پایگاه خبری جماران: برنامه «حضور» در حسینیه جماران، این هفته میزبان حجتالاسلام و المسلمین علیرضا سلیمی، عضو هیئت رئیسه مجلس شورای اسلامی و نمایندهای با سابقه پنج دوره حضور در مجلس، بود.
به گزارش جماران، سلیمی که از سنین کودکی وارد حوزه علمیه قم شده، از نزدیک با فضای حوزه و تحولات سالهای ابتدایی انقلاب اسلامی آشناست. او از جمله روحانیونی است که تجربه زیست در فضای انقلابی دهه ۱۳۵۰ و محضر امام خمینی(ره) را دارد و سالها در حوزههای مختلف سیاسی، نظارتی و قانونگذاری فعالیت داشته است.
در این گفتوگو که پیش از جنگ 12 روزه انجام شد و به دلیل آغاز جنگ پخش آن تاکنون به تعویق افتاد، محورهایی نظیر نقش روحانیت در سیاست، عملکرد مجلس شورای اسلامی، تعامل قوا، مسائل نظارتی، و تحولات سیاسی روز کشور مورد بررسی قرار گرفت. همچنین خاطراتی از دوران پیش و پس از پیروزی انقلاب اسلامی و نحوه مواجهه امام(ره) با خطاهای اطرافیان از سوی وی مطرح شد.
در دیدارها، مبهوت چهره و جذبه امام میشدم
حجتالاسلام و المسلمین سلیمی در ابتدای گفت و گو به دوران نوجوانی خود اشاره کرد و گفت: وقتی امام (رحمتاللهعلیه) بیمار شدند، صحبتهایی برای انتقال ایشان از قم مطرح بود. یکی از گزینهها شهر محلات بود که به دلیل اهل محلات بودن آیتالله رسولی محلاتی و همچنین ارتباط آقای توسلی با امام مطرح شده بود. اما در نهایت، به دلیل کسالت امام، تصمیم بر انتقال ایشان به تهران و حسینیه جماران گرفته شد. زمانی که امام در قم بودند، من نیز همراه جمعی از مردم که از مناطق مختلف، حتی با پای پیاده، به عشق دیدار امام میآمدند، برای زیارت ایشان به قم رفتم. یادم هست گروههایی از منطقه ما نیز مسافت ۱۲۰ کیلومتری را پیاده طی میکردند.
وی افزود: بعد از انتقال امام به جماران، ما هم به دیدار ایشان آمدیم. دقیقاً زمان اولین دیدار را به خاطر ندارم، اما با هماهنگی مرحوم آقای رسولی به جماران آمدیم. پس از آن، در زمانهایی که از جبهه به مرخصی میآمدیم، دو یا سه بار دیگر نیز به جماران آمدیم. در مناسبتهای مختلف نیز از آقای توسلی خواهش میکردیم برای دیدار با امام هماهنگی کند. امام جاذبهای عجیب داشت و واقعاً مثل آهنربا انسان را جذب میکرد.
عضو هیأترئیسه مجلس در ادامه با اشاره به نخستین دیدار خود با امام خمینی(ره) در جماران تصریح کرد: آنقدر مبهوت چهره نورانی امام شدم که وقتی برگشتم، دوستان پرسیدند امام چه گفت؟ گفتم به خدا قسم اصلاً نشنیدم چه گفتند؛ آنقدر محو جمال امام شده بودم. فقط نگاه میکردم و مجذوب جذبه عجیب ایشان بودم. این بهتزدگی را افراد زیادی تجربه کردهاند، چرا که امام دارای صلابتی ذاتی و روحیاتی عرفانی و معنوی استثنایی بود.
چند روایت از ظرافت مثالزدنی رفتار امام؛ از فروتنی در برابر هممباحثهای تا رعایت شأن دیگر روحانیون در منبر
سلیمی در ادامه، به بیان ویژگیهای شخصیتی امام خمینی(ره) پرداخت و گفت: امام فردی خودساخته بود. بیش از ۲۵ سال با مرحوم آیتالله احمد زنجانی هممباحثه بودند. با آنکه رفاقت نزدیکی داشتند، اما امام حتی جلوتر از ایشان راه نمیرفت. یک خاطره دیگر اینکه وقتی در تابستان به محلات آمدند، بهرغم پیشنهاد اقامه نماز در مسجد جامع شهر، به مسجد کوچکی در حاشیه شهر بهنام مسجد «قلعه» رفتند تا روحانی مسجد جامع تضعیف نشود.
وی افزود: امام در رفتار خود دقت و ظرافت عجیبی داشتند. وقتی از ایشان خواستند که درس اخلاق بگویند، ایشان ابتدا نمیپذیرفتند تا روحانیون محلی در نظر مردم تضعیف نشوند. امام به اساتید خود نیز احترام عمیقی میگذاشتند. مثلاً نسبت به آیتالله شیخ عباس تهرانی که مدتی بیمار بودند و در خانه بستری، مقید به سر زدن بودند.
ادب بینظیر امام در برابر اساتید؛ از بوسیدن دیوار خانه استاد تا حضور تنها پای درسهای دشوار
سلیمی همچنین از ارادت خاص امام به استاد عرفان و اخلاقش، آیتالله شاهآبادی، سخن گفت و افزود: امام چنان شیفته ایشان بودند که نقل است حتی دیوار خانه ایشان را میبوسیدند و در کتابهایشان از ایشان با تعبیر «روحی فداه» یاد کردهاند. یا درباره آیتالله مسجدشاهی، که در بیان مشکلگو بود و بیان روانی نداشت، امام تنها شاگردی بودند که تا پایان در درس ایشان شرکت میکردند.
وی با بیان اینکه خودسازی امام اثر وضعی ایجاد کرده بود، گفت: از آیتالله رسولی محلاتی شنیدم که امام به هندوانه علاقه داشتند ولی مدتی از آن پرهیز میکردند تا با نفس خود مبارزه کنند. این خودسازی، نوری ایجاد کرده بود که در قلب و فطرت مخاطب تأثیر میگذاشت.
امام برای دنیای خودش کار نکرد
عضو هیأترئیسه مجلس درباره ویژگیهای علمی امام نیز اظهار داشت: علاوه بر عرفان و اخلاق، از نظر علمی نیز امام ویژگیهای منحصربهفردی داشتند. حاشیه امام بر کتاب «عروه» نمونهای از عمق علمی ایشان بود. حاشیه امام را دو سه نفر از شاگردان امام که محلاتی بودند، برای چاپ، امانت گرفتند. چون امام تن به تبلیغ مرجعیت و این مسائل نمیدادند، به امانت گرفتند و در چاپخانه مصطفوی قم چاپ کردند. بعد از مدتی که امام متوجه شده بودند به آنها بسیار تندی کردند و فرموده بودند که شما در امانت خیانت کردید و گفتند برای این مسئله وجهی هم پرداخت نمیکنم.
جاذبه و ویژگیهای منحصر به فرد علمی امام
وی با اشاره به نوآوریهای فقهی امام، افزود: امام قائل به حکم حکومتی بودند و در فقه و اصول، ابداعاتی مثل خطابات قانونیّه داشتند. ایشان تقیه را وسیله حفظ دین میدانستند نه برای اینکه جان خودمان را حفظ کنیم و عافیتطلب بشویم و برویم به گوشهای بنشینیم. این نگاه باعث شد در عرصه علمی نیز دارای جاذبه باشند.
نظر امام درباره حزب توده
حجتالاسلام سلیمی همچنین شجاعت امام را یکی از ویژگیهای بارز ایشان دانست و گفت: ایشان شجاعت و تیزبینی فوقالعادهای داشتند. به نظرم از آیتالله سبحانی یا آقای فاضل، یکی از این دو بزرگواران شنیدم که امام درباره حزب توده، برخلاف تحلیلهای رایج، معتقد بودند که این حزب ساخته آمریکاییهاست، نه شوروی. یعنی ایشان اسیر برخی از ظواهر و تحلیلهای اشتباه نشد. در ماجرای آیتالله کاشانی، شهید مدرس، شیخ فضلالله نوری و دیگر وقایع، تحلیل ایشان متفاوت بود.
نقش مهم امام خمینی در تثبیت مرجعیت آیتالله بروجردی در قم
وی در ادامه به نقش امام در اداره حوزه در زمان آیتالله العظمی بروجردی اشاره کرد و گفت: امام جزو ممتحین طراز اول حوزه بودند و با ابتکاراتی در برگزاری امتحانات حوزوی، نظم جدیدی به حوزه دادند. همچنین در حالی که خودشان از اساتید مهم حوزه بودند و تدریس جدی داشتند اما نقش محوری در دعوت و تثبیت مرجعیت آیتالله بروجردی در قم ایفا کردند. کسی به اندازهی امام برای این کار تلاش نکرد. برای اینکه مرجعیت را در قم تثبیت کنند. امام راحل با یک دید متفاوت به مسائل نگاه میکرد و سبب جذبه فوقالعادهای در ایشان شده بود.
عضو هیئترئیسه مجلس شورای اسلامی با اشاره به ویژگیهای عبادی امام گفت: از مرحوم سید احمد خمینی شنیدم که امام شبها آنقدر گریه میکردند که نیاز به حوله داشتند، نه دستمال. این شیوه زندگی امام بود، نه یک رفتار مقطعی. از آغاز نهضت، امام مستقیماً وارد مبارزه با استکبار شد و تا پایان ایستاد.
شجاعت امام خمینی(ره) در مقابله با شاه، ریشه در شناخت عمیق ایشان از تاریخ معاصر داشت
سلیمی با اشاره به ویژگیهای برجسته حضرت امام خمینی(ره) در دوران مبارزه با رژیم پهلوی اظهار داشت: امام مشروطیت را درک کرده بود و درد را میشناخت. مثلا ایشان از خمین به اصفهان رفته بودند و مرحوم مدرس را دیده بودند. یا قضایای آیتالله کاشانی و ملی شدن صنعت نفت را از نزدیک دیده بود و درک کرده بود که با اصلاحات فرمالیته نمیشود مسائل را اصلاح کرد. دیده بود که برخی به دنبال این هستند که شاه باشد و سلطنت کند مانند انگلیس ولی امام زیر بار این حرفها نرفتند. یعنی فهمیده بود که اینها بهصورت موقت ممکن است منافعی داشته باشند، ولی در درازمدت، اینها برمیگردند و ضربه سنگینتری به اساس اسلام و روحانیت میزنند.
برای امام، «اسلام» مهم بود
امام در دورانی در مقابل شاه ایستاد که عدهای از بردن نام شاه ترس داشتند
سلیمی با اشاره به دیدگاههای صریح امام نسبت به رژیم پهلوی، گفت: برای امام، «اسلام» مهم بود. من زمانی که جوان بودم، صحبتهای امام را پیگیری میکردم. کلمه «اسلام» در صحبتهای امام خیلی فراوان است. امام معتقد بود که خاندان منفور پهلوی با اساس اسلام دشمناند و تا زمانی که اینها بر سر کار باشند، اسلام در کشور رشد نخواهد کرد. ایشان حتی در همان سالهای ۴۲، زمانی که بردن نام شاه موجب ترس برخی میشد، با شجاعت بینظیر در برابر شاه ایستادند.
وی افزود: یکی از ویژگیهای امام همین بود که در تاریخ معاصر، اطلاعات بسیار بسیار فوقالعادهای از افراد داشت، آنها را به اسم میشناخت، سوابقشان را میدانست. این باعث شده بود که امام فریب نخورد و رفت دست گذاشت روی اصل قصه؛ که اینها باید بروند. خاندان سلطنت باید از ایران، بهاصطلاح، گورشان را گم کنند! امام این حرفها را در زمانی میزد که بعضی وقتی اسم «شاه» را میبردند، بعضیها تنشان میلرزید.
عضو هیئت رئیسه مجلس خاطرنشان کرد: امام در قیطریه زندانی و مدتی نیز در حصر بودند، اما هیچگاه عقبنشینی نکردند و همان مسیر را با شجاعت ادامه دادند. یک شجاعت ذاتی داشت و درد را میشناخت. فرمود اینها آمریکایی هستند. مگر خاطرتان نیست که به شاه میفرمودند کاری نکن که بگویم تو را مثل پدرت کذا کنند، یعنی دستگیر کنند. اینها مهم است. هدف ابتدایی امام راحل این بود که اینها به دلیل اینکه مقابل اسلاماند، باید بروند. امام راحل ورود پیدا کرد و به لطف خدا، این انقلاب با مجاهدتهای امام، با روشنگریهای امام و یاران امام، و شهدایی که جانشان را برای اسلام فدا کردند، شکل گرفت.
نظم و پرکاری از ویژگیهای شخصی امام بود
سلیمی با اشاره به هماستانی بودن خود با حضرت امام خمینی(ره) گفت: امام چند تابستان را در شهر محلات گذراندند اما در این مدت بیکار نبودند و از فرصت نهایت استفاده را میکردند. به طوری ک برخی از کتابهای خود را نیز در همین شهر به پایان رساندند و در آخر این کتابها نوشتهاند تمت فی بلده محلات. نظم، بهرهگیری حداکثری از فرصتها و برنامهریزی دقیق از ویژگیهای بارز ایشان در آن دوران بود.
وی افزود: من این را از معمرین محلات به کرات شنیدم که نشانه نظم عجیب و غریب ایشان است و اصلا یکی از دلایل موفقیت امام، همین نظم ایشان بود. مثلاً یکی از اهالی محلات، که همسایه خانه امام بود، به من گفت که امام صبحها بعد از امورات متداولی که انجام میدادند و مقداری پیادهروی، در گوشهای از حیاط در سایه تا نزدیک ظهر مینشستند و مطالعه میکردند و زمان همه چیز مشخص بود: جای نشستن، وقت نماز، وقت ناهار، وقت استراحت. بعد از ظهر هم همینطور.
سلیمی ادامه داد: نظم و پرکاری، از ویژگیهای امام بود. خیلی از کتابهایی که نوشتند، بهخاطر همین استفاده بهینه از فرصتها بود. امام فرصتها را به راحتی از دست ندادند. میدانید که ایشان پرتألیف هستند. یعنی تنوع در تألیف هم مثالزدنی است. خاطرم هست در همین حسینیه جماران که تعدادی از مردم محلات هم آمده بودند، امام از مردم محلات تعریف کردند و فرمودند: مردم بهخاطر روحانیون محلات خوب بودند.
تأکید امام بر سادگی، حتی پس از رسیدن به رهبری انقلاب
امام بعد از رهبری سادهزیستتر شدند
در بخش دیگری از این گفتوگو، حجتالاسلام سلیمی با اشاره به شیوه زندگی حضرت امام پس از انقلاب گفت: امام پس از ورود به جماران، بر سادهزیستی تأکید داشتند و حتی به آیتالله رسولی محلاتی فرموده بودند که خانهای مانند خانه پدر شما برای من فراهم شود. حسینیه جماران محل کار امام بود، چه کسی را میتوان در دنیا پیدا کرد که دفتر ملاقات، محل کار و منزل مسکونیاش همگی در یک مجموعه کوچک و ساده باشد؟
وی گفت: امام در قم، پیش از انقلاب در محله یخچال قاضی زندگی میکردند. زندگی امام پیش از انقلاب ساده بود و پس از انقلاب نیز همان روند را ادامه دادند و سادهزیستتر شدند. از آقای رسولی مکرر شنیدم که امام روی هزینههای زندگی بهدقت نظارت داشتند و هزینههای هفتگی را بررسی میکردند و اگر هزینهها اندکی افزایش مییافت، توبیخ میکردند. امام همواره بر زیِّ سلف صالح تأکید داشتند و سعی میکردند آن سبک زندگی را حفظ کنند.
محبوبیت روحانیون سادهزیست، میراثی از سیره امام
سادهزیستی روحانیون موجب محبوبیتشان در میان مردم میشود
سلیمی با اشاره به سیره استاد امام، مرحوم آیتالله شیخ عبدالکریم حائری، یادآور شد: استاد عزیز امام، یعنی مرحوم آیتالله شیخ عبدالکریم حائری، همان کسی که امام از ایشان در اصفهان درس میگرفتند. آوازه ایشان که به اراک رسید، امام را به آنجا کشاند. شیخ عبدالکریم آمدند قم و مرجع شدند؛ خود امام درباره ایشان فرموده بودند که وقتی از دنیا رفت، مقدار زیادی مقروض بود و همان شب اول، بچههای ایشان گرسنه خوابیدند.
وی افزود: اگر روحانیون در دوران مسئولیت نیز همان سادگی را حفظ کنند، مردم آنها را خواهند پذیرفت. بنده از نزدیک دیدهام که برخی نمایندگان ولیفقیه در استانها، با وجود سابقه نمایندگی و مسئولیتهای مهم، بسیار سادهزیست هستند و همین امر موجب محبوبیتشان در میان مردم شده است.
سلیمی با ذکر نمونهای افزود: نماینده ولیفقیه در خراسان جنوبی، با وجود دو دوره نمایندگی خودش و فرزندش، هنوز در بیرجند خانهای ندارد و سادهزیستی او موجب محبوبیت فراوانش شده است.
دوران مسئولیت، زمان انباشت ثروت نیست
برخورد امام و رهبری با اطرافیان خطاکار، الگویی برای همه مسئولان است
عضو هیأترئیسه مجلس شورای اسلامی در برنامه «حضور» با اشاره به اهمیت حفظ سرمایه اجتماعی و الگوگیری از سیره امام خمینی(ره) و رهبر معظم انقلاب در نحوه تعامل با مردم و برخورد با فساد، تأکید کرد: دوران مسئولیت، دوران جمعآوری مال و غنیمت نیست، بلکه امانتی است که باید برای خدمت به مردم صرف شود.
وی با اشاره به سادهزیستی رهبر معظم انقلاب گفت: نقلهایی که از زندگی ایشان وجود دارد، حکایت از سادهزیستی واقعی دارد. ایشان بارها به مسئولان توصیه کردهاند که مسئولیت را فرصتی برای جمعآوری ثروت ندانند. این موضوع را با استناد به کلام امیرالمؤمنین(ع) بیان کردهاند که فرمود: إن عملک لیس لک بطُعمةٍ و لکنه فی عنقک أمانة.
