داشتن ۳۷۱ کیلومتر مرز مشترک با عراق، سه مرز رسمی، چهار بازارچه مرزی، چهار منطقـه ویـژه اقتصادی کرمانشاه، اسلام‌آبادغرب، قصرشیرین و اورامانات، موقعیت جغرافیایی و آب و هوای چهار فصل و کوهستانی، استان کرمانشاه را به بهشتی برای سرمایه‌گذاران تبدیل کرده است.
بیش از چهار هزار اثر باستانی از دوره مادها، هخامنشی، ساسانی، سلجوقی تا زمان قاجار، یک اثر ثبت شده جهانی، بیش از ۲ هزار و ۲۰۰ اثر ثبت شده ملی، موسیقی و طبیعت بکر این منطقه و بسیاری از جاذبه‌های گردشگری دیگر، مسافران و گردشگران بسیاری را راهی دیار شیرین و فرهاد می‌کند.
اقتصاددانان سرمایه‌گذاری را یکی از مهمترین اهرم‌های پویایی اقتصادی و کلید رشد و توسعه اقتصادی می‌دانند اما استان کرمانشاه به دلیل مشکلات موجود که عمدتا نشأت گرفته از موانع اقتصادی، مدیریتی، فرهنگی و اجتماعی و همچنین موانع منطقه‌ای و بین المللی و نیز موانع درونی و شخصی است هنوز نتوانسته بخوبی در این راستا موفقیت قابل توجهی کسب نماید.
امروز این استان با ۱۵۰ هزار بیکار و نرخ ۱۴.۴ درصد بیکاری، یکی از استان‌های با نرخ بیکاری بالاست و شناساندن فرصت‌ها، ظرفیت‌ها و توانمندی های سرمایه‌گذاری می‌تواند این استان ۲ میلیون نفری را روی ریل توسعه قرار دهد و در کاهش آمار بیکاری آن نقش اساسی ایفا کند.
در خصوص ظرفیت های سرمایه‌گذاری و موانع پیش روی سرمایه گذاران در استان با چند تن از اساتید دانشگاه، مدیران استان و صاحب‌نظران این حوزه گفت و گوهایی انجام دادیم که در ادامه تقدیم می‌شود.
استاد اقتصاد دانشگاه رازی، مهمترین اثر مستقیم سرمایه گذاری جذب شده خارجی برای یک منطقه را اشتغال، تولید ارزش افزوده، درآمد، رفاه، فناوری و قابلیت رقابت پذیری دانست و گفت: جذب سرمایه گذار نشان از داشتن ظرفیت و استعدادهای محیطی و بازار مناسبی دارد که استان جذب کننده باید از قبل برای شکل گیری این ظرفیت ها و استعدادهای انگیزه دهنده به سرمایه گذار خارجی، تلاش و ظرفیت سازی کرده باشد.
سهراب دل‌انگیزان با اشاره به ظرفیت‌های بسیار زیادی که استان کرمانشاه برای سرمایه‌گذاری دارد، افزود: این ظرفیت ها و منابع خدادادی نیاز دارد تا با عناصر و فرآیندهای سیستماتیک و مدیریتی دیگر همراه شود تا امکان تبدیل شدن به یک مزیت را به دست آورند.
وی در خصوص علل موفق نبودن استان کرمانشاه در جذب سرمایه‌گذاری های خارجی و استفاده از ظرفیت‌های این استان را در هشت دلیل زیر بیان کرد:
۱- سواد جذب سرمایه‌گذار و سرمایه گذاری خارجی در بین متولیان امر در استان باید افزایش یابد.
باید در استان طی یک برنامه مشخص توانمندسازی نسبت به تدارک دوره‌های آموزشی عمومی و تخصصی شناسایی و جذب، مدیریت و هدایت فعالیت‌های اجرایی به سمت و سوی جذب و همکاری با سرمایه‌گذاران خارجی و داخلی اقدامات معنی دار و مؤثری شکل بگیرد. سواد و اطلاعات مدیران و کارشناسان متولی به حد مناسبی برسد و در هر دستگاه دولتی متولی فعالیت‌های اقتصادی و سرمایه‌گذاری، حوزه جذب سرمایه‌گذار خارجی به عنوان پیشانی و بهترین حوزه دارای عملکرد شایان توجه باشد.
