۱۶۸ پزشک فلسطینی در اقدامی نمادین و کمسابقه، گواهینامههای تخصصی پیشرفته پزشکی خود را در میان ویرانههای مجتمع پزشکی الشفا در شهر غزه دریافت کردند؛ مراسمی که پس از دو سال جنگ، قحطی، آوارگی و حملات گسترده به نظام سلامت غزه، به نمادی از ایستادگی و تداوم حیات علمی فلسطینیان بدل شد.
به گزارش سرویس بینالملل جماران، الجزیره نوشت: گروهی متشکل از ۱۶۸ پزشک فلسطینی، در شرایطی بیسابقه و در میان آوار آنچه زمانی بزرگترین بیمارستان غزه بود، گواهینامههای تخصصی پیشرفته پزشکی خود را دریافت کردند. این مراسم روز پنجشنبه در برابر نمای ویرانشده مجتمع پزشکی الشفا در شهر غزه برگزار شد؛ اقدامی نمادین از ایستادگی و تابآوری. پزشکان این گروه که خود را «دوره انسانیت» نامیدهاند، پس از دو سال جنگ اسرائیل علیه غزه، موفق شدند گواهینامههای هیئت پزشکی فلسطین را در شرایطی کاملاً استثنایی تکمیل کنند.این پزشکان در طول دو سال قحطی، آوارگی و نسلکشی، در بیمارستانهای غزه به خدمت ادامه دادند. شماری از آنان در جریان جنگ زخمی شدند، بازداشت شدند یا اعضایی از خانواده خود را از دست دادند.
یوسف ابوالریش، از مقامهای وزارت بهداشت غزه، این مراسم را «فارغالتحصیلی از رحم رنج، زیر بمباران، در میان آوار و رودخانههایی از خون» توصیف کرد.
دکتر محمد ابو سلمیه، رئیس مجتمع پزشکی الشفا، گفت اسرائیل در حملات خود به مراکز درمانی تلاش کرده سرمایه انسانی فلسطین را نابود کند، «اما در این هدف ناکام ماند».
دکتر احمد باسل، یکی از فارغالتحصیلان، نیز تأکید کرد که کسب مدارک عالی پزشکی در دشوارترین شرایط و در دل یک ساختمان ویران، پیامی روشن دارد: فلسطینیان زندگی را دوست دارند و همچنان به پیشرفت علمی پایبند هستند.
در جریان این مراسم، صندلیهای خالیای به نمایش گذاشته شد که تصاویر کارکنان حوزه سلامتِ کشتهشده در جنگ بر آنها نصب شده بود.
«پوستهای خالی با قبرهای انسانی»
مجتمع پزشکی الشفا از زمان آغاز جنگ اسرائیل علیه غزه در اکتبر ۲۰۲۳، بارها هدف حمله قرار گرفته است. این مرکز درمانی دو بار مورد یورش قرار گرفت: نخست در نوامبر ۲۰۲۳ که طی آن دکتر ابو سلمیه بازداشت و به مدت هفت ماه زندانی شد؛ و بار دیگر در مارس ۲۰۲۴ که منجر به تخریب گسترده و فاجعهبار این مجموعه شد.
بر اساس ارزیابی سازمان جهانی بهداشت در اوایل آوریل ۲۰۲۴، این بیمارستان به وضعیتی تقلیل یافته که مدیرکل این سازمان آن را «پوستهای خالی با قبرهای انسانی» توصیف کرده است. اگرچه بخشهایی از بیمارستان بهطور محدود بازسازی شده، اما الشفا همچنان تا حد زیادی ویران باقی مانده است.
تخریب این مرکز درمانی، نمادی از یک کارزار نظاممند گستردهتر علیه کل نظام سلامت غزه به شمار میرود.
از مجموع ۳۶ بیمارستان غزه، تا اواسط دسامبر تنها ۱۸ بیمارستان حتی بهصورت جزئی فعال بودهاند و بهجز سه بیمارستان صحرایی، سایر مراکز درمانی با محدودیتهای شدید فعالیت میکنند. در حال حاضر بیش از ۱۸ هزار و ۵۰۰ بیمار بدحال، از جمله حدود ۴ هزار کودک، نیازمند انتقال پزشکی هستند؛ امری که عملاً دسترسی به آن وجود ندارد.
حمله به بیمارستانها و کشتار کادر درمان
خوشه سلامت سازمان جهانی بهداشت از اکتبر ۲۰۲۳ تاکنون، ۸۲۵ حمله به مراکز درمانی را مستند کرده است؛ حملاتی که به کشته شدن ۹۸۵ نفر و زخمی شدن حدود ۲ هزار نفر دیگر انجامیده است. بر اساس آمار وزارت بهداشت فلسطین، در دو سال گذشته ۱٬۷۲۲ نفر از کارکنان حوزه سلامت در حملات اسرائیل جان خود را از دست دادهاند. همچنین ۳۰۶ نفر دیگر در طول جنگ بازداشت شدهاند که بسیاری از آنها بعداً آزاد شدهاند.
دستکم پنج نفر از کارکنان درمانی در دوران بازداشت جان باختهاند و پیکر برخی از آزادشدگان یا اجساد تحویلدادهشده، نشانههایی از شکنجه و بدرفتاری را نشان میدهد.
دفتر حقوق بشر سازمان ملل الگویی ثابت در عملیات اسرائیل علیه بیمارستانها شناسایی کرده است: آغاز با حملات هوایی و گلولهباران، سپس محاصره زمینی و قطع دسترسی، بعد یورش با استفاده از تانکها و بولدوزرها، بازداشت گسترده کارکنان پزشکی و بیماران، تخلیه اجباری و در نهایت عقبنشینی، در حالی که مراکز درمانی کاملاً از کار افتادهاند.
سازمان حقوق بشری فلسطینی «الحق» این روند را «تخریب نظاممند» نظام سلامت غزه و الگویی با ماهیت نسلکشانه توصیف کرده است.
بر اساس اعلام وزارت بهداشت غزه، از ۷ اکتبر ۲۰۲۳ تاکنون ۷۰٬۹۴۲ فلسطینی کشته و ۱۷۱٬۱۹۵ نفر زخمی شدهاند. همچنین از زمان اعلام آتشبس در اکتبر امسال، ۴۰۶ نفر دیگر کشته و ۱٬۱۱۸ نفر زخمی شدهاند؛ آماری که به گفته این وزارتخانه نشان میدهد نقض آتشبس همچنان ادامه دارد. افزون بر این، در این مدت ۶۵۳ پیکر دیگر از زیر آوار خارج شدهاند.
