به گزارش ایرنا، اختلالات روانپزشکی صدها میلیون نفر را در سراسر جهان تحت تاثیر قرار داده است که غفلت از آنها خسارت های جدی را برای فرد، خانواده و جامعه به دنبال دارد.
آمارهای ارائه شده از سوی متولیان بهداشتی کشورمان نیز از روند روبه رشد بیماری های روانی حکایت دارد و بر پایه آخرین پژوهش ها، میزان شیوع اختلالات روانپزشکی در کشور 23.6 درصد اعلام شده که حدود 12.5 میلیون نفر از جمعیت گروه سنی 15 تا 64 سال ایران از یکی اختلالات روانپزشکی رنج می برند.
هرچند در زمان حاضر و با گسترش امکانات و دانش لازم امکان درمان موفق اختلالات روانپزشکی وجود دارد، اما تنها درصد کمی از افراد نیازمند خدمت، فقط ابتدایی ترین درمان ها را دریافت می کنند.
کارشناسان معتقدند که با وجود پیشرفت های حاصل شده و اطلاع رسانی ها، همچنان شناخت مردم از بیماری های روانی به آگاهی بیشتری نیاز دارد و از همه مهمتر اینکه این نوع بیماری را همانند سایر بیماری جسمی در کنار هم قرار دهند.
**توجه به سلامت روان حلقه مفقوده جامعه کنونی
یک روانپزشک مرکز آموزشی درمانی شهید بهشتی زنجان در این باره به خبرنگار ایرنا گفت: موضوع سلامت روان همواره از جایگاه و اهمیت خاصی برخوردار بوده، اما با توجه به شرایط کنونی در جامعه ایرانی و وجود مشکلات و معضلات گوناگون این امر بیش از گذشته تحت تاثیر قرار گرفته است.
دکتر ابوالفضل قریشی افزود: همواره به این مهم باید توجه داشت که جسم و روح با یکدیگر عجین بوده و به عبارتی معنا پیدا می کنند و وجود اختلالاتی امکان دستیابی به اهداف تعیین شده در فرد را با دشواری مواجه می کند.
وی اضافه کرد: متاسفانه مشکلات روحی همانند بیماری های جسمی برای عموم و همگان ملموس نیست و همین مساله مهم موجب نادیده گرفته شدن و بروز اختلالی درفرد از سوی فرد و حتی عموم جامعه می شود.
این عضوهیات علمی دانشگاه علوم پزشکی زنجان ادامه داد: هرچند آگاهی ها و اطلاع رسانی در ارتباط با بیماری های روانی طی چند سال گذشته نگرش مردم به بیماری ها و اختلالات روانی را تا حدودی تغییر داده اما همچنان مورد غفلت واقع شده و همانند بیماری های جسمی به آنها بهای ویژه ای داده نمی شود.
وی اظهار داشت: این درحالی است که در صورت ابتلای فرد به بیماری های روانی و یا اختلالی از این دست، بیماری وی از سوی خانواده و دیگران انکار می شود و همین مساله امکان درمان های بهینه و ارتقای کیفیت زندگی فرد را به مراتب کاهش می دهد.
قریشی افزود: گسترش زندگی شهر نشینی بیماری های مختلفی نظیر اختلالات روانی را نیز افزایش داده که استرس های محیطی، اضطراب و مشکلاتی خلق و خو از جمله رهاوردهای این موضوع بشمار می رود.
وی اضافه کرد: بیماری های روانی عامل چند فاکتوری بوده و عموم مردم نمی توانند ارزیابی درستی از آن داشته باشند و بی توجهی آن نیز چه بسا می تواند آسیب هایی را به دنبال داشته باشد.
این روانپزشک ادامه داد: به عنوان نمونه اختلال افسردگی اساسی یکی از شایع ترین اختلالات روانی و از جمله ناتوان کننده ترین مشکلات بهداشتی در میان جوامع مختلف است که امروزه نیز نرخ شیوع این بیماری در حال افزایش است و می توان گفت یکی از علل اصلی بروز خودکشی در افراد نیز محسوب می شود.
