واشنگتن، مسکو و پکن به دنبال تحمیل قوانین جدید نفوذ در داخل سوریه جدید هستند که اکنون توسط دولتی به رهبری احمد الشرع، رهبر سابق هیئت تحریر الشام، اداره میشود.
به گزارش جماران، الجزیره در گزارشی نوشت: پس از ۱۴ سال جنگ داخلی شدید، سوریه امروز خود را در قلب یک درگیری جدید مییابد، اما این بار نه بین طرفهای محلی، بلکه بین ۳ قدرت بزرگ یعنی ایالات متحده، روسیه و چین، که همگی برای نفوذ در این کشور که به آرامی از ویرانیهایی که مدت زیادی به آن وارد شده، بهبود مییابد، به رقابت میپردازند.
بر اساس یک مقاله تحلیلی در روزنامه بریتانیایی آی پیپر، در حالی که دولت جدید سوریه که پس از ۱۴ سال جنگ داخلی وحشیانه تشکیل شده، تلاش میکند تا پراکندگی کشور را جمع کند، خود را در میان یک رویارویی بین شرق و غرب مییابد.
جورجیو کاوی یرو، مدیر اجرایی شرکت مشاوره تحلیل ریسک ژئوپلیتیک «گالف استیت آنالیتیکس» مستقر در واشنگتن دی سی، اشاره کرد که سقوط رژیم بشار اسد در دسامبر ۲۰۲۴، پایان دورهای چند دههای را رقم زد و فرصتی نادر را برای قدرتهای بینالمللی که دههها خارج از نفوذ مستقیم در سوریه بودند، فراهم کرد.
در مقابل این خلاء، واشنگتن، مسکو و پکن به دنبال تحمیل قوانین جدید نفوذ در داخل سوریه جدید هستند که اکنون توسط دولتی به رهبری احمد الشرع، رهبر سابق هیئت تحریر الشام، اداره میشود.
فرصت تاریخی برای واشنگتن
ایالات متحده در طول دهههای گذشته، تلاش کرده است تا سوریه را در حوزه نفوذ خود وارد کند، اما موفقیتی به دست نیاورد. اما به گفته تحلیل این روزنامه، واشنگتن امروز خود را در برابر یک فرصت تاریخی برای تحقق این هدف میبیند و از تغییر رهبری جدید در دمشق که از گشایش خود به روی غرب خبر داده و عملاً روابط خود را با محور ایرانی روسی قطع کرده، بهره میبرد.
کاوی یرو گفت که این تغییر به شدت از نفوذ روسیه و چین در سوریه پس از اسد کاسته است، و این چیزی است که کشورهای غربی به دنبال بهره برداری از آن از طریق تعمیق روابط با دمشق هستند.
نویسنده ابراز عقیده کرد که سفر دونالد ترامپ رئیس جمهور آمریکا از عربستان سعودی و دیدارش با الشرع، و اقدام واشنگتن و کشورهای اروپایی در لغو بیشتر تحریمها علیه سوریه، صرفاً یک ژست نمادین نبود، بلکه نشانهای از تأسیس یک رابطه جدید بود که بر اساس منافع متقابل، اما نابرابر، استوار است.
دمشق که به دنبال ترمیم اقتصاد فروپاشیده خود است، میداند که بقای آن تا حدی به حمایت واشنگتن بستگی دارد، اما نمیخواهد کاملاً به آن وابسته باشد.
تنها گزینه برای ثبات
با این حال، مارینا کالکولی، استاد روابط بینالملل در دانشگاه لیدن در هلند، به روزنامه آی پیپر گفت که الشرع «وارد سیستم وابستگی آمریکایی شد» زیرا دید که این «تنها گزینه برای ماندن در قدرت و تحقق ثبات برای نظام و کشورش است».
وی افزود: «به همین منظور، او باید روسیه را از سوریه خارج کند، و از شر تمام آنچه از میراث روسیه باقی مانده خلاص شود، و البته اجازه ندهد هیچ نفوذ چینی وجود داشته باشد.»
مسکو به دنبال جای پا
بر این اساس مقاله تحلیلی، روسیه می داند که از دست دادن اسد لزوماً به معنای خروج کامل این کشور از سوریه نیست، اما یک ضربه استراتژیک دردناک است. حضور نظامی روسیه، به ویژه در پایگاه دریایی طرطوس، اساس حرکت آن در مدیترانه شرقی و شمال آفریقا بود.
به گفته کاوی یرو، مسکو در حال حاضر به دنبال حفظ حداقل نفوذ از طریق کانال های دیپلماتیک است. وی اشاره کرد که دیدار اسعد الشیبانی، وزیر خارجه سوریه با همتای روسی خود سرگئی لاوروف در مسکو حامل پیام های دوگانه ای بود، از یک سو سوریه می خواهد که روسیه در کنار دمشق بایستد و از سوی دیگر، مسکو مشتاق است که روابط خود را با دمشق حفظ کند، حتی به شکل نمادین یا غیر مستقیم.
چین و فرصت های سرمایه گذاری
چین همواره از رژیم سابق حمایت غیرنظامی کرده است و این ممکن است روابط پکن با دمشق را پیچیده کند. با این وجود، پکن به دنبال گسترش نفوذ خود در سوریه پس از حزب بعث است.
به نوشته این روزنامه، از آنجا که سوریه پس از 14 سال جنگ به صدها میلیارد دلار برای بازسازی نیاز دارد، در موقعیتی نخواهد بود که بتواند بودجه چین یا سایر کشورهایی که منابع مالی دارند را رد کند.
به نظر نمی رسد حمایت قبلی چین و روسیه از اسد، خصومت آشکاری را از سوی رهبری کنونی برانگیخته باشد، زیرا به نظر می رسد دمشق برای تعامل با هر کشوری که به طور سازنده در روند بازسازی سهیم باشد، باز است.
به گفته نویسنده، اگرچه میزان مشارکت چین در مسائل سوریه هنوز مشخص نیست، اما جاه طلبی این کشور کمتر از رقبای خود، یعنی آمریکا و روسیه نیست. فرصت های سرمایه گذاری عظیم در بازسازی سوریه انگیزه اصلی پکن است که به دنبال وارد کردن دمشق به ابتکار "کمربند و جاده" است.
این علاقه در دو نشست سطح بالا بین مقامات چینی و سوری در دمشق در 21 فوریه و 26 مارس مشهود بود.
راه رفتن روی طناب
با وجود این پیچیدگی ها، به گفته مسعود معلوف، سفیر سابق لبنان در کانادا، به نظر نمی رسد دولت کنونی سوریه تمایلی به کشیده شدن به درگیری قدرت های بزرگ یا اتحادهای ثابت یا خصومت های شدید داشته باشد.
به احتمال زیاد آغوش دمشق نسبت به هر طرفی که مایل به مشارکت در بازسازی باشد، باز خواهد ماند، مشروط بر اینکه شرایطی را تحمیل نکند که به جوهر حاکمیت سوریه لطمه وارد کند.
کاوی یرو مقاله خود را با اشاره به اینکه تغییر موقعیت سوریه پس از اسد، در نهایت، اعلام وفاداری نیست، بلکه تلاشی سنجیده برای بقا است که دمشق از طریق آن به دنبال حفظ حاکمیت "شکننده" خود در بحبوحه رقابت شدید بین قدرت های بزرگ است، به پایان رساند.
