تنفس دی اکسید کربن چه خطراتی به دنبال دارد؟

چرا افزایش دی اکسید کربن در بدن خطرناک است؟

زمانی که گاز دی اکسید کربن را تنفس می‌کنید، با هموگلوبین در خون پیوند می‌خورد. به طوری که جای اکسیژن را به طور کامل می‌گیرد و باعث تشکیل کربوکسی هموگلوبین در خون می‌شود. از آنجا که تک تک سلول‌های بدن برای ادامه حیات به اکسیژن نیاز دارند، قادر به دریافت این عنصر نیستند. جذب گاز سمی دی اکسید کربن و هموگلوبین تقریبا 250 برابر سریع‌تر از اکسیژن صورت می‌گیرد.

وقتی فرد این گاز را استشمام می‌کند، متوجه مشکل خاصی نمی‌شود. اما به مرور دچار سردرد، حالت تهوع، سرگیجه، خستگی و گیجی می‌شود. اگر برای مدت طولانی در معرض خطرات گاز دی اکسید کربن قرار بگیرید، در نهایت به قلب و مغز آسیب وارد می‌شود. هوشیاری از دست می‌رود و در زنان باردار منجر به سقط جنین می‌شود و حتی در نهایت مرگ را به دنبال دارد.

اثرات افزایش کربن دی اکسید

خطرات ناشی از تنفس این گاز حتی در کمتر از 5 دقیقه باعث مرگ می‌شود. اگر میزان غلظت این گاز در هوا کمتر باشد، مدت زمان بیشتری طول می‌کشد تا تنفس دی اکسید کربن روی بدن تاثیر بگذارد. به طوری که اگر غلظت این عنصر در هوا 9 PPM باشد، روی سلامت بدن تاثیر منفی می‌گذارد. حالت تهوع و استفراغ نیز از جمله دیگر نتایج تنفس این گاز است.

براساس گفته محققان، میزان مجاز این عنصر در هوا تنها 50  pmmاست. برای همین آشکارسازهای مونوکسید کربن برای محافظت از جان افراد در برابر غلظت این گاز طراحی شده است.

تاثیر دی اکسید کربن بر مغز

یکی از خطرات دی اکسید کربن، تاثیرات منفی آن روی مغز است؛ به طوری که میزان کارایی مغز را کاهش می‌دهد. اگر میزان غلظت این گاز سمی در هوا کمتر باشد، مدت زمان طولانی‌تری مغز قادر به مقاومت است. در این شرایط به تدریج فرد دچار خواب آلودگی و اضطراب می‌شود. در نهایت عملکرد شناختی مغز آسیب می‌بیند.

طبق بررسی‌های صورت گرفته، میزان غلظت این گاز روی سلامت به سن، جنس و حتی سلامتی عمومی فرد هم بستگی دارد. برای مثال فردی که دچار بیماری قلبی باشد، سریع‌تر دچار مشکلات ناشی از تنفس گاز دی اکسید کربن می‌شود.

اگر غلظت این گاز در هوا حدود 400 ppm باشد، بعد از یک یا دو ساعت، سردرد را به دنبال دارد. با همین مقدار غلظت عنصر مونوکسید کربن، در عرض 3 تا 5 ساعت مغز به طور کامل کارایی خود را از دست می‌دهد. در نهایت بیهوشی و خطر مرگ را به دنبال دارد.

اگر در زمانی که این گاز در هوا منتشر شده است، میزان فعالیت بدنی فرد افزایش یابد و تعداد تنفس‌ها بیشتر شود، تاثیر گاز روی مغز 2 تا 3 برابر کاهش می‌یابد.

مضرات دی اکسید کربن چقدر است؟

بدن بیش از هر عنصری به اکسیژن نیاز دارد. گلبول‌های قرمز خون کار اکسیژن رساندن به سلول‌ها را برعهده دارند؛ اما وقتی میزان گاز مونوکسیدکربن در هوا افزایش می‌یابد، دیگر اکسیژنی به سلول‌ها نمی‌رسد. به همین دلیل این گاز در بدن باقی می‌ماند و بعد از چند ساعت، فرد هوشیاری خود را از دست می‌دهد.