۲- اولویت اول و اصلی مدیران میانی و ارشد استان باید جذب سرمایه گذار خارجی باشد.
۳- ظرفیت های رقابتی استان در مقایسه با استان‌های دیگر برای جذب سرمایه گذاران خارجی مهیا شود.
زیرساختهای مناسب سخت‌افزاری و نرم‌افزاری برای کاهش هزینه های تمام شده سرمایه‌گذار شامل اصلی‌ترین زیرساخت‌ها مانند: زمین، آب، برق، گاز، راه و راه آهن و فرودگاه باری، نیروی انسانی دارای مهارت و تخصص، از قبل آمادهسازی و مهیا نشده است. لذا سرمایه‌گذار پس از ورود به استان و مواجه شدن با نبود این عناصر، تمایل خود را از دست داده و به جای دیگری می‌رود.
۴-فرهنگ و بافت عمومی و کارشناسی ادارات استان سواد، انگیزه، تمایل و همراهی لازم با سرمایه گذاران خارجی را ندارد و راهکارهای مناسب برای حل مشکلات محلی از قبل شناسایی نشده و این مشکلات از میان برداشته نشده است.
۵- تقریبا هیچ گونه طرح اولیه شامل مطالعات پایه و امکان سنجی پروژه های تشخیص داده شده، محدودیت های قانونی، مجوزهای قانونی، الزامات منطقه ای و ملی این پروژه ها و ...از قبل تهیه نشده است.
باید برای پروژه‌های اصلی قابل پیشنهاد، مطالعات پایه صورت گیرد، مکان‌یابی انجام شود و مجوزهای اولیه و پایه صادر شود. سرمایه‌گذار وقتی با مجموعه های مناسب و مشخص با مطالعات پایه انجام شده، زمین و زیرساختهای تأمین شده مواجه شود، انگیزه کافی برای جذب را بدست خواهد آورد و وقتی با یک فضای مبهم با نبود هیچ برنامه و مطالعه اولیه مواجه می‌گردد، زمان و منابع خود را درگیر فضای ابهام و عدم اطمینان نخواهد کرد.
۶-یکی از مهمترین ظرفیت های موجود استان بانک ها هستند که دانش و مهارت کارشناسی و البته انگیزه لازم برای دادن مشاوره های مالی، دادن مسیرهایی برای انتقال سرمایه و منابع مالی، دادن مشاوره های کارشناسی برای تشخیص پروژه‌های مناسب و تکمیل کننده زنجیره های تولیدی در استان را ندارند
اصلی‌ترین منافع حضور سرمایه‌گذاران خارجی در استان به بانک‌ها می‌رسد و این بانک‌ها هستند که در تمامی مسیر ساخت و راه اندازی، پذیرای منابع و چرخش مالی سرمایه‌گذار خواهند بود. مدیریت ارشد استان باید که در این حوزه برای بانک‌های استان وظیفه و مأموریت در نظر بگیرد و آنان را برای همراهی و همکاری در این حوزه آماده و هدایت نماید.
۷- از مهمترین عناصر اصلی جذب سرمایه گذار خارجی در استان نقش دولت مرکزی است.
دولت مرکزی نیز در هیچ یک از وزارت‌خانه‌ها برنامه مشخصی برای هدایت سرمایه‌گذاران به سمت استان کرمانشاه نداشته و ندارد. یعنی برای توزیع مناسب منابع این حوزه بین استان‌های کشور نیز هیچ هدایت و برنامه معینی وجود نداشته است. این مهم البته به نداشتن قابلیت چانه‌زنی و نیروهای توانمند در بافت کارشناسی و مدیریت میانی و این وزارتخانه های مختلف از طرف استان خبر می‌دهد.