وی اظهار داشت: در این نوع بیماری افراد زندگی پیرامونی خود را تیره و تار می بیند، ناامید و درمانده بوده و اعتقاد دارند که فردی بی ارزش هستند که دیگران هیچ اهمیتی به آنها نمی دهند.
** اطرافیان در مورد بیماران روانی قضاوت نکنند
این عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی زنجان ادامه داد: بیماری های روانی پیچیدگی ها و درمان های خاص خود را دارد و آنگونه که افراد به بیماری های جسم خود اهمیت می دهند، این نوع بیماری ها را نیز با دید مثبتی بنگرند.
وی اظهار داشت: انگ و برچسب زنی به بیمار روانی امکان درمان های موثر را کاهش می دهد و طرد و یا نادیده گرفتن این نوع بیماران از سوی خانواده ها عواقب ناخوشایندی را رقم می زند.
معاون بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداستی و درمانی زنجان نیز در این ارتباط معتقد است که تحقیقات گسترده در کشور نشان می دهد با وجود آنکه بخش قابل ملاحظه ای از افراد مبتلا به اختلالات روانپزشکی برای دریافت خدمات مشاوره ای و درمانی احساس نیاز می کنند اما حدود 2سوم افراد مبتلا از خدمات سلامت بهره مند نمی شوند.
دکتر محمدرضا صائینی افزود: همچنین بررسی شاخص حداقل درمان کافی، نشان می دهد که فقط 20 درصد از کل این بیماران حداقل درمان کافی را دریافت می کنند و از سوی دیگر ساکنین شهرها و اقشار کم درآمد کمترین بهره مندی را از خدمات سلامت روان داشته اند.
وی یادآوری کرد: بنابراین برنامه ریزی دقیق و جدی برای افزایش دسترسی افراد نیازمند به این خدمات و بهبود کیفیت خدمات از اهمیت ویژهای برخوردار است.
این مسئول ادامه داد: برای ارزیابی، تشخیص، درمان و ارجاع افراد مبتلا به اختلالات روانپزشکی، مهارت ها و صلاحیت های ویژه ای مورد نیاز بوده و در این میان لازم است اعضای تیم سلامت در حیطه سلامت روان، به اندازه کافی آموزش ببینند و حمایت شوند.
صائینی افزود: شواهد حاکی از آن است هنگامی که خدمات سلامت روان در چارچوب سیاست گذاری و قانونگذاری مورد توجه قرار گیرد بهترین نتایج به دست می آید.
وی اضافه کرد: ایران از جمله کشورهایی است که از حدود سه دهه پیش خدمات سلامت روان را در نظام مراقبت های اولیه بهداشتی ادغام کرده و اکنون اعضای تیم سلامت شامل (بهورز، مراقب ناظر، ماما، مراقب سلامت، کارشناس روان و پزشک ) درنظام ارائه خدمات با توجه به بسته های خدمتی در ارتقاء برنامه های سلامت روان مسئوولیت و جایگاه ویژه ای دارند.
معاون بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی زنجان ادامه داد: بنابراین بیماران خدمات سلامت را به صورت یکپارچه و ادغام یافته با سایر خدمات دریافت می کنند و در مواردی که مشکلات بیماران پیچیده باشد و پزشکان عمومی آنان را به سطح بالاتر ارائه خدمت متخصصین سلامت روان شامل (روانپزشکان و روانشناسان) ارجاع می دهند.
وی اظهار داشت: توانمندسازی این گروه از کارکنان غیرمتخصص در نظام سلامت، بار ناشی از اختلالات روانپزشکی را کاهش می دهد و این موضوع از اهمیت زیادی برخوردار است.
صائینی افزود: فرآیند ادغام و ارائه خدمات در شهرها به علت ضعف زیرساخت های نظام مراقبت های اولیه سلامت در شهرها با مشکلاتی روبرو بوده که طرح تحول نظام سلامت در جهت اصلاح این زیر ساخت ها و ارتقای کمی و کیفی خدمات، گامی بزرگ برداشته است.
وی یادآوری کرد: آنچه مورد نیاز است افزایش توان و ظرفیت نظام مراقبت های اولیه بهداشتی و ارائه بسته های آموزشی متناسب با ظرفیت نیروی انسانی و نیاز دریافت کنندگان خدمت است.
