پایگاه خبری جماران، سجاد انتظاری: یکی از کاندیداهای انتخابات ریاست جمهوری سال سال 96 با تأکید بر اینکه برگزاری رفراندوم مراحل مختلف و مکانیزم مشخص دارد، گفت: اگر مجموعه نظام به این نتیجه برسند که اجرای کاری منوط به آگاهی و موافقت مردم است به رفراندوم گذاشته می شود. جاهایی که مستقیما با زندگی و آینده مردم در ارتباط است و نظام نمی تواند تصمیم بگیرد و می خواهد ببیند که مردم هم حاضر هستند بار را بر دوش بکشند، می توانند به رفراندوم بگذارند.
مشروح گفت و گوی خبرنگار جماران با سید مصطفی هاشمی طبا را در ادامه می خوانید:
به نظر شما با توجه به سخنان رئیس جمهور روحانی در مصاحبه اخیر تلویزیونی خود مبنی بر امکان مراجعه به رأی مردم در مسائل مهم، امروز مهمترین موضوعی که می تواند به رفراندوم گذاشته شود چیست؟
اولا نمی شود هر دقیقه رفراندوم برگزار کرد؛ موضوعات مهم را باید به رفراندوم گذاشت. باید موضوعات مختلف را پیدا کرد و نظر مردم را جویا شد ولی حل مسائل کشور با این چیزها ممکن نیست. به نظر من مسائل کشور ما آنقدر روشن و واضح است که خود دولت و مجلس می توانند تصمیمات خوبی در زمینه های مختلف بگیرند.
یعنی به نظر شما الآن در کشور ما موضوعی که بتوان آن را به رفراندوم گذاشت وجود ندارد؟
وجود دارد؛ ولی به نظر من همان مسأله را مجلس و دولت می توانند راجع به آن تصمیم بگیرند. به طور مثال، فرض کنید که برنامه ای برای اصلاحات بنیادین اقتصادی در کشور بنویسند که نسبت به سیاست های موجود متفاوت باشد و آن را به رفراندوم مردم بگذارند و فارغ از قوانین موجود این کار را انجام دهند. به نظر من این موضوع خیلی ضروری و لازم است.
همین طور در مورد مشکل آب در کشور می توانند به مردم بگویند ما این مشکلات را داریم و می خواهیم این کارها را انجام دهیم و این تبعات را دارد و نظر موافق یا مخالف مردم را بگیرند. ولی به نظر من همه اینها از طریق دولت و مجلس قابل حل است؛ اگر به بن بست رسیدند به رفراندوم بگذارند.
بعضی افراد می گویند رابطه با آمریکا را به رفراندوم بگذاریم. این دولت آمریکا قابلیت مذاکره ندارد. چون خود ترامپ می گوید هر وقت مذاکره کردم و به نتیجه هم رسیدم و بعد فهمیدم اشتباه کرده ام، حرف هایم را پس می گیرم. البته من به طور عمومی با یک رابطه معقول با آمریکا موافق هستم؛ ولی نه اینکه با این دولت آمریکا که با تهدید از برجام خارج شده برویم مذاکره کنیم. این مسأله خیلی خنده دار است و من با آن مخالف هستم. اگر رابطه با این دولت آمریکا را به رفراندوم بگذارند یقینا مردم جواب منفی می دهند.
رفراندوم مراحل مختلفی دارد که در قانون اساسی پیش بینی شده است. ممکن است دولت بخواهد موضوعی را به رفراندوم بگذارد ولی در مراحل مختلف دچار تغییر شود اما طبق قانون اساسی در برخی موارد می توان از آن استفاده کرد.
اگر رابطه با آمریکا به رفراندوم گذاشته نشود این موضوع در بن بست اختلاف نظرهای سیاسی گرفتار نمی شود؟
ما هیچ وقت رابطه با آمریکا را قطع نکرده ایم و آمریکا رابطه با ما را قطع کرده است. من یادم هست که بعد از گروگانگیری آمریکا رابطه با ما را قطع کرد. بنابر این کسی که رابطه را قطع کرده باید آن را وصل کند. چیزی را که ما قطع نکرده ایم برای آن رفراندوم بگذاریم؟! بعضی افراد با نیت های سیاسی این موضوع را مطرح می کنند و هیچ ربطی به حل مشکلات مردم ندارد.
