ایجاد پل، بزرگراه، زیرگذر و معبر بیشتر در شهر همواره مطلوب نیست و در شهرهای مدرن و پیشرفته امروزی با توجه به هزینه گزاف ساخت و نگهداری آنها مقرون به صرفه نیست و مدیران شهری کلانشهرها معمولا از احداث آنها مگر در صورت اجبار سرباز می زنند چراکه ساخت معبر جدید تقاضای تولید خودرو و به تبع آن، ترافیک را افزایش داده و در نهایت منجر به آلودگی هوا بیشتر می شود.
از سوی دیگر سلامت انسان ها با توجه به خودرو محور بودن کلانشهرها در معرض تهدید است و بروز بیماری هایی از جمله سرطان، فشارخون، دیابت و البته چاقی شهروندان شهرنشین موجب شده تا توسعه شهرها براساس انسان و نه خودرو مورد توجه متولیان مدیریت شهری قرار گیرد.
تغییر نگاه جهانی به مقوله شهر اینگونه است که شهر خودرومحور با زیرساخت های عریض و طویل جای خود را به شهر انسان محور داده بدین معنی که شهر و کلانشهر باید برای زندگی و آسایش انسان ساخته و توسعه یابد نه برای تردد وسایل نقلیه.
در این شکل توسعه ایجاد پیاده راه ها، میدانگاه ها، خیابان های کامل(خیابان هایی که مسیر تردد برای انسان، انواع وسایل نقلیه و دوچرخه فراهم کند) و اعمال انواع طرح های ترافیکی برای محدودیت استفاده از خودرو و ترغیب شهروندان به استفاده از وسایل حمل و نقل عمومی، دوچرخه و در نهایت پیاده روی چندسالی است که در دستور کار مدیران شهری کلانشهرهای پیشرفته دنیا قرار گرفته و نتایج مثبت آن را نیز می توانیم کاهش آلودگی هوا و افزایش امیدبه زندگی شهروندان در شهرهایی مثل لندن و میلان ببینیم.
مفهوم دیگری که امروز شاخصی مهم برای توسعه کلانشهرها و شهرهای پیشرفته دنیا معرفی می شود هوشمندی شهر است؛ شهر هوشمند با استفاده از تکنولوژی های جدید اداره می شود و در آن شهروند با استفاده از اپ ها و نرم افزارهای جدید نیازهای خود را مرتفع کرده و مانند قدیم نیاز به جابجایی بیش از حد در شهر برای انجام امور خود ندارد بنابراین تعداد سفرهای درون شهری با استفاده از خودروی شهری، مصرف سوخت، ترافیک و شلوغی معابر و در نهایت آلودگی هوا کاهش می یابد.
شهر هوشمند به عنوان موضوع داغ این روزهای کلانشهرهای دنیا مطرح است و مدیران شهری سعی می کنند که بیش از پیش آن را در زندگی روزمره شهروندان خود تسری دهند که در این بحث استفاده از اپلیکیشن پرداخت عوارض طرح ترافیک را می توان نمونه ای از آن ذکر کرد.
درصد موفقیت مدیریت شهری اصلاح طلب در اداره تهران
بیش از ۲ سال از روی کار آمدن مدیریت شهری اصلاح طلب در تهران می گذرد و برخی انتقادات به نحوه عملکرد این مدیریت وجود دارد؛ به ویژه در حوزه عمرانی که چرا مانند گذشته پروژه بزرگ مقیاس در شهر افتتاح نمی شود و یا اینکه چرا معبر، خیابان یا بزرگراهی جدید کشیده نمی شود؟
این انتقادات در حالی مطرح می شود که بدهی هنگفت شهرداری که از گذشتگان به ارث رسیده بر دوش این نهاد سنگینی می کند و استخدام های بی رویه در شهرداری موجب چابک نبودن ساختار آن شده است؛ از سوی دیگر از یاد نبریم که بودجه سالانه شهرداری تهران ۱۷ هزار میلیارد تومان است که بخش اعظم آن هزینه امور جاری این نهاد از جمله پرداخت حقوق کارمندان و نگهداشت شهر می شود.
با توجه به مواردی که گفته شد سوال اینجاست که آیا مدیریت شهری اصلاح طلب در این بازه زمانی موفق عمل کرده است؟
شعار مدیریت شهری در دوره جدید "تهران شهری برای همه است" و بنابرگفته متولیان امر بر شهر انسان محور و زیست پذیر متمرکز شده است.
در واقع می توان گفت که شهرداری اصلاح طلبان به دنبال ارتقای سطح کیفیت زیست شهری است و با این نگاه، دیگر پروژه های بزرگ از نظر بودجه و بیهوده به لحاظ کارکرد مثل پل صدر نساخته و با نگاه واقع بینانه تر بودجه این نهاد در جاهای مثمرثمرتر هزینه می شود.