۸-مشوق های محلی و منطقه ای معنادار، مناسب و انگیزه دهنده به سرمایه گذاران تنظیم و ارایه شود.
این مشوق‌ها شامل تخفیف مالیاتی، هزینه های پایین تخصیص و تغییر کاربری زمین، تسهیلات مالی با شرایط مناسب و سریع، ساده کردن بسیاری از مجوزهای قانونی لازم از نظر میزان هزینه و زمان، معافیت از قوانین کار و بیمه تأمین اجتماعی برای زمان معین و... است که می‌توانند هزینه‌های ثابت و متغییر سرمایه‌گذار را چه هنگام گذران دوره سرمایه‌گذاری و چه هنگام راه اندازی و تولید کاهش داده و ظرفیت جذب را برای استان بوجود آورند.
این استاد دانشگاه معتقد است، نباید به سرمایه‌گذار به عنوان رقیب و غریبه نگاه کرد، بلکه باید برای سرمایه‌گذار فرش قرمز پهن کرد، فرصت گذاشت و زمینه ایجاد کرد و برای ثروتمند شدنش تلاش شود، تا بتواند هرچه بیشتر ثروتش را در استان کرمانشاه به سرمایه غیرمنقول تبدیل کند.
دل انگیزان افزود: ضروری‌تریـن اقـدام بـرای جـذب سـرمایه‌گذار در حوزه خدمـات، تربیت کارشناسـان کاردان و آشـنا به مفاهیم سـرمایه‌گذاری اسـت. لذا بایسـتی تعـدادی از بهتریـن دانش آموخته گان حوزه‌هـای سـرمایه‌گذاری دوره فـوق لیسـانس، را برای ادامـه تحصیـل در دوره دکتـری به بهتریـن دانشـگاه های خـارج از کشـور اعـزام کرد تا در شـاخه‌های مختلـف سـرمایه‌گذاری تحصیل کرده و بـه عنوان مشـاوران، عاملان، واسـطه‌ها و تحلیلگران سـرمایه گذاری به اسـتان برگردند و سـطح و توانایی جذب سـرمایه و سـرمایه‌گذاران را گسـترش دهند.
مدیرکل دفتر جذب و سرمایه‌گذاری استانداری کرمانشاه هم، داشتن مرز طولانی با کشور عراق و ۲۱ شهرک و ناحیه صنعتی که در برخی از آنها ۱۳ سال معافیت مالیاتی وجود دارد، بیش از ۹۰۰ هزار هکتار اراضی قابل کشت، راه آهن و فرودگاه بین الملی، مرکزیت استان های غربی، بارندگی ۲ برابر میانگین کشور، تولید حدود سه هزار مگاوات برق، ۱۴ سد به بهره برداری رسیده، جوانان تحصیل‌کرده و.... را از جذابیت های استان برای سرمایه گذاری دانست و گفت: اما تا زمانی که در استان سرمایه‌گذاری انجام نشود امکان تولید، رونق اقتصادی و کاهش نرخ بیکاری وجود ندارد.
مجتبی قبادی، عملکرد استان کرمانشاه را در جذب سرمایه مثبت ارزیابی کرد و گفت: البته که هنوز موانعی مانند سقف پایین اختیارات مدیران بانک ها و موسسات عامل در بررسی و تصویب پرونده تسهیلات پروژه های اقتصادی، بعضا مقررات و قوانین زائد و دست و پاگیر، تمرکز بسیاری از سیاست گذاری ها، برنامه ریری ها و تصمیم گیری ها در مرکز کشور، تفسیر نادرست برخی از مدیران و کارشناسان از ضوابط و مقررات، روش های غلط مالیات ستانی و .... بر سر راه سرمایه گذاری در استان وجود دارند.
وی افزود: در استان کرمانشاه برنامه ریزی شده است با برگزاری منظم جلسات ستاد سرمایه گذاری و بررسی و پیگیری مشکلات و موانع پیش روی سرمایه گذاران، برگزاری جلسات کمیسیون بهبود فضای کسب و کار، راه اندازی سیستم الکترونیکی پنجره واحد استعلامات و نیز ایجاد نظام کنترل پروژه های اقتصادی، روند پاسخ گویی ادارات به سرمایه گذاران تسریع و تسهیل شود.