نماینده مردم تهران در مجلس شورای اسلامی همچنین ارتباط دائمی با مردم را یکی از رموز ماندگاری محبوبیت روحانیت دانست و افزود: ارتباط با مردم نباید از دست برود. روحانیت باید همواره با مردم در ارتباط باشد. روحانیت، ملجأ و پناه مردم بوده است و درِ خانه روحانی نباید بسته باشد. در محلات روحانیونی داشتیم که دفتر و خانهشان همیشه باز بود؛ حتی اگر کسی نیمهشب بیپناه میماند، میدانست میتواند برود به خانه آن روحانی پناه ببرد. روحانی خودش پا پیش میگذاشت و تلفن را برمیداشت با قاضی، فرماندار، شهردار، حاکم و مشکل را مردم را پیگیری میکرد. این گرهگشایی، تأثیر خودش را خواهد گذاشت.
امام معتقد بود که روحانیت باید به دو بال علم و تقوا مجهز باشد
وی با اشاره به تفاوت میان سادهزیستی واقعی و نمایشی اظهار داشت: امام خمینی(ره) اهل نمایش نبود. مردم فرق سادهزیستی واقعی و تظاهر را متوجه میشوند. آیتالله فاضل لنکرانی از امام نقل میکردند که روحانیت دو بال دارد؛ علم و تقوا. این دو مؤلفه، جاذبهای جهانی دارند؛ یعنی اگر یک فرد اصلاً به هیچ چیز اعتقاد نداشته باشد، وقتی با یک عالم، یک دانشمند مواجه میشود، ناخودآگاه در دلش احساس تواضع و خشوع میکند. تقوا هم همینطور است؛ جاذبه دارد. اگر روحانیت این دو را حفظ کند، در نگاه مردم همیشه محبوب خواهد ماند.
حجتالاسلام سلیمی با اشاره به تمسک به این سیره امام توسط مقام معظم رهبری تصریح کرد: فرزندان رهبر انقلاب هیچگاه وارد حواشی نشدهاند. حتی در زمان امام، مسئولیتی به آقاسید احمد آقا هم پیشنهاد شد، اما امام اجازه ندادند. حتی حواشی را هم یعنی افرادی که به نوعی به امام منصوب بودند را هم مدیریت میکرد. مردم این رفتارها را دیدند و به همین خاطر عاشق امام و رهبر انقلاب شدند. چون در عمل دیدند که کوتاه نمیآیند. چرا نمیتوانند درباره مقام معظم رهبری حرفی در بیاورند؟ چون خیلی روشن است. آن دو ویژگی که آیتالله فاضل از حضرت امام نقل میکرد ـ علم و تقوا ـ جاذبه دارد. اگر مردم این ویژگیها را در ما ببینند، قطعاً جذب میشوند.
رفتار ما ملاک حق و باطل نیست ولی بدخواهان به دنبال زدن ریشه دین هستند
وی با اشاره به سوءاستفاده برخیها از خطاهای نزدیکان مسئولان گفت: بعضی از منصوبین امام اشتباهاتی داشتند که امام با آنها مقابله کرد. میشناسید و معروف هم هستند و من نمیخواهم اسم ببرم. در تاریخ ائمه هم این موارد بوده. بعضی از فرزندان ائمه خطاهایی داشتند، ولی از آنها دفاع نکردند. داستان جعفر کذاب که معروف است ـ پسر امام، عموی امام و برادر امام معصوم بود ـ اما چون خطا کرد، از او دفاع نشد.
حجتالاسلام سلیمی با تأکید بر اینکه رفتار ما ملاک حق و باطل نیست، اظهار داشت: بدخواهان دین بیکار نیستند و دنبال سوژهاند که همین موارد را برجسته میکنند تا اساس دین را بزنند. اینها دنبال اصلاح نیستند. نمیگویند فلان شخص خطا کرده، میخواهند بگویند دین مشکل دارد. اشکال از ماست اما آنها دنبال زدن ریشهاند. ما نباید بهانه به دستشان بدهیم، همانطور که امام نمیداد.
برخورد امام با خطای شاگرد خود
وی ادامه داد: اینکه کسی تضمین کند که هیچ کس در حواشی او خطایی نمیکنند، این محال است. در زمان جنگ هم بعضی خطا کردند و امام از آنها دفاع نکردند. مثل شیخ علی تهرانی که از شاگردان امام بود، اما امام دربارهاش جمله معروفی فرمودند: چه بسا کسانی که کتاب اخلاق مینویسند، اما خودشان اهل اخلاق نیستند.
سلیمی همچنین به خطای آیتالله منتظری اشاره کرد و گفت: با اینکه امام تعبیر «ثمره عمر من» را درباره شهید مطهری به کار بردند، ولی درباره آقای منتظری این تعبیر را نگفتند. در حالی که آقای منتظری و شهید مطهری هر دو از کسانی بودند که درس خارج اصول امام را شکل دادند. اما امام وقتی میدید کسی خطا کرده، بدون تعارف برخورد میکردند.
وقتی پدر از فرزند خطاکار تبری میجوید؛ پیام روشن عدالت به مردم
وی برخورد صریح و عادلانه با نزدیکان را موجب افزایش سرمایه اجتماعی دانست و افزود: در ابتدای انقلاب فرزندان برخی از علما جذب سازمان مجاهدین (منافقین) شدند و برخی از بزرگان ما خودشان حکم اعدام فرزندانشان را صادر کردند. مردم اینها را دیدند. فرزند خطا کرد و پدر تبری جست و گفت این فرزند من نیست. مثل آیتالله گیلانی، آیتالله جنتی، بعضی از بزرگان ما در اوایل انقلاب، فوری صفشان را جدا کردند. این مهم است. اگر پدر آمد گفت رفتار این فرزند مورد تأیید من نیست و سریع دیوار کشید و فاصله ایجاد کرد، مردم متوجه میشوند و بعد هم مسیر را باز کند و بگوید قانون باید اعمال شود، فرقی نمیکند.
سلیمی در ادامه، به نمونهای از برخورد امام اشاره کرد و گفت: یادم هست کسی از خوزستان از امام شکایت کرد. امام نهتنها ناراحت نشدند بلکه دستور رسیدگی دادند. یکی از کسانی که نسبت به امام تردید داشت، پس از دیدن این رفتار نظرش کاملاً برگشت.
اگر خطایی اثبات شد، نباید سکوت کرد یا از فرد خاطی دفاع کرد
این نماینده مجلس در پاسخ به پرسشی مبنی بر وظیفه نیروهای انقلابی در برابر خطاهای احتمالی اطرافیان چهرههای شاخص، گفت: باید از سیره امام و رهبر انقلاب تبعیت کنیم. ما انقلابیتر از امام و مقام معظم رهبری در این کره خاکی سراغ نداریم. برخورد امام یا مقام معظم رهبری، برخورد حکیمانه بوده؛ یعنی بهگونهای نبوده که خطای یک نفر را به کل نظام تسری بدهند، اما همزمان برخورد قاطع هم داشتهاند.
وی ادامه داد: اول باید اثبات شود؛ دنبال هر شایعهای نباید رفت. اما اگر اثبات شد، حتماً باید برخورد قاطع و حکیمانه صورت بگیرد. مهم است که خطا را به همه تعمیم ندهیم. این برخورد باید به نحوی باشد که موجب افزایش سرمایه اجتماعی نظام شود. نه اینکه بعضی رفتارهای ما باعث شود مردم از نظام دلسرد شوند.
با فساد، نباید به شکلی فسادآلود برخورد کنیم
سلیمی با بیان اینکه مسئله مقابله با فساد، یک ضرورت است، نه یک انتخاب، تصریح کرد: مهم است که با فساد، به شکلی فسادآلود برخورد نکنیم. یعنی ما نباید از ابزارهای غیراخلاقی برای مقابله با فساد استفاده کنیم. امام هیچگاه نمیگفتند که هدف وسیله را توجیه میکند. آن رفتارها مربوط به منافقین بود که میگفتند هدف، وسیله را توجیه میکند. این نگاه، نگاه ما نیست؛ القائات آنهاست، نه ما. ما باید روشمند عمل کنیم. اسلام روشمند است. رفتارهایی که اسلام آموزش میدهد، کاملاً روشمند است.
انقلابیگری یعنی عقلانیت؛ نه مصادره امام، نه افراط و اشعریگری سیاسی
سلیمی به واکاوی جایگاه احزاب در منظومه فکری امام و رهبر معظم انقلاب، نسبت روحانیت با قدرت، و معنای صحیح انقلابیگری پرداخت و با اشاره به آسیبهای سیاسی از جمله مصادرهگری، اشعریگری سیاسی، و افتادن در ورطه افراط، بر شاخصبودن رفتار و منش امام و رهبر انقلاب بهعنوان مسیر عقلانیت انقلابی تأکید کرد.
احزاب تلاش زیادی کردند که امام یا رهبری را مصادره کنند، اما موفق نشدند و نمیشوند
وی با اشاره به لزوم حرکت عقلایی در فضای سیاسی کشور، با اشاره به خط مشی امام (ره) برای احزاب، بهویژه پس از انقلاب اسلامی و خط قرمزهای ایشان برای احزاب، گفت: امام خودشان را در چارچوب حزب محصور نکردند. هیچکس نمیتواند ادعا کند که امام طرفدار حزب خاصی بودند. چون حزب منافع صنفی دارد و در موضعگیریهایش آنها را لحاظ میکند، اما امام عقلمحور بودند و اسیر هواهای نفسانی نبودند. برخلاف برخی احزاب که اگر کسی عضو آنها بود، صرفنظر از عملکردش او را خوب میدانستند و اگر نبود، بد خطاب میکردند. در نگاه امام چنین برچسبزنیهایی جایی نداشت.
عضو هیئت رئیسه مجلس شورای اسلامی با اشاره به مواضع قاطع امام در بزنگاهها، افزود: در موارد حساس، اگر فردی مسئلهدار میشد، امام برخورد میکردند؛ مثل ماجرای بنیصدر یا قضیه نهضت آزادی در ماجرای گروگانها. رهبر معظم انقلاب هم همین مسیر را ادامه دادهاند. ایشان نیز خود را در چارچوب هیچ حزبی محدود نکردهاند. احزاب تلاش زیادی کردند که امام یا رهبری را مصادره کنند، اما موفق نشدند. هیچکس نتوانست امام را مصادره کند؛ مقام معظم رهبری را هم همینطور.
حساسیت و توجه ویژه رهبر انقلاب به زنده نگه داشتن نام و راه امام خمینی (ره)
وی افزود: آقا شاگرد امام هستند. ایشان اسیر بازیسازیهای سیاسی نشدهاند. برای من جالب است که در تمام جلساتی که خدمت ایشان بودیم، همیشه نسبت به امام حساس بودند. حتی در پایان سخنرانیها هم با یک دعا از امام یاد میکنند. این یعنی امام همیشه زنده است.
سلیمی تصریح کرد: رهبر انقلاب بارها گفتهاند که انقلاب بدون نام امام خمینی در هیچ جا شناخته شده نیست. حتی در ایران هم قابل شناسایی نیست. امام و آقا در مواقع لازم به احزاب تذکر دادهاند. اگر خطایی فاحش بود، برخورد قاطع کردند. قاطعیت امام و رهبری قابل انکار نیست.
هزینههای میلیاردی انتخاباتی با مشارکت احزاب از کجا میآید؟!
گرفتار جریان اشعریهای سیاسی شدهایم که اگر نقد کنید، فوری اتهام میزنند
وی سپس به مسئله بیتالمال و احزاب پرداخت و گفت: هم امام و هم آقا تأکید داشتند که احزاب نباید از بیتالمال استفاده کنند. امروز گاهی میشنویم که برخی احزاب مستقیم یا غیرمستقیم از منابع عمومی برای مقاصد حزبی استفاده میکنند. در حالیکه امام میفرمودند اگر حزبی میخواهد فعالیت کند، باید خودش اعانه جمع کند.
او با طرح یک سؤال گفت: در کشوری که احزاب حق عضویت نمیگیرند، این هزینههای میلیاردی انتخاباتی از کجا تأمین میشود؟ در آمریکا یا اروپا، احزاب حق عضویت میگیرند و حساب مالی مشخص دارند. ما هم قانونی برای شفافسازی هزینههای انتخاباتی تصویب کردیم که الان در حال اجراست. باید حساب رسمی مشخص باشد و همه هزینهها از آن صورت گیرد. اگر مدیریت نشود، همان آسیبهای قبلی دوباره تکرار میشود. وقتی از این هزینهها سوال میکنید، بعضیها فوراً میگویند این بدعت است! این نوع واکنشها ناشی از «اشعریگری» سیاسی است.
سلیمی توضیح داد: ما دچار «اشعریگری سیاسی» شدهایم. ادعای روشنفکری میکنند ولی همینها به شدت افعال اشعریگری در ذهنشان رسوخ کرده و اگر سوالی کنید، فورا به شما اتهام میزنند این یعنی جمود فکری. تنها حزب خودشان را میبینند. باید جریانی شکل بگیرد که با این اشعریگری مقابله کند. مشکل ما این است که عدهای امام را درست نفهمیدهاند. امام فرمود که محور، ما نیستیم، حق است. اگر کسی خود را حق مطلق بداند، گرفتار هوای نفس شده و حقیقت را نمیبیند.
نباید به بهانه مقابله با افراط، تفکر انقلابی را کوبید
انقلابیگری، افراطیگری نیست
انقلابیگری باید مانند مشی رهبری باشد؛ عقلانی، عمیق و متصل به مکتب امام
وی خاطرنشان کرد: البته نباید به بهانه مقابله با افراط، تفکر انقلابی را هم کوبید. صحبتهای ۱۴ خرداد رهبری، اوج عقلانیت انقلابی بود. شاخص باید این باشد که انقلابیگری مساوی افراطیگری نیست. برخیها میخواهند فتیله انقلابیگری را پایین بکشند. این برای بقای نظام خطرناک است. از آن طرف، جلو زدن از رهبری هم خطرناک است. اینکه خودمان را حق مطلق بدانیم و بگویند دیگران انقلابی نیستند و فقط ما انقلابی هستیم و انقلابیگری را در چهارتا آدم محصور کنیم، این هم غلط است.
سلیمی ادامه داد: از آن طرف هم برخی که مدعی روشنفکری هستند و دم از اصلاحات میزنند، روشن نکردهاند چه چیزی را میخواهند اصلاح کنند. بعضیها حتی با براندازها نشستوبرخاست میکنند. در اجلاس برلین با براندازان و حتی در زندان، دیدیم که با بهاییها نشستند. از آن طرف، دشمن در حال عربده کشیدن است ولی این نعرهها، مثل نعره شیری است که از درون خالی است. در این شرایط، تضعیف ساختارهای مقابله با دشمن خطاست. این به معنای نفی نقد نیست، ولی اگر نقدی داریم، باید گفتوگو کنیم. اگر همهچیز را زیر سوال ببریم، فقط دشمن خوشحال میشود.
این نماینده مجلس گفت: رهبری حکیمانه عمل میکنند. انقلابیگری باید مانند ایشان باشد؛ عقلانی، عمیق و متصل به مکتب امام. ما باید این روش را تمرین کنیم.
هنوز برای قضاوت درباره مجلس دوازدهم زود است
سلیمی با تأکید بر اینکه نباید مجالس را صرفاً در سال اول ارزیابی کرد، گفت: سال اول مجلس مثل حرکت یک ماشین در دنده یک است. شکلگیری کمیسیونها، تثبیت ساختارها و آماده شدن خوراک کارشناسی زمانبر است. کارهای اصلی مجلس معمولاً از سال دوم شروع میشود. در همه ادوار مجلس اینطور بوده.
وی افزود: با این حال در همین مدت هم اقدامات مثبتی انجام شده؛ از جمله تجدیدنظر در قانون نظارت بر رفتار نمایندگان که موجب تقویت خودکنترلی مجلس میشود، ورود سریع به قانون هوش مصنوعی، و اصلاح قانون شوراها که ایرادات متعددی را برطرف خواهد کرد.
مجلس تاکنون در کار نظارتی جدی بوده است
عضو هیئترئیسه مجلس اظهار داشت: در حوزهی سهشنبههای نظارتی، مجلس دوازدهم تا اینجا خوب عمل کرده و نشان داده در بعد نظارتی جدی است. سال دوم مجلس زمان میوه دادن درختی است که سال اول کاشته شده.
او ادامه داد: نمایندگان تازهوارد در سال اول با انگیزهاند، ولی کار نیاز به پشتوانه کارشناسی دارد که از دل کمیسیونها بیرون میآید. خوشبختانه حالا مجلس کمکم راه افتاده و پیشبینی من این است که در سال دوم کارهای بزرگی انجام خواهد داد.
نمایندگان شهرستانها اسیر مراجعات و کارهای اجراییاند
در ادامه حجتالاسلام سلیمی درباره تجربه حضور در مجلس از حوزه انتخابیه تهران گفت: نماینده تهران و شهرستان بودن، خیلی تفاوت دارند. در شهرستانها، نمایندهها بهشدت درگیر امور اجرایی میشوند. مردم همهچیز را از نماینده میخواهند، حتی اگر مسئولیتش با دستگاههای اجرایی باشد. فرماندار و استاندار هم از نماینده مطالبه دارند، در حالی که باید پاسخگو باشند.
وی افزود: نمایندهها در شهرستانها واقعاً اسیرند. وقتی مجلس تعطیل است، در حوزه انتخابیه تحت فشارند. شب تلفن میزنند که دارو نیست، انسولین پیدا نمیشود، یا میپرسند کجایی؟ مگه نماینده ما نیستی؟ اینها واقعیاتی است که بارها دیدهام.
تهران هم مشکل کم ندارد و در برخی شاخصها از شهرستانها هم عقبتر است
سلیمی درباره مشکلات تهران هم گفت: در بسیاری از شاخصها وضعیت تهران از شهرستانها بدتر است. مثلاً در حوزه آموزش و پرورش، میانگین مدارس فرسوده در تهران از همه جاهای کشور بیشتر است. یا نسبت معلم به دانشآموز در تهران از میانگین کشور پایینتر است. در کشور این نسبت یک به ۲۸ است ولی در تهران یک به ۴۶ است که یعنی اوضاع تهران بدتر است. در حوزه ورزش، سرانه فضای ورزشی برای عموم مردم در تهران از شهرستانها کمتر است. در حوزه درمان هم همینطور است. درست است که تهران چند تا بیمارستان خصوصی خوب دارد، ولی آنها برای قشر پولدار تهران و کل کشور است. سرانه درمان در تهران واقعاً پایین است. در شهرهای اطراف تهران مثل پردیس، اسلامشهر یا شهرری وضعیت آشفتهست. مشکل کم نداریم.
