ورزشکارانی که به خاطر آسیب دیدگی مجبور می شوند از حرفه خود خداحافظی کنند با مشکلات فراوانی روبرو می شوند.
ورزشی جماران، فرشته مقدم: صبح زود است، چهار و دست پا مانند یک کودک در خانه اش راه می رود، نفس نفس می زند، عرق می کند و به هدف خود ادامه می دهد که آن فتح یک قله نیست بلکه تنها رسیدن به دست شویی است. شخص اول این اپیزود یک بزرگسال است، مارکو فان باستن، کسی که تعریف کرد برای انجام یک عمل روزمره به دلیل عوارض آسیب دیدگی از مچ پا چه رنج و عذابی متحمل شده بود و در نهایت موجب شد به خاطر آن مصدومیت از فوتبال خداحافظی کند. آن ورزش و درد است، ترکیبی که گاهی اوقات مجبور به تصمیمات برگشت ناپذیر می کند. اخیرا اورلاندو اورتگا، دونده اسپانیایی در یک بیانیه اعلام کرد: "رنج کشیدن هم حدی دارد." درد زیاد.
کنار گذاشتن ورزش به شکل ناگهانی به دلیل آسیب دیدگی می تواند فرد را وارد یک غار بدون نور کند. باید بدون نقشه به زندگی بازگشت. سوالی که از خود ممکن است بپرسد این است: "چرا من؟". ورزشکاران، روانشناسان و پزشکان درباره این وضعیت صحبت می کنند.
رافائل نادال ۳۸ ساله که توانست نام خود را به عنوان بهترین ورزشکار تاریخ اسپانیا مطرح کند به خطر سنش از جهان تنیس خداحافظی نکرد بلکه عوارض آسیب دیدگی های متعدد اجازه نداد بیشتر از این در میادین حضور داشته باشد. تنیسور اسپانیایی در بیانیه خداحافظی اش به این موضوع اشاره کرد و نوشت: "سال های سختی بودند. به خصوص دو سال آخر. نمی توانستم بدون محدودیت ها بازی کنم."
به جهنم خوش آمدید
در برنامه "زخم های آلوارو بنیتو" داستان گلزنی بازیکن سابق رئال مادرید روایت می شود که با آسیب دیدگی از زانو همراه شد و آن آغازگر جراحی های متعدد و بی نتیجه ای بود که منجر به پایان دوران بازی اش شد. پس از هفت سال گزارش های پزشکی و عمل های بی شمار روزی فرا رسید که دیگر تاب آوری ذهنی و جسمی اش از بین رفت.
توضحیاتش در این رابطه تکان دهنده است: "مانند چیزی است که تو را کم کم می بلعد... در زندگی عادی ام ناتوان شده بودم. جهنم بود... کم کم داشتم برای همه به دردسر تبدیل می شدم. به همین خاطر تصمیم گرفتم به دنبال مقصد دیگری باشم. در آن لحظه بود که کاملا رها شدم. من تمام تلاشم را کرده بودم و دیگر باید خداحافظی می کردم."
فان باستن پیش از آن که بدشانسی سراغش برود جایگاه ابدی داشت. بازیکن هلندی که بیشتر شبیه یک قو در محوطه بود گفت: "سه سال تلاش کردم تا روی فرم قرار بگیرم... اما دوران ورزشی من به پایان رسیده بود. علاوه بر این اگر می توانستم بدون درد به نانوایی بروم راضی بودم... برای هفت سال پنهان شدم."
نرئا پنا، هندبالیست اسپانیایی در ۳۴ سالگی در سال ۲۰۲۴ مجبور شد حرفه اش را کنار بگذارد. التهاب مزمن تاندون زانوی چپ ملی پوش اسپانیایی و دارنده مدال جهانی و اروپایی موجب شد پیش از موعد از این رشته خداحافظی کند. او در این رابطه اظهار کرد: "پروسه طولانی بود، تقریبا دو سال و نیم. گزینه کنار گذاشتن هندبال برای همیشه وجود داشت، مانند این بود خلاف جریان آب حرکت کنم. حتی خودم تصمیم نگرفتم. زانویی که مشکل داشت دیگری (راست) را خسته کرد و بدنم گفت دیگر بس است."
