زندگینامه آیت الله سیدعبدالحسین دستغیب

سید عبدالحسین دستغیب از علمای برجسته شیعه و از روحانیون تأثیرگذار در استان فارس بود. او پس از پیروزی انقلاب اسلامی به نمایندگی از امام خمینی (س) در استان فارس به امامت جمعه شیراز منصوب شد و با تبیین اندیشه انقلاب اسلامی و مخالفت ثابت با تروریسم، سرانجام در جریان یک عملیات تروریستی در ۲۰ آذر ۱۳۶۰ به شهادت رسید — رویدادی که او را به «سومین شهید محراب» بدل ساخت.

تولد و خانواده سید عبدالحسین دستغیب در ۱۰ محرم ۱۳۳۲ قِمری (۱۸ آذر ۱۲۹۲ ش) در شهر شیراز زاده شد. پدر او سید محمدتقی دستغیب نام داشت؛ پدربزرگش از مجتهدان فارس بود. خاندان دستغیب از سادات حسنی ـ حسینی بودند که نسب‌شان با ۳۲ واسطه به زید بن علی (پسر امام سجاد (ع)) می‌رسید. --- تحصیلات تحصیلات ابتدایی سید عبدالحسین در مکتب‌خانه آغاز شد؛ قرآن و نصاب خواند و چند کتاب منظوم و منثور فارسی را فراگرفت. پس از آن، دروس دینی را نزد پدر آغاز کرد. پس از درگذشت پدر در سن دوازده سالگی، ادامه تحصیل را در مدرسه خان شیراز پی گرفت و زیر نظر استادانی مانند ملا احمد دارابی و ملا علی‌اکبر ارسنجانی، دوره مقدماتی و «سطح» را به پایان رساند. در سال ۱۳۱۴ ش (مطابق با اوایل دهه ۱۳۲۰ ق) به نجف اشرف مهاجرت کرد و حدود هفت سال در آنجا تحصیل کرد؛ نهایتاً به درجه اجتهاد نائل آمد. --- مسیر زندگی و فعالیت‌ها پس از بازگشت به شیراز در سال ۱۳۲۱ ش، در مسجد جامع عتیق به اقامه جماعت، تبلیغ دین و نشر معارف اسلامی پرداخت. در اوایل جوانی، مسئولیت امامت جماعت مسجد باقرخان در محله بازار مرغ شیراز را بر عهده گرفت. در زمان حکومت رضا شاه، برای حفظ لباس روحانیت مجبور شد در امتحان طلاب شرکت کند و با موفقیت آن را پشت سر گذاشت تا لباس روحانیتش محفوظ بماند. با تشدید فشارها بر طلاب و وعاظ به دلیل مخالفت با سیاست‌های ضد دینی حکومت، او در سال ۱۳۱۴ ش به نجف مهاجرت کرد و پس از تحصیلات عالی، در بازگشت به شیراز به فعالیت علمی و فرهنگی پرداخت. --- ارتباط با امام خمینی (س) همزمان با شروع نهضت امام خمینی، از حدود سال ۱۳۴۱ ش به این حرکت پیوست و حمایت خود را از امام خمینی (س) آشکار کرد. در جریان تصویب لایحه انجمن‌های ایالتی و ولایتی، به مخالفت علنی با آن پرداخت و از مواضع امام خمینی (س) دفاع کرد. پس از دستگیری امام، در ۱۵ خرداد ۱۳۴۲، رژیم پهلوی برای خنثی‌سازی حمایت علما از ایشان، دست‌کم یک بار وی را بازداشت و تبعید کرد. بعد از آزادی، مدتی مهمان امام خمینی (س) در تهران بود. پس از پیروزی انقلاب اسلامی در سال ۱۳۵۷، به حکم امام خمینی (س) به عنوان نماینده ولی فقیه در استان فارس و امام جمعه شیراز منصوب شد. --- رویدادهای مهم و نظریات دستغیب علاوه بر کارهای تبلیغی و مذهبی، در عرصه تألیف نیز فعال بود. از آثار برجسته او می‌توان به کتاب‌هایی چون قلب سلیم، گناهان کبیره، داستان‌های شگفت و دیگر آثار اخلاقی و دینی اشاره کرد. از منظر سیاسی، او با استقامت تمام در برابر فشار رژیم پهلوی ایستاد و با پذیرش تبعید و زندان حاضر به سازش نشد. پس از انقلاب، ایشان در مبارزه با گروه‌های ضد انقلاب و تروریستی نیز فعال بود؛ از تریبون نماز جمعه برای افشای توطئه‌ها استفاده می‌کرد و بر ضرورت وحدت و ایستادگی در برابر دشمنان انقلاب تأکید داشت. --- دوران پس از انقلاب اسلامی ایران پس از انقلاب، مردم فارس با اصرار از او خواستند نماز جمعه در شیراز برگزار شود. اما او تأکید کرد که این منصب تابع نظر ولی فقیه است؛ سرانجام با حکم امام خمینی (س) به امامت جمعه شیراز منصوب شد. علاوه بر امامت جمعه، وی ریاست حوزه علمیه فارس را نیز بر عهده گرفت؛ مدارس مذهبی تعطیل‌شده تحت رژیم پهلوی را دوباره فعال کرد. همچنین به نمایندگی استان فارس در مجلس خبرگان قانون اساسی انتخاب شد. در دوران دفاع مقدس نیز تلاش داشت روحیه حمایتی مردم از جبهه‌ها و انقلابی بودن جامعه را حفظ کند و در برابر تحرکات ضدانقلاب هشدار می‌داد. --- پایان زندگی و شهادت در ۲۰ آذر ۱۳۶۰ ش، در حالی که به سمت مسجد جهت اقامه نماز جمعه می‌رفت، سازمان مجاهدین خلق با انجام یک عملیات تروریستی — توسط فردی که بمب به خود بسته بود — دستغیب و شماری از همراهان و نمازگزاران را به شهادت رساند. پس از این حادثه، به او «سومین شهید محراب» گفته شد. پیکر مطهرش در حرم امامزاده سید میر محمد (در شیراز) به خاک سپرده شد. اقامه نماز میت توسط مسئولان وقت و دوستدارانش برگزار شد — و شهادتش به شدت واکنش افکار عمومی و انقلابیون را برانگیخت.