مسیر کاروان از تون، اصفهان، تبریز، زنجان،خوی، ابهر، ارمنستان و گرجستان می‌گذرد در آغاز سفر به اصفهان وارد می شود، نزاری در اصفهان با دوست خود ایرانشاه دیدار کرده و چنانچه خودش اشاره می کند سفرنامه را به درخواست ایرانشاه سروده است.
کاروان در اوایل محرم ۶۷۹ هجری قمری به تبریز پایتخت ایلخانان وارد می‌شود، تبریز در این زمان که مصادف با حکومت آقاخاقان پسر هلاکو خان مغول و وزیر او شمس‌الدین جوینی بود به لحاظ توسعه فرهنگی و اهمیت سیاسی رشد بیشتری یافته بود و زیبایی شهر تبریز شاعر را به شعف می‌آورد و تابلوی روشنی از این شهر بزرگ ترسیم می کند که در پنجم صفر همان سال تبریز را ترک کرده و پس از عبور از شهر خوی کاروان به قلب ارمنستان می رسد.
نزاری که در آغاز قصد توصیف معماری شهرهای واقع در مسیر را نداشت چنان شیفته زیبایی و غنای شهرهای ارمنستان می شود که به تحسین از کاخ‌های با شکوه و مزین به نقش و نگارهای بدیع و معابد با عظمت می‌پردازد.
نزاری از ارمنستان راهی گرجستان می‌شود، ظواهر و آداب ساکن گرجستان توجه شاعر را به خود جلب می‌کند و به توصیف طبیعت گرجستان می پردازد و از گرجستان رهسپار حران در قفقاز می شود و شاهد عبور سپاهیان ترک برای جنگ منگوتیمور پادشاه حران می‌روند.
نزاری با دشواری بسیار به باکو می‌رسد، شهر باکو به نظر او کوچک، غیرمرفه و بی روح می‌نماید، در اردبیل با سنان شاعر و اوحد کاتبی آشنا می‌شود و از اردبیل از طریق شیرویازی یکی از شهرهای کوچک آذربایجان که بر نزاری اثری دلپذیر داشته و شیرین کلامی مردم این شهر توجه نزاری را به خود جلب می‌کند.
شاعر در ربیع الثانی سال ۶۷۹ هجری قمری همراه با کاروان از ابهر روانه قهستان می‌شود و جالب ترین ثمره این مسافرت کتاب سفرنامه منظوم اوست که در این اثر گفت وگوی شاعر با دانشمندان محلی درباره موضوعات مختلف و مشاهدات بی شمار او به شکل داستان کوتاه شرح وقایع مسافرات را منعکس کرده است.
زبان این کتاب ساده است و سفرنامه با اطلاعات ارزشمند تاریخی، اجتماعی و نژادشناسی خود تصور ما را درباره زندگی مردم شهرهای ماورا قفقاز در سال‌های نیمه دوم قرن هفتم هجری قمری کامل می کند و در زمینه حیات سیاسی و فرهنگی ملل این سرزمین از اهمیت فوق العاده برخوردار است.
این ماموریت از جانب نزاری که فردی کاوشگر و مشتاق دیدن دنیا و مردم دیگر سرزمین ها بوده با طیب خاطر پذیرفته شده بود، نزاری بعد از این سفر به بیرجند که همسر و سه فرزندش در ان می‌زیسته اند بازگشت.
او همچنان از خدمتگزاران دربار والی قهستان بود و به مقامات بالاتر را بعدها در زمان علیشاه حاکم وقت قهستان و سیستان به دست آورد.
سفرنامه حکیم نزاری قهستانی به تصحیح و مقابله چنگیز غلامعی بایوردی و به اهتمام و هزینه دکتر محمود رفیعی در سال ۱۳۹۱ توسط انتشارات هیرمند منتشر شده است.
رفیعی متولد سال ۱۳۱۸ در بیرجند است که تحصیلات ابتدایی و متوسطه را در این شهر گذراند و سپس برای ادامه تحصیل در رشته پزشکی به سوئیس رفت و دوره پزشکی عمومی را در ژنو گذراند و سپس دوره تخصصی را در رشته بیماری‌های کودکان در انگلستان پشت سرگذاشت و در سال ۱۳۵۱ نیز به ایران بازگشت و با سمت استادیاری در دانشگاه تهران استخدام و در سال ۱۳۸۴ با سمت استاد تمام با رتبه ۲۶ بازنشست شد.
۷۵۵۹ * ۶۰۵۴
