هر کدام از موارد مورد اشاره در زمان خود تبعاتی در برداشت که البته یکی از بارزترین اثرات این چنین هیجانات کاذب آسیب های اجتماعی از جمله پرخاشگری و عدم تحمل همدیگر است، به عنوان مثال صف های طولانی پمپ های بنزین در پی درج شایعاتی مبنی بر افزایش قیمت بنزین تا فلان روز عینی ترین اثر اجتماعی این مساله بروز درگیری های فیزیکی و لفظی در برخی جایگاه های سوخت بود.
نگارنده بعنوان شاهد عینی یکی از همین درگیری های فیزیکی در یکی از جایگاه های سوخت بروجرد بر این باور است که چنین نزاع هایی که در پی صف های طولانی و تقاضا برای پر کردن گالن هایی غیر از باک خودرو ، اثراتی همچون احساس ناامنی، استرس و اضطراب برای رهگذران اتفاقی و از جمله کودکان دارد.
به اینصورت که کودکان در چنین نزاع هایی شاهد درگیری های فیزیکی و شاهد شنیدن الفاظی می شوند که می تواند تا مدت ها علاوه بر استرس این سوال را در ذهن آنها ایجاد کند چرا دعوا کردند؟! و هر بار قرار گرفتن در جایگاه سوخت این سوال را تکرار کند! چرایی که البته پاسخش به این راحتی قابل ارائه نیست!
** تقاضای کاذب و خرید غیرضروری آسیب اجتماعی اقتصاد
تقاضای کاذب واژه ای که از دیر باز در سطوح اجتماعی مطرح بوده است، سال گذشته تقاضای کاذب خرید سکه و ارز کشور را با چالش جدی مواجه کرد تا جاییکه قوه قضاییه و نیرو های امنیتی به مساله ارز و سکه ورود کردند و حتی منجر به اعدام سلطان سکه نیز شد.
تقاضای کاذب به مسکن و ماشین نیز سرایت کرد تا آنجا که قیمت های خودرو و مسکن افزایش نا متعارف در سال های اخیر داشته اند.
حالا جامعه با یک کشش خرید کالای اساسی مواجه شده است به محض اعلام یا پخش شایعاتی در افزایش نرخ اقلام اساسی حلقه های اقتصادی از تولید تا مصرف با کنش سریع خود در سطح جامعه سعی در ذخیره سازی یا به نوعی خرید غیر ضرور می کنند.
نمونه های اخیر این موضوع را در بحث شایعه افزایش نرخ بنزین و حتی شکر می توان تصور کرد صفوف طولانی ذخیره سازی بنزین و یا رفتار پرخطر ذخیره در گالن های 20 لیتری توسط برخی از مالکان خودرو از جمله معضلات اجتماعی تقاضای کاذب است.
بررسی وضعیت اجتماعی تقاضای کاذب خرید، ریشه در امنیت اجتماعی دارد، بدون شک یکی از مهمترین شاخص های امنیت اجتماعی بعد فرهنگی یعنی پایبندی به ارزش ها، قوانین، هنجارها در سطوح مختلف اجتماعی است.
نکته جالب توجه این است که در مقام رعایت و بروز رفتارهای فرهنگی در باب خرید غیر ضرور و تقاضای کاذب، قوانین، ارزش ها و هنجار های اجتماعی دچار آشفتگی و در بسیاری موارد نادیده گرفته شده یا خلاف آن عمل می شود؛ مثال واضح آن خرید ارز و سوق دادن نقدینگی توسط مردم به سوی واسطه گری بود که هنوز هم تبعات آن گریبانگیر بسیاری از خریداران است.
از طرفی، اعتماد نیز به عنوان یکی از شاخص های مهم دراعمال برنامه های اقتصادی دچار تزلزل شده و علیرغم تلاش مسئولان اقتصادی در ایجاد رفاه عمومی و تامین کالای اساسی براساس نرخ واقعی همواره جامعه تحت تاثیر گروه های غیر رسمی در خرید و تقاضای کاذب قرار می گیرد.
** رفتارهای نامتعارف اجتماعی در اقتصاد
یکی از رفتارهای نامتعارف در سطح جامعه مصرف گرایی و میل به خرید در سطح املاک و مستغلات و حتی کالای مصرفی در شرایط کنونی جامعه ایران است به امید سود بیشتر و افزایش سرمایه، در حالیکه توجه به قیمت واقعی آن نمی شود به ویژه در املاک و ساختمان.
بی شک این رفتارهای اجتماعی تاثیر گذار بر اقتصاد و تولید شاید نشات گرفته از ترس یا دلهره آینده و کسب سود های نامتعارف خارج از سیستم اقتصادی و مالیاتی کشور است.
