بر این اساس و در شرایطی که تداوم طولانی مدت پدیده خشکسالی تنگناهایی را در مناطق مبتنی بر اقتصاد کشاورزی ایجاد کرده و بیکاری و ایجاد فرصتهای شغلی را به یکی از دغدغه های مهم تبدیل نموده، توسعه کمی و کیفی صنعت گردشگری نه تنها می تواند در کاهش معضلات اقتصادی و رونق موثر باشد بلکه سبب ساز گسترش ارتباطات فرهنگی و ارتقا روحیه اجتماعی شود.
شهرستان گناباد در جنوب خراسان رضوی از مناطقی است که بخاطر همسایگی با کویر، طی سالهای اخیر به شدت از خشکسالی متاثر و اقتصاد سنتی مبتنی بر کشاورزی آن با چالش مواجه شده است. این در حالی است که قدمت کهن گناباد و قرنها تجربه مردم این دیار در جنگ با کم آبی و خشکسالی سبب ساز ایجاد فرهنگی جذاب از همزیستی فکورانه با کویر همراه با نمودهای عینی آن شده است.
250 اثر تاریخی شناخته شده در گناباد که تاکنون 145 مورد آن در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده و گل سرسبد آنها 'قنات قصبه' که بخاطر اهمیتش به عنوان میراث بشریت در فهرست آثار جهانی سازمان یونسکو ثبت شده قابلیتهایی چشمگیر در حوزه گردشگری هستند که توجه شایسته به آنها می تواند به کمک اقتصاد کشاورزی آسیب دیده از خشکسالی این منطقه آمده و رونقی پایدار در این خطه ایجاد کند.
در همین چارچوب میزگردی برای طرح جایگاه گردشگری در توسعه و رونق اقتصادی گناباد و بررسی موانع آن با حضور دکتر ابوالقاسم شفیعی استاد دانشگاه و صاحبنظر در اقتصاد گردشگری، علیرضا شناسایی رئیس و مهدی ذوالفقاری معاون گردشگری اداره میراث فرهنگی گناباد و رسول صنوبری مسوول پایگاه قنات جهانی قصبه در دفتر ایرنا در گناباد برگزار شد.

