به گزارش سرویس ترجمه و بین‌الملل جماران، پروجکت سیندیکیت نوشت:  به نظر می‌رسد دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا، تحمل این واقعیت را ندارد که باراک اوباما برنده جایزه صلح نوبل است، اما او نه. با این حال، در حالی که جایزه اوباما زودهنگام بود و تنها چند ماه پس از روی کار آمدنش اعطا شد، دریافت چنین جایزه‌ای توسط ترامپ بیشتر حالتی تمسخرآمیز می‌داشت و جایزه صلح را به یک شوخی تبدیل می‌کرد. تلاش برای دریافت جایزه نوبل در میان افراد برجسته – به‌ویژه مردان بلندپرواز – چیز تازه‌ای نیست. دانشمندان، اقتصاددانان و حتی شاعران هم برای آن کارزار به راه انداخته‌اند. اما جهان هرگز شاهد کارزاری به این اندازه بی‌پروا و دور از واقعیت نبوده است که ترامپ برای جایزه صلح نوبل به راه انداخته است.

بی‌اعتنایی کمیته نوبل به ادعاهای ترامپ

جایزه صلح نوبل معتبرترین نشان جهانی برای برقراری یا تحکیم صلح است. دریافت‌کنندگان آن توسط کمیته‌ای از نروژی‌های برجسته که از سوی پارلمان نروژ منصوب می‌شوند، انتخاب می‌شوند. به سختی می‌توان تصور کرد که این کمیته به باور ترامپ که خود را شایسته انتخاب می‌داند، اعتنا کند. یکی از دلایل این امر آن است که ترامپ در هر فرصتی اروپا – که نروژ بخشی از آن است – را تحقیر کرده و به آن خیانت می‌کند. او بارها تهدید کرده است که گرینلند، سرزمین خودگردان همسایه نروژ یعنی دانمارک، را تصرف خواهد کرد و به‌نظر می‌رسد مشتاق تضعیف پیمان ناتو – که نروژ نیز عضوی از آن است – باشد. هم‌زمان، ترامپ در برابر خودکامۀ مسئول بزرگ‌ترین جنگ زمینی اروپا از زمان جنگ جهانی دوم کرنش می‌کند، در حالی که با رئیس‌جمهور کشور مدافع برخوردی از موضع بالا و تحقیرآمیز دارد.

هم‌پیمانی ترامپ با خودکامگان؛ از بولسونارو تا نتانیاهو

ترامپ به‌طور کلی به نظر می‌رسد که جانب خودکامگان را می‌گیرد. او به‌تازگی تعرفه‌های سنگینی علیه برزیل وضع کرده است، به‌عنوان مجازاتی برای تلاش‌های این کشور در پاسخگو کردن ژائیر بولسونارو، رئیس‌جمهور پیشین برزیل، به خاطر دامن‌زدن به تلاش برای کودتای الهام‌گرفته از ترامپ در سال ۲۰۲۲. همچنین او با شدت از بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل، حمایت کرده است؛ حتی در حالی که نتانیاهو حملات بی‌رحمانه خود به غزه را شدت بخشیده و آخرین میخ را بر تابوت توافقات اسلو – مهم‌ترین دستاورد دیپلماتیک نروژ در نیم‌قرن گذشته – کوبیده است. هرچند توافقات اسلو به‌طور صریح بر ایجاد یک کشور فلسطینی در کنار اسرائیل تأکید نمی‌کرد، اما زمینه را برای راه‌حل دوکشوری فراهم می‌ساخت، از طریق ایجاد نهادهای خودگردان فلسطینی در کرانه باختری و غزه. اکنون، فراتر از ویران‌سازی غزه و گرسنگی دادن به جمعیت آن، اسرائیل پروژه‌ای جدید برای شهرک‌سازی در کرانه باختری تصویب کرده است که عملاً مانع از تشکیل کشور فلسطین در آن منطقه خواهد شد. با این حال، ترامپ نه تنها از اقدامات نتانیاهو دفاع می‌کند، بلکه منتقدان او – از جمله نروژ – را نیز مجازات می‌کند.

بی‌اعتنایی ترامپ به گفت‌وگو و آشتی در داخل آمریکا

رفتار ترامپ در داخل آمریکا نیز همان بی‌اعتنایی او به گفت‌وگو و آشتی را نشان می‌دهد. در دوران نخستین ریاست‌جمهوری‌اش، گزارش شد که او از رئیس ستاد مشترک ارتش خود، ژنرال مارک میلی، پرسیده بود آیا نیروهایی که ترامپ به واشنگتن دی‌سی فراخوانده می‌توانند به پای معترضان شلیک کنند یا نه. امروز نیز او نیروهای گارد ملی را به شهرهایی اعزام می‌کند که نه نیازی به حضورشان هست و نه مورد استقبال قرار می‌گیرند، در حالی که پناهجویان، مهاجران قانونی و حتی شهروندان آمریکایی – از جمله کودکان – را بدون طی روند قانونی بازداشت و اخراج می‌کند.

