شخصیت انسان در کودکی شکل می گیرد، خانواده ها برای تربیت فرزندان موفق در وهله نخست آموزش مهارت اجتماعی را به کودکان فراگیرند که در این میان فراهم کردن فرصت مناسب برای بازی آنها ، نقش غیرقابل انکاری در رسیدن به اهداف مورد نظر دارد.
مهارت اجتماعی، مجموعه رفتارهایی است که انسان را قادر می سازد با دیگران رابطه موثر داشته باشند و از واکش های نامعقول اجتماعی پرهیز کند.
در این ارتباط میزگردی با حضور چند تن از کارشناسان مرتبط با حوزه کودک و مسائل اجتماعی با عنوان «بازی های کودکانه و آموزش مهارت های اجتماعی» در خبرگزاری جمهوری اسلامی (ایرنا) مرکز یزد برگزار شد.

** بازی، حلقه گمشده خانواده ها و تربیت کودکان
در این میزگرد فرزانه فرازمند، کارشناس مسئول بازنشسته کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان استان یزد با اشاره به اهمیت بازی های کودکانه ؛ این مقوله را حلقه گمشده خانواده ها در تربیت کودکان و نوجوانان دانست.
وی یادآور شد: اگر بازی این قشر بیشتر مورد توجه خانواده ها قرار گیرد، بسیاری اختلاف های خانوادگی رفع و حضور متقاضیان طلاق در محاکم قضایی کاهش می یابد.
وی می افزاید: امروزه روشی که می توانست، پیوند شیرین و تجربه را به خانواده ها ارایه کند، تقریبا وجود ندارد، بسیاری خانواده ها با جدیت زیاد با زندگی برخورد می کنند که این شیوه برخورد مشکل ساز شده است.

** فراموشی شیرینی و تنوع در بیشتر خانواده ها
وی با تاکید به اینکه در بیشتر خانواده ها به دلایلی شیرینی و تنوع وجود ندارد ، ادامه داد: حتی اگر این تنوع در برخی خانواده ها هم باشد، وابسته به عوامل بیرونی است، آنها در تولید عوامل نقشی ندارد، این نقش زمانی به وجود می آید که از طریق بازی ها ایجاد شود.
این کارشناس امور تربیتی کودکان و نوجوانان تصریح کرد: تربیت و بزرگ کردن کودکان با استفاده از شیوه های بزرگسالی عامل ماندگاری در ذهن کودک نیست و نخواهد بود.
فرازمند با یادآوری مزیت های بازی محلی هفت سنگ، می گوید: هر چند هفت سنگ، بازی کودکانه است، اما در گذشته توسط بزرگترها هم انجام می شد و کودکان از این طریق بسیاری از مهارت ها و فعالیت های جسمی، حرکتی و ذهنی را می آموختند.
وی با اشاره به اینکه کودکی کردن به مفهوم رها کردن کودکان نیست، تصریح کرد: بزرگترها باید مانند گذشته برای بازی با کودکان آنها را تنها نگذارند.
فرازمند ادامه داد: پژوهش ها نشان می دهد، پدران و مادران با سپری کردن یک ساعت وقت خود در کنار کودک و بازی با فززندشان می توانند تا حدود زیادی به نقش خود در راستای تربیت کودک عمل کنند.
کارشناس پیشین کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان استان یزد می گوید: تربیت شامل حلقه های سه گانه از جمله « کودک، مسائل تربیتی و بزرگتر» است، متاسفانه مسائل تربیتی تا حدودی فراموش شد، برای مثال خانواده ها برای کودک خود کتاب و اسباب بازی های زیادی تهیه می کنند اما نحوه استفاده از آنها را آموزش نمی دهند و با کودک خود در استفاده از این وسایل همراه نمی شوند.

** آشنا نبودن خانواده ها با سن بازی و تریبت فرزندان
فرازمند با بیان اینکه خانواده ها در برهه کنونی با سن بازی و تربیت فرزندان شان آشنا نیستند، براین عقیده هست: آنها باید قبل از دوران جنینی آماده شوند و ذهن خود را با کودکی که در آینده متولد خواهد شد، همراه کنند.
وی به بازی کودکان نه به صرف جنبه تفریحی آن بلکه از جنبه های تربیتی، آموزشی، اجتماعی و تفریحی آن نیز تاکید کرد.