**اختلالات روانی جزء شایع ترین و ناتوان کننده ترین بیماری ها
مسئول سلامت روان دانشگاه علوم پزشکی استان زنجان ادامه داد: طبق برآورد سازمان جهانی بهداشت (WHO)، یک نفر از چهارنفر در طول زندگی به یکی از اختلالات روان پزشکی مبتلا خواهد شد که افسردگی، خودکشی، اختلالات مصرف مواد، اسکیزوفرنی، از مهمترین این اختلالات هستند.
شهره نصر افزود: بیماری ها را می توان به 2 گروه کلی واگیر و غیرواگیر تقسیم کرد، بیماری های غیرواگیر که گاه از مهم ترین آنها با عنوان بیماری های مزمن یاد می شود که حدود 43درصد بار بیماری ها را در بر می گیرد و با روندی فزاینده در حال اشغال جایگاه نخست در فهرست بار بیماری ها هستند.
وی اظهار داشت: براین اساس بیماری های روانی در زمره بیماری ها غیر واگیر قرار دارد و طبق برخی از منابع تا سال 2020 میلادی پیش بینی شده که اختلالات خلقی که افسردگی شایع ترین نوع ان محسوب می شود، بیشترین شیوع را به خود اختصاص خواهد داد.
نصر افزود: اختلالات روانی با ایجاد هزینه های مستقیم (بار مالی اقدامات تشخیصی، درمانی ، بازتوانی و پیشگیری) و هزینه های غیرمستقیم ( کاهش توان فردی، کاهش نیروی مولد جامعه و بار خانوادگی ) اثرات زیان باری بر جامعه می گذارد.
وی اضافه کرد: بسیاری از بیماران و خانواده ها امکان بهره مندی از خدمات موثر رو نداشته و زیر بار هزینه ها و صدمات ناشی از بیماری دچار مشکلات مضاعف می شوند.
نصر افزود: در این میان اختلالات روان پزشکی هزینه و بار بیشتری را بر فرد و خانواده تحمیل می کند، بطوری که برای یک بیمار روان پزشکی ، بیش از 30 درصد از درآمد سرانه خانواده در طی یک سال هزینه می شود.
مسئول سلامت روان دانشگاه علوم پزشکی استان زنجان ادامه داد: در 15 برنامه کلیدی برنامه طرح تحول نظام سلامت، دوازدهمین عنوان آن به ارتقای سلامت روانی اجتماعی، پیشگیری، درمان اختلالات روان پزشکی و اختلالات مصرف مواد اختصاص دارد که 40 روان شناس همراه با کارشناسان ستادی در مراکز جامع خدمات سلامت فعالیت می کنند.
** شیوع اختلالات روانپزشکی در استان منطبق با امار کشوری
وی اظهار داشت: پژوهشی در ارتباط با وضعیت سلامت روان استان در ادامه پیمایش ملی سلامت روان سال 90-89 انجام شد و براساس آخرین مطالعات انجام گرفته در سال 89-90 نشان می دهد 23.6درصد اختلالات شایع روان پزشکی خلقی و اضطراری در بین 16 تا 64 سال وجود داشته و مناطق شمال غرب و استان زنجان با این آمار کشوری تفاوت چندانی ندارد.
نصر افزود: بخش مهم مطالعه انجام گرفته این است که فقط یک سوم از درصد مبتلایان از حداقل خدمات مورد نیاز بهره مند شدند و دو سوم بقیه هیچ خدمتی دریافت نکرده بودند و هم اکنون این وضعیت تغییراتی پیدا کرده و در سطح کلان و بویژه بودجه خاصی برای موضوع سلامت روان در نظر گرفته شده است.
ملیحه 50 ساله یکی از شهروندان زنجانی که عضوی از خانواده اش بیمار روانی است در ارتباط با عدم شناخت کافی خانواده ها پیرامون بیماری های روانی بویژه بیماران مبتلا گفت: متاسفانه عموم جامعه انگونه که باید و شاید با این نوع بیماری آشنایی کامل ندارند و حتی آن را به نوعی انگ می دانند.
وی خاطر نشان کرد: بیماران روانی نیز به حمایت های جدی اطرافیان به ویژه خانواده ها نیاز دارند، زیرا بی توجهی به این مساله حوادث ناخوشایندی را از قبیل خودکشی رقم زده است.