به نظر شما موضوعی که رئیس جمهوری قصد دارد در آن به آرای مردم مراجعه کند چیست؟
ایشان خودشان باید بگویند. اما من می خواهم بگویم، موضوعات مهمی هست که بدون برگزاری رفراندوم دولت و مجلس می توانند آنها را حل کنند. اگر دولت خواست کاری انجام دهد و مجلس موافقت نکرد شاید بتوان از ابزار رفراندم هم استفاده کرد. ولی به نظر من غیر رفراندم ما ابزارهای مختلفی مثل مجلس و مجمع تشخیص مصلحت نظام داریم.
هیچ کدام از اینها «مراجعه مستقیم به نظر مردم» نیست. شاید هدف رئیس جمهوری از طرح این مسأله مراجعه مستقیم به رأی و نظر مردم است.
به نظر من رأی مردم برای این نیست که از لج کسی به آن مراجعه شود؛ برای کارهایی است که باید با مشارکت مردم انجام شود. یعنی برای تصمیماتی نیست که تبعاتش به مردم نرسد. مثلا اصلاحات اقتصادی بنیادینی که روی زندگی تک تک مردم تأثیر دارد و اگر مجلس در این مورد تصمیم بگیرد ممکن است مردم بگویند نمایندگان مجلس کل مردم نیستند؛ حتی ممکن است خود رهبری هم بگویند نظر مردم را بخواهید. این طور موارد است که به رفراندوم گذاشته می شود. یعنی کارگزاران نظام تشخیص می دهند که بهتر است نظر مستقیم مردم گرفته شود و آن وقت رفراندوم برگزار می شود.
به نظر شما در مورد مسائل سیاسی و سیاست خارجینمی توان رفراندوم برگزار کرد؟
مکانیزم رفراندوم باید رعایت شود. اگر مجموعه نظام به این نتیجه برسند که اجرای کاری منوط به آگاهی و موافقت مردم است به رفراندوم گذاشته می شود. جاهایی که مستقیما با زندگی و آینده مردم در ارتباط است و نظام نمی تواند تصمیم بگیرد و می خواهد ببیند که مردم هم حاضر هستند بار را بر دوش بکشند، می توانند به رفراندوم بگذارند.
فارغ از مصادیق، رفراندم چقدر می تواند به باز شدن گره های کشور کمک کند؟
نمی توان مدام رفراندوم برگزار کرد؛ رفراندوم برای موارد نادر است. اگر در یک تصمیم اساسی نیاز به جمع شدن همفکری ملت باشد آن وقت رفراندوم معنی دارد ولی اگر مسأله ای عَلَم شود و بگویند رفراندوم شود در شأن نظام نیست. اگر نیاز به گرفتن تصمیمی باشد که تبعات آن فراگیر است و نظام نتواند تصمیم بگیرد آن وقت به مردم واگذار می شود؛ تا بعد به مردم بگوید ما از شما پرسیدیم و قبول کردید.
به نظر شما بهترین راهی که بتوان مردم را در حل چالش های فعلی کشور مشارکت داد چیست؟
بهترین راه آن این است که مسأله برای مردم تشریح شود و همه در راه حل همدل باشند، آن وقت از مردم کمک خواست.
شفافیت فعالیت های دولت چقدر می تواند به حل مسائل کشور کمک کند؟
شفافیت خیلی می تواند کمک کند. مثلا الآن گفته اند که بسته ارزی داریم. باید همه مسائل این بسته ارزی از جمله دلایل و تبعات مثبت و منفی آن برای مردم گفته شود؛ شفافیت به این معنا است.
چقدر می تواند مردم را با تصمیمات دولت همراه کند؟
خیلی؛ یعنی وقتی مردم ببینند مسائل با دقت برای آنها تشریح می شود حتما استقبال می کنند.