وی تأکید کرد: در تهران، پیگیری امور اجرایی از طریق جلسه با وزرا صورت میگیرد. مثلاً درباره آب یا برق تهران، جلسات متعددی با وزیر داشتهایم. ولی در شهرستان اینطور نیست. مردم از نماینده انتظار استخدام فرزندانشان را دارند. بیش از ۹۰ درصد مراجعات به نمایندهها در شهرستانها مربوط به وام، اشتغال، مسائل موردی یا حتی مشکلات دادگاهی و سربازی بچهها است. در تهران این مراجعات خیلی کمتر است.
سازوکار هماهنگی اصولگرایان دچار خلل شده است که آسیبزاست
برای موفقیت در آینده، باید وحدت داشته باشیم
نماینده مردم تهران در مجلس شورای اسلامی با اشاره به فضای انتخاباتی تهران در دوره دوازدهم و وجود لیستهای متعدد اصولگرایان، اظهار داشت: در این دوره، اصولگرایان لیستهای متعددی داشتند و معلوم نیست چرا سازوکار وحدتبخشی بین اصولگراها دچار مشکل شد. این مسئله آسیب زد. اگر سازوکار وحدتبخش میان نیروهای انقلاب دچار اختلال شود، این وضعیت ادامهدار خواهد بود. درست است که اصلاحطلبان لیست واحد داشتند و شکست خوردند، اما اصولگرایان هم ترکیبی وارد مجلس شدند. برای موفقیت در آینده، باید وحدت داشته باشیم. اگر انشقاق باشد، آسیب میزند.
استیضاح آقای همتی فنی بود، نه سیاسی
استیضاح وزیر اقتصاد مطالبه عمومی بود
وی در ادامه با اشاره به موضوع استیضاح وزیر سابق اقتصاد گفت: مطالبه وزیر اقتصاد به دلیل افزایش قیمت ارز وکالاها تبدیل به یک مطالبه عمومی شد که ترمز این اقدام یکجایی کشیده شود. سیاستهای آقای همتی هم بهگونهای بود که قیمتها آزاد شود و تلقی ایشان این بود که اگر قیمت دلار را آزاد کنیم، مابهالتفاوت رانت کمتر میشود و شاید بازار کنترل شود. اما نتیجه این سیاستها زندگی مردم را بهشدت دچار تلاطم کرد و قیمتها بالاتر رفت.
سلیمی تأکید کرد: مجلس این اعتقاد را داشت که آقای همتی با این سیاستها زندگی را برای مردم سختتر کرده است. هم تولید آسیب دیده بود، هم سفره مردم کوچکتر شده بود. اما آقای همتی برداشت متفاوتی داشت. این استیضاح کاملاً فنی بود و سیاسی نبود. آقای همتی فرصت داشت از خودش دفاع کند ولی نکرد. آقای همتی چنان تحت فشار بود، که چند دقیقه بیشتر صحبت نکرد و میدان را رها کرد. در حالی که فرصت داشت و سؤال من این است که چرا استفاده نکرد؟ حالا سه ماه گذشته، ایشان فکرهایش را کرده و حالا میخواهد حرفهایی بزند؟
آقای همتی اگر سند دارد، به هیئت نظارت بدهد
وی در پاسخ به صحبتهای اخیر عبدالناصر همتی وزیر سابق اقتصاد درباره باجخواهی برخی نمایندگان که در قسمت قبلی برنامه «حضور» مطرح کرد و واکنش نمایندگان مجلس را در پی داشت، گفت: اگر کسی میگوید برخی نمایندگان، باید مستند باشد. اگر سند دارید، به هیئت نظارت بر رفتار نمایندگان بدهید تا برخورد جدی شود. صرف ادعا که نمیشود.
ورود مجلس به بررسی واگذاری ۱۷۰۰ پست عالی ادعایی همتی
عضو هیئت رئیسه مجلس افزود: آقای همتی گفته ۱۷۰۰ یا ۱۸۰۰ پست مدیریتی داشته. مجلس حق دارد بررسی کند این پستها به چه کسانی داده شده؟ با چه تخصص و سابقهای؟ این شرکتها بعضاً گردش مالی صدها هزار میلیاردی دارند. آیا نباید شفاف شود؟ قانون اساسی این حق را به مجلس داده و اصلا انقلاب کردیم برای اینکه مجلس از حالت نمایشی خارج شود و جدی وارد عمل شود. الان با همین اعتراف خود آقای همتی به داشتن ۱۷۰۰ پست عالی، آیا بررسی اینکه این پستها به چه کسانی داده شده، حق مجلس نیست؟
وقتی رئیس جمهور 31 استاندار را نمیتواند انتخاب کند، همتی چطور 1700 مدیر پیدا کرده؟
سلیمی در پاسخ به این احتمال که همتی فرصت تغییرات مدیریتی نداشته، گفت: بالاخره یک تعدادی را منصوب کردهاند. باید مشخص شود چه کسانی هستند. سؤال این است: نرسید یا نداشت؟ آقای پزشکیان میگفتند ۳۱ استاندار پیدا نمیکنند، شما چطور ۱۷۰۰ مدیر پیدا کردید؟ بالاخره ایراداتی در برخی مدیریتها هست که برخی چالشها در مسیر زندگی مردم ایجاد شده است. این مدیران میانی و پایین دستی هستند که توسط آقایان بالادستی انتخاب شدهاند که مشکل ایجاد کردهاند. اینجا مجلس حق دارد که این فرد چه کسی است؟ ولی اینها میگویند شما این را سوال نکنید.
دست و دلبازی بانکها در اعطای وامهای چند صد میلیاردی به آشناها و امتناع از اعطای وامهای خرد به مردم
سلیمی با انتقاد از وضعیت وامدهی بانکها گفت: بانکها الان در وامدهی چه میکنند؟ یکی از نمایندگان میگفت یکی از بانکها به شخصی که اتفاقاً به نحوی به بعضی از آقایان وصل است، وام صدها میلیاردی داده است؛ این در حالیست که مردم پیش نماینده گریه میکنند که وام ۳۰ میلیونی بگیرند برای پول پیش خانه در شهرستان یا تهران. هرچه نامه میدهیم، بانک نمیدهد. ۲۰ میلیون هم نمیدهد، ولی چطور یکدفعه چند صد میلیارد به آقای فلان وام میدهند؟ چند هزار میلیاردی هم در همین مدت داده شده!
وی گفت: من یک جایی رفته بودم نظارت، در چند ماه اخیر. گزارشی هم دادند و خود تعریفی که خیلی هم باب شده است. من پرسیدم که شما چقدر قطعی برق داشتید؟ چقدر قطعی گاز در سال گذشته داشتید و چطور راندمان کار شما نسبت به سال قبل بهتر بوده؟ چطور ممکن است؟ گیر افتاد! بعد گفت ما 18 هزار میلیارد وام گرفتیم. سؤال من این است که چطور ۱۸ هزار میلیارد میدهید، اما آن ۲۰ میلیون نمیدهید؟ اینها سؤال مجلس است. استیضاح هم یعنی آقای همتی نمایندگان چند سؤال از شما دارند. ولی نتوانستید پاسخ بدهید. اصلاً قفل شده بود. دیدید که دیگر نتوانست پاسخ بدهد.
گفتوگو یعنی پاسخگویی، نه فرافکنی
سلیمی بیان داشت: استیضاح یعنی نمایندگان سؤال دارند. آقای همتی نتوانست پاسخ دهد. حالا که از مجلس بیرون رفته، میرود در فضایی که پاسخگو نیست و جنجال میکند؟ این درست نیست. اگر گفتوگو میخواهید، نمایندگان هم حرف دارند. گفتوگو یعنی اینکه طرفین بنشینند و پاسخ بدهند، نه اینکه یکطرفه سخنرانی کنند.
عضو هیئترئیسه مجلس شورای اسلامی با تأکید بر اهمیت تقویت نظارت مجلس و تعامل واقعگرایانه با دولت، به برخی حاشیهها و اتهامهای اخیر علیه مجلس پاسخ داد و تصریح کرد: وقتی اتهامی به مجلس زده میشود، ولو اینکه بعداً اصلاح شود، باید برای آن سند ارائه شود. نمیتوان گفت برخی نمایندهها چنین کردند و باجخواهی کردند و بعد همه را متهم کرد.
وی با رد ادعای سیاسی بودن استیضاح وزیر اقتصاد، تأکید کرد: اتهام زدند که استیضاح سیاسی است، اما کاملاً فنی و تخصصی بود. در کوچه و بازار، مردم در هر صنفی از نانوا گرفته تا راننده تاکسی میگفتند شما را به خدا ترمز این آقا را بکشید. مردم تحت فشار بودند. سیاستهای ایشان سیاستهایی بود که بالاخره خروجی داشت. خروجی آن را هم شما دیدید دیگر که زندگی مردم چقدر دچار تلاطم شد. مجلس باید واکنش نشان میداد.
وفاق شعاری کافی نیست؛ باید در عمل باشد
همتی تصمیمگیر بود، نمیتواند فرافکنی کند
عضو هیأترئیسه مجلس گفت: جالب اینجاست که آقای همتی الان میگوید که من تنها نبودم. شما تصمیمگیرنده بودید. همان موقع میگفتید آقا، من قبول ندارم و باید همان موقع اعلام کنید. مثل بعضی از دوستان به صراحت گفتند که من قبول ندارم. بعد یک سوال دیگر میپرسند که حالا خوب شد که سه ماه مملکت با این وزیر ماند؛ یکی از آقایان، سخنگوی دولت بود بهنظرم یا آقای همتی، یادم نیست، یکی از همین آقایان گفته بود.
سلیمی با اشاره به شعار «دولت وفاق» گفت: اگر دولت مدعی وفاق است، باید در انتصاباتش این وفاق دیده شود. ما نمیگوییم شرکت سهامی راه بیفتد، اما اگر فردی متخصص و متعهد است، صرفاً چون از طیف ما نیست، کنار گذاشته نشود.
وی افزود: آقای دکتر پزشکیان حرف درستی زدند که باید از متخصصین استفاده کنیم. ما باید برویم سراغ متخصص. حالا ما متخصصینی داریم در رشتههای مختلف و دست ما پر است. منحصر به فرد که نیست! مملکت اینهمه نخبه دارد. یعنی ما فقط همین یک نخبه را داشتیم که سه ماه مملکت معطل ماند؟! دیدید که یکی از آقایان گفته بود امیدوارم مجلس درس لازم را گرفته باشد. حالا الان این حرفها را میزنند. مجلس یک حقی داشته است. آیا آن روز که با رأی بالا به آقایان رأی اعتماد داد، مجلس خوب بود؟ همین مجلسی که رأی داد، با همین رأی بالا که در تاریخ کشور بیسابقه بود. آن موقع مجلس خوب بود؟
خودرو پرمصرف نتیجه انحصار است، نه مردم
مجلس درباره سیاستهای اقتصادی هشدار داده بود
نماینده مردم تهران در مجلس در ادامه به سیاستهای اقتصادی دولت پرداخت و با انتقاد به سیاست قیمتگذاری واقعی انرژی بیان داشت: 150 نماینده هشدار دادند که این سیاستها تورمزا خواهد بود. اما نه تنها به آن توجه نشد، بلکه بعضی مسئولان آن را به سخره گرفتند. حالا که سفره مردم کوچکتر شده، آیا باز هم مجلس باید سکوت کند؟ مثلاً میگویند قیمت بنزین پایین است، زیاد هم میگویند که قیمت آب اینقدر، بنزین اینقدر! ما هم حرفی داریم. میگوییم آقا، شما حقوق را به دلار بدهید، آنوقت قیمت بنزین را هم جهانی حساب کنید! چرا فقط یک طرف قضیه را جهانی میکنید؟
وی افزود: من یک حرف دیگر هم دارم. شما از واردات خودرو چقدر عوارض گمرکی میگیرید؟ وقتی که از ماشین وارداتی، گمرک دریافت نکردید، یعنی پول بنزینی را که آن خودرو در 10 سال آینده مصرف خواهد کرد، از همان اول گرفتهاید. بعد هم وقتی در کشور یک انحصار خودروسازی ایجاد شده؛ یعنی مشتری چه گناهی کرده که باید ماشینی بخرد با مصرف ۱۳، ۱۴ یا ۱۵ لیتر در صد کیلومتر؟ چرا مردم مجبورند چنین ماشینهایی سوار شوند؟ چرا نباید فضا باز باشد که کسی بتواند خودرویی بخرد با مصرف سه یا حتی دو لیتر، مثل خودروهای هیبریدی روز دنیا؟ اینجاست که میگوییم مقصر مصرف بنزین بالا کیست؟ بله، قبول داریم مصرف بنزین ۱۳۰ یا ۱۴۰ میلیون لیتر در روز زیاد است، اما مردم فقط مقصر نیستند. در مورد مصرف بالای برق هم همینطور، کسی انکار نمیکند. اما با عرض پوزش، شدت مصرف انرژی و ناکارآمدی در کالاها تقصیر مردم نیست.
تعامل یعنی به رسمیت شناختن وظایف
رئیس جمهوری که میگفت من قانون مجلس را اجرا نمیکنم!
وی درباره مفهوم تعامل گفت: تعامل یعنی ما یکدیگر را به رسمیت بشناسیم. معنایش این است که مجلس دولت را به رسمیت بشناسد و دولت هم مجلس را یعنی توقع داشته باشیم هر کسی به وظایف خودش عمل کند؛ و واقعاً هم عمل کند. تعامل در مجلس یعنی اینکه در عین رفاقت، مچگیری بیمورد نکنیم، ولی نظارت سر جای خودش باشد. به این معناست که ما همدیگر را به رسمیت میشناسیم.
سلیمی خاطرنشان کرد: اگر مجلس جایی آمد و گفت که فلان قانون اجرا شود، نگوید من عمل نمیکنم. من پنج دوره در مجلس بودهام و در دورههای مختلف دیدهایم این را. یک آقایی در زمانی دور رئیسجمهور بود و صریحاً میگفت من به این قانون مجلس عمل نمیکنم. خب این تعامل است؟ اینکه دولت بگوید من قانون را اجرا نمیکنم یا در انتصاباتش بدون نظر گرفتن از مجلس عمل کند، این تعامل نیست.
وی ادامه داد: مگر مقام معظم رهبری نفرمودند که در مورد انتصابات با مجلس مشورت کنید؟ حالا اگر کسی آمد و با مجلس مشورت کرد در مورد یک فردی مجلس دخالت کرده؟ شما میگویید ما ولایت فقیه را قبول داریم و آقا هم فرمودند که بروید مشورت کنید. اگر مشورت کرد، گناه کرده؟ اگر مجلس نظر مشورتی داد، گناه کرده؟ شما 1700 تا مدیر ندارید پس نگویید ما فرصت نکردیم.
مجلس دنبال فضای تخصصی برای حل مشکلات است
سلیمی با اشاره به وضعیت موجود کشور، تأکید کرد که مجلس بهدنبال گفتوگو در فضای منطقی و تخصصی برای حل مسائل است و نباید تصمیمات یکجانبه گرفته شود.
وی افزود: من نمیگویم که یک شرکت سهامی درست کنیم، حرفم این است که اگر کسی متخصص بود، متعهد بود، پاکدامن و پاکدست بود، کاربلد و باتجربه بود، نگوییم چون از طیف ما نیست، پس به درد نمیخورد. نباید کسی را فقط به خاطر اینکه تجربهاش کمتر از دیگری است، کنار بگذاریم. باید بررسی کرد، حساب و کتاب دارد. اینها قابل بررسی است.
سلیمی گفت: مجلس میتواند اینها را بررسی کند. شما هم میدانید اطلاعاتی که در اختیار مجلس است، از جاهای مختلف به ما میرسد. اما اگر همه اطلاعات را بیرون بدهیم، که سنگ روی سنگ بند نمیشود. ما مثل برخی دوستان نیستیم که بعضی حرفها را بزنیم. مجلس دستش در این مسائل خیلی پر است. ما فعلاً دنبال این هستیم که به دوستان کمک کنیم.
نماینده مردم تهران در مجلس بیان داشت: مجلس دوازدهم شدیداً به دنبال کمک به دولت است. کمک به معنی این نیست که مجلس دست روی دست بگذارد و فقط تماشا کند. بلکه اگر مدیری ضعیف است، مجلس باید تذکر بدهد. این کمک است. اگر مدیری ضعیف باشد، نباید فقط نگاه کرد، باید تذکر داد و پیشنهاد یک مدیر قویتر را داد.
ماجرای صوت جنجالی در مجلس، عبارت «این دختر خوشگلها کی هستند؟» و توضیح سلیمی
وی در ادامه به نوار صوتی معروف مربوط به یکی از جلسات مجلس اشاره کرد که در آن عبارت «این دختر خوشگلها کی هستند؟» شنیده شده بود و توضیح داد: این مربوط به جلسه رأیگیری درباره پالرمو بود. دولت ترجمهای اشتباه از متن به مجلس فرستاده بود. وقتی متوجه شدم، رفتم با آقای پزشکیان که ریاست جلسه را داشت صحبت کنم. گفتم این تدلیس است. آقای پزشکیان گفت تدلیس چه هست؟ من در فرصت کمی که بود عرض کردم که در فقه مثال میزنند که کسی یک دختر زشت دارد و یک دختر زیبا. وقتی خواستگار میآید، دختری زیبارو را نشان میدهد اما صیغه برای دختر زشت جاری میشود! این یک مثال بود. پشت بلندگو که نمیگفتم، آن بالا بودم و صدا در بلندگوی پایین پخش شده بود و عدهای هم شیطنت کردند. خودم هم در این وادی نبودم . وقتی گفتند تازه متوجه شدم که قصه این است.
حجتالاسلام سلیمی افزود: آقای پزشکیان بعداً ناراحت شدند و گفتند این نامردی است. از من دفاع کردند. آقای کواکبیان هم دفاع کرد.