** تورم یکی از عوامل موثر بر مصرف گرایی
تورم بدون برنامه تاثیر فراونی بر هنجار های اجتماعی دارد و علاوه بر کاهش ارزش پول ملی موجب مصرف گرایی، بی عدالتی و در نهایت افزایش سرمایه ثروتمندان، افزایش رانت و دلالی در سطح جامعه می شود، در چنین شرایطی ایجاد اعتماد و تضمین عمومی جهت دستیابی به منابع و کالای اساسی توسط برنامه ریزان بطور قطع موجب کاهش تقاضای غیر ضرور خواهد شد.
** نظارت حلقه کمرنگ اقتصاد در اجتماع
در شرایط کنونی، ایفا نکردن نقش لازم و کافی از سوی بعضی از بخش های نظارتی در امر توزیع کالا و خدمات، باعث ورود واسطه ها و دلال ها به این بخش شده و متناسب با کاهش نقش بخش های دیگر، نقش واسطه ها و دلال ها بیشتر شده است.
لذا کنترل و رصد آنها از سوی نهادهای نظارتی سخت بوده و آنها در خرید و فروش محصولات، صرفا منافع خود را در نظر می گیرند که این امر ضمن کاهش کارایی این بخش، باعث تضییع حقوق تولیدکنندگان و مصرف کنندگان هم می شود.
استفاده از سیستم های قوی نظارتی و روزآمد الکترونیکی می تواند گام مهمی در کاهش تقاضای غیرضرور از سوی واسطه ها و مصرف کنندگان باشد، بنوعی یک توزیع عادلانه قانونمند به اندازه مصرف هر خانواربا نظارت های سیستمی و حذف رانت می تواند راهکار مناسبی برای این مساله باشد.
** سیستم اطلاع رسانی مناسب
در سال های اخیر شبکه های اجتماعی و تلفن همراه به عنوان یک مرجع تاثیر گذار در افکار عمومی نقش موثری ایفا کرده است و در غیاب اطلاع رسانی شفاف و به روز، در برخی از موارد با شایعه پراکنی های جهت دار از سوی سودجویان، بخش هایی از اقتصاد و اجتماع را تحت تاثیر جوسازی قرار داده است.
در چنین شرایطی سیستم اطلاع رسانی روزآمد با استفاده از سرمایه های اجتماعی و اقتصادی مورد اعتماد باید برنامه های دولت را بازگو و نسبت به اجرای آن اعتماد مردمی را جلب نمایند.
از طرفی حرکت گروه های اجتماعی و نخبگان جامعه در فرهنگ سازی و اصلاح سبک زندگی با ترویج کلید واژه هایی چون نه به ' خرید غیر ضرور' با حمایت رسانه های ارتباط جمعی و تولید آثار هنری سمعی و بصری یک ماموریت اجتماعی است که نباید از آن غفلت کرد.
1920/6060
خبرنگار ایرنا بروجرد
انتهای پیام نگارنده بعنوان شاهد عینی یکی از همین درگیری های فیزیکی در یکی از جایگاه های سوخت بروجرد بر این باور است که چنین نزاع هایی که در پی صف های طولانی و تقاضا برای پر کردن گالن هایی غیر از باک خودرو ، اثراتی همچون احساس ناامنی، استرس و اضطراب برای رهگذران اتفاقی و از جمله کودکان دارد.
به اینصورت که کودکان در چنین نزاع هایی شاهد درگیری های فیزیکی و شاهد شنیدن الفاظی می شوند که می تواند تا مدت ها علاوه بر استرس این سوال را در ذهن آنها ایجاد کند چرا دعوا کردند؟! و هر بار قرار گرفتن در جایگاه سوخت این سوال را تکرار کند! چرایی که البته پاسخش به این راحتی قابل ارائه نیست!
** تقاضای کاذب و خرید غیرضروری آسیب اجتماعی اقتصاد
تقاضای کاذب واژه ای که از دیر باز در سطوح اجتماعی مطرح بوده است، سال گذشته تقاضای کاذب خرید سکه و ارز کشور را با چالش جدی مواجه کرد تا جاییکه قوه قضاییه و نیرو های امنیتی به مساله ارز و سکه ورود کردند و حتی منجر به اعدام سلطان سکه نیز شد.
تقاضای کاذب به مسکن و ماشین نیز سرایت کرد تا آنجا که قیمت های خودرو و مسکن افزایش نا متعارف در سال های اخیر داشته اند.
حالا جامعه با یک کشش خرید کالای اساسی مواجه شده است به محض اعلام یا پخش شایعاتی در افزایش نرخ اقلام اساسی حلقه های اقتصادی از تولید تا مصرف با کنش سریع خود در سطح جامعه سعی در ذخیره سازی یا به نوعی خرید غیر ضرور می کنند.
نمونه های اخیر این موضوع را در بحث شایعه افزایش نرخ بنزین و حتی شکر می توان تصور کرد صفوف طولانی ذخیره سازی بنزین و یا رفتار پرخطر ذخیره در گالن های 20 لیتری توسط برخی از مالکان خودرو از جمله معضلات اجتماعی تقاضای کاذب است.