عملکرد مدیریت شهری تهران را حداقل در ۳ محور می توان بررسی کرد: تغییر مدل طرح ترافیک و هوشمندسازی آن، حرکت به سمت شهر انسان محور (دوچرخه) و ارتقای حکمرانی از طریق شفافیت.
چندی پیش سومین دوره جایزه جهانی خشت طلایی تهران به مناسبت روز جهانی شهرها در برج میلاد برگزار و ۴۰۰ طرح و پروژه شهری از سراسر دنیا به دبیرخانه این جایزه جهانی ارسال شد که در نهایت از میان طرح های برگزیده ارسالی ۳ طرح اجرا شده توسط شهرداری تهران نیز در این آئین برگزیده شدند.
در حوزه شهر هوشمند و خلاق انسان‌محور (Smart and Creative Human – Oriented Cities)
رتبه اول به سازمان فن‌آوری اطلاعات و ارتباطات شهرداری تهران، به دلیل ایجاد سامانه "تهران من" (و به طور کلی تغییر ساختار طرح ترافیک) رسید.
همچنین در حوزه توسعه زیرساخت‌ها، حمل‌ونقل عمومی و خدمات شهری (Development of Infrastructures, Public Transportation and Urban Services)
رتبه اول به سازمان حمل‌ونقل و ترافیک تهران برای طراحی سامانه دوچرخه اشتراکی هوشمند(بیدود) و در حوزه ارتقای حکمروایی محلی، برنامه‌ریزی و مدیریت شهری (Promoting Local Gevernmance, Planning and Management) بهاره آروین عضو شورای شهر تهران برای طرح ایجاد سامانه شفافیت تهران حائز رتبه دوم شد.
سامانه تهران من و طرح ترافیک جدید
سامانه تهران من به نشانی my.tehran.ir درگاه واحد ارتباط شهرداری با شهروندان است.
مدیرعامل سازمان فناوری اطلاعات و ارتباطات شهرداری تهران در این رابطه به خبرنگار ایرنا گفت: کار سرویس‌های این سامانه از ۲ سال پیش و با فروش، رزرو و مشاهده طرح ترافیک آغاز شد.
محمدفرجود ادامه داد: در گام دوم برخی از سرویس‌های حوزه شهرسازی، مانند استعلام طرح تفصیلی روی این سامانه قرار گرفت و روی این پلتفرم سرویس‌های دیگری مانند پرداخت عوارض نوسازی و پسماند، شارژ کارت بلیط الکترونیکی، اتصال سامانه ۱۳۷ به این پلتفرم (جهت دریافت نظرات شهروندان و ارجاع آن به شهرداری)، اطلاعات کیفیت هوا و سرویس‌های شهرسازی، تجمیع شده است.
وی افزود: با تحول دیجیتال در یک مجموعه سه موضوع اتفاق می‌افتد و شهروندان تجربه متفاوتی از خدمات سازمان را در یک سامانه واحد می بینند.
فرجود با اشاره به فعالیت تهران من، اظهار داشت: در حال حاضر در این سامانه سه میلیون و چهار صد هزار نفر ثبت نام کرده اند و در هر لحظه بیش از سه هزار نفر در آن فعال هستند.
وی گفت: در حوزه پاسخگویی هم روزانه به سه هزار تماس و یکهزار و ۵۰۰ درخواست کتبی در سامانه پاسخ می دهیم.
فرجود خاطرنشان کرد: بطور معمول تعداد کاربران آنلاین هم‌زمان در ساعت پیک در سامانه به بیش از ۱۰ هزار نفر می‌رسد و این سامانه اکنون با بیش از ۱۲ سامانه دیگر مثل ثبت احوال، ثبت شرکت‌ها، سیمفا، پلیس، بانک و پست در ارتباط است و خدمات مرتبط را از آنها استعلام می‌کند.
همچنین عبدالرضا گلپایگانی معاون شهرسازی و معماری شهرداری تهران یک از مزایای سامانه تهران من را سلامت کاری دانست و افزود: با آگاهی از وضعیت پرونده های شهرسازی به سمت سلامت کاری خواهیم رفت.
وی با بیان اینکه در سازمان شبکه ای خود مردم دخیل و مشارکت کننده هستند، گفت: برخی از کارها که در دفاتر خدمات شهر انجام می شد با وجود این سامانه اکنون توسط خود شهروندان انجام می شود.
گلپایگانی اظهار امیدواری کرد که در آینده مراحل صدور پروانه هم به صورت سیستمی ارایه می شود و با راه اندازی این سرویس ها، دیگر طبقه اضافه و تراکم اضافه معنا نخواهد داشت.
به گزارش ایرنا، مهمترین خدمت سامانه تهران من را بی شک باید خدمات فروش روزانه طرح ترافیک و ثبت ورود خروج خودروها به محدوده طرح های ترافیکی دانست.
