریب این مُدل بدعت‌سازی‌ها را نخوریم.
ما در طول تاریخ این مشکلات را داشتیم. مردمی که بعد از حضرت ابراهیم و اسماعیل در مکه بودند و به شدت به مکه علاقه داشتند، وقتی به سفر می‌رفتند سنگ‌هایی از کعبه را می‌کندند، با خودشان می‌بردند و دور آن‌ها طواف می‌کردند. به تدریج گفتند این خانه خداست و برای خدا هم بُت و واسطه درست کردند. باید مراقب باشیم، افراط و تفریط‌ها اینجاست. یک بار کار ما منطقی است؛ می‌گویم دستم به امام زمان(عج) نمی‌رسد، لذا با حضرت امام و مقام معظم رهبری بیعت می‌کنم. چون در روایت آمده است: «الراد علیهم کالراد علینا». کسی که این‌ها را رد کند ما اهل بیت(ع) را رد کرده است. «انهم حجتی و انا حجة الله» این‌ها حجت من بر شما هستند و من حجت خدا بر شما هستم. اگر در این واسطه؛ نور، نورانیت و خط اتصال وجود داشته باشد کار نادرستی نیست اما اگر از این مسیر خارج شوند که یک نمونه آن از هند گفتم یا در جاها و اشکال دیگر چیزی که هیچ ربطی ندارد، یا یک مفهوم انحرافی در آن باشد، قاعدتاً نباید انجام شود و بدعت است.
لطفا درباره آسیب‌هایی که در چند سال اخیر در پیاده‌روی اربعین مشاهده کردید بگویید. چه توصیه‌ای به زائران دارید تا به این بدنه و ظرفیت عظیم، آسیبی وارد نشود.
من اگر بخواهم چیزی عرض کنم، می‌گویم: ای کاش ما هم سلامتی داشتیم تا در این مسیر خودمان را همراه کنیم. واقعاً اصل حرکت، حرکت درستی است اما شنیده و دیده می‌شود که به بهانه حرکت در این مسیر، موکب‌هایی برپا می‌شود که اصل برپایی آن، ترویج اشخاص خاصی است؛ ممکن است این اشخاص حکومتی باشند یا حکومتی نباشند. یعنی برخی موکب‌داری و خدمت به زوّار را به فرصتی برای چهره‌سازی‌ها تبدیل می‌کنند و این کار در مسیر پیاده‌روی اربعین در کشور عراق نمایان است. لذا باید خیلی مراقب بود. این یک آسیب است که من خیلی نگران آن هستم.
نگرانی دومی که بنده در این قضیه دارم این است که بین مردم عراق و مردم ما فرقی وجود دارد؛ فرق این است که مردم عراق در طول سال امکاناتی را برای پذیرایی از زوّار اربعین جمع‌آوری و ذخیره می‌کنند و بین آنان توزیع می‌کنند. در ایران هم این فرهنگ باید جا بیفتد. یعنی من و شما و دیگر عزیزان، باید برای اینکه در این مسیر و حرکت سهمی داشته باشیم از خودمان سرمایه‌گذاری کنیم. این‌گونه نشود که مردم ایران اقدامی نکنند و سهم حکومت و بیت‌المال بیش از حد انتظار باشد. حکومت و دولت باید وسائل ایاب و ذهاب را تهیه و مسیر را تسهیل کند، یعنی به اموری بپردازد که امور حسبه و عمومی است. اما اگر مردم ایران کمک و سرمایه‌گذاری نکنند این مراسم آرام آرام به مراسمی تبدیل می‌شود که اصل برگزاری آن جز با حضور و حمایت دولت میسّر نمی‌شود و به جریان دولتی تبدیل می‌شود. این آسیب و خطری است که ممکن است در این مسیر باشد.
راه این نیست که دولت را تخریب یا تضعیف کنیم که چرا ورود می‌کنی؟ راهش این است که جایگاه مردمی این مراسم را در بین متدینین تقویت کنیم تا به میزان حضور مردم، دولت از پشتیبانی در امور جاری عقب‌نشینی کند. یعنی نیازی به حضور نبیند و الا این مسیر به دلیل اینکه به یک شعار و مراسم باشکوه جهانی تبدیل شده است، حتماً پیام ظلم‌ستیزی دارد و باید مورد حمایت قرار گیرد.
در احکام شرعی و روایات ما آمده است که اگر مردم به حج نروند دولت‌ها باید از بیت‌المال به تعدادی از افراد مبلغی بدهند تا آن‌ها به حج رفته و این فریضه تعطیل نشود. لذا باید مراقب باشیم که در پیاده‌روی اربعین کار به آنجا نرسد. اما اینکه بگوییم دولت حق ورود ندارد چون مراسم مردمی است، این هم توجیه ندارد.
