تجربه جنگ ۱۲ روزه نشان داد که دشمن بهسرعت در حال انطباق تاکتیکهای کلاسیک با فناوریهای نوین و عملیات اطلاعاتی پیچیده است. مواجهه با این تهدید نیازمند ترکیب توانمندیهای فنی (سامانههای دفاعی و الکترونیکی)، توان اطلاعاتی و مشارکت میدانی نهادهای محلی است.
تجربه جنگ ۱۲ روزه نشان داد که ترکیب «اشراف اطلاعاتی»، «عملیات ویژه» و «بهکارگیری گسترده سامانههای پهپادی و تسلیحات هدایتشونده» توانسته الگوی نوینی از تهدید را شکل دهد؛ از این رو دستگاههای امنیتی و دفاعی کشور باید با تقویت رصد مرزها، ظرفیتهای پدافندی و هماهنگی اطلاعاتی برای مقابله با سناریوهای نوآورانه بخصوص بهره گیری از دسته های مزدوران مسلح آماده باشند.
اشراف اطلاعاتی و هدفگیری دقیق — درسهای جنگ ۱۲ روزه
رویدادهای جنگ ۱۲ روزه نشان داد که طرف مقابل از ظرفیت اطلاعاتی بالا برای هدفگیری دقیق زیرساختها، انبارها و چهرههای کلیدی نظامی و دانشمندان هسته ای بهره برده است؛ عملیاتهای هدفمند حتی پس از آتشبس نیز در مرز های شرقی و غربی کشور ادامه یافت و این مسئله بر استمرار تهدید تأکید میکند. این سطح از اشراف، در قالب هماهنگی میان اطلاعات میدانی، نفوذهای محلی و پشتیبانی فناوریهای هدایتشونده ظاهر شده است.
نقش پهپادها و تسلیحات هدایتشونده در شکلگیری تهدیدات نوین
بهکارگیری گسترده پهپادها و مهمات نقطهزن، همراه با توانمندیِ جنگ الکترونیک و سامانههای هدایت از راه دور، الگوی جدیدی از عملیات را ممکن ساخته که در آن حملات محدود اما دقیق میتواند زیرساختهای حیاتی و تدارکاتی را هدف بگیرد و اثرگذاری استراتژیک فراتر از حجم ملموس خسارت فیزیکی داشته باشد.
نفوذ عملیاتی و نقش عوامل انسانی (نفوذیها/مزدوران)
گزارشها و بررسیها حاکی است که عملیات میدانی و نفوذ عوامل انسانی (شامل مأموران عملیاتی و شبکههای نفوذی) نقش مکملی در موفقیت حملات ایفا کردهاند؛ بهرهگیری از عوامل اجتماعی-محلی و شبکههای پنهان میتواند به دشمن کمک کند تا فشار اطلاعاتی و عملیاتی خود را در عرصههای مرزهای زمینی و شهری افزایش دهد.
مناطق حساس و سناریوهای بالقوه تهدید
تحلیلهای میدانی مناطقی چون برخی مرزهای شرقی، شمال غربی ، غرب و نواحی با آسیبپذیری اجتماعی، و بخصوص حومهٔ پایتخت را بهعنوان حوزههایی که ممکن است محل استقرار دستههای مزدوران نفوذی یا نقطهٔ آغاز عملیات نیابتی قرار گیرند، برجسته میکنند. علاوه بر آن ورود غیرقانونی تسلیحات و تجهیزات پهپادی، نیاز به کنترل دقیق مسیرهای تدارکاتی را افزایش میدهد.
پیامدها و راهکارهای فوری
1. تقویت رصد و کنترل مرزی و فرامرزی: افزایش گشتزنیها، بهکارگیری سنسورها و تعبیه مکانیسمهای شناسایی ورود محمولههای مشکوک ، قطعات پهپادی و تسلیحاتی و بخصوص ورود مزدوران مسلح برای عملیات های زمینی و ایجاد مناطق آزاد شده.
2. ارتقای قابلیتهای مقابله با تهدیدات پهپادی: توسعه سامانههای رهگیری، اخلال الکترونیکی و دفاع لایهای برای حفاظت از سایتهای حساس.
3. همافزایی اطلاعاتی میان نهادها: ایجاد کانالهای سریع تبادل اطلاعات میان سازمانهای اطلاعاتی، نظامی و انتظامی برای کشف و انهدام هستههای نفوذی پیش از عمل.
4. هشدار اجتماعی و تقویت مشارکت مردمی: برنامههای آگاهیبخشی در مناطق حساس و تشویق شهروندان به گزارش موارد مشکوک به مراجع ذیربط.
5. بازنگری و تمرین سناریوها: بازآموزی طرحهای پدافندی و انجام رزمایشهای متمرکز بر سناریوهای ترکیبیِ اطلاعاتی-پهپادی و مزدوران نیابتی.
بنابراین تجربه جنگ ۱۲ روزه نشان داد که دشمن بهسرعت در حال انطباق تاکتیکهای کلاسیک با فناوریهای نوین و عملیات اطلاعاتی پیچیده است. مواجهه با این تهدید نیازمند ترکیب توانمندیهای فنی (سامانههای دفاعی و الکترونیکی)، توان اطلاعاتی و مشارکت میدانی نهادهای محلی است. تنها با تقویت هماهنگی میان این مولفهها و بخصوص حفظ انسجام ملی و هوشیاری میتوان از گسترش نفوذ و عملیاتهای ترکیبی جلوگیری کرد.