گو اینکه پرداخت عوارض طرح های ترافیکی تهران، تنها خدمت موجود در سامانه تهران من نیست و خدمات دیگری همچون خرید بلیت مترو، پرداخت عوارض سالیانه خودرو و پارک حاشیه‌ای نیز در این سامانه انجام می شود.
بنابراعلام سازمان فناوری اطلاعات شهرداری، سامانه تهران بگونه ای طراحی شده که یک هفته تا ۱۰ روز پس از تردد خودرو در طرح های ترافیکی صورتحساب برای شهروند صادر می‌شود و در صورت عدم وجود مبلغی در حساب شهروندی در زمان محاسبه، بدهی ثبت شده و قابل مشاهده و پرداخت توسط شهروندان است.
بنابراین شهروندان پس از انجام محاسبات روزانه صورتحساب ترددها، به وسیله پیامک از بدهکاری در سامانه مطلع می‌شوند و می توانند بدهی خود را در این سامانه پرداخت کنند.
بیدود؛ نارنجی های دوست داشتنی پایتخت
۵۰ درصد پایتخت‌نشینان کلسترول، ۳۰ درصد دیابت کنترل نشده و ۲۰ درصد نیز اضافه وزن دارند درحالی که کمتر از یک درصد آنان از دوچرخه استفاده می‌کنند؛ این صحبت های پیروزحناچی چهاردهمین شهردار تهران پس از انقلاب است که بارها در جمع خبرنگاران گفته است.
نیمی از این دیابتی‌ها از بیماری خود مطلع نیستند، ۳۰ درصد ساکنان تهران تری‌گلیسیرید دارند و از هر هشت نفر، یکی فشار خون دارد و شهردار تهران مُصر است در همه جلسات مرتبط با حوزه سلامت یا ترافیک، این آمارها را تکرار کند.
حناچی از نخستین روزهایی که روی صندلی ساختمان خیابان بهشت تکیه زد دوچرخه‌سواری‌اش را هم آغاز کرد و گفت که باید دوچرخه‌سواری را ترویج داد و فرهنگ دوچرخه سواری را ترویج کرد.
وی معتقد است که با تمرکز بیشتر بر استفاده از دوچرخه در تهران ضمن اینکه سلامت شهروندان تامین می شود، مشکل ترافیک و آلودگی هوا نیز حل خواهد شد زیرا بیش از ۴۰ درصد آلودگی هوا مربوط به خودروهای شخصی است.
معاونت حمل و نقل شهرداری تهران نیز در این راستا از مرداد سال گذشته طرح دوچرخه های اشتراکی بیدود را در مناطق مرکزی پایتخت آغاز کرد و امروز به گفته مسئولان شرکت خصوصی ارائه دهنده دوچرخه هوشمند اشتراکی، تعداد افرادی که به این مجموعه پیوسته‌اند تنها باوجود استقرار ایستگاه های دوچرخه در سه منطقه پایتخت از ۲۰۰ هزار نفر گذشته است.
البته این آمار منهای شهروندانی است که خودشان دوچرخه دارند و با ایجاد مسیرهای اختصاصی دوچرخه، هرروز شاهد افزایش شمارشان در سطح خیابان‌ها هستیم.
دوچرخه های اشتراکی دوچرخه های هوشمندی هستند که شهروندان پس از ورود به سایت شرکت متولی به نشانی bdood.ir یا نصب اپلیکیشن آن، پس از ثبت‌نام و پرداخت مبلغی به عنوان ودیعه، می‌توانند آنها را در اختیار بگیرند و در هر نقطه‌ای که خواستند آن را قفل و رها کنند.
مجری طرح دوچرخه‌های اشتراکی (بیدود) به خبرنگار ایرنا در این خصوص گفت: در حال حاضر روزانه سه هزار و ۵۰۰ سفر به وسیله دوچرخه های این شرکت در تهران انجام می‌شود.
غلامحسین قاسمی درباره تعریفش از محاسبه سفرهای درون شهری با این دوچرخه‌ها توضیح داد: هر یکبار باز و بسته شدن قفل دوچرخه‌ها یک سفر محسوب می‌شود.
مجری طرح دوچرخه‌های اشتراکی با بیان اینکه روند استفاده از دوچرخه های بیدود رو به رشد است که به موازات آن تعداد دوچرخه ها نیز در سطح شهر و مناطق مختلف افزایش می یابد اظهارداشت: در حال حاضر در مناطق ۲، ۶ و ۷ ایستگاه دوچرخه های اشتراکی وجود دارد.
قاسمی تعداد دوچرخه های کنونی در سطح شهر را یکهزار و ۵۰۰ مورد ذکر و خاطرنشان کرد: هنگام ثبت‌نام مبلغ ۱۵۹ هزار تومان به عنوان سپرده از کاربران دریافت و پس از لغو عضویت بازگردانده می‌شود.