پنا فاش کرد: "خداحافظی در این مقطع به معنای احساس ناامیدی است. می بینی که به ضرب الاجل ها نمی رسی، همیشه اتفاقی می افتد، می دانی که قبلا ریکاوری های خوبی داشتی اما در این مصدومیت نه، فوق العاده ناامید کننده بود. ذهن را فرسوده می کند، تو را خرد می کند و مدام به آن فکر می کنی."
در این مسیر پینا به روانشناس مراجعه کرد. هندبالیست بازنشسته گفت: "زمانی که بازنشستگی فرا می رسد دردناک است و شروع واقعیت است. ۲۴ ساعت برای فکر کردن زمان دارید، مانند آن است شما را به جایی بفرستند که پر از شیر است. یک خلا وجود دارد، چیزی نمی دانید و چون خودتان آن لحظه را انتخاب نکردید خیلی سخت است. گریه می کنید، خیلی گریه می کنید اما مهم تر از همه نحوه تفکر شما نسبت به مسائل است."
درد
نرئا درباره این شرایط توضیح داد: "تنها تو نیستی. تمام روز عصبانی هستی، جهنم واقعی بود. من ۹۵ درصد دوران ورزشی ام را گذرانده بودم، مانند بازنشستگی زودهنگام می ماند که نمی خواستید اتفاق بیفتد. اوضاع را تغییر دادم با وجود اینکه نفرت انگیز است که این چنین دوران ورزشی تان پایان یابد. خوش شانس بودم که در ۳۴ سالگی این اتفاق برایم افتاد، اگر ۲۵ ساله بودم نابود می شدم و رویایم بر باد می رفت."
و یک جنبه ملموس تر هم وجود دارد، ملی پوش سابق اسپانیا گفت: "درد، درد وحشتناک. می توانید حرکت کنید اما نمی توانید بپرید، بچرخید و بدوید. به خودم قول داده بودم برای ورزش کردن هزینه ای پرداخت نکنم اما در یک گروه حضور دارم چون اگر کاری نکنم همه جایم درد می گیرد. وضعیت این شکلی است نه می توانم بپرم و نه بدوم."
الکسیا پوتیاس، یکی از اسطوره های فوتبال زنان اسپانیا اخیرا با هارپر بازار صحبت کرد. او در آن برنامه اعلام کرد که از مصدویت شدید زانو بهبود یافته است و در این رابطه گفت: "ورزش حرفه ای سالم نیست، نه از نظر روحی و نه فیزیکی."
جرارد دئولوفئو برای اینکه غول مصدومیت او را زمین نزد سه سال است که مبارزه می کند. او در یک مصاحبه با گاردین از آن به عنوان سخت ترین دوران نقاهت تاریخ نام برد و گفت: "اگر بتوانم به میادین برگردم بیش از هزار روز طول خواهد کشید. با این حال من کسی هستم که مراقبت می کنم و باور دارم می توانم موفق شوم. گاهی اوقات به این فکر می کنم که دوران ورزشی خوبی داشته ام و بهتر است که پایان یابد."
دکتر خوان خوسه گارسیا کوتا، رییس تیم پزشکی سلتاویگو در یک برنامه گفت: "اگر قرار باشد ورزشکار از حرفه اش خداحافظی کند و اگر بیمار شما باشد حتی مورد واضحی باشد کمی به شما ناامیدی دست می دهد." مصدومیت هم به بدن و هم به ذهن آسیب می رساند.
کوتا در ادامه افزود: "فشار جسمانی و ذهنی در موازات هم هستند. بستگی به آسیب دیدگی، ورزش و سن دارد. در ۴۰ سالگی مانند ۲۵ سالگی نیست. با افزایش سن دردهایی وجود دارند که پیشبینی شان بدتر است. در ۲۵ سالگی وقتی از زانو مصدوم شوید به خداحافظی از رشته ورزشی فکر نمی کنید."
