در بیمارستانهای کابل و سایر ولایات، بخشهای تغذیه درمانی مملو از کودکانی است که از لاغری شدید رنج میبرند و پزشکان میگویند که این صحنهها «دیگر استثنایی نیستند، بلکه بخشی از یک واقعیت روزمره هستند که با هر هفتهای که میگذرد تاریکتر میشود».
به گزارش جماران به نقل از الجزیره، با فرارسیدن زمستان سخت، افغانستان دوباره به کانون بحرانهای انسانی بازمیگردد، اما این بار با ابعاد خطرناکتر و پیچیدهتر. بر اساس هشدارهای برنامه جهانی غذا، حدود 17.4 میلیون افغان با گرسنگی شدید مواجه هستند که یکی از شدیدترین بحرانهای غذایی است که این کشور در دهههای اخیر شاهد بوده است، این در حالی است که بودجه بینالمللی کاهش یافته و عوامل اقتصادی و سیاسی در هم تنیدهاند.
در بیمارستانهای کابل و سایر ولایات، بخشهای تغذیه درمانی مملو از کودکانی است که از لاغری شدید رنج میبرند و پزشکان میگویند که این صحنهها «دیگر استثنایی نیستند، بلکه بخشی از یک واقعیت روزمره هستند که با هر هفتهای که میگذرد تاریکتر میشود».
این برنامه تاکید میکند که تنها 12 درصد از بودجه مورد نیاز برای پوشش نیازهای غذایی را دریافت کرده است، که این امر آن را مجبور به کاهش چشمگیر عملیات خود کرده است.
پاسخ دولت
دفتر این برنامه در افغانستان میگوید که در ماههای اخیر تنها توانستهاند حدود یک میلیون نفر را از میان بیش از 17 میلیون نفر نیازمند کمک فوری غذا بدهند، «و در حالت ایدهآل، باید بتوانیم به همه کمک کنیم، اما امروز از آن بسیار دور هستیم، و این چیزی است که زمستان آینده را به طور بیسابقهای خطرناک میکند».
در مقابل، ذبیحالله مجاهد، سخنگوی دولت افغانستان در گفتگو با الجزیره نت، تاکید کرد که این ارقام «نادرست و اغراقآمیز است و این مؤسسات آن را برای جذب کمککنندگان و افزایش منابع مالی خود منتشر میکنند».
وی افزود که امنیت غذایی در افغانستان تا حد زیادی تحت کنترل درآمده است؛ فقیرترین اقشار مانند ایتام، بیوهها و افراد دارای معلولیت دائمی از حمایت مستقیم برخوردار میشوند و دولت امنیت را تامین کرده است که منجر به گسترش فرصتهای شغلی شده است و بازگشت مهاجران منجر به فراهم شدن منابع اشتغال از طریق پروژههای ساختمانی، ایجاد شهرهای مسکونی و احداث جادهها شده است.
افغانستان همواره به دلیل میزان بالای سوء تغذیه در بین کودکان شناخته شده است، اما آنچه امسال نگرانکننده است، افزایش شدید موارد سوء تغذیه در بین زنان، به ویژه زنان باردار و شیرده است و برنامه جهانی غذا پیشبینی میکند که 4.9 میلیون زن و کودک در طول سال آینده به درمان این موارد نیاز خواهند داشت.
از سوی دیگر، لیلا صابری، کارشناس امور بشردوستانه، در گفتگو با الجزیره نت، این تحول را دارای پیامدهای خطرناکی میداند و توضیح میدهد: «وقتی زنان شروع به گرسنگی کشیدن میکنند، کل جامعه وارد مرحله فروپاشی میشود، زیرا این امر مستقیماً بر سلامت کودکان و توانایی خانوادهها برای مقاومت تأثیر میگذارد.»
آزمون سخت
زمستان در افغانستان آزمون سختی برای فقرا است. در مناطق کوهستانی، جادهها به دلیل برف مسدود میشوند و دسترسی به روستاها برای چند ماه تقریباً غیرممکن میشود. ساکنان ولایات غور، بامیان و بدخشان میگویند که با معادله سختی روبرو هستند: یا خرید غذا یا تأمین سوخت برای گرمایش.
برنامه جهانی غذا هشدار میدهد که حدود دو میلیون نفر ممکن است در طول این فصل کاملاً منزوی شوند، به این معنی که هرگونه کمبود در ذخایر غذایی میتواند به یک خطر مستقیم برای زندگی تبدیل شود.
تحلیلگران معتقدند که گرسنگی در افغانستان دیگر فقط یک بحران انسانی نیست، بلکه نتیجه مستقیم تحولات سیاسی بینالمللی است. از سال 2021، کمکها به تدریج کاهش یافته است و بسیاری از کشورهای کمککننده حمایت خود را به پروندههای سیاسی و حقوق بشری مرتبط کردهاند.
کریم نظر، پژوهشگر امور افغانستان، در گفتگو با الجزیره نت میگوید که جامعه بینالمللی به تدریج پشت خود را به کابل کرده است و میافزاید: «غیرنظامیان تاوان اختلافات سیاسی را میپردازند که در آن نقشی ندارند، در حالی که کمکهای بشردوستانه به عنوان اهرم فشار به همراه تحریمهای بینالمللی استفاده میشود و این جامعه حتی نتوانسته بحران افغانستان را حل کند، همچنین نهادهای بینالمللی طبق دستور کار خود عمل میکنند و به اولویتهای افغانها اهمیت نمیدهند.»
بحران پناهندگان
وضعیت با بازگشت اجباری حدود 4.5 میلیون پناهنده از ایران و پاکستان در دو سال گذشته پیچیدهتر شده است. بسیاری از این افراد حوالههای مالی برای تأمین معاش خانوادههای خود در داخل افغانستان ارسال میکردند.
ولی مسعود، کارشناس اقتصادی، در گفتگو با الجزیره نت میگوید که این بازگشت یک شریان اقتصادی حیاتی را قطع کرده است و توضیح میدهد که روستاهایی که به درآمد مهاجران وابسته بودند، ناگهان بدون منابع شدهاند، که تقاضا برای کمک را دوچندان کرده و نرخ بیکاری را در کشور پس از بازگشت پناهندگان افزایش داده است.
برنامه جهانی غذا هشدار میدهد که نادیده گرفتن افغانستان پیامدهای آن در داخل مرزهایش باقی نخواهد ماند. احمد علی کریمی، کارشناس امور بشردوستانه، در گفتگو با الجزیره نت تأکید کرد که گرسنگی مهاجرت را ایجاد میکند و با بسته شدن افق در داخل کشور، ممکن است افغانهای بیشتری راههای خطرناکی را به سمت خارج در پیش بگیرند، که پیامدهای منطقهای و بینالمللی ایجاد میکند.
او گفت: «ما صفوف پناهندگان جدید را در مقابل مرزها در اروپا خواهیم یافت و رنج افغانها به آزمون اخلاقی برای جامعه بینالمللی تبدیل خواهد شد. جدا کردن اختلافات سیاسی از وظیفه انسانی دیگر یک گزینه نیست، بلکه یک ضرورت برای نجات میلیونها نفر است.»