به گفته وی هزینه نیم‌ساعت استفاده از دوچرخه های بیدود یکهزار و ۵۰۰ تومان است و مبلغ ۳۰ هزار و ۹۰۰ تومان نیز بابت بسته بیمه شامل شخص ثالث، راکب، موکب و حوادث انفرادی دریافت می‌شود.
این مقام مسئول خاطرنشان کرد: امکان رویت میزان پیمایش مسافت، میزان کالری سوخته شده، مدت زمان رسیدن به مقصد و میزان کمک به کاهش کربن هوا به وسیله اپلیکیشن هایی که روی تلفن همراه شهروندان متقاضی این دوچرخه ها قابل نصب است، وجود دارد.
در آخرین تحول و در راستای ترویج فرهنگ دوچرخه سواری در پویش سه شنبه های بدون خودرو چندی پیش شهردار تهران توئیت کرد: «یک گام کوچک برای تهران شهری برای همه. به پیشنهاد بنده سرویس دوچرخه اشتراکی هوشمند بیدود به پویش سه شنبه های بدون خودرو پیوست. از این پس شهروندان تهرانی می توانند سه شنبه ها از خدمات این سرویس به صورت رایگان استفاده کنند.»
شهر شیشه ای با سامانه شفافیت
مهمترین شعار شورای شهر اصلاح طلب تهران که در سال ۹۶ بر سرکار آمد شهر شیشه ای و شفاف بود؛ در این راستا کمیته شفافیت شورا از نخستین کمیته های شورا بود که به ریاست بهاره آروین عضو هیات رئیسه شورا تشکیل و شروع بکار کرد.
در نخستین گام وب سایتی با نام شفافیت به نشانی shafaf.tehran.ir و با هدف شفاف سازی عملکرد شهرداری تهران از تاریخ ۲۱ فروردین ۱۳۹۷ آغاز بکار کرد و تاکنون اطلاعات مربوط به قراردادهای کلان شهرداری، لایحه، مصوبه و عملکرد بودجه، اطلاعات شهرسازی، اطلاعات مدیران و کارکنان شهرداری و اسامی دریافت کنندگان طرح ترافیک خبرنگاری و... بر روی این سامانه منتشر شده است.
بهاره آروین رئیس کمیته شفافیت شورای اسلامی شهر تهران در این خصوص بهخبرنگار ایرنا گفت: ماده ۷۱ قانون شهرداری‌ها مصوب سال ۱۳۳۴ بیش از ۶۰ سال پیش شهرداری‌ها را مکلف کرده بود، گزارش تفصیلی درآمدها و هزینه‌هایشان را هر ۶ ماه یک بار به اطلاع مردم برسانند اما در سال‌های گذشته هیچ‌گاه این گزارش با این تفصیل و جزئیات منتشر نشده بود.
وی ادامه داد: وقتی یک سازمان در لبه بی‌اعتمادی قرار بگیرد دیگر همراهی شهروندان را در اجرای طرح‌ها نخواهد داشت.
آروین با بیان اینکه شفافیت محقق نمی‌شود مگر اینکه روندها الکترونیک شود و رفت و آمدها کاهش پیدا کند، اظهار داشت: منابع ما محدود است و باید به درستی تصمیم گرفت که در کدام حوزه شفافیت را شروع کنیم.
وی تحقق شفافیت را یکی از اولویت‌های اصلی تلاش‌ها و پیگیری‌های اعضای پنجمین دوره شورای اسلامی شهر تهران دانست و گفت: انتشار عمومی اطلاعات قراردادهای کلان، انتشار عمومی اطلاعات پروانه‌های صادره در سطح شهر، انتشار اطلاعات مدیران و کارکنان به همراه اطلاعات سفرهای خارجی انجام‌شده در مجموعه شهرداری تهران، انتشار استاندارد سند بودجه و گزارش عملکرد آن و در اخیرترین مورد، انتشار عمومی پژوهش‌های انجام‌شده در شهرداری تهران، که همگی برای اولین بار در کشور انجام شده‌اند، دستاورد تلاش‌های دو ساله ۲۱ نفر عضو پیگیر تحقق شفافیت در مدیریت شهری تهران بوده است.
رییس کمیته شفافیت شورای اسلامی شهر تهران عنوان کرد: تلاش‌های شورای پنجم تنها معطوف به تحقق شفافیت در شهرداری تهران نبوده است بلکه شورای شهر، اقدامات زیادی را در جهت شفافیت‌بخشی به فرآیندهای خود به عنوان یک نهاد انتخابی انجام داده است.
وی خاطرنشان کرد: هم‌اکنون پنجمین دوره شورای اسلامی شهر تهران، شفاف‌ترین نهاد شورایی و انتخابی در سطح کشور است.