9646/8068
انتهای پیام آمارهای ارائه شده از سوی متولیان بهداشتی کشورمان نیز از روند روبه رشد بیماری های روانی حکایت دارد و بر پایه آخرین پژوهش ها، میزان شیوع اختلالات روانپزشکی در کشور 23.6 درصد اعلام شده که حدود 12.5 میلیون نفر از جمعیت گروه سنی 15 تا 64 سال ایران از یکی اختلالات روانپزشکی رنج می برند.
هرچند در زمان حاضر و با گسترش امکانات و دانش لازم امکان درمان موفق اختلالات روانپزشکی وجود دارد، اما تنها درصد کمی از افراد نیازمند خدمت، فقط ابتدایی ترین درمان ها را دریافت می کنند.
کارشناسان معتقدند که با وجود پیشرفت های حاصل شده و اطلاع رسانی ها، همچنان شناخت مردم از بیماری های روانی به آگاهی بیشتری نیاز دارد و از همه مهمتر اینکه این نوع بیماری را همانند سایر بیماری جسمی در کنار هم قرار دهند.
**توجه به سلامت روان حلقه مفقوده جامعه کنونی
یک روانپزشک مرکز آموزشی درمانی شهید بهشتی زنجان در این باره به خبرنگار ایرنا گفت: موضوع سلامت روان همواره از جایگاه و اهمیت خاصی برخوردار بوده، اما با توجه به شرایط کنونی در جامعه ایرانی و وجود مشکلات و معضلات گوناگون این امر بیش از گذشته تحت تاثیر قرار گرفته است.
دکتر ابوالفضل قریشی افزود: همواره به این مهم باید توجه داشت که جسم و روح با یکدیگر عجین بوده و به عبارتی معنا پیدا می کنند و وجود اختلالاتی امکان دستیابی به اهداف تعیین شده در فرد را با دشواری مواجه می کند.
وی اضافه کرد: متاسفانه مشکلات روحی همانند بیماری های جسمی برای عموم و همگان ملموس نیست و همین مساله مهم موجب نادیده گرفته شدن و بروز اختلالی درفرد از سوی فرد و حتی عموم جامعه می شود.
این عضوهیات علمی دانشگاه علوم پزشکی زنجان ادامه داد: هرچند آگاهی ها و اطلاع رسانی در ارتباط با بیماری های روانی طی چند سال گذشته نگرش مردم به بیماری ها و اختلالات روانی را تا حدودی تغییر داده اما همچنان مورد غفلت واقع شده و همانند بیماری های جسمی به آنها بهای ویژه ای داده نمی شود.
وی اظهار داشت: این درحالی است که در صورت ابتلای فرد به بیماری های روانی و یا اختلالی از این دست، بیماری وی از سوی خانواده و دیگران انکار می شود و همین مساله امکان درمان های بهینه و ارتقای کیفیت زندگی فرد را به مراتب کاهش می دهد.
قریشی افزود: گسترش زندگی شهر نشینی بیماری های مختلفی نظیر اختلالات روانی را نیز افزایش داده که استرس های محیطی، اضطراب و مشکلاتی خلق و خو از جمله رهاوردهای این موضوع بشمار می رود.
وی اضافه کرد: بیماری های روانی عامل چند فاکتوری بوده و عموم مردم نمی توانند ارزیابی درستی از آن داشته باشند و بی توجهی آن نیز چه بسا می تواند آسیب هایی را به دنبال داشته باشد.
این روانپزشک ادامه داد: به عنوان نمونه اختلال افسردگی اساسی یکی از شایع ترین اختلالات روانی و از جمله ناتوان کننده ترین مشکلات بهداشتی در میان جوامع مختلف است که امروزه نیز نرخ شیوع این بیماری در حال افزایش است و می توان گفت یکی از علل اصلی بروز خودکشی در افراد نیز محسوب می شود.
وی اظهار داشت: در این نوع بیماری افراد زندگی پیرامونی خود را تیره و تار می بیند، ناامید و درمانده بوده و اعتقاد دارند که فردی بی ارزش هستند که دیگران هیچ اهمیتی به آنها نمی دهند.