* توسعه گردشگری نیازمند شناسایی ظرفیتها و چالشها
رئیس اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری گناباد در این میزگرد گفت: تا زمانی که پتانسیلها و مشکلات و چالشهای گردشگری به نحو مطلوب شناسایی نشوند نمی توان برای این بخش برنامه ریزی منسجم و هدفمندی داشت و از ظرفیتهای موجود برای توسعه آن بهره را گرفت.
علیرضا شناسایی ادامه داد: با وجود سابقه کهن تاریخی و وجود آثار تاریخی متعدد و متنوع در گناباد تنها از حدود دو سال گذشته از جمله بعد از ثبت قنات قصبه در فهرست آثار جهانی یونسکو، گردشگری به عنوان ضرورت توسعه این شهرستان مورد توجه قرار گرفت.
وی فرهنگ سازی را از مشکلات و چالشهای مهم توسعه کیفی گردشگری گناباد ذکر و بیان کرد: باید با افزایش اطلاع رسانی و معرفی قابلیتهای موجود، گردشگری به دغدغه مهم همه بخشها و مسئولان و اقشار مختلف تبدیل شود.
رئیس اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری گناباد گفت: نوع برخورد با گردشگران داخلی و خارجی نماد فرهنگ و هویت مناطق گوناگون به شمار می رود لذا باید با یک آموزش برای بخشهای تاثیرگذار مانند رانندگان تاکسی و کسبه میهمان نوازی و فرهنگ اصیل مردم گناباد را نشان داد.
وی افزود: برخی از تورهای گردشگری بدون اطلاع اداره میراث فرهنگی اقدام به آوردن بازدیدکنندگان جهت دیدن جاذبه های گردشگری شهرستان می کنند که در صورت هر نوع مسائل و مشکلات احتمالی این اداره مقصر قلمداد می شود در صورتی که با نظارت قبلی تنگناهای این بخش کاهش می یابد.
استاد دانشگاه آزاد اسلامی نیز در ادامه میزگرد ایرنا در گناباد گفت: نبود نگاه اقتصادی به مقوله گردشگری از مهمترین مشکلات توسعه کمی و کیفی این بخش محسوب می شود. باید با نگرش اقتصادی از همه ظرفیتها و کارکردهای فرهنگی و اجتماعی برای رفع مشکلات و بسترسازی توسعه آن بهره گرفت.
دکتر ابوالقاسم شفیعی ادامه داد: فقدان درک مناسب از گردشگری در برخی از دست اندرکاران و متولیان و نگاه شعاری به آن از جمله تنگناهای این بخش محسوب می شود. بعضی افراد در ظاهر گردشگری را عامل مهمی در توسعه و رونق اقتصادی می دانند ولی در باطن آن را باور ندارند در صورتی که باید بطور کامل آن را باور داشته باشند.
وی افزود: گردشگری هزینه تحمیلی بر جامعه نیست بلکه با برنامه ریزی صحیح می تواند برای رونق اقتصادی بخشهای مختلف و ایجاد اشتغال نقش آفرین باشد. برای توسعه این بخش باید همه ذی نفعان و عاملان در جامعه اعم از مسئولان و مردم به وظیفه خود عمل کنند و مزایای توجه به این مهم برای آنان تبیین شود.
این صاحبنظر در اقتصاد گردشگری گفت: همچنین باید نیازهای گردشگران را به عنوان دیگر ذینفعان گردشگری بشناسیم و خلق رویداد نقش مهمی در توسعه هدفمند این بخش دارد. باید در اتاق فکر با بهره گیری از نقطه نظرات صاحبنظران به این مساله توجه داشت و جامعه محلی و روستاها را با ساز و کار مناسب در گسترش فرهنگ گردشگری با خود همراه کرد.
معاون گردشگری اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری گناباد نیز گفت: گردشگران به دنبال جاذبه های فرهنگی، تاریخی و اجتماعی هستند. باید با ایجاد ساز و کارها و زیرساختهای مناسب برای جاذبه های تاریخی میزان بازدید کنندگان از آنها را افزایش داد.
مهدی ذوالفقاری نبود امکانات تفریحی و زیرساختهایی مانند راه آهن برای گردشگران را در گناباد از کمبودهای این بخش ذکر و بیان کرد: این مشکلات موجب شده گناباد با وجود برخورداری از ظرفیتهای غنی فرهنگی و تاریخی نتواند در جذب گردشگران موفق باشد.
وی موازیکاری، سیاستهای نادرست و دخالتهای بخشهای مختلف را از دیگر موانع رشد صنعت گردشگری در گناباد ذکر و بیان کرد: باید هم افزایی بین دستگاههای اجرایی با محوریت میراث فرهنگی و گردشگری افزایش یابد و همه فعالیتهای این بخش با هماهنگی آن صورت گیرد.
مسئول پایگاه جهانی قنات قصبه گناباد هم در ادامه میزگرد ایرنا گفت: گرچه توسعه گردشگری نیازمند تعریف حریم برای آثار تاریخی است اما برنامه ریزی برای ایجاد حریم قنات قصبه از سال 1393 تاکنون موجب نارضایتی برخی اهالی محلی این منطقه شده که فعالیتهای کشاوری و دامپروری دارند. به همین خاطر امسال چگونگی استقرار این واحدها در نقاط دورتر از حریم این اثر تاریخی در دست تعریف است.
رسول صنوبری افزود: قنات جهانی قصبه از یک ساز و کار تفریحی و استراحتگاه برای گردشگران و مسافران بی بهره است و شهرداری گناباد با وجود وعده قبلی، تاکنون طرحی را بدین منظور برای پارک آبی قصبه ارائه و اجرا نکرده است.
وی ادامه داد: شهرداریهای کاخک و بیدخت دو پارک محلی را کددار کرده اند که هر سال اعتباراتی از محل میراث فرهنگی برای آنها در نظر گرفته می شود ولی در شهر گناباد هیچ پارک و فضای تفریحی بدین منظور پیش بینی نشده است.