رابطه نزدیک با پزشکیان و همکاری سابق در هیئت نظارت
وی درباره تعامل با رئیسجمهور فعلی که پیشتر در مجلس فعالیت داشته، گفت: وقتی آقای پزشکیان رئیس جمهور شد، به من گفتند بیایید، رفتم آنجا، و گفتند شما آدم دقیقی هستید و نکاتی دارید. اتفاقاً بحث افزایش قیمت بنزین هم مطرح شد و من استدلالهای خودمان را گفتم. ایشان هم محبت دارند و بالاخره ما زمانی با هم همکار بودیم، هر دو عضو هیئت نظارت بر رفتار نمایندگان بودیم. یعنی همکاری ما خیلی نزدیک بوده؛ حدود چهار پنج نفر بودیم. من نمیتوانم از حق بگذرم؛ هر وقت هر نکتهای گفتهایم آقای پزشیکان دیدم که با آغوش باز برخورد کردند.
ملت در بزنگاهها ید واحد هستند
سلیمی در بخش دیگری از گفتوگو با اشاره به فشارهای خارجی گفت: امروز شرایط ویژهای داریم؛ طرف مقابل زیادهخواهی میکند و بهدنبال حل مسئله نیست. در چنین وضعیتی، همه باید ید واحد باشند. خوشبختانه ملت ایران همیشه در بزنگاهها متحد بوده است.
وی به ماجرای تهدیدات ترامپ و پاسخ ملت ایران اشاره کرد و افزود: مردم ایران با هر تفکری، سر بزنگاهها همه منسجم میشوند، مثل یک ید واحد علیه دشمن. این حرفهایی که میزنیم حرفهای داخل خانواده است. ماجرای خلیج فارس را که یادتان هست؟ آقای ترامپ میخواست غلط اضافهای بکند، اما وقتی دید که ملت ایران ایستاده، عقبنشینی کرد. در همین مذاکرات اخیر هم، من نگران ملت نیستم. ملت هوشیارتر از ما است.
گزارش بندر شهید رجایی هنوز نهایی نشده
عضو هئیت رئیسه مجلس شورای اسلامی درباره گزارش نهایی بندر شهید رجایی، بیان داشت: گزارش در حال پیگیری است. باید اجازه دهیم گزارش فنی نهایی شود. تاکنون همان اطلاعاتی که شما شنیدهاید، منتشر شده است. حتی خاک منطقه را برای آزمایش ارسال کردهاند.
درباره مدنیزاده قضاوت زود است
رأی مثبت مجلس بستگی به دفاع او دارد
سلیمی درباره احتمال رأیآوری مدنیزاده، وزیر پیشنهادی اقتصاد اظهار داشت: قابل پیشبینی نیست. بستگی به نحوه دفاع ایشان دارد. صحبتهایش را هنوز نشنیدهام و باید ببینم جهتگیری فکری و برنامههایش چیست. مجلس تابع دلیل است نه جو بیرونی.
رأی قاطع نمایندگان به ریاست قالیباف
مجلس معتقد است باید اقتدار بیرونی خود را حفظ کند
عضو هیئت رئیسه مجلس شورای اسلامی درباره انتخاب دوباره محمدباقر قالیباف به عنوان رئیس مجلس و رأی بالای او در انتخابات اخیر مجلس گفت: مجلس در این شرایط معتقد است که باید اقتدار بیرونی خود را حفظ کند. قالیباف هم رأی بالاتری نسبت به سال قبل گرفت. اختلاف سلیقه در مجلس طبیعی است، اما تعاملها دوستانه و جدی است.
وی افزود: برخی رسانهها دوست دارند اختلافات را پررنگ کنند، ولی واقعیت با آنچه در بیرون مطرح میشود، متفاوت است.
نمایندهها مرا چهرهای کارشناسی میدانند، نه سیاسی
سلیمی بیان داشت: هر کسی در حوزه خود مسئول است و بقیه باید کمک کنند. مثلاً آقای کواکبیان که با من اختلاف سلیقه دارد، ولی دو سه تا کلیپ دارد که از من تعریف میکند و میگوید با حفظ مواضع (با خنده) آقای سلیمی، آدم تخصصی است. نمایندهها به بنده بیشتر به عنوان یک کارشناس نگاه میکنند تا یک چهره سیاسی.
به گزارش جماران، متن کامل این برنامه در پی می آید:
بسمالله الرحمن الرحیم و صلی الله علی سیدنا محمد و آله الطاهرین. سلام. اینجا برنامهی «حضور» از حسینیهی جماران است. در این برنامه، میزبان یکی از روحانیونی هستیم که اکنون پنجمین دورهی نمایندگی مجلس شورای اسلامی را تجربه میکند و عضو هیئت رئیسه مجلس شورای اسلامی است. ایشان از حدود ۱۰ یا ۱۱ سالگی در حوزهی علمیهی قم مشغول به تحصیل بوده و در همانجا محضر امام و فضای حوزهی علمیه قم را درک کرده است. مهمان ما کسی است که میتواند از حالوهوای اول انقلاب، بهعنوان یک جوان حدوداً ۱۷ـ۱۸ ساله، برایمان خاطرات شنیدنی و ارزشمندی از امام خمینی(ره) و ویژگیهای ایشان در حوزهی روحانیت، احزاب و فعالیتهای سیاسی نقل کند. همچنین دربارهی مسائل روز نیز با ایشان به گفتوگو خواهیم نشست. در این برنامه، در خدمت جناب حجتالاسلام والمسلمین دکتر سلیمی هستیم.
رنجبران: آقای دکتر، سلام. خیلی خوش آمدید.
حجتالاسلام سلیمی: بنده هم خدمت جنابعالی، همهی دستاندرکاران عزیز برنامه، و همه مخاطبان این برنامه عرض سلام، ادب و احترام دارم.
رنجبران: خیلی محبت کردید با وجود مشغلههای فراوانی که دارید، دعوت ما را پذیرفتید و تشریف آوردید. آقای سلیمی، شما متولد ۱۳4۳ هستید، اولین خاطرهای که از حسینیهی جماران دارید، مربوط به چه زمانی است؟
حجتالاسلام سلیمی: خاطرم هست امام (رحمتالله علیه) که بیمار شدند، صحبتهایی بود که ایشان را از قم منتقل کنند. یکی از گزینهها با توجه به اینکه آیتالله رسولی محلاتی، اهل محلات بودند، و آقای توسلی هم که در خدمت امام بودند، محلات مطرح شد. ولی در نهایت تصمیم گرفتند به دلیل کسالتی که امام داشتند، به تهران منتقل شوند و در حسینیه جماران. البته وقتی امام در قم بودند، یکبار ما هم رفتیم قم و برای زیارت ایشان حضور پیدا کردیم. مردم از روستاها، قصبات و شهرهای مختلف، حتی با پای پیاده، برای دیدار امام به قم میآمدند. یادم هست از منطقه ما هم چند گروه متواتر، حدود ۱۲۰ کیلومتر را پیاده میآمدند به عشق امام.
قم را یکی دو بار رفتیم، و بعد از آنکه امام به جماران آمدند، ما هم اینجا آمدیم. البته دقیق یادم نیست که دفعه اول چه زمانی بود، اما هماهنگ کرده بودیم با مرحوم آقای رسولی و آمدیم. بعد از آن هم دو سه بار پس از عملیاتها در جبهه، که به مرخصی میآمدیم، دوباره به جماران میآمدیم. در مناسبتهای مختلف هم گاهی از آقای توسلی خواهش میکردیم هماهنگی کنند که بتوانیم خدمت امام برسیم. چون امام جاذبه عجیبی داشت. واقعاً مثل آهنربا انسان را جذب میکرد.
خاطرم هست اولین باری که به جماران آمدیم، آنقدر مبهوت چهره نورانی امام شدم که وقتی برگشتم، بعضی از دوستان میپرسیدند امام چه گفت؟ گفتم به خدا قسم آنقدر محو جمال امام شدم که اصلاً نشنیدم چه گفتند. با اینکه ما همانجا نشسته بودیم، اما فقط نگاه میکردیم و محو در چهره نورانی و جذبه عجیب ایشان بودیم. البته در این دوران، من خیلی نوجوان بودم. اما این جمله را از افراد مختلف، بهطور متواتر شنیدهام که امام دارای یک ابهت استثنایی بود که بخشی از آن به دلیل روحیات عرفانی امام و بخشی از اوج معنویت ایشان بود. امام دارای یک صلابت ذاتی بود و همه این ویژگیها باعث میشد که انسان بهتزده شود.
رنجبران: به جاذبه شخصیتی امام اشاره کردید. به عنوان یک متولد 43 که جزو همان سربازانی هستید که امام میفرمودند در گهواره هستند، جدا از بُعد معنوی، چه جاذبه شخصیتی در امام بود که اینقدر تأثیرگذار بود و شما را جذب میکرد؟
حجتالاسلام سلیمی: بهنظرم امام چند ویژگی مهم و منحصر به فرد داشت. اول اینکه ایشان فردی خودساخته بود. ایشان بیش از ۲۵ سال با مرحوم آیتالله احمد زنجانی، پدر آقا موسی، هممباحثه بودند. با اینکه هممباحثهها خیلی با هم رفیق بودند، اما من از آیتالله مقدسی شنیدم که امام جلوی ایشان راه نمیرفت؛ یعنی اینطور نفس خود را کنترل کرده بود. یک نکته جالب دیگر اینکه در تابستان، در محلات، وقتی صحبت از نماز و سخنرانی امام در مسجد جامع شهر میشود، امام نمیپذیرند. ایشان به مسجدی حاشیهای و بسیار کوچک رفتند بهنام مسجد «قلعه» که من این مسجد را دیده بودم. دلیلش این بود که نمیخواست روحانی که در مسجد جامع بود، تضعیف شود. این دقت در رفتار، واقعاً عجیب است. یا از امام خواهش کردند که درس اخلاق بگوید. ایشان شبها نمیرفتند برای درس اخلاق. چون روزهای اول، همه روحانیون محلات پای منبر امام میآمدند. اما امام صحبت نمیکردند و میگفتند آقایان تشریف ببرند و بعد برای مردم صحبت کردند، تا جایگاه روحانیون در چشم مردم تضعیف نشود. این دقتها نشاندهندهی ظرافت عجیب رفتار امام است.
امام نسبت به اساتید هم ادب عجیبی داشتند. مثلاً از آیتالله فاضل لنکرانی که استاد ما بود شنیدم که امام نسبت به یکی از اساتیدشان، آیتالله شیخ عباس تهرانی که امام مدتی نزد ایشان لمعه میخوانده، ایشان کسالت پیدا میکند و 10 ـ 20 سال در خانه بودند. و امام مقید بودند که به ایشان سر بزنند. از آیتالله بهاءالدینی در قم شنیدم که درخصوص آیتالله شاهآبادی که استاد عرفان و اخلاق امام بودند، امام عاشق و شیفته ایشان بوده و نقل است که حتی دیوار خانه ایشان را میبوسید و چندبار امام در کتابهایشان میگوید روحی فداه. امام یک انسان استثنایی بود و خداوند هم فرصت های استثنایی برای ایشان فراهم کرد. ایشان آیتالله شاهآبادی را درک کرد. گویا ایشان 7 سال در قم بودند و بعد هم با اصرار... یعنی انقدر امام اصرار میکند که ایشان میپذیرد امام در درسشان شرکت کند. وقتی هم که درس را شروع میکنند، در ابتدا چند نفر شاگرد بودهاند، اما رفتهرفته فقط سه نفر باقی میمانند که گویا یکی از آن سه نفر، امام بوده است. یا مثلاً مرحوم آیتالله مسجدشاهی در قم که میآیند و یک درسی را شروع میکنند. خب، ایشان مغلقگو بوده؛ البته از نظر علمی عمیق بودهاند، اما از نظر ادبی، بیان روانی نداشتهاند. همه شاگردها میروند، ولی امام به احترام استاد، تنهایی، تک و تنها، مدت مدیدی به درس ایشان میرفتهاند.
خب، اینها نکات ظریفی است در رفتارهای امام، که آرامآرام امام را به اینجا رساند. باز من این را بگویم. به نظرم از آیتالله رسولی محلاتی شنیدم، و مکرر هم شنیدم، که امام به هندوانه علاقه زیادی داشتند، ولی مدتی نمیخورند برای اینکه با نفس خودشان مبارزه کنند. یعنی خودساخته بودند. این خودساختگی موج ایجاد کرد؛ یک موج نورانیتی ایجاد کرد که هر کس در مقابل امام قرار میگرفت، این جذبه به درون قلب او، به فطرت او، به امور مفتول (فطری و نهفته) او، تصرف پیدا میکرد.
امام برای دنیا کار نکرد. برای دنیای خودش کار نکرد. بعد از فوت آیتالله العظمی بروجردی، خیلی از مراجع در قم ختم گرفتند، این را همهمان شنیدهایم، مکرر. چرا امام این کار را انجام نداد؟ مثل یک فرد معمولی تشریف بردند آنجا. من به نظرم، در یک جای دیگر هم خدمت شما عرض کردم؛ حاشیه امام بر عروه. حاشیه امام را دو سه نفر از شاگردان امام که محلاتی بودند، آوردند. ابتدا برای چاپ، اینها آمدند و امانت گرفتند. چون امام تن به این مسائل، تبلیغ مرجعیت و چه و چه، نمیدادند، به امانت گرفتند و بعد بردند چاپخانه مصطفوی قم. آن موقع، یک هفته به نظرم آنجا داده بودند و این حاشیه را چاپ و تکثیر کرده بودند. بعد از مدتی که برده بودند، امام متوجه شده بودند. امام به آنها بسیار تندی کرده بودند. فرموده بودندکه شما در امانت خیانت کردید و فرموده بودند برای این مسئله وجهی هم پرداخت نمیکنم.
این نکات تأثیر دارد. علاوه بر خودساختگی، از نظر علمی هم امام ویژگیهای منحصربهفردی داشتند. از نظر علمی، آن اوجی که ما در امام سراغ داریم، در کمتر کسی آن اوج وجود داشت. و بعد، ابداعات علمی که تأثیر گذاشت در رویکردهای بعدی امام که آن بحث قائل بودن به حکم حکومتی است، مثل خطابات قانونیّه. یعنی یک ابداعات در مسائل فقهی و اصولی ارائه دادند. امام تقیه را برای حفظ اصل دین میدانند نه برای اینکه جان خودمان را حفظ کنیم و عافیتطلب بشویم و برویم به گوشهای بنشینیم. ببینید! این دیدگاههای نوینی که امام در این مسائل ارائه داد، اینها خود باعث شد که امام دارای آن جاذبه باشد. یعنی وجهه علمی امام هم، مانند بحث عرفانی و خودساختگیاش، جاذبهآفرین بود.
و بعد، شجاعت بینظیر، شجاعت و تیزبینی. من یک موردی را باز از اساتید معظم خود شنیدم که عرض کنم. به نظرم از آیتالله سبحانی یا آقای فاضل، یکی از این دو بزرگواران بودند. درباره حزب توده. خب، برخی میگفتند حزب توده ساختۀ مثلاً روسها و شوروی آن زمان است تا مرام کمونیست را در ایران تبلیغ کنند. گویا امام در یک سفر، با رئیس آنها که به او میگفتند سلیمان نمازی که تودهای و کمونیست بوده، ولی نماز میخوانده و حج هم میرفته، و امام در یک جایی گفته بودند که خیِّر هم بوده!، مواجه میشود. امام میفرمودند این تودهایها هم ساخته و پرداخته آمریکاییها هستند. این یعنی تیزبینی و اسیر برخی از ظواهر و تحلیلهای اشتباه نشد. در ماجرای آیتالله کاشانی، قضیهی شهید مدرس، ماجرای شیخ فضلالله نوری و سایر موارد، موضع امام متفاوت از بسیاری دیگر بود. در اداره حوزه نیز همینطور؛ امام در زمان آیتالله العظمی بروجردی ابتکاراتی داشتند، از جمله در بحث امتحانات حوزوی که ایشان جزو ممتحین طراز اول بوده و و نظم و نسقی به حوزه دادند. یعنی صاحب ابداعاتی بود.
این تیزبینی و ژرفنگری و تحلیل همهجانبه از مسائل داشتند که مهم بود. مثلاً در دوران اقامتشان در قم، در حالی که خودشان از اساتید مهم حوزه بودند و تدریس جدی داشتند اما، اولا که نقش برجستهای در دعوت و تثبیت حضور آیتالله بروجردی در قم ایفا کردند. کسی به اندازهی امام برای این کار تلاش نکرد. برای اینکه مرجعیت را در قم تثبیت کنند. امام راحل با یک دید متفاوت به مسائل نگاه میکرد و سبب جذبه فوقالعادهای در ایشان شده بود.
شجاعت امام هم که اظهر من الشمس است؛ آنقدر شواهد و نقلها درباره آن هست که نمیتوان تنها یکی را انتخاب کرد. این شجاعت در کنار آن تحلیلهای عمیق، مردم را مجذوب ایشان میکرد. من خاطرم هست یکی از بزرگان میگفت برخی افراد را از دور که نگاه میکنی، صدا دلنشین است، ولی وقتی نزدیک میشوی، واقعی نیست. صدای دهل از دور خوش است. اما امام اینگونه هستند که هرچه نزدیکتر میشوی، بیشتر شیفتهاش میشوی و سیری ناپذیر است.
من این را از مرحوم سیداحمد آقا خمینی شنیدم. ایشان تشریف آورده بودند به مدرسه فیضیه و ما هم طلبه بودیم، از ایشان خواستیم در مورد عبادت و شبزندهداری امام صحبت کنند. گفتند که گاهی شبها امام آنقدر از خوف خدا گریه میکردند که ما برایشان دستمال نه بلکه حوله میبردیم. من این جمله را خودم از لبان مرحوم احمد آقا در مدرسه امام در فیضیه شنیدم. اینها مسائلی نیست که یکبار و دو بار رخ داده باشد؛ این سبک زندگی، شیوه همیشگی امام بود. در قضیه مبارزه هم امام، از همان ابتدا، درگیر مبارزه مستقیم با استکبار شد.
رنجبران: در همین بحث مبارزه با پهلوی، در عین حال که امام برای مراجعیت و علما احترام خاصی قائل بود، حتی برای بزرگترها یا همسن و سالهای خودش، و با اینکه حتی در نجف هم برخیها به ایشان بیاحترامی میکردند ولی ایشان باز هم احترامها را حفظ میکرده. در زمانی که بسیاری از علما در آن دوران جرأت ایستادن مقابل شاه را نداشتند، ولی امام با شجاعت پرچمداری کرد و جلوی شاه ایستاد.