قبادی در پایان گفت: با شناسایی قوانین و مقررات زائد و دست و پاگیر و ارایه پیشنهادات کارشناسی به هیات دولت، وزارتخانه ها و هیات مقررات زدایی مستقر در وزارت امور اقتصاد و دارایی تلاش می شود تا با اصلاح فرآیندها و حذف مقررات زائد، ضمن بهبود فضای کسب و کار به جذب سرمایه گذاری کمک شود.
معاون هماهنگی امور اقتصادی استاندار کرمانشاه نیز در نشست کارگروه اشتغالزایی گفته بود: مسوولان استان شب و روز را به هم می‌دوزند که یک سرمایه گذار را جذب کنند.
هدایت حاتمی سرمایه گذاری را تنها راه توسعه اقتصادی و حل معضل بیکاری کرمانشاه دانست و گفت: عده ای از افراد با حاشیه سازی به دنبال مافیابازی و سود خود هستند و تشکلی همچون خانه صنعت نباید اجازه دهد که چنین حاشیه هایی از رونق اقتصادی کرمانشاه جلوگیری کند.
حاتمی با بیان اینکه عده ای از افراد قصد عوام فریبی دارند، گفت: در این استان به محض اینکه قصد انجام کاری را داریم عده‌ای که معلوم نیست چه نیتی دارند اجازه فعالیت را نمی‌دهند.
وی تصریح کرد: بنده می دانم این مخالفت‌ها از کجا آب می‌خورد و حتماً با چنین افرادی برخورد خواهیم کرد و اجازه نمی‌دهیم بی قانونی به وجود بیاورند و یک نفر برای استان تعیین تکلیف کند.
معاون استاندار کرمانشاه تاکید کرد: ما سر این موضوع کوتاه نخواهیم آمد و چنین افرادی با این کار غیر از اینکه هزینه درست می‌کنند و باعث می‌شوند چند ماه یک پروژه مهم به تعویق بیفتد هیچ دستاورد دیگری ندارند.
خانه صنعت کوتاه آمد
با این حال اعضای خانه صنعت، معدن و تجارت استان یکشنبه هشتم دی ماه در نشستی با حضور معاون هماهنگی امور اقتصادی استاندار کرمانشاه نه تنها از مواضع خود کوتاه آمدند بلکه اعلام کردند برای سرمایه گذاران چینی فرش قرمز نیز پهن می‌کنند.
براساس آنچه روابط عمومی استانداری کرمانشاه منتشر کرده است، اعضای هیات رییسه این تشکل صنفی در دیدار با حاتمی در سخنانی بااستقبال از ورود سرمایه‌گذاران خارجی به استان، آن را نویدبخش تحول تازه‌ای در توسعه اقتصادی استان دانستند و متفق القول اظهار داشتند که باید برای حضور هر سرمایه‌گذار داخلی و خارجی که می‌تواند ضمن توسعه اقتصادی استان، به ایحاد اشتغال کمک و بخشی از مشکلات بیکاری را نیز رفع کند فرش قرمز پهن و از تمام امکانات موجود برای حفظ و جذب آنها استفاده کنیم.
نرخ بیکاری استان کرمانشاه با ۲ میلیون نفر جمعیت در تابستان امسال ۱۴.۴ درصد از سوی مرکز آمار ایران اعلام شده است.
گفته می شود بیش از ۱۵۰ هزار نفر بیکار هم اکنون در استان کرمانشاه وجود دارد که هر سال هفت هزار و ۵۰۰ نفر به آنها اضافه می شود.
اکنون هزار و ۲۷ واحد صنعتی با سرمایه گذاری ۳۸ هزار و ۴۹۹ میلیارد ریال در استان وجود دارد که ۳۰ هزار و ۲۸۴ نفر در آنها مشغول به کار هستند.