** اطرافیان در مورد بیماران روانی قضاوت نکنند
این عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی زنجان ادامه داد: بیماری های روانی پیچیدگی ها و درمان های خاص خود را دارد و آنگونه که افراد به بیماری های جسم خود اهمیت می دهند، این نوع بیماری ها را نیز با دید مثبتی بنگرند.
وی اظهار داشت: انگ و برچسب زنی به بیمار روانی امکان درمان های موثر را کاهش می دهد و طرد و یا نادیده گرفتن این نوع بیماران از سوی خانواده ها عواقب ناخوشایندی را رقم می زند.
معاون بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداستی و درمانی زنجان نیز در این ارتباط معتقد است که تحقیقات گسترده در کشور نشان می دهد با وجود آنکه بخش قابل ملاحظه ای از افراد مبتلا به اختلالات روانپزشکی برای دریافت خدمات مشاوره ای و درمانی احساس نیاز می کنند اما حدود 2سوم افراد مبتلا از خدمات سلامت بهره مند نمی شوند.
دکتر محمدرضا صائینی افزود: همچنین بررسی شاخص حداقل درمان کافی، نشان می دهد که فقط 20 درصد از کل این بیماران حداقل درمان کافی را دریافت می کنند و از سوی دیگر ساکنین شهرها و اقشار کم درآمد کمترین بهره مندی را از خدمات سلامت روان داشته اند.
وی یادآوری کرد: بنابراین برنامه ریزی دقیق و جدی برای افزایش دسترسی افراد نیازمند به این خدمات و بهبود کیفیت خدمات از اهمیت ویژهای برخوردار است.
این مسئول ادامه داد: برای ارزیابی، تشخیص، درمان و ارجاع افراد مبتلا به اختلالات روانپزشکی، مهارت ها و صلاحیت های ویژه ای مورد نیاز بوده و در این میان لازم است اعضای تیم سلامت در حیطه سلامت روان، به اندازه کافی آموزش ببینند و حمایت شوند.
صائینی افزود: شواهد حاکی از آن است هنگامی که خدمات سلامت روان در چارچوب سیاست گذاری و قانونگذاری مورد توجه قرار گیرد بهترین نتایج به دست می آید.
وی اضافه کرد: ایران از جمله کشورهایی است که از حدود سه دهه پیش خدمات سلامت روان را در نظام مراقبت های اولیه بهداشتی ادغام کرده و اکنون اعضای تیم سلامت شامل (بهورز، مراقب ناظر، ماما، مراقب سلامت، کارشناس روان و پزشک ) درنظام ارائه خدمات با توجه به بسته های خدمتی در ارتقاء برنامه های سلامت روان مسئوولیت و جایگاه ویژه ای دارند.
معاون بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی زنجان ادامه داد: بنابراین بیماران خدمات سلامت را به صورت یکپارچه و ادغام یافته با سایر خدمات دریافت می کنند و در مواردی که مشکلات بیماران پیچیده باشد و پزشکان عمومی آنان را به سطح بالاتر ارائه خدمت متخصصین سلامت روان شامل (روانپزشکان و روانشناسان) ارجاع می دهند.
وی اظهار داشت: توانمندسازی این گروه از کارکنان غیرمتخصص در نظام سلامت، بار ناشی از اختلالات روانپزشکی را کاهش می دهد و این موضوع از اهمیت زیادی برخوردار است.
صائینی افزود: فرآیند ادغام و ارائه خدمات در شهرها به علت ضعف زیرساخت های نظام مراقبت های اولیه سلامت در شهرها با مشکلاتی روبرو بوده که طرح تحول نظام سلامت در جهت اصلاح این زیر ساخت ها و ارتقای کمی و کیفی خدمات، گامی بزرگ برداشته است.
وی یادآوری کرد: آنچه مورد نیاز است افزایش توان و ظرفیت نظام مراقبت های اولیه بهداشتی و ارائه بسته های آموزشی متناسب با ظرفیت نیروی انسانی و نیاز دریافت کنندگان خدمت است.
