«خاله، خاله، سفره نمی خوای؟» «ناجی» سفره‌های پلاستیکی یک بار مصرف را به سمت رهگذران دراز می‌کند. بعضی نگاهشان را از چشمان پر از خواهش «ناجی» می‌دزدند و برخی با خشم، از کنار این کودک ۱۱-۱۰ ساله خودشان را کنار می‌کشند.
دو روز مانده به سال نو، «ناجی» فارغ از هیاهوی «کرونا» در کوچه پس کوچه‌های خیابان نادری، پرسه می‌زند تا چند هزارتومانی پول در بیاورد و دست پُر به خانه برگردد.
اهواز در وضعیت قرمز است. این کلانشهر با ۱۰۵ نفر مبتلا به ویروس کرونا (تا تاریخ ۲۸ اسفند) بیشترین بیماران را از میان ۳۵۹ نفر مبتلا در خوزستان دارد.
شعارها و کمپین‌های «در خانه بمانیم» اگر چه در فضای مجازی، موج می‌زند، اما در خیابان‌های مرکز شهر اهواز، خیلی‌ها را خانه‌نشین نکرده است. دستفروشان خیابان نادری بساطشان را پهن کرده‌اند، لابلای رهگذرانی که حتی ویروس کرونا، جلوی خریدهای عیدانه آنها را نگرفته است.
«علیرضا» در کنار بساط لباس‌های بچه گانه، در حالیکه روی زمین چمباتمه زده، می‌گوید: «امسال، کرونا بازار را خراب کرده ولی ما برای خرج روزانه مجبوریم بیاییم بساط فروشی. ما کارگرها از خانه بیرون بیاییم یا نیاییم، می‌میریم. اگر از خانه بیرون بیاییم، در خطر بیماری کرونا هستیم و اگر در خانه بمانیم از گرسنگی تلف می‌شویم، چون کسی نیست خرج خانواده‌مان را بدهد.»
یک سوم جمعیت اهواز (در حدود ۴۰۰ هزار نفر) حاشیه نشین هستند. بسیاری از آنها کارشان کارگری و یا دستفروشی در بازارچه‌های شهر است. بعد از فراگیر شدن ویروس کرونا، برخی موسسه‌های مردم نهاد و گروه‌های خیریه دست به کار شده‌اند که مایحتاج تعداد اندکی از اهالی این محله‌های کم برخوردار را تامین کنند تا آنها هم بتوانند، در خانه بمانند.
نماینده جمعیت امام علی در خوزستان، با اشاره به جمعیت چند هزار نفری حاشیه نشین در اهواز، می‌گوید: همه ما در یک جامعه زندگی می‌کنیم و اگر بخواهیم، افراد در خانه بمانند و زنجیره بیماری کرونا شکسته شود باید از خانواده‌هایی که نیاز به کمک دارند، حمایت کنیم، زیرا این خانواده‌ها به شدت آسیب پذیر هستند و برای خرج روزانه مجبور به کار هستند.
محسن خطیبی می‌افزاید: این موسسه در کوی مندلی و سلیم آباد به صورت متمرکز کار می‌کند و ۵۰ خانوار را تحت پوشش دارد که شامل کودکان کار یا کودکان بدسرپرست و یا زنان خودسرپرست هستند، بعد از شیوع بیماری کرونا برای خانوارهای تحت حمایت، اقلام بهداشتی و خوراکی تهیه کردیم که هم بتوانند مسائل بهداشتی را رعایت کنند و هم کمتر از خانه بیرون بروند.
وی اضافه می‌کند: اغلب ساکنان این مناطق که جزو حاشیه شهر اهواز هستند، مشاغل کاذب و روزمزد دارند، کودکان کار بیشتر در این محله‌ها سکونت دارند، شغل اغلب اهالی دستفروشی، فروش کپسول گاز، فروش آب تصفیه، کارگری ساختمان و یا زباله‌گردی است، بنابراین نیاز دارند که برای درآمد روزمره خود از خانه خارج شوند، از سوی دیگر بهداشت محیط این محله‌ها بسیار پایین است، در برخی قسمت‌ها زباله ها جمع‌آوری نمی‌شود، بخش‌هایی آسفالت نشده و یا آب لوله کشی مناسبی ندارد، به این ترتیب این مناطق می‌توانند کانون انتقال بیماری باشند.