کوتا با تجربه، درباره یکی از ورزشکاران اظهار کرد: "یک ورزشکار به خاطر آسیب دیدگی زانو بازنشسته شد. سال ها گذشت و از من خواست که بهبود یابد چون حتی نمی توانست به توپ پلاستیکی ضربه بزند تا با پسرش بازی کند. زمانی که آسیب دیدگی روی کیفیت زندگی، خانواده و دیگر مسائل تاثیر می گذارد شرایط سخت تر می شود."
اضطراب و عدم اطمینان
دکتر افزود: "برخی از ورزشکاران زودتر از موعد تسلیم می شوند و می گویند دکتر دیگر نمی توانم. گاهی اوقات بعضی ها می توانند بهبود یابند و بهتر شوند. بستگی به قدرت هر شخص دارد."
کوتا در ادامه اظهار کرد: "در پروسه های مصدومیت های شدید همیشه باید هم به عنوان پزشک و هم به عنوان روانشناس عمل کنید چون علاوه بر آن باید با آنچه که آن ها تجربه می کنند همدلی نشان دهید، خودتان را جای آن ها بگذارید و درد آن ها را درک کنید. تحمل درد از آمار پیروی نمی کند، بستگی به هر فرد دارد. برخی از افراد به حد خود می رسند و بیش از آن نمی توانند تحمل کنند."
آسیب دیدگی و بازنشستگی. به نوشته مارکا، مغز نشانه هایی ارسال می کند و برای آن متخصصان وجود دارند. آرس سامورا روانشناس، در این رابطه اظهار کرد: "خداحافظی به خاطر آسیب دیدگی درد است، فقدان است. ورزشکار یک هویت ساخته شده دارد و آن پایان می یابد به دلیل چیزی که به شما بستگی ندارد. در ابتدا شوک، خشم و اندوه است. باید بدانیم چگونه این ورزشکاران را همراهی کنیم و سپس هویتشان را بازسازی کنیم."
این متخصص افزود: "اگر بازنشستگی ناگهان فرا برسد، طبیعی است که فرد آسیب دیده سوالات زیادی داشته باشد و نباید تحت فشار قرار بگیرد. باید چیزهایی برای تجدید قوا پیدا کند اما خیلی سخت خواهد بود. ورزش تمام شور آن ها است. سن هم تاثیر می گذارد. اگر جوان باشی، ناامیدی حتی بیشتر است، معمولا از خود می پرسد چرا من؟ اما نباید در آن گیر کند."
او در ادامه اظهار کرد: "پروسه عدم قطعیت موجب اضطراب می شود. تا این لحظه در یک حباب قرار دارید، برای آن زندگی می کنید، روتین هایی دارید و خروج از آن یعنی ورود به دنیایی جدید با کلی تغییرات که آن یک تغییر اساسی است. در چنین مصدومیت هایی باید بدانید چگونه خارج شوید. این پروسه ها روی شما و اطرافیانتان تاثیر می گذارند. باید بگویید دیگر بس است و باید بدانید چه زمانی بگویید کافی است."
آخرین برانکارد
سامورا درباره درد و عوارض آن گفت: "شما می توانید سعی کنید با آن کنار بیایید اما بر خلق و خوی شما تاثیر می گذارد و حتی ممکن است خواب ببینید که دردتان متوقف شده است. گاهی اوقات خود را نمیشناسید و انرژی ندارید."
در ماه مارس ۲۰۲۳ پپه پوساس یکی از بازیکنان کلیدی تیم بسکتبال رئال بتیس بود. با این حال پارگی تاندون زانوی راستش همه چیز را تغییر داد. در ماه اکتبر در ۳۱ سالگی اعلام بازنشستگی کرد. یک پروسه کوتاه بود. او در این رابطه گفت: "دو سال قبل دچار آسیب دیدگی زانو شده بودم اما نه به این شدت. ابتدا کمی احساس ناراحتی کردم اما آماده بودم تا به میادین برگردم. در زمین در جریان دوران نقاهت احساس درد می کردم و به من پیشنهاد شد کارهای دیگری انجام دهم. پس از بررسی کردن تصمیم گرفتم ورزش حرفه ای را برای همیشه کنار بگذارم."