* اقامتگاههای بوم گردی ضرورت توسعه گردشگری
رئیس اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری گناباد در ادامه میزگرد ایرنا گفت: اقامتگاههای بوم گردی به عنوان یکی از شاخه های توسعه گردشگری روستایی از جذابیتهای زیادی مانند بازیهای محلی، غذاهای سنتی و معماری سنتی برخوردارند و بستر بسیارمهمی برای توسعه این بخش محسوب می شوند لذا باید با خلق رویداد از این ظرفیت حداکثر بهره را گرفت.
علیرضا شناسایی رویکرد میراث فرهنگی را توسعه اقامتگاههای بوم گردی ذکر و بیان کرد: لازمه تحقق این امر مشارکت مردم و انجمنهای میراث فرهنگی و صنایع دستی است. همچنین فعالیت سایر ادارات در قالب کاروانهای فرهنگی و هنری و خدمات پزشکی در روستاها ضرورت مکمل توسعه گردشگری روستایی محسوب می شود.
استاد دانشگاه آزاد اسلامی گناباد هم گفت: گردشگری خلاق از مسائل مهم در گردشگری روستایی به شمار می رود که طی آن گردشگر علاوه بر بازدید از آثار تاریخی، چند روز در مناطق روستایی با شرایط محلی زندگی و مانند روستاییان اقدام به برداشت محصولات کشاورزی می کند و با این اقدام گردشگری روستایی به باور دائمی گردشگر تبدیل می شود.
معاون گردشگری و مسئول اقامتگاههای بوم گردی اداره میراث فرهنگی گناباد نیز در ادامه میزگرد ایرنا گفت: اکوتوریسم یا طبیعت گردی متاثر از احترام به طبیعت، محیط زیست، هویت فرهنگی و فرهنگ منطقه ای و توجه به زیرساختهای تاریخی الزامات گردشگری پایدار است.
مهدی ذوالفقاری افزود: تاکنون بیشتر به معماری و غذاهای سنتی روستایی توجه و از سایر ظرفیتهای فرهنگی گردشگری روستایی در گناباد غفلت شده است. باید اقامتگاههای بوم گردی به جاذبه مهم فرهنگی، هنری و مکانی برای برگزاری آیینهای گوناگون محلی تبدیل شوند.
وی ادامه داد: ایجاد اقامتگاههای بوم گردی سال 1395 برای نخستین بار در خراسان رضوی از گناباد آغاز شد و این شهرستان الگوی سایر نقاط استان قرار گرفت. هم اکنون گناباد با پنج اقامتگاه بوم گردی در ردیف نخست استان و شهرستانهای خواف و بردسکن در ردیفهای بعدی قرار دارند.
معاون میراث فرهنگی گناباد گفت: بر اساس تفاهمنامه سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری با صندوق کارآفرینی و امید پارسال سه میلیارد ریال تسهیلات با کارمزد چهار درصد و نیز یک میلیارد و 500 میلیون ریال تسهیلات مرمت بنیاد مسکن به چهار اقامتگاه بوم گردی گناباد پرداخت شد.
وی افزود: همچنین از محل اعتبارات اشتغال روستاییان حدود شش میلیارد ریال تسهیلات به اقامتگاههای بوم گردی گناباد طی امسال پرداخت می شود.
مسئول پایگاه جهانی قنات قصبه گناباد نیز در ادامه میزگرد ایرنا گفت: در خصوص اقامتگاههای بوم گردی بیشتر به جاذبه های روستایی مانند روستای ریاب توجه شده و از آثار و جاذبه های تاریخی و گردشگری داخل شهر غفلت شده است. در صورتی که در داخل شهر گناباد آثار تاریخی زیادی وجود دارد که با احیاء و مرمت آنها زمینه برای انتفاع سایر مردم و کسبه فراهم می شود.

* قنات جهانی قصبه ظرفیت توسعه گردشگری گناباد
رئیس اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری گناباد گفت: قنات جهانی قصبه از ظرفیتهای مهم توسعه گردشگری این شهرستان محسوب می شود و بعد از ثبت جهانی نقش محوری در این زمینه داشته است.
شناسایی افزود: قنات قصبه به عنوان تنها اثر خراسان رضوی در فهرست آثار جهانی سازمان یونسکو علاوه بر مقوله ثبت جهانی نشاندهنده هویت، پیشینه غنی فرهنگی تاریخی و نمادی از سختکوشی مردم این منطقه در تامین آب در شرایط بحران خشکسالی از دو هزار و 500 سال پیش تاکنون است.
وی ادامه داد: برای توسعه کیفی گردشگری قنات قصبه باید سازه و حفظ اصالت آن و در مرحله بعدی عناصر وابسته مانند آسیابها، آب انبارها و کوچه باغهای را حفظ کرد و توسعه داد. این امر در اولویت برنامه های پایگاه جهانی این قنات و اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری گناباد قرار دارد.
مسئول پایگاه قنات جهانی قصبه گناباد هم در ادامه میزگرد ایرنا گفت: این قنات تنها یک اثر تاریخی نیست بلکه اثری چندوجهی است که برای حفظ و توسعه آن باید همه مسائل مانند کشاورزی مورد توجه قرار داد. اگر به یک بخش ضربه خورد سایر بخشها تحت تاثیر منفی آن قرار می گیرند.
رسول صنوبری افزود: 6.2 میلیارد ریال طی دو سال گذشته برای ایجاد زیرساختها و استحکام قنات قصبه هزینه شد و امسال هم پنج میلیارد ریال بدین منظور تخصیص یافت. باید قنات قصبه نه تنها به صورت یک اثر بلکه به صورت مجموعه کامل گردشگری مورد توجه قرار گیرد و همه دستگاههای اجرایی مانند جهاد کشاورزی و شهرداری به وظایف خود در این زمینه عمل کنند.
وی ادامه داد: از مجموع 720 قنات در گناباد 579 قنات فعال است که در هر ثانیه 600 لیتر آب از آنها استحصال می شود و در این میان قنات قصبه از اصالت و پیشینه خاصی برخوردار است.
معاون گردشگری اداره میراث فرهنگی گناباد نیز گفت: بعد از ثبت قنات قصبه در فهرست آثار جهانی سازمان یونسکو طی دو سال گذشته، گناباد به یکی از مقاصد مهم سفر گردشگران داخلی و خارجی و به خصوص از ایتالیا، فرانسه و سوئیس تبدیل شده است.
ذوالفقاری افزود: باید قنات قصبه به عنوان چشم انداز فرهنگی و اقتصادی در توسعه گردشگری مورد توجه قرار گیرد اما توجه به یکی از این بخشها بدون توجه به دیگر بخشها موثر نیست.