جهان ترامپ؛ جایی که حقیقت «افسانه» و دروغ «قاعده» است

البته در دنیای ترامپ – جایی که پاسخگویی «شکار جادوگران» نامیده می‌شود، واقعیت‌ها به‌عنوان افسانه کنار گذاشته می‌شوند و دروغ‌گویی رفتاری دائمی است – هر چیزی ممکن است رخ دهد. ما پیش‌تر دیده‌ایم که رهبران جهان یکی پس از دیگری در برابر ترامپ چاپلوسی کرده و به زورگویی‌های او تن داده‌اند. در واقع، او حتی تاکنون نامزدی برای دریافت جایزه صلح نوبل نیز به دست آورده است. یکی از این نامزدی‌ها از سوی پاکستان بوده؛ کشوری که به‌هیچ‌وجه نماد صلح محسوب نمی‌شود، و دیگری از سوی کامبوج که تحت رهبری همان نوع خودکامه‌ای قرار دارد که ترامپ تحسینش می‌کند.

تجربه تاریخی نوبل: از چمبرلین تا ترامپ

با این حال، کمیته نوبل پیش‌تر هم با تظاهرهای زننده‌تری از صلح‌سازی نسبت به آنچه ترامپ عرضه کرده مواجه شده است. در سال ۱۹۳۹، دوازده تن از نمایندگان پارلمان سوئد، نویل چمبرلین، نخست‌وزیر وقت بریتانیا، را به‌خاطر نقشش در مذاکره «توافق مونیخ» با آدولف هیتلر در سال پیش از آن، برای جایزه صلح نوبل نامزد کردند.

در نهایت، کمیته نوبل تصمیم گرفت در آن سال جایزه‌ای به هیچ‌کس اعطا نکند. این تصمیم آینده‌نگرانه بود: توافق چمبرلین، که به رژیم نازی چراغ سبز داد تا منطقه سودتنلند چکسلواکی را ضمیمه کند، تنها هیتلر را جسورتر ساخت تا حملات برق‌آسای خود را علیه دیگر دموکراسی‌های اروپایی آغاز نماید. طنز ماجرا اینجاست که ترامپ بر این باور است بهترین شانس او برای کسب جایزه صلح نوبل در توافقی از جنس «صلح مونیخی» نهفته است؛ توافقی که اوکراین را مجبور می‌کند بخش‌هایی از قلمرو حاکمیتی خود را به روسیه واگذار کند، در حالی که بعید است روسیه قانع شود مگر زمانی که این کشور به‌طور کامل تحت سلطه قرار گیرد.

انتخاب‌های ارزش‌محور کمیته نوبل

برخلاف ترامپ، کمیته نوبل به احتمال بسیار بیشتر جانب مخالفان استبداد را می‌گیرد تا حامیان آن را. در سال ۲۰۱۰، این کمیته جایزه صلح نوبل را به لیو شیاوبو، مخالف زندانی چینی، به دلیل «مبارزه طولانی و غیرخشونت‌آمیز او برای حقوق بنیادین بشر در چین» اعطا کرد. مقامات چینی این تصمیم را محکوم کردند؛ تصمیمی که شکافی پایدار میان چین و نروژ ایجاد کرد، اما کمیته نوبل بر ارزش‌های خود ایستاد. اعطای جایزه نوبل به ترامپ، آن هم برای تشویق به تکه‌تکه کردن اوکراین، پیامی کاملاً معکوس ارسال می‌کرد و حتی می‌توانست شی جین‌پینگ، رئیس‌جمهور چین، را جسورتر سازد تا به تایوان حمله کند.

عقده ترامپ از اوباما؛ انگیزه اصلی برای نوبل

اما چرا ترامپ اساساً خواهان دریافت جایزه صلح نوبل است، در حالی که آشکارا اصول و دشواری‌های صلح‌آفرینی را تحقیر می‌کند؟ محتمل‌ترین پاسخ این است که باراک اوباما چنین جایزه‌ای دارد. از دروغ‌پردازی درباره اینکه اوباما خارج از ایالات متحده به دنیا آمده گرفته تا متهم کردن او به خیانت، کینه‌توزی ترامپ در برابر نخستین رئیس‌جمهور سیاه‌پوست آمریکا هیچ مرزی نمی‌شناسد. با این حال، اوباما برنده جایزه نوبل است و ترامپ، به شکلی غیرقابل تحمل، نیست.

معمای نوبل اوباما و مقایسه با ترامپ

البته هنوز کاملاً روشن نیست چرا اوباما چنین جایزه‌ای را دریافت کرد، زیرا این اتفاق تنها چند ماه پس از آغاز ریاست‌جمهوری‌اش در سال ۲۰۰۹ رخ داد، زمانی که تنها دستاورد واقعی او الهام‌بخشیدن به امید از طریق سخنرانی‌های پرشور بود. شاید او بیشتر به این دلیل پاداش گرفته باشد که شباهت اندکی با سلف خود، جورج دبلیو بوش، داشت؛ کسی که در سال ۲۰۰۳ به بهانه ادعای ساختگی مبنی بر اینکه صدام حسین سلاح‌های کشتار جمعی دارد، به عراق حمله کرد. در حالی که جایزه صلح نوبل اوباما زودهنگام بود، نوبل ترامپ تمسخرآمیز خواهد بود. اگر او بتواند به هر طریقی کمیته نوبل را وادار به اعطای جایزه کند، جایزه صلح به یک شوخی بدل خواهد شد.

مترجم: زهرا غفوری