**اختلالات روانی جزء شایع ترین و ناتوان کننده ترین بیماری ها
مسئول سلامت روان دانشگاه علوم پزشکی استان زنجان ادامه داد: طبق برآورد سازمان جهانی بهداشت (WHO)، یک نفر از چهارنفر در طول زندگی به یکی از اختلالات روان پزشکی مبتلا خواهد شد که افسردگی، خودکشی، اختلالات مصرف مواد، اسکیزوفرنی، از مهمترین این اختلالات هستند.
شهره نصر افزود: بیماری ها را می توان به 2 گروه کلی واگیر و غیرواگیر تقسیم کرد، بیماری های غیرواگیر که گاه از مهم ترین آنها با عنوان بیماری های مزمن یاد می شود که حدود 43درصد بار بیماری ها را در بر می گیرد و با روندی فزاینده در حال اشغال جایگاه نخست در فهرست بار بیماری ها هستند.
وی اظهار داشت: براین اساس بیماری های روانی در زمره بیماری ها غیر واگیر قرار دارد و طبق برخی از منابع تا سال 2020 میلادی پیش بینی شده که اختلالات خلقی که افسردگی شایع ترین نوع ان محسوب می شود، بیشترین شیوع را به خود اختصاص خواهد داد.
نصر افزود: اختلالات روانی با ایجاد هزینه های مستقیم (بار مالی اقدامات تشخیصی، درمانی ، بازتوانی و پیشگیری) و هزینه های غیرمستقیم ( کاهش توان فردی، کاهش نیروی مولد جامعه و بار خانوادگی ) اثرات زیان باری بر جامعه می گذارد.
وی اضافه کرد: بسیاری از بیماران و خانواده ها امکان بهره مندی از خدمات موثر رو نداشته و زیر بار هزینه ها و صدمات ناشی از بیماری دچار مشکلات مضاعف می شوند.
نصر افزود: در این میان اختلالات روان پزشکی هزینه و بار بیشتری را بر فرد و خانواده تحمیل می کند، بطوری که برای یک بیمار روان پزشکی ، بیش از 30 درصد از درآمد سرانه خانواده در طی یک سال هزینه می شود.
مسئول سلامت روان دانشگاه علوم پزشکی استان زنجان ادامه داد: در 15 برنامه کلیدی برنامه طرح تحول نظام سلامت، دوازدهمین عنوان آن به ارتقای سلامت روانی اجتماعی، پیشگیری، درمان اختلالات روان پزشکی و اختلالات مصرف مواد اختصاص دارد که 40 روان شناس همراه با کارشناسان ستادی در مراکز جامع خدمات سلامت فعالیت می کنند.
** شیوع اختلالات روانپزشکی در استان منطبق با امار کشوری
وی اظهار داشت: پژوهشی در ارتباط با وضعیت سلامت روان استان در ادامه پیمایش ملی سلامت روان سال 90-89 انجام شد و براساس آخرین مطالعات انجام گرفته در سال 89-90 نشان می دهد 23.6درصد اختلالات شایع روان پزشکی خلقی و اضطراری در بین 16 تا 64 سال وجود داشته و مناطق شمال غرب و استان زنجان با این آمار کشوری تفاوت چندانی ندارد.
نصر افزود: بخش مهم مطالعه انجام گرفته این است که فقط یک سوم از درصد مبتلایان از حداقل خدمات مورد نیاز بهره مند شدند و دو سوم بقیه هیچ خدمتی دریافت نکرده بودند و هم اکنون این وضعیت تغییراتی پیدا کرده و در سطح کلان و بویژه بودجه خاصی برای موضوع سلامت روان در نظر گرفته شده است.
ملیحه 50 ساله یکی از شهروندان زنجانی که عضوی از خانواده اش بیمار روانی است در ارتباط با عدم شناخت کافی خانواده ها پیرامون بیماری های روانی بویژه بیماران مبتلا گفت: متاسفانه عموم جامعه انگونه که باید و شاید با این نوع بیماری آشنایی کامل ندارند و حتی آن را به نوعی انگ می دانند.
وی خاطر نشان کرد: بیماران روانی نیز به حمایت های جدی اطرافیان به ویژه خانواده ها نیاز دارند، زیرا بی توجهی به این مساله حوادث ناخوشایندی را از قبیل خودکشی رقم زده است.
9646/8068
کپی شد