** آگاهی، عامل تاثیرگذار بر رفتار انسانی
این کارشناس سابق کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان یزد با سه دهه تجربه کاری در این حوزه اظهار کرد: کارشناسان پیشتر رفتار انسان را متاثر از 2 عامل عمده محیط و وراثت می دانستند، اما امروزه آگاهی نیز به عنوان عاملی مهم و اثرگذار بر رفتار انسان مطرح است.

** بازی درمانی شیوه ای برای تغییر رفتار کودکان
فرازمند می افزاید: بسیاری از ویژگی های رفتاری ریشه در ژن افراد دارد و تغییر ناپذیر است، اما می توان روی صفات وابسته به محیط با آموزش های مختلف اثرگذار باشد.
این صاحب نظر حوزه کودک و نوجوان با بیان اینکه امروزه « بازی درمانی» شیوه رایجی برای تغییر رفتار و آموزش کودکان است، اظهار کرد: باید به موضوع مشارکت پذیری در بازی کودکان شامل مشارکت پذیری کودک با دوستان و گروه های سنی کوچکتر و بزرگتر نیز توجه شود.
این کارشناس تربیتی کودکان و نوجوانان با بیان اینکه یکی از مشکلات تربیتی کودکان در شرایط کنونی جوگیر شدن خانواده هاست، اعتقاد دارد، خانواده ها باید نیازهای کودک خود را شناسایی کنند و با تنوع بخشی، فرصت انتخاب را به آنها بدهند.
فرازمند افزود: مهمترین هدف بازی و قصه برای کودک لذت بردن است و اهداف آموزشی ، اجتماعی و ترتبیتی در مراحل بعدی قرار دارد.

** مهارت آموزی در آموزش، جایگزین نظریه آموزی شود
این کارشناس پیشین کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان استان ادامه داد: مهمترین مساله در آموزش ها، مهارت آموزی به جای نظریه آموزی است.
فرازمند معتقد است: باید در حوزه آموزش به دانش، بینش و مهارت توجه شود، در برهه کنونی تمرکز صرف روی دانش است و بینش و مهارت نادیده گرفته می شود.
وی تصریح کرد: در صورتی که خانواده ها، پیش از رسیدن کودکان به دوره آموزشی، درخواست کننده مهارت آموزی باشند، خودشان در آینده بر نحوه آموزش اثرگذار خواهند بود.

** ضرورت آموزش خانواده ها در تربیت فرزندان
این کارشناس تربیتی در ادامه با تاکید به اینکه گاهی بازی آسیب هایی دارد که باید نظارت شود، گفت: برخی مراکز بدون مجوز در حوزه بازی های کودکان فعالیت دارد که نظارتی به کار آنها نیست.
فرازمند به ضرورت آموزش خانواده در تربیت فرزندان تاکید کرد و افزود: تعدادی از خانواده ها، همه مسئولیت را به مهد کودک ها و آموزش و پرورش سپرده اند که اشتباه است؛ باید از زمان تولد کودک مکان هایی برای آموزش خانواده ها برای تربیت فرزندان وجود داشته باشد.
وی تصریح کرد که کودکان محل آزمون و خطا نیستند، خانواده ها برای تربیت فرزند موفق نیازمند کسب تخصص های ابتدایی در این عرصه هستند.

**کودک با بازی زندگی می کند و می آموزد
همچنین مرضیه یگانگی، کارشناس مسئول امور کودکان اداره کل بهزیستی یزد در میزگرد یادشده، طبیعی ترین راه یادگیری کودکان را از طریق بازی دانست و یادآور شد: بایستی انواع آموزش ها از طریق بازی به کودکان انتقال داده شود.
وی با تاکید به اینکه بازی، یک مفهوم لذت بخش و خوشایند برای کودکان است ،افزود: تجارب زندگی کودک از طریق بازی به دست می آید.

** مهد کودک عاملی برای ارتقای تعامل است
وی عنوان کرد: امروزه تعدادی از خانواده ها تک فرزند هستند در این صورت کودک نمی تواند با کسی تعامل داشته باشد، باید فرهنگ سازی شود که خانواده ها فرزندان خود را به مهدکودک بسپارند و اعتماد کنند که مهد،مکانی برای ارتباط با همنوع و عامل ارتقای تعامل اجتماعی نیز است.
کارشناس مسئول امور کودکان بهزیستی استان یزد تصریح کرد: البته کودک باید با علاقه و عشق به مهد کودک برود، اداره کل بهزیستی هم بر پررنگ شدن بازی در مهدهای کودک تاکید زیادی دارد.
به باور یگانگی، مهد کودک فقط مختص به فرزندان مادران شاغل نیست، بلکه امروز به عنوان نیاز روز همه کودکان برای حضور آنها در یک فضای جمعی است.
این مسوول بیان کرد: بازی گروهی می تواند مقدمه ای برای رشد، تحول اجتماعی و عاملی برای جامعه پذیری کودکان باشد.