او افزود: "با تغییر شغل یک اتفاق سریع و غیرمنتظره رخ داد زمانی که برای یک یا دو ماه دچار سندروم ایمپاستر (یک پدیده روانی است که در آن فرد نمی تواند موفقیت هایش را بپذیرد) شدم. شما به آن فکر می کنید چگونه چیزی فراتر از آنچه از بسکتبال بازی کردن می دانید، ارائه دهید." پوساس درباره آخرین بازی اش که با برانکارد از زمین خارج شد، گفت: "هرگز تصور نمی کنید آن آخرین بار بوده باشد اما من مجبور شدم با آن زندگی کنم."
بسکتبالیست بازنشسته در ادامه اظهار کرد: "لحظه ای ناخوشایند بود. کشکک زانو مثل پا بیرون می زند، می بینید که چیزی سر جایش نیست. من می دانستم که چه اتفاقی در حال رخ دادن است. به آن ها گفتم کشکک زانویم را در اینجا دیدم. کاملا در هم شکستم."
پوساس درباره کمک روانشناس گفت: "قبل از آسیب دیدگی روانشناس داشتم. زمان آسیب دیدگی به کمک نیاز دارید، به شما کمک می کند تا احساساتان را بیان کنید و اگر دوران ورزشی تان روی برانکارد تمام شود... می بایست به همسرم یا یک دوست به خاطر کمکش پول پرداخت می کردم چون تغییرات زیاد است و عدم اطمینان به وجود می آید. چه کار خواهم کرد؟ آیا هنوز به اندازه کافی خوب خواهم بود؟ خانواده ام از لحاظ اقتصادی در چه شرایطی قرار خواهند گرفت؟"
پوساس اکنون در پروسه سم زدایی است. او در این رابطه گفت: "خیلی کم ورزش می کنم، در مسابقات غیر رسمی هم شرکت نمی کنم. درد را به یاد دارم زمانی که روی برانکارد در بیمارستان بودم یا در خانه دراز کشیده بودم، درد عمیقی بود."
رابطه دکتر و ورزشکار
دکتر آلفونسو کورال، رییس سابق تیم پزشکی رئال مادرید درباره ورزشکار آسیب دیده گفت: "می جنگد، فرو می ریزد، می شکند و شروع می کند به شک کردن. مشکل این است متوجه می شود در حال دور شدن از سطح اول حرفه اش است و درخشش را از دست می دهد. مانند چیزی است که رونالدو نازاریو تجربه کرد که در پایان دیگر خودش نبود یا فرناندو ردوندو که جراحی موجب شد افت کند."
رابطه دکتر- ورزشکار در آسیب دیدگی شدید روابط متفاوتی را ایجاد می کند. دل کورال گفت: "در دوره درمان، سعی کردم درگیر قضیه شوم. آن اثر گذار است و موجب دوستی می شود. شما یک نقشه راه ترسیم می کنید و نشان می دهید برایش اهمیت دارید. ورزشکار سنگ نیست و به شما اعتماد کورکورانه می کند، یک ارتباط واقعی وجود دارد."
کورال درباره تاثیر بازنشستگی اظهار کرد: "زمانی که تصمیم به بازنشستگی گرفته می شود در این موارد تقریبا به معنای آزادی است. دنیا تنها به ورزش محدود نمی شود. هزاران راه وجود دارد و آن ها ارزشش را دارند. زندگی سختی هایی دارد که باید بر آن ها غلبه کنید. کدام ورزشکار مصدوم نشده است؟"
دکتر یک مورد مرتبط را به یادآورد و گفت: "آنچه که من با آلوارو بنیتو برایش جنگیدم باورنکردنی بود. با وودگیت همه ما کاملا به او وفادار بودیم، با او رنج کشیدیم. رونالدو در شروع حرفه اش یک بوفالو بود اما با دو تاندون پاره در زانو غیر ممکن است دوباره مثل سابق شد. او یک شگفتی بود."
کورال در مورد تلاش ورزشکار بر این باور است: "ورزش حرفه ای اگر به افراط بکشد سالم نیست و اگر هنگام ترک ورزش ناگهان آن را قطع کنید درست نیست. علاوه بر این بدن فرسوده می شود."
فان باستن به سرویس بهداشتی رسید. پس از انجام کارش برق را خاموش کرد و به سمت رختخواب سینه خیز رفت. آن یک پیروزی بود.
