اتحادیه اقتصادی اوراسیا چند سال اخیر توسط پنج کشور روسیه، قزاقستان، قرقیزستان، بلاروس و ارمنستان تأسیس شد. این اتحادیه حدود ۷۵۰ میلیارد دلار در سال مبادلات تجاری دارد که برای ایران با توجه به بازار حدود ۱۹۰ میلیون نفری، عضویت در این اتحادیه برای مبادلات تجاری فرصت مناسبی به شمار می‌رود.
نیمه مهرماه سال جاری رییس جمهوری ایران در کنفرانس سران اتحادیه اوراسیا اعلام کرد که تجارت ترجیحی ایران با کشورهای عضو اتحادیه اوراسیا از پنج آبان کلید می‌خورد که اکنون ۲ ماه از ان می گذرد.
استان مازندران نیز به دلیل جغرافیای اقتصادی و سیاسی و برخورداری از وسیع‌ترین خط ساحلی دریای خزر به عنوان خط مقدم تجارت ایران با اوراسیا محسوب می شود. علاوه بر این مازندران خود یکی از بزرگ ترین تولیدکنندگان در عرصه‌های صنعتی و کشاورزی است که بررسی جایگاه استان در تجارت با اوراسیا را بسیار ضروری می کند.
با توجه به اینکه مازندران تجربه تجارت با کشورهای حااشیه خزر و خاورمیانه را دارد، این سوال مطرح است که آیا مازندران می تواند وارد بازار اوراسیا بشود و چه مزیتی برای استان در تجارت با این اتحادیه وجود دارد؟
کالاهای مازندران آماده حرکت
رییس اتاق بازرگانی، صنایع ، معادن و کشاورزی مازندران با بیان اینکه استان ظرفیت گسترده ای برای حضور در اوراسیا دارد، گفت: لبنیات ، مواد غذایی و مرکبات نوک پیکان تجارت مازندران برای حضور قوی در اوراسیا است.
عبدالله مهاجر با اشاره به اینکه دو ماه از موافقت نامه تجارت ترجیحی ایران با کشورهای اوراسیا می گذرد، افزود: در حال حاضر شرکت های لبنی استان به بازار این کشورها وارد شدند و در حال صادرات فرآورده لبنی هستند.
وی به حوزه مرکبات نیز اشاره کرد و گفت: در بخش کیوی و پرتقال مازندران ظرفیت خوبی دارد که نه تنها می تواند به میزان نیاز صادر کند بلکه این توانایی وجود دارد که طبق خواسته مشتری بر اساس وزن و کیفیت صادر شود.
به گفته او در حال حاضر ۵۰۲ محصول استان مازندران در تعرفه ترجیحی ایران و اوراسیه قرار گرفته است که بخش قابل توجهی از آن در مازندران آماده صادرات است و تقریبا همه انها قابلیت رقابت دارند.
ظرفیت های مازندران منوط به مساعد شدن شرایط تجاری
رییس اتاق بازرگانی، صنایع ، معادن و کشاورزی مازندران با بیان اینکه استان از ظرفیت های گسترده‌ای برای حضور در بازارهای بین المللی برخوردار است ، گفت: بهره مندی از این ظرفیت ها منوط به مساعد شدن شرایط تجاری برای تجار استان درکشورهای هدف است.
عبدالله مهاجر با تاکید بر اینکه اوراسیا بازاری بزرگ به ارزش یک هزار میلیارد دلار است افزود: هیچ سرمایه گذار و تولید کننده ای علاقه ندارد چنین بازار وسیعی آن هم در نزدیک ترین فاصله از دست بدهد و سود نبرد.
وی ایجاد شرایط مساعد برای تجارت را لازمه هر فعالیت اقتصادی برون مرزی توصیف کرد و گفت: اکنون ۸۰ درصد از صادرات تولیدات مازندران به کشور عراق اختصاص دارد که نشان دهنده بستر مناسب تجارت است.
رییس اتاق بازرگانی، صنایع ، معادن و کشاورزی مازندران صادرات مازندران به عراق را نمونه موفق سنگینی کفه توازن تجاری میان استان و کشور عراق عنوان کرد و تاکید کرد: سرمایه گذاران و تجار استان آمادگی دارند به همین شکل وارد اوراسیا شوند.