** بازی مهمترین نیاز کودکی است
این کارشناس امور کودکان بهزیستی استان در ادامه میزگرد یادشده با بیان اینکه بازی کودکان بر پایه سن ، هوش، جنس و استعدادهای آنها متفاوت است، می گوید: در بازی دختران و پسران تا سنی تفاوتی وجود ندارد، به تدریج با بزرگ شدن بچه ها، بازی این 2گروه با هم فرق می کند.
یگانگی، بازی فردی و گروهی را مهمترین نیاز کودکان دانست و اظهار کرد: بازی گروهی در کودکان باعث ارتقای مهارت های اجتماعی و یادگیری نقش های مختلف می شود.
به گفته وی، بسیاری اوقات کودکان اصول زندگی ، تمرین برد و باخت در بازی گروهی را فرا می گیرند تا مقرارت مسابقه را رعایت کند و در وهله دوم برای پیروزی باید با اعضای تیم همکاری داشته باشد.

** کودک زیر هفت سال فقط بازی کند
کارشناس مسئول امور کودکان بهزیستی استان یزد بر این باور است که به کودکان زیر هفت سال نباید آموزش آکادمی ارایه شود، اظهار کرد: در این سن بچه ها، فقط بازی و مهارت کسب کنند و آموزش ها نباید مستقیم باشد.
وی تاکید کرد : بسیاری خانواده ها احساس می کنند مهد کودکی، خوب است که انواع فوق برنامه داشته باشد، این اشتباه است بلکه مهد کودکی ، خوب است بتواند مهارت ها را به کودکان یاد دهد.

** وجود 300 باب مهدکودک در یزد
وی تعداد مهد کودک های استان یزد را 300 باب ذکر کرد و گفت: از این تعداد 192 مورد شهری و بقیه روستایی است که 10 هزار و 600 کودک در آنها نگهداری می شود.
به گفته کارشناس مسئول امور کودکان بهزیستی استان، به مربیان مهدها، چگونگی انتقال مفاهیم به کودکان از طریق بازی و سایر ابزارهای آموزشی آموخته می شود،تا مربیان انواع بازی ها، شعرها و قصه ها را در قالب مهارت آموزی به بچه ها یاد بدهند.
وی تصریح کرد: کودکان کمتر از 6 سال نباید آموزش های پشت میز نشستن ، نیکمت یا صورت آکادمی را فرا گیرند.

** گم شدن مفهوم بازی در خانواده ها
همچنین فاطمه آبیاری یکی از روانشناسان بالینی یزدی به بیان دیدگاه های خود در باره بازی های کودکان و آموزش مهارت اجتماعی پرداخت، انگیزه درونی ، خوشایند بودن ، آزادنه بودن ، واقعیت گریز بودن و مشارکت را پنج ویژگی اساسی در بازی کودکان یاد کرد.
وی عنوان گفت: در جامعه امروزی متاسفانه مفهوم بازی گم شده است، والدین، بازی های اجباری را برای کودکان در نظر گرفته اند .
آبیاری ارزش اجتماعی را یکی مهمترین ویژگی بازی کودکان دانست و افزود: کودک در حین بازی با گروه همسن و سال خود ، نحوه تعامل اجتماعی را یاد می گیرد و موجب ارتقای جامعه پذیری می شود.

** والدین بگذارند، کودکان بازی کنند
وی افزود: والدین یاد بگیرند، اجازه دهند کودکان بازی را انجام دهند و در کار آنها دخالت نکنند، اگر در بازی باخت، باید خودش تجربه کند و برای پیروزی در رقابت ها راه حل پیدا کند.
وی ادامه داد: متاسفانه والدین در بازی امکان نمی دهند، کودک مسائل بازی را حل کند، این موجب کاهش اعتماد به نفس و کاسته شدن ارزش اجتماعی آنها می شود.
وی افزایش اعتماد به نفس و کاهش اضطراب در کودکان را از جمله اهداف بازی برشمرد و افزود: آنچه در بازی اهمیت دارد، یادگیری مفاهیم اجتماعی مانند، صبر، تحمل ناکامی ها و مسئولیت پذیری است، متاسفانه والدین این ارزش را از مفهوم بازی کودکان سلب کردند.