حجتالاسلام سلیمی: امام مشروطیت را درک کرده بود و درد را میشناخت. مثلا ایشان از خمین به اصفهان رفته بودند و مرحوم مدرس را دیده بودند. یا قضایای آیتالله کاشانی و ملی شدن صنعت نفت را از نزدیک دیده بود و درک کرده بود که با اصلاحات فرمالیته نمیشود مسائل را اصلاح کرد. دیده بود که برخی به دنبال این هستند که شاه باشد و سلطنت کند مانند انگلیس ولی امام زیر بار این حرفها نرفتند. یعنی فهمیده بود که اینها بهصورت موقت ممکن است منافعی داشته باشند، ولی در درازمدت، اینها برمیگردند و ضربه سنگینتری به اساس اسلام و روحانیت میزنند.
برای امام، «اسلام» مهم بود. من زمانی که جوان بودم، صحبتهای امام را پیگیری میکردم. کلمه «اسلام» در صحبتهای امام خیلی فراوان است. امام میگفت: اگر اینها باشند، این خاندان منفور، اینها اجازه نمیدهند اسلام در این کشور نضج پیدا کند. اینها با اساس اسلام مخالفاند. امام درک کرده بود و میدانست اینها را. امام، اتفاقاتی که در خود منطقه خمین افتاده بود را دیده بود. خان و خانبازیها را همینها راه انداخته بودند و اموال مردم را غصب میکردند، چطور به راحتی مردم را میکشتند. امام دیده بود از نزدیک. یکی از ویژگیهای امام همین بود که در تاریخ معاصر، اطلاعات بسیار بسیار فوقالعادهای از افراد داشت، آنها را به اسم میشناخت، سوابقشان را میدانست. این باعث شده بود که امام فریب نخورد و رفت دست گذاشت روی اصل قصه؛ که اینها باید بروند. خاندان سلطنت باید از ایران، بهاصطلاح، گورشان را گم کنند!
امام این حرفها را در زمانی میزد که بعضی وقتی اسم «شاه» را میبردند، بعضیها تنشان میلرزید. شما اگر صحبتهای امام در سال ۴۲ را گوش دهید؛ واقعاً انسان اگر هزاران بار هم گوش دهد انگار تازه است. آنهم در آن شرایط خفقان! خیلی مهم است. آقایان آمدند، نیروی ویژه پیاده کردند در قم، امام ترسید؟ مگر در همین قیطریه امام را زندانی نکردند؟ چند ماه هم در حصر بوده. امام یک بار عقبنشینی کرد؟ نه. برگشت، دوباره همان! یک شجاعت ذاتی که داشت و بعد هم درد را میشناخت. میدانست. فرمود اینها آمریکایی هستند و اینها را او آورده. مگر خاطرتان نیست که به شاه میفرمودند کاری نکن که بگویم تو را مثل پدرت کذا کنند، یعنی دستگیر کنند. اینها مهم است. هدف ابتدایی امام راحل این بود که اینها به دلیل اینکه مقابل اسلاماند، باید بروند. یعنی همین بود؛ چون با اسلام مخالف بودند، امام راحل ورود پیدا کرد. و به لطف خدا، این انقلاب با مجاهدتهای امام، با روشنگریهای امام و یاران امام، و شهدایی که جانشان را برای اسلام فدا کردند، شکل گرفت.
رنجبران: شما هماستانی امام هم هستید؛ یعنی محلات و خمین به همدیگر نزدیکاند.
حجتالاسلام سلیمی: چند تا تابستان امام محلات میآمدند. بعضی از کتابهایشان را امام، در محلات به پایان بردند و حتی در آخر کتاب نوشتهاند که تمت فی بلده محلات. چند تابستان در همدان و محلات بودند. تابستانها بهاصطلاح، جاهایی که میرفتند... البته بیکار نبودند! من این را از معمرین محلات به کرات شنیدم که نشانه نظم عجیب و غریب ایشان است و اصلا یکی از دلایل موفقیت امام، همین نظم ایشان بود. آن زمان که این مسائل مطرح نبوده ولی نظم بسیار فوقالعادهای داشتند. مثلاً یکی از اهالی محلات، که همسایه خانه امام بود، به من گفت که امام صبحها بعد از امورات متداولی که انجام میدادند و مقداری پیادهروی، در گوشهای از حیاط در سایه تا نزدیک ظهر مینشستند و مطالعه میکردند و زمان همه چیز مشخص بود: جای نشستن، وقت نماز، وقت ناهار، وقت استراحت. و بعد بعدازظهر. هم نظم و هم به شدت پرکار. نظم و پرکاری، از ویژگیهای امام بود. خیلی از کتابهایی که نوشتند، بهخاطر همین استفاده بهینه از فرصتها بود. امام فرصتها را به راحتی از دست ندادند. میدانید که ایشان پرتألیف هستند. یعنی تنوع در تألیف هم مثالزدنی است. خاطرم هست در همین حسینیه جماران که تعدادی از مردم محلات هم آمده بودند، امام از مردم محلات تعریف کردند و فرمودند: مردم بهخاطر روحانیون محلات خوب بودند.
رنجبران: آقای سلیمی، من میخواهم در حضور جنابعالی به دو نکته اشاره کنم. البته نظرات و دیدگاههای امام راحل در عرصههای مختلف مطرح بوده، اما این دو نکته را به صورت ویژه مطرح میکنم، با توجه به حضور شما. یکی از آنها مربوط میشود به جایگاه روحانیت و رفتار روحانیت، بهویژه بعد از انقلاب اسلامی که به هر حال، روحانیت بعد از انقلاب در عرصه اجرایی و مسئولیت هم وارد شد. سؤال من این است که امام راحل در این زمینه چه حساسیتها، نکات و تأکیداتی داشتند؟ روحانیونی که در مسئولیت قرار میگیرند یا روحانیونی که بعد از پیروزی انقلاب اسلامی طبیعتاً نگاه متفاوتی نسبت به آنها شکل گرفته، باید چه ویژگیها و شاخصههایی داشته باشند؟ چه نکاتی را باید رعایت کنند؟
حجتالاسلام سلیمی: ببینید، امام بعد از انقلاب تشریف آوردند به جماران. آیتالله رسولی محلاتی به بنده گفتند که امام فرموده بودند خانهای باشد مانند خانه پدر شما. یعنی تعبیرشان این بود که خانه سادهای باشد. خب، آن زمان همه کشور حاضر بودند جانشان را برای امام فدا کنند. ما خودمان آن موقع بچه بودیم؛ اما یادم هست در همان سن و سال، هر شب از عمق جان دعا میکردیم که خدایا از عمر ما بگیر، به عمر امام اضافه کن. یعنی واقعاً با همه وجود این دعا را میکردیم. مردمی که اینگونه عاشق امام بودند، مسائل مالی که برایشان هیچ اهمیتی نداشت. اما خود امام آمدند و در یک خانه ساده زندگی کردند. این محل کار امام بود، همین مجموعهای که در جماران هست. ببینید، چه کسی را میتوان در دنیا پیدا کرد که دفتر ملاقات، محل کار و منزل مسکونیاش همگی در یک مجموعه کوچک و ساده باشد؟ همان پشتی که بنده بارها رفتهام و شما هم دیدهاید. چه کسی مثل امام است که بعد از رسیدن به بالاترین مسئولیت، سادهزیستتر از قبل شود؟ این خیلی مهم است. خانه امام را در پیش از انقلاب در محله یخچال قاضی قم دیدهاید. به محض اینکه ایشان رهبر شدند، بیشتر کنترل کردند و سادهزیستتر شدند.
از اطرافیان، آقای رسولی مکرر شنیدم که امام روی هزینههای زندگی بهدقت نظارت داشتند. هزینههای هفتگی را بررسی میکردند. اگر یک مقدار هزینهها اضافه میشد، توبیخ میکردند. در نامهای هم که امام نوشتند، به نظرم به همین موضوع اشاره شده. امام بسیار بر زیِّ سلف صالح تأکید داشتند. استاد عزیز امام، یعنی مرحوم آیتالله شیخ عبدالکریم حائری، همان کسی که امام از ایشان در اصفهان درس میگرفتند. آوازه ایشان که به اراک رسید، امام را به آنجا کشاند. شیخ عبدالکریم آمدند قم و مرجع شدند؛ استاد امام. خود امام درباره ایشان فرموده بودند که وقتی از دنیا رفت، مقدار زیادی مقروض بود و همان شب اول، بچههای ایشان گرسنه خوابیدند. روحانیت این بوده است. اگر روحانیت این زی را حفظ کند، هنوز هم که هنوز است، در میان مردم محبوب خواهد بود. من خودم به یکی دو استان رفتم و از نزدیک دیدم. بعضی از نمایندگان ولیفقیه که الان هستند را دیدم که چقدر سادهزیست هستند و چقدر مؤثرند و محبوبند.
رنجبران: یکی از اینها که الان هم در قید حیات نیست، شهید آقای آلهاشم بود. در تبریز، هم زندگی سادهای داشت، هم محبوب بود.
حجتالاسلام سلیمی: مثلا در بیرجند، نماینده ولیفقیه در استان خراسان جنوبی؛ ایشان دو دوره خودش نماینده مجلس بوده و دو دوره پسرش نماینده بوده و الان هم نماینده است ولی در بیرجند خانه ندارد. فوقالعاده سادهزیست است و شما ببینید مردم بیرجند چقدر ایشان را قبول دارند. اینها مهم است. یعنی اگر همان زیِّ سلف صالحی که امام بر آن تأکید داشتند، را روحانیت پس از مسئولیت هم رعایت کنند، مردم اینها را میبینند و دوست خواهند داشت.
رنجبران: رهبر معظم انقلاب....
حجتالاسلام سلیمی: حضرت آقا، خودشان دقیقاً همینگونهاند. نقلهایی که از زندگی ایشان هست، واقعاً از سادهزیستیشان حکایت دارد. خود ایشان بارها و بارها به مسئولین تأکید کردهاند که دوران مسئولیت، دوران جمعآوری مال نیست. جمله معروفی از حضرت آقا هست که برگرفته از نهجالبلاغه است. میفرمایند: دوران مسئولیت، دوران جمع غنیمت نیست؛ ان عملک لیس لک بطعمه و لکنه فی عنقک امانه یعنی این مسئولیت یک امانت است، نه فرصتی برای انباشت ثروت. این، ویژگی اول است که باعث میشود روحانیت محبوب باقی بماند.
نکته سوم که میخواهم عرض کنم این است که روحانیت، علاوه بر این دو ویژگی، باید سادهزیست باشد؛ آن هم به معنای واقعی کلمه. امام خمینی(ره) اهل نمایش نبود. این نکته خیلی مهم است. سادهزیستیِ واقعی با سادهزیستیِ نمایشی فرق دارد. مردم سادهزیستی واقعی را میبینند و میفهمند. از آن طرف، مردمداری هم هست. نکته بعدی که میخواهم عرض کنم این است که مرحوم آیتالله فاضل لنکرانی از امام نقل میکردند که روحانیت دو بال دارد. این دو بال برای همه انسانها – نه فقط مسلمانان یا مسیحیان یا یهودیان، بلکه حتی برای انسانهای لائیک، جاذبه دارد که شامل علم و تقواست. یعنی اگر یک فرد اصلاً به هیچ چیز اعتقاد نداشته باشد، وقتی با یک عالم، یک دانشمند مواجه میشود، ناخودآگاه در دلش احساس تواضع و خشوع میکند. تقوا هم همینطور است؛ جاذبه دارد. اگر روحانیت این دو را حفظ کند، در نگاه مردم همیشه محبوب خواهد ماند.
رنجبران: وقتی به سابقه امام نگاه میکنیم و همچنین ادامه آن در این ۳۰ سال و اندی توسط رهبر معظم انقلاب، میبینیم که در این زمینه اصلاً مسامحهای نداشتند با کسانی که خدای نکرده خطایی میکردند.
حجتالاسلام سلیمی: فرزندان خود رهبر انقلاب را ببینید که اصلا وارد این مسائل نشدند. همانطور که امام اجازه نمیدادند. برخی به سراغ آقاسید احمد آقا رفته بودند و مسئولیتی پیشنهاد داده بودند، اما امام اجازه نداده بودند. حتی حواشی را هم یعنی افرادی که به نوعی به امام منصوب بودند را هم مدیریت میکرد. مردم این رفتارها را دیدند و به همین خاطر عاشق امام و رهبر انقلاب شدند. چون در عمل دیدند که کوتاه نمیآیند. چرا نمیتوانند درباره مقام معظم رهبری حرفی در بیاورند؟ چون خیلی روشن است. آن دو ویژگی که آیتالله فاضل از حضرت امام نقل میکرد ـ علم و تقوا ـ جاذبه دارد. اگر مردم این ویژگیها را در ما ببینند، قطعاً جذب میشوند.
رنجبران: الان هم در شرایطی هستیم که مردم، همه چیز را متفاوت میبینند. رهبر معظم انقلاب بارها تأکید کردهاند که اسلام برای مردم جایگاه ویژهای دارد و مردم از عمق جانشان به اسلام و اهلبیت(ع) اعتقاد دارند. امام هم همین تأکید را داشتند. اما بعضیها میگفتند: این حرفها چیست؟ ولی واقعاً مردم تشخیص میدهند. اما گاهی اتفاقاتی میافتد که به اسلام لطمه میزند. همین یکی دو روز گذشته، از منصوبان یکی از آقایان، یا از پسرانشان، اتفاقی افتاد که مسیر اشتباهی رفتند.
حجتالاسلام سلیمی: اینجا نکته ظریفی وجود دارد. بعضی از منصوبین امام اشتباهاتی داشتند که امام با آنها مقابله کرد. میشناسید و معروف هم هستند و من نمیخواهم اسم ببرم. در تاریخ ائمه هم این موارد بوده. بعضی از فرزندان ائمه خطاهایی داشتند، ولی از آنها دفاع نکردند. داستان جعفر کذاب که معروف است ـ پسر امام، عموی امام و برادر امام معصوم بود ـ اما چون خطا کرد، از او دفاع نشد. بنابراین دو نکته مهم اینجا وجود دارد. اول، رفتار ما ملاک حق و باطل نیست؛ البته روی برخی تأثیر میگذارد. اما بدخواهان دین بیکار نیستند. دنبال سوژهاند که همین موارد را برجسته میکنند تا اساس دین را بزنند. اینها دنبال اصلاح نیستند. نمیگویند فلان شخص خطا کرده، میخواهند بگویند دین مشکل دارد. گفت اسلام به ذات خود ندارد عیبی / هر عیب که هست از مسلمانی ماست. ما اشکال داریم. آنها دنبال زدن ریشهاند. ما نباید بهانه به دستشان بدهیم، همانطور که امام نمیداد.
مگر بعضی از آقایان در زمان جنگ خطا نکردند؟ خود حضرت آقا هم هیچوقت از آنها دفاع نکرد. مثل جریان شیخ علی تهرانی که حالا اسم بردم چون شناختهشده است، ایشان ملا بود، ولی خطا کرد، از شاگردان امام بود اما وقتی خطا کرد، امام فرمود چه بسا افرادی که کتاب اخلاق مینویسند [و بسیار هم خوب مینویسند، و خودشان متَّصف به اخلاق حسنه نیستند.] جمله معروف امام در مورد ایشان بود.
رنجبران: مهمتر از آن، آیتالله منتظری...
حجتالاسلام سلیمی: اینکه کسی تضمین کند که هیچ کس در حواشی او خطایی نمیکنند، این محال است. این در زمان معصومین هم بوده؛ در زمان امام هم بوده و در زمان برخی مراجع دیگر هم بوده و مصادیق فراوانی در ذهنم هست. درخصوص رهبر انقلاب هم که گفتم ایشان دفاعی نکردند. ولی این به معنای این نیست که فرزندان خود را رها کنیم. اما اگر خطا کردند، نباید دفاع کنیم. شما میدانید که در ابتدای انقلاب فرزندان برخی از علما جذب سازمان مجاهدین (منافقین) شدند و برخی از بزرگان ما خودشان حکم اعدام فرزندانشان را صادر کردند. مردم اینها را دیدند. فرزند خطا کرد و پدر تبری جست و گفت این فرزند من نیست. مثل آیتالله گیلانی، آیتالله جنتی، بعضی از بزرگان ما در اوایل انقلاب، فوری صفشان را جدا کردند. این مهم است. اینکه بگویند چون فرزند فلانی این کار را کرده و باید زیر همه چیز بزنیم. نه؛ اما اگر پدر آمد گفت رفتار این فرزند مورد تأیید من نیست و سریع دیوار کشید و فاصله ایجاد کرد، مردم متوجه میشوند. و بعد هم مسیر را باز کند و بگوید قانون باید اعمال شود، فرقی نمیکند.
یادم هست زمانی که امام رهبر بودند و انقلاب پیروز شده بود. یک نفر از خوزستان از امام شکایت کرد. امام چه کرد؟ ارجاع داد، گفت بروید رسیدگی کنید. همه تعجب کردند. این مهم است. مردم این رفتارها را میبینند. یکی از کسانی که نسبت به امام شبهاتی داشت، بعد از این ماجرا گفت: نظرم کاملاً برگشت. چون این رفتار را دید.
رنجبران: یا یکی از عزیزترین شاگردان امام، خودِ آیتالله منتظری بود. اما وقتی خطا کرد، امام هیچوقت کوتاه نیامدند.
حجتالاسلام سلیمی: در مورد آقای مطهری، امام تعبیر «ثمره عمر من» را به کار بردند؛ ولی درباره آقای منتظری این تعبیر را نگفتند. در حالی که آقای منتظری و شهید مطهری هر دو از کسانی بودند که درس خارج اصول امام را شکل دادند. اما امام وقتی میدید کسی خطا کرده، بدون تعارف برخورد میکردند. عرض ما این است که اگر جایی خطایی اثبات شد ـ نه شایعه، بلکه اثباتشده ـ آنوقت باید برخورد شود. یعنی اگر پدر آن فرد خطاکار، یا یکی از منسوبانش آمد و گفت که باید اعمال قانون شود، این خیلی به مردم امید میدهد. این کار، سرمایه اجتماعی را افزایش میدهد.