مهاجر همچنین گفت: در حال حاضر تجار ما در کشورهای حاشیه خزر برای انتقال ارز محصولات صادر شده به ایران باید ۱۵ درصد به صرافی ها بدهند که ضربه سنگینی به توازن تجاری مازندران می زند.
وی تاکید کرد: اگر شرایط ما با کشورهای عضو اوراسیا نیز به همین شیوه باشد باید نسبت به حضور مازندران و حتی دیگر صادر کنندگان ایران در اوراسیا نا امید بود.
اوراسیا کشتی گیری با رقبای قدر
رییس اتاق بازرگانی، صنایع ، معادن و کشاورزی مازندران با اشاره به اینکه بازار کشورهای اوراسیا متفاوت با بازار عراق است، اظهار داشت: رقبای قوی و قدر اروپایی در بازار اوراسیا حاضر هستند.
مهاجر موفقیت مازندران برای حضور در اوراسیا را منوط به فراهم کردن شرایط تجارت از جمله حمل و نقل ، جابه جایی آسان و بی واسطه ارز و موارد دیگر عنوان کرد و گفت: شرایط رقابتی بازار اوراسیا می طلبد که تجار با شناسایی و مطالعه دقیق وارد شوند زیرا فرصت سوزی در این بازار جای بازگشت ندارد.
مازندران باید در تجارت بین المللی ورود کند
استاد اقتصاد دانشگاه نیز درباره حضور مازندران در اوراسیا تاکید کرد: مازندران برخلاف دیگر مناطق کشور استانی تولید کننده است که ضرورت دارد در بازارهای بین المللی ورود کند.
سید حسین حسینی با بیان اینکه عمده تولیدات مازندران در حوزه کشاورزی و دامداری است گفت: این اقلام بهترین محصولات برای خروج از تله تحریم است.
وی در توجیه ضرورت صادرات محصولات مازندران به خارج از کشور گفت: تولیدات استان همواره در عرصه داخلی با نامهربانی روبرو شده و برای تولیدکنندگان استان حق کشی به ارمغان اورده است.
به گفته این استاد اقتصاد دانشگاه ، صادرات و ورود مازندران به عرصه های بین المللی نه تنها می تواند قیمت واقعی برای دسترنج تولیدکننده استان به بار آورد، بلکه زمینه را برای جلوگیری از معطل ماندن این تولیدات در انبارهای استان فراهم می کند.
حسینی همچنین گفت: صادرات مازندران به خصوص در بخش کشاورزی، تولیدکننده مازندران را از چنگال مشتریان انحصاری داخلی نیز رها می کند و قیمت محصولات را رقابتی خواهد کرد.
نباید تجربه تجارت با روسیه در اوراسیا تکرار شود
استاد اقتصاد دانشگاه با اشاره به ظرفیت های گسترده و قوی تر مازندران نسبت به این کشورها گفت: برغم این مساله اعداد و ارقام نشان میدهد همواره توازن تجاری مازندران در حضور بین المللی منفی بود.
حسینی افزود: برای مثال در حال حاضر صادرات استان های جنوبی روسیه به مازندران بیش از سه برابر صادرات ما به آنها است که نشان دهنده توازن تجاری منفی برای مازندران است.
به گفته او ، اگر قرار است حضور ایران و حتی مازندران همانند تجربه تجارت ما با استان های جنوبی روسیه باشد ، به نظر می رسد با توجه به مشکلات در حوزه تحریم و جابه جایی پول اصلا به اوراسیا وارد نشویم.
این اقتصاددان با بیان اینکه ما نیازمند گسترش تجارت و ورود ارز هستیم ، افزود: باید این تصور اشتباه کشورهای آسیای میانه و حاشیه خزر را اصلاح کنیم که از شرایط تحریمی ما استفاده سوء نکنند.
حسینی گفت: باید تجارت ما با کشور های اوراسیا بر مبنای منافع متقابل باشد و سود یکطرفه نه تنها نیاز کشور و مازندران را برطرف نمی کند ، بلکه شاهد خروج ارز از کشور نیز خواهیم بود.
وی با بیان اینکه در اوراسیا نیز روسیه حاضر است گفت: نباید تجربه تجارت با روسیه در اوراسیا نیز تکرار شود.