بررسی وضعیت اجتماعی تقاضای کاذب خرید، ریشه در امنیت اجتماعی دارد، بدون شک یکی از مهمترین شاخص های امنیت اجتماعی بعد فرهنگی یعنی پایبندی به ارزش ها، قوانین، هنجارها در سطوح مختلف اجتماعی است.
نکته جالب توجه این است که در مقام رعایت و بروز رفتارهای فرهنگی در باب خرید غیر ضرور و تقاضای کاذب، قوانین، ارزش ها و هنجار های اجتماعی دچار آشفتگی و در بسیاری موارد نادیده گرفته شده یا خلاف آن عمل می شود؛ مثال واضح آن خرید ارز و سوق دادن نقدینگی توسط مردم به سوی واسطه گری بود که هنوز هم تبعات آن گریبانگیر بسیاری از خریداران است.
از طرفی، اعتماد نیز به عنوان یکی از شاخص های مهم دراعمال برنامه های اقتصادی دچار تزلزل شده و علیرغم تلاش مسئولان اقتصادی در ایجاد رفاه عمومی و تامین کالای اساسی براساس نرخ واقعی همواره جامعه تحت تاثیر گروه های غیر رسمی در خرید و تقاضای کاذب قرار می گیرد.
** رفتارهای نامتعارف اجتماعی در اقتصاد
یکی از رفتارهای نامتعارف در سطح جامعه مصرف گرایی و میل به خرید در سطح املاک و مستغلات و حتی کالای مصرفی در شرایط کنونی جامعه ایران است به امید سود بیشتر و افزایش سرمایه، در حالیکه توجه به قیمت واقعی آن نمی شود به ویژه در املاک و ساختمان.
بی شک این رفتارهای اجتماعی تاثیر گذار بر اقتصاد و تولید شاید نشات گرفته از ترس یا دلهره آینده و کسب سود های نامتعارف خارج از سیستم اقتصادی و مالیاتی کشور است.
** تورم یکی از عوامل موثر بر مصرف گرایی
تورم بدون برنامه تاثیر فراونی بر هنجار های اجتماعی دارد و علاوه بر کاهش ارزش پول ملی موجب مصرف گرایی، بی عدالتی و در نهایت افزایش سرمایه ثروتمندان، افزایش رانت و دلالی در سطح جامعه می شود، در چنین شرایطی ایجاد اعتماد و تضمین عمومی جهت دستیابی به منابع و کالای اساسی توسط برنامه ریزان بطور قطع موجب کاهش تقاضای غیر ضرور خواهد شد.
** نظارت حلقه کمرنگ اقتصاد در اجتماع
در شرایط کنونی، ایفا نکردن نقش لازم و کافی از سوی بعضی از بخش های نظارتی در امر توزیع کالا و خدمات، باعث ورود واسطه ها و دلال ها به این بخش شده و متناسب با کاهش نقش بخش های دیگر، نقش واسطه ها و دلال ها بیشتر شده است.
لذا کنترل و رصد آنها از سوی نهادهای نظارتی سخت بوده و آنها در خرید و فروش محصولات، صرفا منافع خود را در نظر می گیرند که این امر ضمن کاهش کارایی این بخش، باعث تضییع حقوق تولیدکنندگان و مصرف کنندگان هم می شود.
استفاده از سیستم های قوی نظارتی و روزآمد الکترونیکی می تواند گام مهمی در کاهش تقاضای غیرضرور از سوی واسطه ها و مصرف کنندگان باشد، بنوعی یک توزیع عادلانه قانونمند به اندازه مصرف هر خانواربا نظارت های سیستمی و حذف رانت می تواند راهکار مناسبی برای این مساله باشد.
** سیستم اطلاع رسانی مناسب
در سال های اخیر شبکه های اجتماعی و تلفن همراه به عنوان یک مرجع تاثیر گذار در افکار عمومی نقش موثری ایفا کرده است و در غیاب اطلاع رسانی شفاف و به روز، در برخی از موارد با شایعه پراکنی های جهت دار از سوی سودجویان، بخش هایی از اقتصاد و اجتماع را تحت تاثیر جوسازی قرار داده است.
در چنین شرایطی سیستم اطلاع رسانی روزآمد با استفاده از سرمایه های اجتماعی و اقتصادی مورد اعتماد باید برنامه های دولت را بازگو و نسبت به اجرای آن اعتماد مردمی را جلب نمایند.
از طرفی حرکت گروه های اجتماعی و نخبگان جامعه در فرهنگ سازی و اصلاح سبک زندگی با ترویج کلید واژه هایی چون نه به ' خرید غیر ضرور' با حمایت رسانه های ارتباط جمعی و تولید آثار هنری سمعی و بصری یک ماموریت اجتماعی است که نباید از آن غفلت کرد.
1920/6060
خبرنگار ایرنا بروجرد
کپی شد