** پرهز والدین از اجبار کودکان به شرکت در کلاس های مختلف
این روانشناس بالینی می گوید: بسیاری از والدین ، فرزندان خود را به اجبار به کلاس های مختلف چون رباتیک، رایانه، زبان و غیره می فرستند، آنها نمی تواند در یک محیط صمیمانه خانوادگی یک بازی برای فرزندان خود ترتیب دهند.

** کودک در بازی مهارت حل مساله را فرا می گیرد
به گفته این روانشناس، بازی موجب افزایش مهارت حل مساله در کودکی می شود، فردی که در بازی های گروهی تعامل اجتماعی بالایی کسب کرده باشد، به این عقیده رسید که هر اسباب بازی، کارکرد مختلفی دارد در آینده نیز در حل مسایل دچار بحران نخواهد شد.
وی یادآور شد: بازی، ابزار کودکان برای برقراری ارتباط با دیگران است، خانواده ها برای بازی فرزندان خود اهمیت قائل شوند.
آبیاری افزود: مدل بازی که هر کودک نیاز دارد متناسب با ژن اوست، البته مدل های بازی با توجه به گروه سنی کودکان متفاوت است .
وی اضافه کرد: بازی به 2 دسته فردی و گروهی تقسیم می شود، که تعدادی فردی و تا سنی برای کودک لازم است که شناخت و خود آگاهی نسبت به اعضای بدن خود پیدا کند.
آبیاری افزود: متناسب با بزرگ شدن سن کودک چه دختر و چه پسر بازی آنها فرق می کند پسران بیشتر به بازی مبارزه ای و دختران به بازی های تقلیدی و نمایشی سوق پیدا می کنند و در این سن کودک از خود محوری خارج و علاقه مند به انجام بازی های دسته جمعی خواهد شد.
وی اظهار کرد: خانواده اولین محیطی است که کودک با آن آشنا می شود سبک فرزند پروری و برقراری ارتباط پدر و مادر در بازی با کودکان بسیار مهم است.
این روانشناس افزود: بازی های گروهی و خانوادگی موجب ارتقای مهارت اجتماعی در کودکان ،مسولیت پذیری ، چگونگی برقراری ارتباط آنها با دیگران می شود و با این کار خیلی از مسائلی در بدو مدرسه مانند اضطراب جدایی از والدین و اختلال یادگیری رفع می شود.

** بازی کودکان باید آزادانه باشد
وی به والدین توصیه کرد: کودکان در انتخاب بازی آزاد باشند و اجباری در کار نباشد و نباید هم با تهیه وسایل بازی پرهزینه کودک را به حال خود رها کرد ،باید به کودک فرصت داد، آزادانه و مبتکرانه فعالیت کند تا استعداد نهفته اش به درستی شکوفا شود.

** پرهیز خانواده ها از خرید وسایل بازی گران قیمت
آبیاری اظهار کرد: متاسفانه برخی از والدین نسبت به بازی فرزندانشان هیچ گونه علاقه ای نشان نمی دهند و تنها به خرید اسباب بازی های زیاد اکتفا می کنند.
وی یادآور شد: همچنین برخی والدین به انواع بازی آگاه نیستند ما بازی محلی و کتاب های زیادی داریم ، والدین با مطالعه کتاب در مهمانی های خانوادگی به جای بازی رایانه ای و هدیه تبلت به فرزندان خود این بازی ها را انجام دهند.
وی تصریح کرد: مهارت اجتماعی هر کودک در گروی ارتباط سالمی است که والدین با کودک دارند.
7532 و 2088 / 2047/خبرنگاران: سعید صادقی مقدم و کبری دانشی: انتشار: عباسقلی اشکورجیری
irnayazdd@
انتهای پیام
این مطلب برایم مفید است
0 نفر این پست را پسندیده اند

موضوعات داغ

نظرات و دیدگاه ها

مسئولیت نوشته ها بر عهده نویسندگان آنهاست و انتشار آن به معنی تایید این نظرات نیست.