به گزارش ایرنا، هر قوم و ملتی دارای زبان مختص خود است که در درون خود، گویش ها و لهجه های متنوع و جذابی دارد که از آن به عنوان میراث فرهنگی یک کشور یاد می شود.
اهمیت توجه و حفظ زبان مادری و گویش‌های محلی تا به آنجاست که 21 فوریه برابر با دوم اسفندماه هر سال از سوی سازمان ملل به عنوان روز جهانی «زبان مادری» نامگذاری شده است.
کشور ما نیز به دلیل پهناوری، اقلیم های بسیار متنوع و سابقه تمدن و فرهنگ چند هزار ساله، دارای سرمایه عظیمی از جنس این میراث گرانسنگ است.
از گذشته‌های دور تا کنون، پیروان ادیان الهی در این سرزمین پاک با تنوع قومی، نژادی و دینی در کنار یکدیگر همزیستی مسالمت آمیزی داشته‌اند که در کنار این تنوع، پهناوری و گستردگی خاک ایران سبب پیدایش گویش‌ها، لهجه‌ها و زبان‌های مختلف در جای جای ایران شده است که علاوه بر جذابیت، به یک سرمایه مهم در کشور تبدیل شده اند.
این گویش‌ها و لهجه ها در عین حال که اختلافات بسیاری با هم دارند، دارای شباهت های زیادی نیز هستند.
‌در دهه های اخیر عوامل بسیاری از جمله مهاجرت، گسترش وسایل ارتباط جمعی، تغییر تفکرات و نگرش های حاکم در میان افراد جامعه سبب به حاشیه رفتن و متروک شدن زبان‌ها و گویش های محلی شده است.
این عوامل سبب شده است این سرمایه های عظیم در معرض تهدید و نابودی قرار گیرند که حفظ و احیای آن نیاز به عزم همگانی و همکاری مراجع ذیصلاح و افراد تاثیرگذار در این امر دارد.
نخبگان، افراد معروف و مشهور سرمایه های عظیمی هستند که می توانند در احیا و ترویج گویش های محلی در میان افراد جامعه به عنوان یک نقطه اتکا و بازوی توانمند اجرایی، کمک حال مسئولان مربوطه در این عرصه باشند.
افراد دارای مشروعیت، مقبولیت و محبوبیت می توانند نقش موثری در به انزوا نرفتن گویش‌های روستایی و محلی ایفا کنند.
اقبال عمومی از زبان محلی حجت الاسلام «حسن روحانی» رئیس جمهوری ایران، نمونه ای از این مدعاست که این روزها در فضای مجازی با استقبال بی سابقه ای مواجه شده است.
رئیس جمهوری روزهای سه شنبه و چهار شنبه 13 و 14 آذرماه جاری در قالب کاروان دولت تدبیر و امید به زادگاهش (سرخه) سفر کرد و در جمع همشهریان خود به گویش محلی سرخه ای جملاتی را ادا کرد.
این روزها در فضای مجازی و حتی در ارتباطات کلامی افراد جامعه، کلمات و جملات محلی سرخه ای بکار برده شده توسط رئیس جمهوری در قالب های مختلف بسیار رواج پیدا کرده است که این امر نشان دهنده نقش موثر افراد مشهور و محبوب به منظور جلوگیری از منسوخ شدن گویش های محلی به عنوان یک سرمایه عظیم ملی است.
باید توجه داشت که به مخاطره افتادن و متروک شدن گویش های محلی که روزگاری تنها امکان ارتباط کلامی افراد بسیاری بوده اند، تأسف برانگیز است، چرا که این امر سبب نابودی یک تاریخ و فرهنگ شفاهی یک قوم و ملت است که این فاجعه دردناک به از بین رفتن داستان‌ها، ضرب‌المثل‌ها و خاطرات مردم منجر می شود‌.
افراد هنرمند و جامعه هنری کشور، افراد دارای مقبولیت و محبوبیت، رسانه های ارتباط جمعی، دستگاه ها و نهاد های دولتی و غیر دولتی بخصوص وزارت ارشاد و صدا و سیما و دیگر فعالان حوزه های فرهنگی و اجتماعی هنرهای نمایشی همه باید به سهم خود تلاش کنند تا از بروز این فاجعه دردناک در جامعه جلوگیری شود.
جهت جلوگیری از رقم خوردن این سرنوشت برای فرهنگ ملت ایران دارای پیشینه ای بسیار کهن، باید برنامه‌ریزی های بلند‌مدت جهت اجرای فوری طرح صیانت از زبان‌های قومی و گویش‌های محلی انجام شود.
این فاجعه هولناک فرهنگی و راهکار‌ برون رفت از آن نیاز به توجه همه جانبه از سوی مردم و مسئولان دارد.
‌استفاده از تجارب دیگر کشور‌های موفق در این امر و همچنین ایجاد بانک زبان‌ها و گویش‌های محلی ایران، ثبت زبان‌ها، گویش‌ها، آهنگ‌های کلامی و گفتاری مربوط به هر زبان و گویش می تواند در حمایت از زبان‌ها و گویش‌های در خطر انقراض موثر باشد. همچنین نهاد هایی مانند شورای عالی انقلاب فرهنگی، وزارتخانه های آموزش و پرورش و فرهنگ و ارشاد اسلامی، علوم، تحقیقات و فناوری و صدا و سیما نقش برجسته‌ و کارآمدتری از دیگر دستگاه ها دارند که باید با کمک صاحب نظران از بلای نابودی زبان‌ها و گویش‌های محلی که یک خطر جهانی است، جلوگیری کنند.
در این میان نقش بزرگ و ریش سفید های محل و طایفه و بخصوص پدر و مادر در خانواده به منظور احیا و حفاظت از گویش و زبان های محلی غیر قابل انکار است.
این ضرب المثل قدیمی ایرانی که کار امروز را به فردا نینداز را باید آویزه گوشمان کنیم، چرا که شاید فردا فرصتی نباشد.
به یقین فردا فرصتی نیست چرا که ضربان و شریان حیاتی گنجینه گویش‌های زیبا و شیرین ایرانی به ضربان قلب پیر‌مرد ها و پیر‌زن هایی وابسته است که شاید اکنون در بستر بیماری به سر می برند و شاید فردا در میان نباشند.
پیرمردها و پیرزن هایی که زبان گفتاری شان آنان را به گنجینه ای تبدیل کرده است که هنوز سخن می‌گویند و خاموشی شان، مرگ تاریخی یک ملت است.
* رئیس ایرنا در استان سمنان
انتهای پیام
این مطلب برایم مفید است
0 نفر این پست را پسندیده اند

نظرات و دیدگاه ها

مسئولیت نوشته ها بر عهده نویسندگان آنهاست و انتشار آن به معنی تایید این نظرات نیست.