زندگینامه ابوالحسن بنی صدر

سید ابوالحسن بنی‌صدر (۱۳۱۲–۱۴۰۰ ش/۱۹۳۳–۲۰۲۱ م) اقتصاددان، سیاست‌مدار و اولین رئیس‌جمهور جمهوری اسلامی ایران پس از پیروزی انقلاب اسلامی بود که با حمایت امام خمینی (س) به این سمت برگزیده شد. او از چهره‌های برجسته جریان انقلاب بود که در دوران کوتاه مسئولیت خود با چالش‌های داخلی و خارجی متعدد روبه‌رو شد و پس از عزل، فعالیت سیاسی خود را از خارج کشور ادامه داد.

تولد و خانواده سید ابوالحسن بنی‌صدر در ۲ فروردین ۱۳۱۲ شمسی در روستای باغچه کبودرآهنگ، استان همدان به دنیا آمد. پدر او، سید نصرالله بنی‌صدر، از روحانیون برجسته و فعال منطقه بود که در دوران قبل از انقلاب نیز در میان فعالان مذهبی و سیاسی شناخته می‌شد. خانواده بنی‌صدر از طبقه مذهبی و تحصیل‌کرده بودند که زمینه‌های فرهنگی و دینی در خانه ایشان نقش مهمی داشت. --- تحصیلات بنی‌صدر تحصیلات ابتدایی و دوره متوسطه را در همدان گذراند و دیپلم خود را از دبیرستان شریعتی همدان دریافت کرد. سپس برای ادامه تحصیل به دانشگاه تهران رفت و در رشته‌های اقتصاد و حقوق اسلامی مشغول تحصیل شد. او پس از دریافت مدرک کارشناسی و کارشناسی‌ارشد، در مؤسسه تحقیقات و مطالعات اجتماعی دانشگاه تهران به پژوهش پرداخت. در دهه ۱۳۴۰ ش، برای ادامه تحصیلات عالی به دانشگاه سوربن در پاریس رفت و در رشته جامعه‌شناسی اقتصاد دکتری گرفت و بعدها به تدریس در این دانشگاه پرداخت. --- مسیر شغلی و فعالیت‌ها بنی‌صدر فعالیت سیاسی خود را از دهه ۱۳۳۰ ش آغاز کرد و در جنبش‌های ملی و ضدسپهبدی شرکت جست. او در جریان فعالیت‌های دانشجویی در دانشگاه تهران نماینده دانشجویان در جبهه ملی شد و چند بار به‌دلیل فعالیت علیه رژیم پهلوی بازداشت گردید. پس از مجروح شدن در قیام ۱۵ خرداد، کشور را ترک کرد و در فرانسه به فعالیت سیاسی و پژوهشی پرداخت. --- ارتباط با امام خمینی (س) ارتباط بنی‌صدر با امام خمینی (س) از اوایل دهه ۱۳۵۰ ش آغاز شد، زمانی که برای مراسم خاکسپاری پدرش به نجف رفت و با حضرت امام دیدار کرد. پس از آن، بنی‌صدر به یکی از یاران و مشاوران امام در دوران تبعید تبدیل شد و در فرانسه امام را همراهی کرد. او در استقبال از امام خمینی (س) در فرودگاه پاریس پیش از انقلاب حضور داشت و نقش فعالانه‌ای در حمایت از ایشان ایفا کرد. --- رویدادهای مهم و نظریات با پیروزی انقلاب اسلامی در ۱۲ بهمن ۱۳۵۷ ش، بنی‌صدر به عضویت شورای انقلاب اسلامی درآمد و مسئولیت وزارت اقتصاد و وزارت خارجه را به‌طور موقت بر عهده گرفت. او تلاش داشت تا رویکردهای اقتصادی مبتنی بر عدالت اجتماعی و استقلال ملی را در مدیریت کشور دنبال کند، اما اختلافاتی با دیگر نهادها و جناح‌های سیاسی به‌ویژه با گروه‌های‌ مذهبی صاحب‌نفوذ در انقلاب پیدا کرد. --- دوران پس از انقلاب اسلامی ایران در سال ۱۳۵۸ ش (۱۹۸۰ م)، ابوالحسن بنی‌صدر در اولین انتخابات ریاست جمهوری ایران با بیش از ۷۵٪ آرا به‌عنوان اولین رئیس‌جمهور جمهوری اسلامی ایران انتخاب شد. وی همچنین ریاست شورای انقلاب و فرماندهی کل قوا را نیز بر عهده داشت. دوران ریاست‌جمهوری او با چالش‌های بسیار همراه بود، از جمله تسخیر لانه جاسوسی و جنگ ایران و عراق. او با فشار نهادهای مذهبی و سیاسی مخالف مواجه شد و نهایتاً در خرداد ۱۳۶۰ ش از فرماندهی کل قوا با حکم امام خمینی (س) عزل شد و پس از آن، با رأی عدم‌کفایت سیاسی مجلس از ریاست‌جمهوری برکنار گردید. پس از عزل، او به همراه مسعود رجوی و گروهی از مخالفان از کشور فرار کرد و در فرانسه پناه گرفت. بنی‌صدر در خارج از ایران به فعالیت سیاسی علیه نظام جمهوری اسلامی ادامه داد و در تأسیس شورای ملی مقاومت ایران نقش داشت، گرچه بعدها از سیاست‌های این شورا فاصله گرفت. --- پایان زندگی و محل دفن ابوالحسن بنی‌صدر پس از سال‌ها زندگی در تبعید در ۹ اکتبر ۲۰۲۱ میلادی (۱۷ مهر ۱۴۰۰ ش) در سن ۸۸ سالگی در بیمارستان سالپتریه پاریس درگذشت. بر اساس گزارش‌ها، او پس از یک بیماری طولانی درگذشت و در آرامستان گونارد در ورسی لس پاریس به خاک سپرده شد.