رنجبران: شما را هم مردم بهعنوان نمایندهای باتجربه میشناسند، هم بهعنوان یک روحانی، هم یک چهره انقلابی و اصولگرا. در این برهه وظیفه کسانی که بهعنوان نیروهای انقلابی شناخته میشوند چیست؟ اگر یکی از اطرافیان یک چهره شاخص خطایی کرد، و آن خطا هم در حال بررسی است، آیا ما باید از آن فرد دفاع کنیم؟ یا نه، سکوت کنیم و منتظر بمانیم ببینیم چه اتفاقی میافتد و بعد ابراز نظر کنیم؟
حجتالاسلام سلیمی: در این موارد، به نظر من، سیره امام و مراجع و مقام معظم رهبری حجت است. باید ببینیم ایشان چه کردند. ما انقلابیتر از امام و مقام معظم رهبری در این کره خاکی سراغ نداریم. در مواردی که بعد از انقلاب اشتباهاتی اتفاق افتاده، نگاه کنیم ببینیم چگونه برخورد کردند. برخورد امام یا مقام معظم رهبری، برخورد حکیمانه بوده؛ یعنی بهگونهای نبوده که خطای یک نفر را به کل نظام تسری بدهند، اما همزمان برخورد قاطع هم داشتهاند. عرض من این است که اول باید اثبات شود؛ دنبال هر شایعهای نباید رفت. اما اگر اثبات شد، حتماً باید برخورد قاطع و حکیمانه صورت بگیرد. مهم است که خطا را به همه تعمیم ندهیم. این برخورد باید به نحوی باشد که موجب افزایش سرمایه اجتماعی نظام شود. نه اینکه بعضی رفتارهای ما باعث شود مردم از نظام دلسرد شوند.
رنجبران: همین نکتهای که از صحبت شما برداشت میکنم این است که باید با آرامش، با طمأنینه، و بدون دوقطبیسازی در جامعه، مسیر عقلایی و حکیمانه را پیش برویم. اما یکی دیگر از نکاتی که میخواستم از شما بپرسم، بحث روحانیت و ویژگیهای روحانیت است. همچنین، شما پنج دوره در مجلس شورای اسلامی بودهاید؛ و طبیعتاً فضای سیاسی کشور و احزاب سیاسی را بهخوبی میشناسید. امام چه ویژگیهایی برای احزاب به خصوص بعد از انقلاب اسلامی، قائل بودند؟ چه ملاکها و چه خط قرمزهایی برای آنها تعیین کرده بودند؟
حجتالاسلام سلیمی: حضرت امام خودشان را در چهارچوب حزب محصور نکردند. کسی نمیتواند اتهام بزند که امام طرفدار حزب خاصی بودند. چون حزب، در نهایت منافع صنفی دارد و در موضعگیریهایش آنها را لحاظ میکند. امام اینگونه نبود. چون هواهای نفس در امام کشته شده بود. امام اسیر هوای نفس نبودند؛ عقل بر ایشان حاکم بود. اما در بسیاری از احزاب، اینگونه نیست. آنجا هوای حزب دارند که همان هوای نفس است. مثلاً چون فلانی از ماست، پس آدم خوبی است؛ چون فلانی از ما نیست، پس آدم بدی است. این برچسب زدنها در نگاه امام نبود. امام هیچگاه افراد را با این برچسبها از دایره دلدادگان به اسلام و انقلاب جدا نمیکردند. بله، در بزنگاهها اگر فردی مسألهدار میشد، برخورد میکردند. مثالش، بنیصدر است که امام چطور به او سیلی زد و بیرون انداخت. یا ماجرای نهضت آزادی است؛ وقتی در قضیه گروگانها خطایی کرد و آن ملاقاتی داشتند، امام موضع گرفتند.
رنجبران: همین مسیر را رهبر معظم انقلاب نیز ادامه دادهاند.
حجتالاسلام سلیمی: حضرت آقا هم همینطور. در ملاقاتهای ایشان که میرویم همه هستند؛ حتی کسانی که یک جا با اساس نظام مشکل پیدا کردهاند، اما حضرت آقا آنجا کوتاه نیامدند. این نکتهایست که امام و حضرت آقا خودشان را در چارچوب این احزاب محصور نکردند. بله احزاب خواستهاند که حضرت آقا یا امام را مصادره کنند. اما موفق نشدند. یعنی خیلی تلاش کردند امام یا مقام معظم رهبری را به نفع حزب خود مصادره کنند، اما موفق نشدند و نخواهند شد. میخواستند بگویند که صددرصد مال ماست، اما موفق نشدند؛ تا جایی که بنده از نزدیک در جریان هستم، هیچکس نتوانست امام را مصادره کند. حتی مقام معظم رهبری را. این نکته اول است.
از طرفی، حضرت آقا و امام هم اسیر بازیسازیها نشدند. آقا شاگرد برجسته امام است. من اینجا صریح بگویم: برای من خیلی جالب است که در همه صحبتهایی که از آقا شنیدهایم و ما خدمتشان بودیم، ایشان اجازه ندادهاند نام امام فراموش شود. من ندیدهام کسی به اندازه مقام معظم رهبری نسبت به امام اینقدر حساس باشد. در همه جا، در همه سخنرانیها اگر شده در انتهای سخنرانی با یک دعا یاد امام را زنده میکنند. این خیلی مهم است.
رنجبران: حالا باید از خودمان بپرسیم که آیا ما، بهعنوان اجزای جمهوری اسلامی، همانقدر که آقا حساسیت دارند، نسبت به نام امام حساس بودیم؟
حجتالاسلام سلیمی: حضرت آقا بارها گفتهاند که انقلاب بینام خمینی در هیچ کجای دنیا حتی در داخل ایران هم قابل شناسایی نیست. حتی در بین شدیدترین طرفداران انقلاب هم، بدون نام امام، انقلاب معنا ندارد. اصلاً محال است. نکته دوم این است که در چارچوب نظام، امام و آقا بهموقع به احزاب تذکر دادهاند. یعنی وقتی احزاب دچار اشکالاتی بودند، با ظرافت و در زمان خودش، به آنها تذکر دادهاند. این نحوه برخورد واقعاً جای تعجب دارد. البته اگر خطایی فاحش صورت گرفته، برخورد قاطع انجام شده. قاطعیت امام دیگر برای کسی قابل انکار نیست. مقام معظم رهبری هم همینگونهاند. این نکته سوم.
و نکته چهارم که هم امام و هم حضرت آقا معتقد بودند که احزاب نباید از بیتالمال استفاده کنند. یکی از اشکالاتی که امروز داریم، گاهگاهی در گوشه و کنار شنیده میشود که برخی احزاب، مستقیم یا غیرمستقیم، از اموال عمومی برای اهداف حزبی، جناحی و گروهی استفاده میکنند. در حالیکه امام و آقا بههیچوجه اجازه چنین کاری را نمیدادند. آنها میگفتند حزب اگر میخواهد فعالیت کند، خودش برود اعانه جمع کند. من یک سؤال از شما بپرسم آقای رنجبران. برای من و شما و بسیاری دیگر این سؤال پیش آمده که در کشوری که احزاب حق عضویت از اعضایشان نمیگیرند، در ایام انتخابات این دهها میلیارد هزینه تبلیغاتی از کجا میآید؟ این پول از کجا تأمین میشود؟
رنجبران: برای خیلیها این سوال مطرح است. شما خودتان هم در تهران نامزد بودید، هم در شهرستان و کاملاً در جریان هستید. این مسأله را لمس کردهاید.
حجتالاسلام سلیمی: در کشورهای دیگر، مثل آمریکا و اروپا، حق عضویت میگیرند و هم حساب مالی رسمی دارند. مثلاً در آمریکا رئیسجمهور اعلام میکند که فلانی چقدر کمک کرده. ما هم در مجلس قانونی تصویب کردیم که هزینههای انتخاباتی شفاف شود. این قانون در اواخر مجلس قبلی به تصویب رسید و در این دوره بهصورت جدی در حال اجراست. بر اساس این قانون باید شمارهحساب مشخص باشد، اینکه چه کسی چقدر پول واریز کرده و تمام هزینههای انتخاباتی فقط از همین حساب انجام شود. امیدوارم بتوانند این را بهدرستی مدیریت کنند. اگر این مدیریت نشود، همان اشکالاتی که گفتم بهوجود میآید. یعنی هزینههای انتخاباتی مبهم است. یا جلسات محفلی. الان هم هزینههای انتخابات بسیار بالاست. این تبلیغات، رفتوآمد و تشکیلات باید معلوم شود که اینها از کجا میآید. حزب یا گروه یا هر محفلی که هست، باید پاسخگو باشد. اگر هم کسی بپرسد، فوراً میگویند: این بدعت است! مگر ما اشاعری هستیم که اگر سوال کنیم، بدعت است؟! ما دچار «اشعریگری سیاسی» شدهایم. ادعای روشنفکری میکنند ولی همینها به شدت افعال اشعریگری در ذهنشان رسوخ کرده و اگر سوالی کنید، فورا به شما اتهام میزنند. اینها جمود دارند یعنی فقط حزب خودش را میبیند. ما با این تفکر که بسیار خطرناک است در کشور مواجه هستیم که باید یک جریان در کشور شکل بگیرد که با این اشعریگری سیاسی مقابله کند.
رنجبران: این «اشعریگری سیاسی» یک واژگان جدید است که شما ساختید که من تا حالا نشنیده بودم ولی واژه قشنگی است! در این بیستوسه، بیستوچهار سالی که در فضای سیاسی بودم، این را با تمام وجود دیدهام که تندروهای دو طرف درگیر این جریان شدند. من مجلسی را درک کردم که تندروهای جریان اصلاحطلب در آن غالب بودند ـ مجلس ششم. آن زمان دائم از آزادی بیان و فضای باز سیاسی صحبت میشد. اما اگر کسی نظری مخالف داشت، انگار میخواستند خفه کنند. دوستانمان هنوز هستند. آن زمان ما تا میخواستیم نقدی بکنیم، با برخورد شدید مواجه میشدیم. روزنامههای زنجیرهای هم فعال بودند. الان هم تندروهای این طرف دچار همان مسأله شدهاند. با این انگ که فلانی دیگر انقلابی نیست! این حتی خطرناکتر از آن است. آنوقت انگ نمیزدند، اما الان میگویند اگر مخالف مایی، پس ضدانقلابی!
حجتالاسلام سلیمی: ما مطلق نیسیتم. مشکل ما اینجاست که عدهای امام را درست نفهمیدهاند. امام یاد داد که محور، حق نیستیم. اگر کسی تصور کند که حق مطلق است، دور خودش پیلهای از هوا و هوس تنیده و نمیتواند حقیقت را ببیند. افراط و تفریط، در هر صورت، محکوم به شکست است. البته باید این را هم بگویم که نباید تفکر انقلابی را بهبهانه افراطگرایی زیر سؤال برد و له کرد. اینها فرق دارند. صحبتهای اخیر مقام معظم رهبری در ۱۴ خرداد، اوج عقلانیت انقلابی بود.
رنجبران: همان مثالی که درباره حاج قاسم سلیمانی زدند و فرمودند حاج قاسم به هیچ جناحی تعلق نداشت، اما همیشه در خط انقلاب بود.
حجتالاسلام سلیمی: اعتقاد من این است که باید در کشور یک شاخصی باشد. شاخص این است که انقلابیگری، افراطیگری نیست. چون بعضیها به صورت مطلق به دنبال این هستند که هر کسی حرفی از انقلابیگری زد، باید کوبیده شود چون میخواهند فتیله انقلابیگری را در کشور پایین بکشند. این بسیار برای بقای نظام بسیار خطرناک است. از آن طرف هم از مقام معظم رهبری جلو بیفتیم، این هم خطرناک است. چه از اینسو و چه از آنسو، هیچ فرقی نمیکند. نباید با واژههایی مثل روشنفکری، که عدهای میگفتند که ما تفکر حاکم بر دنیا را میدانیم و تفکر انقلابی را منکوب کردند. از آن طرف اینکه خودمان را حق مطلق بدانیم و بگویند دیگران انقلابی نیستند و فقط ما انقلابی هستیم و انقلابیگری را در چهارتا آدم محصور کنیم، این هم غلط است.
رنجبران: حالا میخواهم جملهای بگویم که اگر اشتباه میکنم، لطفاً شما اصلاح بفرمایید، و اگر درست است، توضیح بیشتری بدهید تا روشنتر شود. برخی افراد به بهانه اینکه میگویند «ما روشنفکریم» یا «ما دنبال اصلاحات هستیم»، از آن طرف بام میافتند. مثلاً مثل کسی که در داخل کشور با مجوز جمهوری اسلامی فیلم میسازد، اما بعد میرود در یک جشنواره خارجی و علیه جمهوری اسلامی صحبت میکند. خب، تو با مجوز همین نظام فیلم ساختی، حالا رفتی آنجا بر ضد نظام حرف میزنی؟ این یعنی افتادن از آنسوی بام. از این سمت هم نگاه کنیم، بعضیها که در زمان حیات حاج قاسم سلیمانی، هرچه را میخواستند، متأسفانه به ایشان میگفتند و الان جوری ظاهر میشوند که من قصد مقایسه ندارم، ولی الآن سردار باقری فرمانده جنگ ما هستند. کسی نمیتواند نفی کند که الان در جنگ با رژیم صهیونیستی هستیم و بعد شما به راحتی فرمانده ارشد نظامی را زیر سؤال میبرید یا تخریب میکنید. این چه معنی دارد؟
حجتالاسلام سلیمی: این دو نکتهای که شما اشاره کردید: یک، اینکه بعضیها میگویند «اصلاحطلب»، ولی روشن نمیکنند که چه چیزی را میخواهند اصلاح کنند. واقعاً مشخص نیست منظورشان چیست. برخی حتی براندازی را با اصلاحطلبی قاطی کردهاند! رفتهاند با براندازان نشستوبرخاست میکنند. خود شما هم حتماً دیدهاید که در اجلاس برلین چه گذشت که آش شله قلمکاری بود و براندازان با بقایای همین جریانها نشستند. یا بعضیها که در زندان با بهاییها نشستند که اینها غلط است.
از آن طرف هم ما در زمانهای که دشمن دارد عربده میکشد ولی این عربده کشیدن، مثل تبل توخالی است. خدا رحمت کند امام را؛ یک مثال جالبی میزدند؛ میگفتند مثل شیری که از یک طرف نعره میکشد، اما از طرف دیگر چیزی از درونش بیرون میآید و از طرف دیگر دمش را تکان میدهد، یعنی بیایید من را نجات بدهید!. عربده دشمن هم همین است. در این میانه هم تضعیف ساختارهایی که باید در خط مقدم پاسخگوی دشمن باشند، کار غلطی است. البته این به معنای نفی نقد نیست. ممکن است جایی نیاز به نقد یا بازنگری داشته باشد، اما اینکه بیاییم و همهچیز را زیر سؤال ببریم، در این شرایط چه سودی دارد؟ مابهازای این اقدام چیست؟ دو دقیقه فکر کنیم. اگر نقدی داریم، باید بنشینیم و گفتوگو کنیم. حتما ممکن است جایی نیاز به اصلاح یا تجدیدنظر باشد، اما در این وضعیت چه کسی خوشحال میشود و چه کسی از ته دل لرزید؟ طبیعتاً دلسوزان نظام ناراحت میشوند که چرا در این شرایط کشور باید دچار چنین التهابهایی شود.
برای همین است که میگویم رهبر انقلاب حکیمانه برخورد میکنند. انقلابیگری باید مانند حضرت آقا باشد. در همین زمانه فعلی. امام که برای همیشه زنده است. ما باید این نگاه را یاد بگیریم و واقعاً در عمل تمرینش کنیم. شاخص ما باید فرمایشات و رفتار امام و رهبری باشد.
رنجبران: آقای سلیمی این پنجمین دورهای است که شما در مجلس حضور دارید. بفرمایید: مجلس دوازدهم را در این یک سال چطور دیدید؟
حجتالاسلام سلیمی: واقعیت این است که هیچ دوره مجلسی را نباید فقط در سال اول قضاوت کرد. معمولاً سال اول مجلس زمانبر است تا ساختارها شکل بگیرد، کمیسیونها مستقر شوند و خوراک کارشناسی آماده شود. مثل ماشینی است که در دنده یک حرکت میکند. کارهای اساسی مجلس معمولاً از سال دوم شروع میشود. در همه ادوار مجلس همینطور بوده. بنابراین هنوز برای قضاوت قطعی درباره عملکرد مجلس دوازدهم زود است. اما در همین مدت هم کارهای خوبی انجام شده. مثلاً تجدیدنظر در قانون نظارت بر رفتار نمایندگان که خودکنترلی مجلس را حتما بیشتر میکند، یا ورود سریع به قانون هوش مصنوعی که اتفاق خوبی بود. همینطور قانون شوراها که اشکالات زیادی را برطرف خواهد کرد. طرحها و لوایح بسیارخوبی هم به مجلس آمده که امسال بررسی خواهد شد. در بُعد نظارتی هم مجلس دوازدهم تا اینجای کار خوب عمل کرده است. یعنی در حوزهی سهشنبههای نظارتی، مجلس دوازدهم جدی بوده تا الان.
به نظرم هنوز زود است برای قضاوت قطعی دربارهی مجلس دوازدهم. مجالس معمولاً در سال دوم به بار مینشینند. درختی که سال اول کاشته میشود، معمولاً در سال دوم میوه میدهد. مجالس در همه ادوار همینطور بودند. در این دوره هم همین روال را داریم. سال اول، نمایندهها تازه وارد هستند، پرانگیزهاند، پرشور و تلاش میکنند هر چه سریعتر امور را سامان بدهند. چون اشکالات متعددی در بیرون با آنها مواجه بوده، میخواهند سریعتر مشکلات را جلو ببرند که البته حق هم دارند. ولی خب این کار نیاز به «خوراک» دارد؛ خوراکی که باید توسط کمیسیونها تهیه شود. اینطور نیست که بدون پشتوانه کارشناسی، کاری پیش برود. کمیسیونها و کمیتهها این خوراک را آماده میکنند. خوشبختانه الان کمکم مجلس راه افتاده. مصوبات خوبی هم داشتند. پیشبینی من این است که در سال دوم، مجلس کارهای بزرگی انجام خواهد داد، انشاءالله.
