در حالی که ازبکستان یک کشور محصور در خشکی در حوزه آسیای مرکزی است و این موضوع تجارت جهانی این کشور را با چالشهای بسیاری روبرو میکند؛ اما این کشور در تلاش است تا با ادغام خود در سازمانها و پروژههای منطقهای بر انزوای ژئوپلیتیکی فائق آمده و خود را بخشی از محور اقتصادی اوراسیا کند.
به گزارش جماران؛ روز گذشته 16 تیرماه، شوکت میرضیایف؛ رییس جمهوری ازبکستان، با دیلما روسف؛ رییس بانک توسعه نوین بریکس NDB دیدار کرد تا در مورد پیوستن این کشور به بانک توسعه نوین بریکس گفتگو کند. به گفته ریاست جمهوری ازبکستان، هیئت مدیره NDB قبلا موافقت اولیه خود را با پیوستن ازبکستان به این بانک اعلام کرده و سبد پروژههای بالقوه NDB برای ازبکستان 5 میلیارد دلار تخمین زده میشود.
برخی از اولویتهای پروژههای سرمایهگذاری که توسط میرضیایف، مشخص شده شامل اجرای پروژههای بزرگ زیرساختی منطقهای و همچنین «نوسازی سیستمهای آبیاری، توسعه منابع معدنی، حمایت از مشاغل خصوصی و راهاندازی پروژههای مشارکت عمومی-خصوصی در آموزش و زیرساخت» است.
ازبکستان یکی از اقتصادهای مهم منطقهای آسیای مرکزی است که پس از اعلام اخیر عضویت الجزایر و بحث در مورد برنامههای کلمبیا برای پیوستن به این بانک، قرار است به جمع اعضای NDB بپیوندد. در ماه مه 2025، الجزایر رسما به عضویت جدید بانک توسعه نوین درآمد. الجزایر، مانند کلمبیا (در آمریکای جنوبی)، یکی از قدرتهای اقتصادی کلیدی در قاره خود به حساب میآید و از نظر وسعت قلمرو و موقعیت ژئوپلیتیکی خود در قاره آفریقا پیشرو است.
الجزایر همچنین از نظر تعداد کشورهایی که با آن مرز زمینی مشترک دارد (جمهوری دموکراتیک کنگو با 9 کشور در صدر است)، از نظر جمعیت در بین 10 کشور برتر قاره قرار دارد و مانند کلمبیا در آمریکای جنوبی، از نظر میزان تولید ناخالص داخلی در قاره خود سوم است.
ازبکستان اما پرجمعیتترین اقتصاد در آسیای مرکزی است که نقش مهمی در ادغام منطقهای و ابتکارات همکاری اقتصادی ایفا میکند و با بیشترین تعداد کشورها در منطقه آسیای مرکزی هممرز است.
برای ازبکستان، پیوستن به بانک توسعه ملی بریکس گامی در جهت تقویت همکاری اقتصادی این کشور با بلوک بریکس است و پس از آنکه این اقتصاد حوزه آسیای مرکزی در اوایل سال 2025 به بخشی از کمربند مشارکت بریکس تبدیل شد. در اوایل امسال، ازبکستان همچنین به عنوان یک عضو کامل به بانک توسعه اوراسیا (EDB) پیوست و این نشان دهنده مشارکت در همکاریهای اقتصادی منطقهای در آسیای مرکزی و اوراسیا است.
پیوستن ازبکستان به هر دو بانک توسعه ملی بریکس و بانک توسعه اوراسیا عامل مهمی در تسهیل تأمین مالی پروژههای سرمایهگذاری در این کشور خواهد بود، چراکه هر دو نهاد توسعهای تجربه گستردهای در تأمین مالی مشترک پروژههای توسعهای در فضای اوراسیا دارند.
در عین حال، ازبکستان هنوز عضو سازمان تجارت جهانی (WTO) نیست و این در حالی است که این کشور با توجه به جغرافیای منحصر به فرد محصور در خشکی خود، از ادغام در اقتصاد جهانی و بازارهای بینالمللی سود زیادی خواهد برد.
به طور خاص، ازبکستان یکی از معدود اقتصادهای جهان است که نه با یک اقتصاد، بلکه با دو اقتصاد از سواحل اقیانوسی جدا شده است چراکه با توجه به اینکه توسط اقتصادهای محصور در خشکی احاطه شده به عنوان یک کشور محصور در خشکی مضاعف شناخته میشود. از این رو، نیاز به ادغام اقتصادی منطقهای و دستیابی به عضویت در نهادهای توسعه بینالمللی و سازمانهای بینالمللی به عنوان راهی برای غلبه بر فواصل بالا تا مسیرهای اصلی تجارت احساس میشود.
با توجه به اینکه نهادهای جهانی مانند سازمان تجارت جهانی در اعطای عضویت کامل به ازبکستان بی رمق عمل میکنند، بریکس و بانک توسعه ملی بریکس هستند که به سکوهای کلیدی برای ادغام بیشتر ازبکستان در اقتصاد جهانی تبدیل میشوند.
در نهایت و به طور کلی، شدت فزاینده جریان اخبار مربوط به اعضای بالقوه جدید بانک توسعه ملی بریکس، به فعالیت بیشتر نهاد بریکس در دستیابی به اهداف اعلام شده خود مبنی بر گسترش عضویت خود برای مشارکت دادن به کشورهای جنوب جهان در تلاش است و عضویت بیشتر، اگرچه هزینه تامین بیشتری میطلبد اما کفایت سرمایه بانک توسعه جدید بریکس را بیشتر افزایش داده و دامنه پروژههای اتصال منطقهای را که برای اقتصادهای محصور در خشکی آسیای مرکزی بسیار حیاتی هستند، گسترش میدهد که به نظر میرسد در راستای اهداف پنهان ابر پروژه بلندمدت یک کمربند-یک راه باشد.