به طور کلی نیمه عمر کربوکسی هموگلوبین در هوای تازه 4 ساعت است. وقتی فردی به گاز گرفتگی مبتلا می‌شود، چندین ساعت طول می‌کشد تا بتوان این گاز را به طور کامل از بدن او تخلیه کرد و به حالت نرمال برگردد.

مسمومیت ناشی از تنفس گاز دی اکسید کربن چندین هفته طول می‌کشد. سردرد، خستگی، از دست دادن حافظه، مشکل تفکر، رفتارهای غیرمنطقی و تحریک‌پذیری از جمله خطرات دی اکسید کربن است. برخی از افراد هم ممکن است دچار آسیب دائمی مغز و یا سایر اندام‌ها شوند و این آسیب‌ها تا آخر عمر با آن‌ها باقی بماند.

تنفس دی اکسید کربن چه مشکلاتی را به دنبال دارد؟

این گاز برای بدن به حدی مضر است که نمی‌توان هیچ موجود زنده‌ای را برای بررسی و آزمایش در معرض آن قرار داد. در آزمایشگاه‌های پزشکی می‌توان سطح کربوکسی هموگلوبین خون را اندازه‌گیری کرد.

هر ساله اخبار زیادی از گوشه و کنار در مورد گاز گرفتگی بر اثر انتشار این گاز در ساختمان می‌شنوید. در خانه‌هایی که از بخاری گاز استفاده می‌شود، باید در ابتدای فصل سرما، لوله بخاری‌ها از نظر شیوه درست نصب، بررسی شوند. در صورتی که راه خروج گاز منوکسید کربن از خانه مسدود شود، این گاز به داخل خانه برمی‌گردد و باعث خفگی و گازگرفتگی ساکنین خانه می‌شود. همچنین توجه داشته باشید که کاربرد گازهایی مثل اکسیژن و دی اکسید کربن در صنایع مختلف بسیار گسترده است و نمی توان آن را به یک یا حوزه خاص محدود کرد، بنابراین پیش از کار با گازها باید از محتویات درون سیلندر مطمئن شوید و پس از آگاهی از خطرات احتمالی، اقدامات لازم را انجام دهید.

این عنصر یک گاز گلخانه‌ای است و در تغییرات آب و هوایی نیز تاثیر زیادی دارد. در سال‌های اخیر میزان این گاز در حال افزایش بوده که باعث بالا رفتن دمای هوای کره زمین نیز شده است. افزایش تعداد خودروها، کارخانه‌ها و تغییراتی که در شیوه‌های زندگی ایجاد شده، این گاز در جو را به دنبال داشته است.

مضرات بالا بودن دی اکسید کربن خون

خون تنها به اکسیژن نیاز دارد و منوکسید کربن برای آن یک گاز سمی محسوب می‌شود. گلبول‌های قرمز یکی از بخش‌های خون است که کار اکسیژن‌رسانی در بدن را برعهده دارد. اگر میزان غلظت گاز CO2 در بدن بالا رود، می‌تواند به سلامت فرد آسیب بزند.

از آنجا که این گاز بدون رنگ و بی‌بو است، تنفس کردن آن از سوی افراد تشخیص داده نمی‌شود. در زنان باردار این گاز مشکلات بیشتری را به دنبال دارد. به طوری که در پلاسمای مادر جاری شده و از سد جفتی عبور می‌کند. آسیب زدن به سلامت جنین و مادر، سقط جنین و حتی مرگ مادر از جمله مهم‌ترین تاثیرات منفی بالا بودن دی اکسید کربن خون است.

میزان نرمال دی اکسید کربن خون چقدر است؟

سن و جنسیت دو فاکتور مهم در تعیین میزان نرمال دی اکسید کربن خون هستند. برای افراد 18 تا 59 سال 23 -29 میلی‌مول و در افراد با سن بین 60 تا 89 سال میزان نرمال این گاز بین 23 تا 31 میلی‌مول است.

دفع دی اکسید کربن از بدن

در صورتی که فردی دچار مسمومیت گاز دی اکسیدکربن شود، تنها با انجام فوریت‌های پزشکی می‌توان به او مصدوم کمک کرد.