رنجبران: شما اولین بار از محلات و دلیجان در استان مرکزی وارد مجلس شدید، ولی در مجلس پنجم اولین باری بود که از تهران آمدید. این جابهجایی برایتان تفاوتی داشت یا نه؟
حجتالاسلام سلیمی: بله، تفاوت دارد. چند نکته هست که تهران را با شهرستانها متفاوت میکند. در شهرستانها معمولاً نمایندهها بهشدت درگیر مسائل اجرایی میشوند. مردم همهچیز را از نماینده میخواهند. مثلاً اگر آب قطع میشود، یا بیمارستان مشکلی دارد، نماینده باید پیگیری کند؛ با اینکه مسئولیت اینها با دستگاههای اجرایی است. اما کسی به اندازه نماینده در دسترس مردم نیست. حتی فرماندار از نماینده مطالبه دارد. استاندار از نماینده مطالبه دارد. درصورتی که او باید پاسخگو باشد و نماینده مطالبهگر اما برعکس است و جای مدعی و منکر عوض شده است.
رنجبران: و این در نظام اجرایی لطمه میزند.
حجتالاسلام سلیمی: به شدت.... نمایندهها در شهرستانها واقعاً اسیرند. مثلاً بعضیها فکر میکنند وقتی مجلس تعطیل است، نمایندهها بیکارند؛ در حالی که میروند حوزههای انتخابیه و آنجا تحت فشار و مراجعه مردم هستند. بعضی وقتها وقتی مجلس جلسه دارد، نمایندهها خستهاند، چون در حوزه انتخابیهشان بهشدت تحت فشار بودند. شبها هم که در مجلس هستند، نصف شب تلفن میزنند که «آقا فلان دارو نیست»، یا «انسولین پیدا نمیشه»، یا «کجایی؟ مگه نماینده ما نیستی؟» این چیزهایی که میگویم، واقعاً دیدهام. ولی در تهران این مراجعهها خیلی کمتر است و نماینده در تهران فرصت بیشتری برای مطالعه و پیگیری دارد. البته این به معنای نبود مشکلات در تهران نیست و نیازی به پیگیری امور ندارد؛ اتفاقاً تهران در بسیاری از شاخصها وضعش از شهرستانها بدتر است. مثلاً در حوزه آموزش و پرورش، میانگین مدارس فرسوده در تهران از همه جاهای کشور بیشتر است. همین دیروز، رئیس سازمان نوسازی مدارس کشور خود ایشان هم اعتراف میکرد. یا نسبت معلم به دانشآموز در تهران از میانگین کشور پایینتر است. در کشور این نسبت یک به ۲۸ است ولی در تهران یک به ۴۶ است که یعنی اوضاع تهران بدتر است. در حوزه ورزش، سرانه فضای ورزشی برای عموم مردم در تهران از شهرستانها کمتر است. در حوزه درمان هم همینطور است. درست است که تهران چند تا بیمارستان خصوصی خوب دارد، ولی آنها برای قشر پولدار تهران و کل کشور است. سرانه درمان در تهران واقعاً پایین است. در شهرهای اطراف تهران مثل پردیس، اسلامشهر یا شهرری وضعیت آشفتهست. مشکل کم نداریم.
ولی اینجا امور اجرایی حوزههای انتخابیه از طریق جلسه با وزیر پیگیری میشود مثلاً درباره، آب تهران چند جلسه با وزیر داشتیم، درباره برق تهران هم همینطور. یعنی نماینده از موضع نمایندگی وارد میشود و مسئله را با وزیر مطرح میکند. ولی در شهرستانها اینطور نیست. مردم از نماینده انتظار استخدام فرزندانشان را دارند. بیش از ۹۰ درصد مراجعات به نمایندهها در شهرستانها مربوط به وام، اشتغال، مسائل موردی یا حتی مشکلات دادگاهی و سربازی بچهها است. در تهران این مراجعات خیلی کمتر است.
رنجبران: شما در دورهای از تهران وارد مجلس شدید که اصلاً لیستها بههم ریخته بود. یعنی همیشه یک لیست اصولگراها بود که با یک لیست اصلاحطلب رقابت میکرد، ولی در مجلس دوازدهم، لیستهای اصولگراها چندتا شده بودند. کار خیلی مشکل شد.
حجتالاسلام سلیمی: در این دوره تعداد لیست اصولگراها زیاد بود و آقایان به توافق نرسیدند. معلوم نیست چرا سازوکار وحدتبخشی بین اصولگراها دچار مشکل شد. این مسئله آسیب زد. درست است که در مجموع، اصولگراها در انتخابات تهران پیروز شدن؛ اصلاحطلبها یک لیست واحد داشتند که شکست سختی هم خوردند، ولی این طرف با اینکه چند لیست بود، ترکیبی از همینها وارد مجلس شدند. اما به هر حال، سازوکاری که باید دوستان اصولگرا یا انقلابی را یکدست و هماهنگ کند، دچار خلل شده است. امیدوارم این سازوکار احیا شود. چون آینده مشخص نیست که چه اتفاقاتی میافتد. البته من نمیگویم طرف مقابل لولو است، ولی اگر بخواهید به عنوان یک جریانی که واقعا خودتان را دارای یک رویکرد و جهتگیری خاص میدانید، برای موفقیت، باید کنار هم بنشینند و با هم به تفاهم برسند. اگر به تفاهم نرسند انشقاق آسیب خواهد زد.
رنجبران: حاج آقا، این مجلس که با یک حالت خاص شروع شد و بعد از شهادت شهید رئیسی بود و دولت جدید با مجلس جدید همراه شد و رأی اعتماد و مسائلی که به وجود آمد. اولین استیضاح مجلس، آقای همتی بود که هفته پیش هم اینجا حضور داشتند و صحبتهای ایشان کمی با عکسالعملهایی مواجه شد. البته در آن مصاحبه برداشت ما و صحبت ایشان هم این بود که در مورد برخی از نمایندهها صحبت شد و آن عبارت همه به برخی برمیگشت که تعدادی از نمایندهها طور دیگری برداشت کردند و به ایشان تأکید شد که مطلبی منتشر کنند و منتشر هم کردند که منظورشان همه نمایندهها نبود. اول بگویید که آیا استیضاح آقای همتی در موقع مناسبی برگزار شد؟
حجتالاسلام سلیمی: استیضاح حق نمایندگان هست. شما یادتان هست، قبل از عید، دلار چقدر داشت بالا میرفت؟ این تبدیل به یک مطالبه عمومی شد که ترمز این اقدام یکجایی کشیده شود. سیاستهای آقای همتی هم بهگونهای بود که قیمتها آزاد شود و تلقی ایشان این بود که اگر قیمت دلار را آزاد کنیم و مابهالتفاوت رانت کمتر میشود و شاید بازار کنترل شود. اما نتیجه این سیاستها چه شد؟ زندگی مردم بهشدت دچار تلاطم شد و قیمتها بالاتر رفت. این مثل زلزلهای است که فقط چند ثانیه طول میکشد، اما پسلرزهها و خرابیهایش مدتها باقی میماند. مجلس این اعتقاد را داشت که آقای همتی با این سیاستها زندگی را برای مردم سختتر کرده است. هم تولید آسیب دیده بود، هم سفره مردم کوچکتر شده بود. این برداشت مجلس بود. آقای همتی برداشت متفاوتی داشت.
بنابراین این استیضاح سیاسی نیست واتفاقا کاملا فنی بود. اینکه بخواهیم بعد از استیضاح مسائلی را مطرح کنیم که به سمت دیگری برود، لطفی ندارد. ایشان این فرصت را داشت که از خودش دفاع کند و نکرد. آقای همتی چنان تحت فشار بود، که از فرصتش هم بهخوبی استفاده نکرد. دیدید دیگر، چند دقیقه صحبت کرد و بعد رها کرد. در حالی که فرصت داشت و سؤال من این است که چرا استفاده نکرد؟ حالا سه ماه گذشته، ایشان فکر کرده و حالا میخواهد حرفهایی بزند؟ از طرفی، وقتی کسی میگوید «برخی نمایندگان...» باید مستند باشد. این برخی چه کسانی هستند؟ ایشان اگر سندی دارد، بفرستد برای هیئت نظارت بر رفتار نمایندگان تا برخورد جدی شود. اما اگر مستند نداشت، چه؟ صرف ادعا که نمیشود. مثلاً بگوید «آقای الف به من گفتند». خب، باید سند داشته باشد. ایشان ادعا کرده که من، ۱۷۰۰ یا ۱۸۰۰ پست مدیریت عالی دارم. خب، آیا الان مجلس حق ندارد بررسی کند که این پستها به چه کسانی واگذار شده؟ آیا افراد شایستهای منصوب شدهاند؟ آیا تخصص و سابقه داشتهاند؟ مجلس حق دارد این بررسی را بکند یا نه؟ قانون اساسی این حق را به مجلس داده و اصلا انقلاب کردیم برای اینکه مجلس از حالت نمایشی خارج شود و جدی وارد عمل شود. الان با همین اعتراف خود آقای همتی به داشتن ۱۷۰۰ پست عالی، آیا بررسی اینکه این پستها به چه کسانی داده شده، حق مجلس نیست؟ این شرکتها، شرکتهایی هستند با گردش مالی صد هزار یا دویست هزار میلیارد تومان. خاطرتان هست که در بخش نخست مصاحبه گفتم برخی از منابع مالی که به احزاب داده میشود، از کجاست؟ حالا سؤال این است که وقتی در این شرکتها انتصابات سیاسی انجام شده، آیا مجلس نباید بداند این افراد چه کسی هستند؟ چه وابستگیهایی دارند؟ هیئت نظارت دیروز اعلام کرده که منتظر دریافت اسناد از طرف آقای همتی هستیم. و تازه این اول کار است. مجلس باید بداند ایشان چه کسانی را منصوب کرده، با چه سابقهای، با چه تخصصی، و با چه وابستگیهایی. بالاخره ایراداتی در برخی مدیریتها هست که برخی چالشها در مسیر زندگی مردم ایجاد شده است. این مدیران میانی و پایین دستی هستند که توسط آقایان بالادستی انتخاب شدهاند که مشکل ایجاد کردهاند. اینجا مجلس حق دارد که این فرد چه کسی است؟ ولی اینها میگویند شما این را سوال نکنید.
نکته مهمتر؛ شما خاطراتتان هست که آقای پزشکیان میگفتند هر چه میگردیم، ۳۱ استاندار پیدا نمیکنیم». خاطرتان هست؟ بعضی از این سمتهایی که آقای همتی نمایندگانش آنجا گذاشتهاند، از استانداری هم مهمتر است. وقتی رئیسجمهور ۳۱ نفر را پیدا نمیکند، شما چطوری 1700 را پیدا کردید؟
رنجبران: البته ایشان هم ممکن است جواب بدهند که من 6 ـ 7 ماه بیشتر وزیر نبودم و نرسیدم خیلیهایشان را عوض کنم. شاید این را بگویند.
حجتالاسلام سلیمی: حالا بالاخره یک تعدادی را که گذاشته و ما حتماً بررسی میکنیم. سؤال من این است که نرسید یا نداشت؟ کدامش بود؟ ایشان به این سؤال پاسخ ندادهاند. بالاخره حرفهایی از این جنس در مجلس زیاد هست. حرف مجلس این است که انتصابات را شفاف کنید. چرا قیمت اینطور شد؟ شفاف کنید. چرا قیمت نهادهها اینطور شد؟ شفاف کنید. چرا قیمت کالاهای اساسی اینطور شد؟ اینها زندگی مردم است. بانکها الان در وامدهی چه میکنند؟ یکی از نمایندگان میگفت یکی از بانکها به شخصی که اتفاقاً به نحوی به بعضی از آقایان وصل است، وام صدها میلیاردی داده است؛ این در حالیست که مردم پیش نماینده گریه میکنند که وام ۳۰ میلیونی بگیرند برای پول پیش خانه در شهرستان یا تهران. هرچه نامه میدهیم، بانک نمیدهد. ۲۰ میلیون هم نمیدهد، ولی چطور یکدفعه چند صد میلیارد به آقای فلان وام میدهند؟ چند هزار میلیاردی هم در همین مدت داده شده!
من یک جایی رفته بودم نظارت، در چند ماه اخیر. گزارشی هم دادند و خود تعریفی که خیلی هم باب شده است. من پرسیدم که شما چقدر قطعی برق داشتید؟ چقدر قطعی گاز در سال گذشته داشتید و چطور راندمان کار شما نسبت به سال قبل بهتر بوده؟ چطور ممکن است؟ گیر افتاد! بعد گفت ما 18 هزار میلیارد وام گرفتیم. سؤال من این است که چطور ۱۸ هزار میلیارد میدهید، اما آن ۲۰ میلیون نمیدهید؟ اینها سؤال مجلس است. استیضاح هم یعنی آقای همتی نمایندگان چند سؤال از شما دارند. ولی نتوانستید پاسخ بدهید. اصلاً قفل شده بود. دیدید که دیگر نتوانست پاسخ بدهد.
یک چیز جالبی بگویم، بد نیست. گفتند سردار کاشی که قتل و غارت انجام میداد، به شهری رفته بود تا از آنها باج بگیرد. مردم شهر هم به راحتی به او باج دادند. به شهر بعدی رفت برای گرفتن باج، آنجا مقاومت کردند. بعد برگشت، دوباره گفت شما مردم خوبی هستید، دوباره باج بدهید! خب، وقتی به سد مجلس برخورد کردید و دیدید نتوانست پاسخ بدهید، حالا برگردید بروید در فضایی که کسی نیست پاسختان را بدهد، شروع کنید به داد و بیداد! این خوب نیست. حداقل اجازه میدادند یکی از دوستان نماینده ما از استیضاحکنندگان محترم، خدمت شما میآمد و سؤالاتی را مطرح میکرد. گفتوگو یعنی همین. گفتوگو اینطور شکل میگیرد.
رنجبران: ما وظیفه خودمان دانستیم که در فاصله کمتر از یک هفته شما بهعنوان عضو هیئترئیسه بیایید و شفاف کنید. چون بالاخره مجلس شأنی دارد و جایگاهی دارد. مجلس را نباید کوچک کرد. مگهرمیشود حتی تذکر یا استیضاح عمومی را نادیده گرفت. ولی آقای سلیمی؛ یک نکتهای هم هست. نه فقط در این مجلس، بلکه در دورههای مختلف مجلس، وزرای مختلفی بودهاند که استیضاح شدند، صحبتهایی کردند. آن بحث نظارتی که آقا بارها تأکید کردند، شما هم اشاره کردید، قانونی هم اخیراً تصویب شده که این نظارت را تشدید میکند، این باید تقویت شود. به قول حضرت آقا که به یکی از وزرای یکی از دولتها فرمودند: اتّقوا من مواضع التّهم، آشیخ تو هم! به هر حال، نمیشود گفت که مجلس هم مبراست. همانطور که جاهای دیگر مبرا نیستند، اینجا هم باید بررسی شود.
حجتالاسلام سلیمی: بحث این است که وقتی حرفی زده میشود، باید مستند باشد. آیا هر حرف بدون سندی را میشود پذیرفت؟
رنجبران: قطعا همین است. الان یک حرفی درباره مجلس زدید که متین و درست است. اما ....
حجتالاسلام سلیمی: بالاخره یک اتهامی به مجلس زدند ولو اینکه بعدا اصلاح کرده است. گفتند آقایان از من باجگیر بودند. درست است؟
رنجبران: گفتند برخی درخواستهایی از من داشتند. عبارت باجگیر را نگفتند.
حجتالاسلام سلیمی: خب این باجگیری است دیگر. نمایندهها میگویند وقتی میگویید برخی، مردم کار ندارند که؛ مردم همه را یککاسه میدانند و تفاوت قائل نمیشوند. عرض ما این است که شما که میگویید «برخی»، سند این برخی را بدهید تا همه متهم نشوند. شما یک تهمت بدی به دوستانمان زدید.
رنجبران: این حرف کاملاً درست است. شأن مجلس هم ایجاب میکند که اصلاً فضای سیاسی جمهوری اسلامی نباید بهگونهای باشد که باعث تخریب قوا، نهادها یا افراد شود. این نکته شما کاملاً درست است. اما از آن طرف، بحث خودنظارتی مجلس هم هست که به آن اشاره کردیم و رهبری هم بارها بر آن تأکید کردند. به نظر من اصلاً کاری به آقای همتی یا آن وزیر و اینها نداریم؛ هرچقدر خودنظارتی مجلس قویتر باشد، به نفع مردم است.
حجتالاسلام سلیمی: ولی این آقایان میگویند مجلس نظارت نکند، چرا؟ شما ببینید، چقدر اتهام زدند که این استیضاح سیاسی است ولی دروغ بود واقعاً. حرفها فنی و تخصصی و فضا، فضای تخصصی بود. جالب است که از طیفهای مختلفی بودند.
رنجبران: نکتهای که هست این است که انتخابات برگزار شده و مجلسی تشکیل شده، مجلس قانونی و مورد تأیید نظام است، مورد تأیید شورای نگهبان است. مجلس میخواهد استیضاح بکند؛ تمام. چه سیاسی، چه غیرسیاسی. بحث دیگری نداریم.
حجتالاسلام سلیمی: نباید دروغ گفت. خدا شاهد است در کوچه و خیابان از بقال، نانوا، از قصاب، از کارمند، از معلم، دانشآموز، دانشجو و تاکسیدار، طیفهای مختلف به ما میگفتند آقا، شما را به خدا ترمز ایشان را بکشید! ببینید، سیاستهای ایشان سیاستهایی بود که بالاخره خروجی داشت. خروجی آن را هم شما دیدید دیگر که زندگی مردم چقدر دچار تلاطم شد. جالب اینجاست که آقای همتی الان میگوید که من تنها نبودم. شما تصمیمگیرنده بودید. همان موقع میگفتید آقا، من قبول ندارم و باید همان موقع اعلام کنید. مثل بعضی از دوستان به صراحت گفتند که من قبول ندارم. بعد یک سوال دیگر میپرسند که حالا خوب شد که سه ماه مملکت با این وزیر ماند؛ یکی از آقایان، سخنگوی دولت بود بهنظرم یا آقای همتی، یادم نیست، یکی از همین آقایان گفته بود. چون آقای دکتر پزشکیان حرف درستی زدند که باید از متخصصین استفاده کنیم. ما باید برویم سراغ متخصص. حالا ما متخصصینی داریم در رشتههای مختلف و دست ما پر است. منحصر به فرد که نیست! مملکت اینهمه نخبه دارد. یعنی ما فقط همین یک نخبه را داشتیم که سه ماه مملکت معطل ماند؟! دیدید که یکی از آقایان گفته بود امیدوارم مجلس درس لازم را گرفته باشد. حالا الان این حرفها را میزنند. مجلس یک حقی داشته است. آیا آن روز که با رأی بالا به آقایان رأی اعتماد داد، مجلس خوب بود؟ همین مجلسی که رأی داد، با همین رأی بالا که در تاریخ کشور بیسابقه بود. آن موقع مجلس خوب بود؟
رنجبران: مهمترین ویژگی بهنظر من، به عنوان کسی که در این چند سالی که مجلس و دولت را درک کردهام و در فضای رسانهای بودم، هرچقدر این تعامل بیشتر باشد، به نفع کشور است. البته این تعامل به معنای این نیست که هر کسی نظرش را زیر پا بگذارد. نه، مجلس بالاخره باید نظارت کند و دولت هم باید پاسخگو باشد.