* توانمندسازی فعالان گردشگری لازمه توسعه گردشگری
رئیس اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری گناباد در ادامه میزگرد ایرنا گفت: آموزش و توانمندسازی فعالان گردشگری نقش محوری در توسعه گردشگری دارد لذا باید علاوه بر متصدیان هتلها و مدیران آژانس و تورهای گردشگری توانایی سایر بخشها مانند کسبه، رانندگان تاکسی، خودروهای عمومی و فروشندگان صنایع دستی نیز افزایش یابد.
شناسایی افزود: اداره میراث فرهنگی در طول سال با برگزاری دوره های مختلف توجه خاصی به آموزش فعالان گردشگری و صنایع دستی دارد و تعامل مجامع امور صنفی و اتحادیه تاکسیرانی گناباد در این زمینه ضروری است.
وی افزایش کیفی تولیدات و بسته بندی صنایع دستی گناباد را نیز در افزایش جذب گردشگر موثر ذرک و بیان کرد: این اداره با برگزاری دوره هایی آموزشی و همفکری برای انجمنها و تشکلهای صنایع دستی با هدف ارتقاء کیفی این تولیدات تلاش می کند.
استاد دانشگاه آزاد اسلامی و صاحبنظر مسائل اقتصادی و گردشگری گناباد هم گفت: دانشگاهها با آموزش به دنبال ارتقاء دانش و اداراتی همچون میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری به دنبال افزایش مهارت هستند. باید با تعامل این بخشها مسائل این بخش توام با یکدیگر مورد توجه قرار گیرند و در نهایت آموزشها منجر به تغییر رفتار و توسعه کیفی گردشگری شهرستان شود.
دکتر شفیعی افزود: باید مسئولیت اجتماعی دانشگاهها و مراکز آموزش عالی در خصوص گردشگری افزایش یافته و حساس شوند تا شاهد رشد مشارکت و هم افزایی آنها در این بخش باشیم.
معاون گردشگری اداره میراث فرهنگی گناباد نیز گفت: دانشگاهها و مراکز آموزش عالی این شهرستان تاکنون نتوانسته اند به وظیفه خود در آموزش و توانمندسازی فعالان گردشگری منطقه کمک کنند و در شرایطی که با کمبود نیروی انسانی متخصص بخش گردشگری مواجهیم خلاء زیادی در این زمینه احساس می شود.
ذوالفقاری افزود: چند سال پیش یکی از دانشگاههای گناباد رشته گردشگری را دایر کرده بود ولی چون مسئولان آن به اهمیت این مساله باور نداشتند و تنها برای آمار رشته ها اقدام به راه اندازی آن کرده بودند بعد از مدتی تعطیل و رشته فوق جمع آوری شد.
گناباد در فاصله 287 کیلومتری جنوب مشهد واقع است.
2095/1858
انتهای پیام
این مطلب برایم مفید است
0 نفر این پست را پسندیده اند

موضوعات داغ

نظرات و دیدگاه ها

مسئولیت نوشته ها بر عهده نویسندگان آنهاست و انتشار آن به معنی تایید این نظرات نیست.