به گفته وی، کمک‌های خوراکی و بهداشتی جمعیت امام علی از دو سه شب پیش آغاز شد، اما آموزش‌های بهداشتی را با توجه به نیاز منطقه، پیش از شیوع کرونا آغاز کرده بودیم و تلاش ما بر این است که خانواده‌ها از خانه خارج نشوند.
خطیبی ادامه می‌دهد: متاسفانه در روزهای اخیر و بعد از شیوع بیماری کرونا، برخوردهای ناراحت کننده بعضی از شهروندان با کودکان کار در حال افزایش است، این در حالیست که این کودکان برای تامین مایحتاج زندگی خود، ناچار به خروج از منزل هستند.
وی اظهار امیدواری می‌کند: در این برهه زمانی که با شیوع بیماری کرونا مواجه هستیم، افراد خیر حمایت‌ها و کمک‌های مالی بیشتری کنند تا بتوان، افراد نیازمند بیشتری را تحت پوشش قرار داد.
خطیبی می‌افزاید: کمک‌های مالی به صورت متمرکز به حساب جمعیت امام علی واریز می‌شود، اما در صورت تمایل، شهروندان می‌توانند درخواست کنند که کمک‌های آنها برای شهر یا محل خاصی هزینه شود.
ضرورت حمایت از موسسه‌های مردم نهاد
یکی دیگر از موسسات خیریه در اهواز، ۵۶۰ خانوار را در محله ملاشیه و عین۲، تحت پوشش دارد. مدیر «موسسه خیریه ندای کرامت انسانی» می‌گوید: از میان خانوارهای تحت پوشش ۱۰۰ خانواده به صورت ویژه در این روزها که بیماری کرونا شدت گرفته، کمک رسانی شده‌اند.
عارف عباسی می‌افزاید: به دلیل شرایط قرنطینه تلاش شده است که سرکشی‌های معمول انجام نشود و به جای آن کمک‌های نقدی به حساب این خانواده‌ها واریز شده تا بر اساس نیاز خود، خوراک و مواد بهداشتی را تهیه کنند، همچنین با محل‌هایی هماهنگی شده تا بتوانند اقلام بهداشتی مورد نیاز خود را از آنجا تامین کنند.
وی اضافه می‌کند: جمعیت این محله‌های کم برخوردار و خانواده های آسیب پذیر بسیار زیاد است اما این موسسه اولویت خود را بر حمایت از ایتام و خانواده‌های بی سرپرست یا زنان سرپرست خانوار که فرزند کوچک دارند، قرار داده است، کمک‌های ما برای اعضای تحت پوشش، همیشه در قالب سبد غذایی است، اما با توجه به شرایط اقتصادی و کاهش قدرت خرید، این کمک‌ها هر دو ماه یک بار به هر خانواده داده می‌شود.
عباسی خواستار کمک نهادهای دولتی و خیران به موسسه‌های مردم نهاد شد و گفت: سازمان‌های مردم نهاد ارتباط بیشتری با مردم دارند و می‌توانند در معرفی خانواده‌های آسیب پذیر کمک کنند، با شیوع بیماری کرونا، این خانواده‌ها به مواد بهداشتی نیز احتیاج دارند که این مساله باید مورد توجه قرار گیرد.
وی ادامه می‌دهد: در بعضی از این مناطق به صورت خودجوش هر پنج شش نفر با هم، مواد ضدعفونی خریداری کرده و در اختیار خانواده‌های نیازمند قرار داده یا خودشان اقدام به ضدعفونی کردن محله‌ها کرده‌اند، اما نیاز است که کمک‌های بیشتری صورت گیرد.
*تلاش برای پویش «همه در خانه بمانیم»
یک ماه از اعلام رسمی شیوع کرونا می گذرد. اگر چه گفته می‌شود که این ویروس، فقیر و غنی نمی شناسد، اما داستان بسیاری از آنهایی تن به قرنطینه و رژیم غذایی پروتئینی نمی دهند، متفاوت است؛ آنهایی که جانشان را به دست می‌گیرند و برای لقمه نانی به خیابان می‌آیند.
آیا وقت آن نرسیده است که برای تحقق کمپین‌های «در خانه بمانیم»، به نهادهای خیریه بپیوندیم؟
گزارش از نادره وائلی زاده