حجتالاسلام سلیمی: تعامل یعنی چه؟ تعامل یعنی ما یکدیگر را به رسمیت بشناسیم. معنایش این است که مجلس دولت را به رسمیت بشناسد و دولت هم مجلس را. یعنی چه؟ یعنی توقع داشته باشیم هر کسی به وظایف خودش عمل کند؛ و واقعاً هم عمل کند. تعامل در مجلس یعنی اینکه در عین رفاقت، مچگیری بیمورد نکنیم، ولی نظارت سر جای خودش باشد. به این معناست که ما همدیگر را به رسمیت میشناسیم. اگر مجلس جایی آمد و گفت که فلان قانون اجرا شود، نگوید من عمل نمیکنم. من پنج دوره در مجلس بودهام و در دورههای مختلف دیدهایم این را. یک آقایی در زمانی دور رئیسجمهور بود و صریحاً میگفت من به این قانون مجلس عمل نمیکنم. خب این تعامل است؟ اینکه دولت بگوید من قانون را اجرا نمیکنم یا در انتصاباتش بدون نظر گرفتن از مجلس عمل کند، این تعامل نیست.
دیدم یکی از دوستان درباره همین موضوع صحبت کرد و بعد هم حسابی به او تاختند. مگر مقام معظم رهبری نفرمودند که در مورد انتصابات با مجلس مشورت کنید؟ حالا اگر کسی آمد و با مجلس مشورت کرد در مورد یک فردی مجلس دخالت کرده؟ شما میگویید ما ولایت فقیه را قبول داریم و آقا هم فرمودند که بروید مشورت کنید. اگر مشورت کرد، گناه کرده؟ اگر مجلس نظر مشورتی داد، گناه کرده؟ شما 1700 تا مدیر ندارید پس نگویید ما فرصت نکردیم. همین مقدار زمانی که گذاشته شده، مگر دولت شعار وفاق نداده؟ یکی از حرفهایی که امروز مطرح میشود، این است که دولت، دولت وفاق است. خب انتصاباتی که انجام شده را بیاییم بررسی کنیم. در واقعاً وفاق هست، ببینیم چند درصد از این طیف و چند درصد از آن طیف حضور دارند؟ وفاق فقط در شعار که نیست، باید در عمل هم باشد.
من نمیگویم که یک شرکت سهامی درست کنیم، حرفم این است که اگر کسی متخصص بود، متعهد بود، پاکدامن و پاکدست بود، کاربلد و باتجربه بود، نگوییم چون از طیف ما نیست، پس به درد نمیخورد. نباید کسی را فقط به خاطر اینکه تجربهاش کمتر از دیگری است، کنار بگذاریم. باید بررسی کرد، حساب و کتاب دارد. اینها قابل بررسی است. مجلس میتواند اینها را بررسی کند. شما هم میدانید اطلاعاتی که در اختیار مجلس است، از جاهای مختلف به ما میرسد. اما اگر همه اطلاعات را بیرون بدهیم، که سنگ روی سنگ بند نمیشود. ما مثل برخی دوستان نیستیم که بعضی حرفها را بزنیم. مجلس دستش در این مسائل خیلی پر است. ما فعلاً دنبال این هستیم که به دوستان کمک کنیم.
اتفاقاً مجلس دوازدهم شدیداً به دنبال کمک به دولت است. اما کمک یعنی چه؟ کمک یعنی اینکه ما دست روی دست بگذاریم و فقط تماشا کنیم؟ نه، اگر مدیری ضعیف است، مجلس باید تذکر بدهد. این کمک است. اگر مدیری ضعیف باشد، نباید فقط نگاه کرد، باید تذکر داد و پیشنهاد یک مدیر قویتر را داد.
رنجبران: این از قویترین اختیارات مجلس است و نکته خاصی هم در این نیست. انصافاً آقای سلیمی، شما نگاه کنید، وقتی آقای پزشکیان از وفاق صحبت کرد، دیدیم که در سطح وزرا در مقایسه با دولتهای دیگر، واقعاً وفاق را عملیاتی کرد. حالا باید در بدنه دولت هم این را ببینیم، ممکن است در بدنه انتقاداتی وارد باشد.
حجتالاسلام سلیمی: در این مورد هم ما حرفهایی داریم که من باز نمیکنم.
رنجبران: حالا بر اساس آن ظاهری که ما میبینیم، اینطور است. ولی در زمان دولت آقای رئیسی هم همین حرفها مطرح میشد. بعضیها هنوز پنج، شش، هفت یا حتی 10 ماه از آغاز به کار دولت نگذشته بود، شروع کردند به هجمه و حمله. خب، صبر کنید. بگذارید دو سال بگذرد. شما میگویید چهار سال مجلس، دو سال جواب میدهد. حالا به دولت هم فرصت بدهید. کار اجرایی سختتر است. بگذارید دو سال شود، بعد قضاوت کنید.
حجتالاسلام سلیمی: به آقای همتی خیلی گفته شد که صبر کنید. گفتیم شرایط کشور و مردم اصلاً طوری نیست که با این شتاب، قیمت ارز و سایر اقلام افزایش پیدا کند. خب آیا طرف مقابل هم باید صبر کند تا مردم به جانشان برسد؟ اینطور که نمیشود. خود جنابعالی حقوقبگیر هستید. بهتر میدانید که در این چند ماه اخیر، سیاستهایی در حوزه اقتصاد اتخاذ شده که شرایط را سختتر کرده. آیا مجلس بنشیند و نگاه کند؟
رنجبران: میخواستم دقیقاً به همین موضوع اشاره کنم. دولت دارد زحمتش را میکشد و شرایط هم سخت است اما سفره مردم هم واقعاً کوچک شده و شرایط سفره مردم بسیار سخت است. مردم هم از دولت، هم از مجلس، هم از سایر مسئولان توقع دارند که کمک کنند. یعنی واقعاً میخواهیم چکار بکنیم برای حل این شرایط؟ آیا نمیخواهیم نظارت کنیم؟
حجتالاسلام سلیمی: ما نامه دادیم، سیاستگذاری کردیم، گفتیم آقا خروجی این سیاستها چنین خواهد بود. ۱۵۰ نفر از نمایندگان نامه دادند، گفتند این کار را نکنید، گفتید شما را به خدا نکنید! اما برخی به جای اینکه بگویند بیایید بنشینیم و با هم حرف بزنیم، آن را به سخره گرفتند. مثلاً میگویند قیمت بنزین پایین است، زیاد هم میگویند که قیمت آب اینقدر، بنزین اینقدر! ما هم حرفی داریم. میگوییم آقا، شما حقوق را به دلار بدهید، آنوقت قیمت بنزین را هم جهانی حساب کنید! چرا فقط یک طرف قضیه را جهانی میکنید؟ من یک حرف دیگر هم دارم. شما از واردات خودرو چقدر عوارض گمرکی میگیرید؟ وقتی که از ماشین وارداتی، گمرک دریافت نکردید، یعنی پول بنزینی را که آن خودرو در 10 سال آینده مصرف خواهد کرد، از همان اول گرفتهاید یا نه؟ بعد هم وقتی در کشور یک انحصار خودروسازی ایجاد شده؛ یعنی مشتری چه گناهی کرده که باید ماشینی بخرد با مصرف ۱۳، ۱۴ یا ۱۵ لیتر در صد کیلومتر؟ چرا مردم مجبورند چنین ماشینهایی سوار شوند؟ چرا نباید فضا باز باشد که کسی بتواند خودرویی بخرد با مصرف سه یا حتی دو لیتر، مثل خودروهای هیبریدی روز دنیا؟ اینجاست که میگوییم مقصر مصرف بنزین بالا کیست؟ بله، قبول داریم مصرف بنزین ۱۳۰ یا ۱۴۰ میلیون لیتر در روز زیاد است، اما مردم فقط مقصر نیستند. در مورد مصرف بالای برق هم همینطور، کسی انکار نمیکند. اما با عرض پوزش، شدت مصرف انرژی و ناکارآمدی در کالاها تقصیر مردم نیست.
رنجبران: حرف شما کاملاً صحیح است اما این را هم باید بپذیریم که مردم همه حاکمیت را یکی میبینند که باید مشکل را حل کنند. کی اینها را میخواهند ببینند؟ میخواهند این مشکلات را پشت درهای بسته حل کنند؟ میخواهند دعوا کنند، یا تصمیم بگیرند؟ یا دوستانهگویی پیش بروند؟ هر کاری میکنید فقط مشکلات را حل کنید.
حجتالاسلام سلیمی: حرف ما هم به دوستان این است که بیایید در فضای منطقی و تخصصی با هم حرف بزنیم، نه اینکه شما خودتان یکتنه تصمیم بگیرید و بعدش بگویید به شما ربطی ندارد. اتفاقا آن کسی که به دنبال این است که در فضای تخصصی حف زده شود، مجلس است. به شدت به دنبال این هستیم. مردم به خاطر شرایط مردم و کشور از بسیاری از مسائل کوتاه آمده.
رنجبران: رئیسجمهور هم بهنوعی مجلسیترین آدم است. شما اشاره کردید به آن نوار صوتی که گفته میشد آقای محبینیا که آقای پزشکیان رئیس جلسه بود و تکذیب کرد. گفته بودند که این دختر خوشگلها کی هستند؟ که صوتش بیرون آمده بود.
حجتالاسلام سلیمی: این که مربوط به همان پالرمو بود. درباره پالرمو، روزی که رأیگیری شد، دولت ترجمه غلطی به مجلس فرستاد که با متن اصلی برابری نمیکرد. من متوجه شدم و خواستم اخطار بدهم، اما فرصتش پیش نیامد. رفتم بالا، با آقای پزشکیان صحبت کنم. گفتم این تدلیس است. آقای پزشکیان گفت تدلیس چه هست؟ من در فرصت کمی که بود عرض کردم که در فقه مثال میزنند که کسی یک دختر زشت دارد و یک دختر زیبا. وقتی خواستگار میآید، دختری زیبارو را نشان میدهد اما صیغه برای دختر زشت جاری میشود! این یک مثال بود. پشت بلندگو که نمیگفتم، آن بالا بودم و صدا در بلندگوی پایین پخش شده بود و عدهای هم شیطنت کردند. خودم هم در این وادی نبودم . وقتی گفتند تازه متوجه شدم که قصه این است.
رنجبران: منظورم این بود که رئیسجمهور به شما نزدیک است و چهرهای مجلسی است و کار با ایشان پیش میرود.
حجتالاسلام سلیمی: بله آقای پزشکیان هم ناراحت شد و گفت این نامردی است. که دفاع کرد و کواکبیان هم دفاع کرد. وقتی آقای پزشکیان رئیس جمهور شد، به من گفتند بیایید، رفتم آنجا، و گفتند شما آدم دقیقی هستید و نکاتی دارید. اتفاقاً بحث افزایش قیمت بنزین هم مطرح شد و من استدلالهای خودمان را گفتم. ایشان هم محبت دارند و بالاخره ما زمانی با هم همکار بودیم، هر دو عضو هیئت نظارت بر رفتار نمایندگان بودیم. یعنی همکاری ما خیلی نزدیک بوده؛ حدود چهار پنج نفر بودیم.
رنجبران: حرف ما هم همین است. الان در مجلس شرایطی فراهم شده و ایشان هم یک فرد مجلسی است که میتوان از این فرصت بهخوبی استفاده کرد و مردم توقع دارند که هم از دولت و هم از مجلس که از این فرصت استفاده کنند.
حجتالاسلام سلیمی: من نمیتوانم از حق بگذرم؛ هر وقت هر نکتهای گفتهایم آقای پزشیکان دیدم که با آغوش باز برخورد کردند، و ما هم رفاقت داریم.
رنجبران: حتما همینطور است. انشاءالله که در این شرایط سخت، دولت و مجلس بیشتر به هم نزدیک شوند، چون مشکلات مردم دارد زیاد میشود.
حجتالاسلام سلیمی: این شرایط، شرایط ویژهایست که طرف مقابل هم دارید زیادهخواهی میکند و حالا این را همه فهمیدهاند. قبلاً یک عدهای میگفتند ما مقصریم، اما در مذاکرات این دفعه، تدبیر جالبی شد و مردم فهمیدهاند که عمق مشکلات جای دیگری است. طرف مقابل دنبال حل مسئله نیست و به دنبال زورگویی است. در این شرایط با این دشمن غدار کینهتوزی که دنبال تحمیل است باید در مقابل این دشمن همه ید واحد باشند که هستند.
جالب است که به شما بگویم، مردم ایران با هر تفکری، سر بزنگاهها همه منسجم میشوند، مثل یک ید واحد علیه دشمن. این حرفهایی که میزنیم حرفهای داخل خانواده است. ماجرای خلیج فارس را که یادتان هست؟ آقای ترامپ میخواست غلط اضافهای بکند، اما وقتی دید که ملت ایران ایستاده، عقبنشینی کرد. در همین مذاکرات اخیر هم، من نگران ملت نیستم. ملت هوشیارتر از ما است.
رنجبران: ملت همیشه نشان داده که جلوتر از مسئولین بودهاند، ولی همهمان باید این را رعایت کنیم. اما از بندر شهید رجایی گزارش تکمیلی نیامده؟
حجتالاسلام سلیمی: گزارش نهایی در حال پیگیری است.
رنجبران: یک مقدار دیر نشده؟
حجتالاسلام سلیمی: باید اجازه بدهید گزارش فنی را آقایان نهایی کنند. تا الان کیفیت گزارش رسمی، همان چیزی بود که شما شنیدهاید و ما هم شنیدهایم. حتی خاک آنجا را هم دادند آزمایش کنند.
رنجبران: آقای مدنیزاده، رأی میآورد یا نه؟
حجتالاسلام سلیمی: قابل پیشبینی نیست. بستگی به دفاع ایشان دارد.
رنجبران: پیش بینی خودتان از شخصیت آقای مدنیزاده چه است؟
حجتالاسلام سلیمی: ایشان را یک جا دیدهام اما صحبتهایش را نشنیدهام. باید بشنوم و ببینم که دقیقاً جهتگیری فکری و برنامهاش چیست. مجلس تابع دلیل است، نه جو بیرونی. بخشی از برنامههای ایشان کلیگویی بود. باید ریز مطالب و برنامهها را ببینیمکه جهتگیری فکری و ایدههای ایشان چیست.
رنجبران: ریاست خود آقای قالیباف در مجلس هم دلگرمکننده است. واقعاً هدایت دقیقی دارد.
حجتالاسلام سلیمی: بله. امیدوارم این شرایط به نفع مردم تمام شود. مجلس همیشه تابع منطق و دلیل است.
رنجبران: در انتخابات اخیر هیئت رئیسه که برگزار شد، هم شما و هم آقای قالیباف رأی بالاتری نسبت به سال گذشته آوردید. خود ایشان ۱۹ رأی بیشتر از سال قبل کسب کردند.
حجتالاسلام سلیمی: عرض کردم که مجلس معتقد است در این شرایط باید اقتدار بیرونی خود را نشان دهد.
رنجبران: ولی به نظر میرسد برخی در بدنه مجلس هنوز تمایلی به آشتی با آقای قالیباف ندارند؛ اینگونه است؟
حجتالاسلام سلیمی: اتفاقا خیلی رفیق هستند. شاید در بیرون برداشتهایی باشد ولی چیزی که من میبینم، در عین اختلاف سلیقه، اما گفتگوها خیلی دوستانه و جدی است. اختلاف سلیقه اصلا اشکال ندارد. برخی رسانهها دوست دارند این اختلافات را بیش از آنچه که هست، پررنگ کنند، درحالیکه آنقدر که بیرونیها میگویند، واقعیت ندارد. بعضیها هم دنبال فالوور و جذابیت هستند دیگر.
رنجبران: بله ولی خب همه چیز به اندازهاش خوب است. به نظرم باید مراعات شود. بالاخره دوست دارند یا ندارند، ایشان رئیس مجلس و مورد اعتماد رهبری هستند و باید تبعیت کرد و کار کرد.
حجتالاسلام سلیمی: هر کسی در هر حوزهای که مسئول است، بقیه باید کمک کنیم. مثلاً آقای کواکبیان که با من اختلاف سلیقه دارد، ولی دو سه تا کلیپ دارد که از من تعریف میکند و میگوید با حفظ مواضع (با خنده) آقای سلیمی، آدم تخصصی است. نمایندهها به بنده به عنوان یک کارشناس نگاه میکنند نه یک چهره سیاسی.
رنجبران: شما جزو افراد موفق مجلس هستید و از افرادی هستید که میتواند تأثیرگذار باشد. برای شما آرزوی موفقیت میکنیم. خیلی خوشحال شدیم شما را دیدیم.
حجتالاسلام سلیمی: امیدوارم بتوانیم عاقبتبخیری کسب کنیم. این مهم است.
رنجبران: انشاءالله. این تریبون هم در جایی که حسینیه جماران، قلب تپنده جمهوری اسلامی بوده و هنوز هم احساس میکنیم که امام ناظر بر ماست، سعی میکند تمام نظرات را شفاف بیان کند و با حفظ منافع ملی و حفظ حرمتها، این تریبون را به سمت وحدت دلها هدایت کنیم؛ همانگونه که روش امام بود که نظرهای مختلف را درنظر میگرفتند. خیلی سپاسگزاریم، التماس دعا داریم. و از بینندگان عزیز و ارجمند هم که همراه ما بودند، سپاسگزاریم. خدا یار و نگهدارتان
